8. Oefeningen vraag en aanbod Oefening 1: Markt voor mosselen: V 1 (800, 2) en (200, 14) A 1 (300, 4) en (1.200, 10) Bereken grafisch de evenwichtsprijs en de evenwichtshoeveelheid. X-as: 4 r = 200 Y-as: 4 r = 4 Oefening 2: Markt voor biologisch geteelde kippen: V 1 (100, 19) en (800, 5) A 1 (200, 2) en (800, 8) Bereken grafisch de evenwichtsprijs en de evenwichtshoeveelheid. X-as: 4 r = 200 Y-as: 4 r = 4 Oefening 3: Vismarkt: V 1 (5.000, 10) en (15.000, 5) A 1 (5.000, 10) en (15.000, 20) V 2 (11.000, 10) en (21.000, 5) Bereken grafisch de evenwichtsprijs en de evenwichtshoeveelheid in beide gevallen. X-as: 5 r = 5000 Y-as: 5 r = 5 Oefening 4: Passagiers zitten vast, hotels verhogen prijzen New York Verschillende hotels in de omgeving van de luchthaven hebben hun prijzen verdubbeld of zelfs verdrievoudigd. Op die manier willen ze profiteren van de vele passagiers die op de luchthaven vastzitten doordat de Amerikaanse overheid alle vluchten schrapte na de bloedige aanslag van 11 september. (naar De Standaard, 14/09/01) Verklaar aan de hand van een vraag- en aanbodschema waarom de prijzen van hotelkamers vlak na 11 september 2001 stegen in New York. Leg bondig uit.
Oefening 5: Vakantie in de Belgische Ardennen? Wij bieden u zalige vakantiewoningen in de ongerepte natuur! Tegen onklopbare prijzen: Mei, juni, juli, augustus, september: Kerstvakantie, paasvakantie en herfstvakantie: 400 EUR per week. Andere periodes: 200 EUR per week. Verklaar aan de hand van een vraag- en aanbodschema waarom de prijzen van vakantiewoningen verschillen naargelang de periode van het jaar. Leg bondig uit. Oefening 6: Vertrek steeds vanuit een beginsituatie met een markt in evenwicht en illustreer dan grafisch de gevolgen van onderstaande gebeurtenissen (ceteris paribus). a. Door een staking zijn de vakbonden erin geslaagd een loonsverhoging te bekomen voor de arbeiders tewerkgesteld in de sector. b. Door de sterke technologische vooruitgang is de productiviteit toegenomen. c. De producten raken uit de mode. d. De regering beslist een belastingverlaging door te voeren, waardoor de mensen meer van hun bruto bezoldiging overhouden. e. De markt wordt overspoeld met producten uit het buitenland die ingevoerd worden. f. Er wordt een product ingevoerd vanuit Japan, tegen bovendien een lagere prijs, dat aan dezelfde behoeften voldoet dan het product waarvan we de markt bekijken. Oefening 7: De prijs van aardappelen is op een jaar tijd met 5 EUR per zak gestegen tot 10 EUR per zak. Nochtans worden er evenveel aardappelen gegeten (en dus verkocht!). a. Hoe zou je grafisch (aan de hand van een vraag- en aanbodschema) kunnen voorstellen wat er veranderd is op de markt van aardappelen. b. Kan je een mogelijke verklaring geven voor de veranderingen die zich op deze markt hebben voorgedaan? (cfr. je grafiek onder a) )
Oefening 8: Op de markt naar appelen is de prijs het afgelopen jaar gestegen. De vraag naar appelen bleef nochtans constant. Ga na welke van volgende gebeurtenissen deze prijsverhoging konden veroorzaken (ceteris paribus). Leg kort uit. a. De transportkosten zijn toegenomen wegens een bijkomende vervoersbelasting. b. De inkomens van de consumenten zijn gedaald. c. Op de markt zijn appelen (met dezelfde kwaliteit) gekomen, ingevoerd door buitenlandse producenten. d. De oogsten werden dit jaar geteisterd door het slechte weer. e. De plukkers eisten een hoger loon en zijn gedeeltelijk in hun opzet geslaagd. f. De voorkeur naar appelen is sterk toegenomen het afgelopen jaar. Oefening 9: Gegeven onderstaande grafiek die de markt van kwaliteitstomaten voorstelt. a. Bepaal de marktprijs van de tomaten en de verhandelde hoeveelheid. b. De tomatenkwekers vinden dit een onaanvaardbaar lage prijs en beslissen een deel van hun voorraden te vernietigen zodat de prijs stijgt tot 1,5 EUR. Teken in je grafiek de marktsituatie na deze actie. c. Hoe groot is de voorraad die zij moeten vernietigen om de prijs op 1,5 EUR per kg te brengen? d. Wat is de verhandelde hoeveelheid bij deze prijs van 1,5 EUR? Markt van kwaliteitstomaten 1,6 1,4 Prijs (EUR per kg) 1,2 1 0,8 0,6 0,4 0,2 Vraag Aanbod 0 0 10 20 30 40 50 Hoeveelheid (in ton)
Oefening 10: Gegeven een markt van halfgeleiders (cfr. onderstaande grafiek). Deze halfgeleiders zijn belangrijke grondstoffen bij het maken van computers en gsm s. Je mag ervan uitgaan dat de producenten van halfgeleiders, gegeven de huidige stand van de technologie, hun productie niet kunnen verhogen. a. Bepaal de marktprijs en de verhandelde hoeveelheid van de halfgeleiders. b. De vraag naar computers en gsm s in toegenomen. Dit heeft ook zijn weerslag op de markt van de halfgeleiders, de marktprijs zal namelijk stijgen tot 30 EUR. Illustreer grafisch wat er is gebeurd en verklaar deze verandering in vraag en/of aanbod. c. Stel dat de technologische beperkingen wegvallen en dat de producenten van halfgeleiders hun productie kunnen aanpassen. Ze wensen bij deze nieuwe situatie eenzelfde marktprijs als voorheen tot stand te brengen. Wat zou er dan moeten gebeuren op deze markt van halfgeleiders? Illustreer grafisch en leg bondig uit. Markt van halfgeleiders 45 40 35 Prijs (EUR) 30 25 20 15 10 5 0 0 100 200 300 400 500 Hoeveelheid Vraag Aanbod Oefening 11 Op de vleesmarkt steeg de prijs van 1 kilo varkensvlees enkele dagen geleden tot ruim 1,90 EUR. Vorig jaar schommelde die prijs rond 1,40 EUR. Vooral de gekkenkoeienziekte was een zegen voor de varkenshouderij. De ziekte treft alleen runderen. Leg kort uit waarom dat de prijs van varkensvlees in bovenstaande situatie is gestegen en illustreer je antwoord aan de hand van een vraag- en aanbodschema.
Oefening 12: Zondag 2 november 2003 was Mark Eyskens aanwezig op de boekenbeurs voor een signeersessie. Hierdoor is de vraag naar zijn boeken gestegen, hoewel de prijs van zijn boeken onveranderd is gebleven. Hoe kan je dat verklaren aan de hand van een vraag- en aanbodschema? Illustreer grafisch + leg kort uit. Oefening 13: We bevinden ons op een markt waar zakjes appelen worden verkocht en waar onderstaande confrontaties plaatsvinden (zie tabel)... prijs die de Prijs (EUR) prijs die de kopers wensen te betalen verkopers wensen te ontvangen Groep A 50 stuks 0,50 Groep E 50 stuks Groep B 50 stuks 1,00 Groep F 25 stuks Groep C 50 stuks 1,50 Groep G 25 stuks Groep D 50 stuks 2,00 Groep H 25 stuks a. Vervolledig deze tabel (op opgavenblad!!). b. Stel grafisch de vraag en het aanbod naar appelen op deze markt voor. (Neem op de X- as: 6r = 50 eenheden, op de Y-as: 4r = 0,5 eenheden) c. Bepaal de marktprijs aan de hand van je grafiek. (uitleg is niet nodig!!) d. Wat stel je vast bij een prijs van 1 EUR? e. Zal een prijs van 1 EUR op deze markt kunnen blijven bestaan? Zo ja, waarom. Indien neen, leg zeer nauwkeurig uit wat er zal gebeuren en waarom. f. Leg uit wat (en waarom!!) er zou gebeuren met deze grafiek als de loonkosten zouden stijgen (ceteris paribus). Teken een mogelijke verandering in je grafiek. Oefening 14: In de warmere maanden van het jaar komt er vaak een ijskar langs na schooltijd aan het Jan-van-Ruusbroeckollege. Tijdens de koudere maanden bijna nooit. Zou je normaal niet verwachten dat de prijs van een ijsje hoger zou liggen in de zomer dan in de winter? Nochtans is dit niet zo. Verklaar met behulp van een vraag- en aanbodschema.
Oefening 15: Veronderstel dat een onderneming, die opereert op een markt gekenmerkt door zuivere mededinging, een succesvolle promotiecampagne voert. Hierdoor zal de voorkeur voor haar producten fors toenemen. Ceteris paribus zal dit leiden tot: a. een stijging van de evenwichtsprijs en een daling van de verhandelde hoeveelheid; b. een stijging van de evenwichtsprijs en een toename van de verhandelde hoeveelheid; c. een daling van de evenwichtsprijs en een daling van de verhandelde hoeveelheid; d. een daling van de evenwichtsprijs en een toename van de verhandelde hoeveelheid. Oefening 16: Welke van de volgende beweringen zijn juist? Een verschuiving van de vraagcurve naar rechts kan het gevolg zijn van: 1. een inkomenstoename; 2. een daling van de prijs van de substituten; 3. een daling van de prijs van het beschouwde goed; 4. een daling van de prijs van de complementen; 5. het meer in de mode zijn van het goed. a. 1, 2 en 3 b. 1, 3 en 5 c. 1, 4 en 5 d. 2 en 4 Oefening 17: In welke van de volgende situaties is het effect op de evenwichtsprijs onvoorspelbaar? a. De vraag verschuift naar rechts en het aanbod blijft constant. b. Het aanbod verschuift naar rechts en de vraag verschuift naar links. c. Vraag en aanbod verschuiven beide naar rechts. d. Het aanbod verschuift naar links en de vraag blijft onveranderd. Oefening 18: Hieronder staan enkele uitspraken en 6 grafieken. Noteer voor iedere uitspraak met welke grafiek ze overeenstemt. a. Een succesvolle promotiecampagne voor het product wordt gevoerd en de grondstoffen worden duurder. b. De prijs van een substitutiegoed neemt af.
c. Het inkomen van de mensen neemt gemiddeld toe en daling van de loonkosten. (veronderstel een inferieur goed) d. De prijs van een complementair goed neemt toe en het aantal aanbieders stijgt. e. Het inkomen neemt toe (luxegoed). f. Beter opgeleid personeel en stijging van de prijs van een belangrijk substitutiegoed. Oefening 19: Onrust in Irak duwt olieprijs naar record De prijs van ruwe Brent-olie steeg gisteren tijdens de daghandel tot 44,11 dollar per vat. Dat is het hoogste niveau sinds het ontstaan van het oliecontract in 1988. Het record werd in de hand gewerkt door een aanslag op een Iraaks olieveld. Het aanblijven van de Venezolaanse
president, Hugo Chávez, creëerde een lichte ontspanning op de markten, maar de nervositeit blijft groot. De olieprijs sloot in Londen 21 dollarcent lager af op 43,67 dollar. Sjiitische milities zetten gisteren in het zuiden van Irak een olieput in brand. De actie is een onderdeel van een grootscheepse campagne tegen de olie-industrie onder aanvoering van Moqtada al-sadr. Die is het antwoord van al-sadr op het Amerikaanse offensief in Najaf vorige week donderdag. Sindsdien halveerde de Iraakse uitvoer tot 900.000 vaten per dag. Irak beschikt over de op twee na omvangrijkste oliereserves ter wereld. De overwinning van de Venezolaanse president, Hugo Chávez, in een referendum bracht een lichte ontspanning op de markten. 'De kansen op onlusten in het land en op een onderbreking van de uitvoer zijn verminderd, dankzij deze uitslag', zegt olie-analist Dirk Verbiesen van Van Lanschot Bankiers. Venezuela is de op vier na belangrijkste uitvoerder van olie. OPEC Toch kan een stabilisatie in Venezuela de crisis op de oliemarkten niet oplossen. Terwijl de vraag naar olie floreert, is de productie in tal van gebieden onzeker. De Nigeriaanse export is onstabiel door politieke onrust. In Rusland zijn de rekeningen van de olieproducent Joekos geblokkeerd wegens een belastinggeschil. Joekos produceert in zijn eentje evenveel olie als Irak voor de recente aanslagen. Het bedrijf kon zijn transporteurs slechts vergoeden tot eind augustus. De vervoerders lieten gisteren weten dat ze niet op krediet zullen werken. De Organisatie van Olie-Exporterende Landen (OPEC) beslist op 15 september over een verhoging van de productie. Maar analisten reageren sceptisch. 'De leden van de OPEC hebben de productie al verhoogd en hiervoor de beste olievelden aangesproken. Enkel de minder efficiënte olieputten blijven over. Ondanks de beweringen van sommige OPEC-leden zie ik ze niet in staat meteen de productie te verhogen', zegt Verbiesen. Saudi-Arabië verklaarde onlangs dat het de productie onmiddellijk met 1,3 miljoen vaten per dag kan verhogen. Zaterdag zei het OPEC-lid Iran dat er voldoende aanbod is om aan de vraag te voldoen. Ook andere oliestaten wezen er meermaals op dat hefboomfondsen de olieprijs hoger sturen. Deze fondsen nemen speculatieve posities in. Maar analisten wijzen erop dat de recente klim van de olieprijs fundamenteel ondersteund is. 'De jongste bewegingen van de olieprijs zijn
perfect te verklaren', meent Verbiesen. Volgens Fortis Bank stijgt de olieprijs tot boven 50 dollar per vat als een sabotage van de Iraakse uitvoer samenvalt met een stopzetting van de leveringen van Joekos. 17/08/2004 De TIJD a. Bespreek bondig hoe volgende internationale gebeurtenissen een invloed kunnen uitoefenen op de olieprijs. Maak tevens telkens een grafiek om je uitleg te illustreren. 1. Sjiitische aanslag op Iraaks olieveld; 2. Het aanblijven van de Venezolaanse president, Hugo Chávez; 3. Politieke onrust in Nigeria; 4. Belastingsproblemen van Russische olieproducent Joekos. b. Zaterdag zei het OPEC-lid Iran dat er voldoende aanbod is om aan de vraag te voldoen. Deze zin uit bovenstaande tekst is niet strikt economisch gezien correct. Verbeter. Oefening 20: Vul onderstaande tabel aan met behulp van de grafiek. Maximumprijs die kopers prijs wensen te betalen 0,60 0,80 1,00 1,20 Minimumprijs die verkopers wensen te ontvangen