Samenvatting Economie Hoofdstuk 4 en 5

Transcriptie

1 Samenvatting Economie Hoofdstuk 4 en 5 Samenvatting door een scholier 1527 woorden 30 maart 2012, 4 keer beoordeeld Vak Methode Economie Percent 4.1 De markt als organisator: De bevoorrading van bijvoorbeeld supermarkten is niet zo eenvoudig als je zou denken. Er zijn heel veel ondernemingen en bedrijven nodig om het andere bedrijf weer verder te helpen, die weer andere bedrijven verder moeten helpen. Zo gaat het verder totdat je uiteindelijk bij de supermarkt uitkomt. Om al deze beslissingen te maken moet alles goed geregeld zijn binnen de organisatie. De bevoorrading moet dus op tijd en in de juiste hoeveelheid en kwaliteit gebeuren. De filosoof Adam Smith beweerde dat als iedereen zijn eigen belang nastreeft, het marktmechanisme onze handelingen op elkaar afstemt. Bij de productie heb je productiemiddelen nodig: - arbeid: betaald werk levert salaris op. - kapitaal: bestaat uit geldkapitaal en kapitaalgoederen. Ter beschikking stellen van geldkapitaal levert rente/interest op. - natuur: alles wat het ons te bieden heeft. Ter beschikking stellen van grond ontvang je pacht. - ondernemersactiviteit: combineren van arbeid, kapitaal en natuur. Goede combinatie» winst, slechte combinatie» verlies. In het productieproces worden ze samengevoegd: Arbeid Kapitaal productieproces producten Natuur Ondernemersactiviteit In het productieproces word er een vraag samengevat: op welke manier komt de allocatie tot stand? De productiefactoren zijn alternatief aanwendbaar, daus voor verschillende dingen bruikbaar. 4.2 Soorten markten: De arbeidsmarkt bestaat niet! Hij valt uiteen in talloze deelmarkten, zegmaar voor elk beroep één. Pagina 1 van 5

2 Verschil tussen markten vind je door naar de structuur en de vorm te kijken: - het aantal vragers en aanbieders. - de aard van het goed. - de doorzichtigheid van de markt. - de hoogte van de toetredingsbarrièrers. Aantal vragers en aanbieders: Eén aanbieder hierbij gaat het om een product dat je maar bij één iemand kunt halen. Bijvoorbeeld paspoort/ ID, die kun je alleen halen bij het gemeentehuis. Weinig aanbieders je kan in je ééntje de prijs beïnvloeden, omdat als jij je prijs verlaagt, doen je concurrenten dat ook. Eén nadeel: dit kan leiden tot prijzenoorlog. Voorbeelden: olie- industrie, auto- industrie en vliegtuig- industrie. Veel aanbieders als individuele aanbieder kun je de prijs niet beïnvloeden omdat je maar zo n klein deel van de totale wereldproductie mee biedt. Aard van het goed: Hierbij gaat het om homo- en heterogene goederen. Homogene goederen zijn goederen die volkomen gelijk zijn. Maar makers willen juist iets speciaals zodat mensen die van hun juist kiezen, dit noem je productdifferentiatie. Zo verander je een homogeen goed naar een heterogeengoed. Een heterogeen goed houd in dat ze eigenlijk hetzelfde zijn, maar in de ogen van de consument zijn ze toch anders. Doorzichtigheid: Een markt is doorzichtig als de vragers en aanbieders op de hoogte zij nvan alles wat op de markt gebeurd. Bij homogene goederen gaat het vaak om prijsvoorkeur. Voorbeeld: de valutamarkten zijn doorzichtig, er is hier actuele informatie over wereldwijde wisselkoersen. De homogene goederen zijn hier dollars, yens, francs enzovoort. Toetredingsbarrièrers: Iedereen die een bepaald product wil kopen of verkopen heeft hiervoor toestemming. Het kan belemmerd worden door eisen van vakbekwaamheid en door de aard van het product. Indeling van marktvormen: Aantal vragers Aantal aanbieders Aard van t goed Marktvorm Veel Één Homogeen Monopolie Veel Weinig Heterogeen Heterogeen oligopolie Veel Weinig Homogeen Homogeen oligopolie Veel Veel Homogeen Volkomen concurrentie Veel Veel Heterogeen Monopolistische concurrentie Monopolie: één aanbieder zonder substituten. Voorbeeld: de waterleidingbedrijven. Oligopolie: weinig aanbieders die rekening met elkaar moeten houden. Duopolie: twee bedrijven delen de markt. Voorbeeld: Amerikaanse Boeing en Europese Airbus voor grote verkeersvliegtuigen. Pagina 2 van 5

3 Volkomen concurrentie: veel aanbieders proberen een homogeen goed te verkopen, meestal agrarische producten. Monopolistische concurrentie: veel aanbieders van heterogene producten. Voorbeeld: restaurants, ze hebben allemaal hun eigen karakter. Hier in zit een deel monopolie: in dát restaurant is de bediening zó goed. Ook een deel concurrentie: de Griek is te duur, laten we naar de Turk gaan. Perfecte en niet- perfecte markten: Op perfect werkende markten kunnen de aanbieders de prijs van het goed niet beïnvloeden. Ze moeten de prijs nemen zoals hij is: prijsnemers. Dit is het geval bij volkomen concurrentie. Bij de andere marktvormen hebben aanbieders genoeg macht om de prijs te beïnvloeden: prijszetting. 4.3 De werking van perfect markten: De vraag naar hotdogs neemt toe naarmate de prijs daalt en andersom. Dat komt doordat: - bij een prijsdaling zullen bepaalde consumenten meer hotdogs willen kopen dan ze bij eerdere, hogere prijzen zouden doen. - bij een prijsdaling zullen er consumenten zijn die bij eerdere, hogere prijzen géén hotdogs kochten en dat nu wel doen. Vraaglijn: de lijn die het verband tussen prijs en gevraagde hoeveelheid weergeeft. De aangeboden hoeveelheid neemt toe als de prijs stijgt en andersom. Dat komt doordat: - bij een prijsstijging zullen de bestaande hotdogsverkopers meer winstmogelijkheden zien en geneigd zijn meer hotdogs aan te bieden. - bij een prijsstijging zal het voor meer aanbieders rendabel zijn hotdogs proberen te verkopen. Hoe hoger de prijs, hoe lucratiever het wordt om hotdogs aan te bieden. Aanbodlijn: verband tussen de prijs en de aangeboden hoeveelheid. Evenwichtsprijs: de prijs waarbij de gevraagde hoeveelheid gelijk is aan de aangeboden hoeveelheid. Het prijsmechanisme stuurt de allocatie: dat wil zeggen dat dat door een toegenomen aanbod van een bepaald product meer productiefactoren moeten worden aangewend om het product te kunnen maken. Ook zal als er een afname is, de productiefactoren minder nodig zijn. 5.1 Betalingsbereidheid en consumentensurplus: Betalingsbereidheid: is het maximale bedrag dat een consument voor een product over heeft. Consumentensurplus: het verschil tussen de betalingsbereidheid en de marktprijs. 5.2 De vraagcurve nader bekeken: De gevraagde hoeveelheid van een bepaald product hangt van een aantal factoren af: - De prijs van het betreffende product. - De prijzen van andere producten. - Het budget van de consument. Pagina 3 van 5

4 - De voorkeuren of preferenties. - Het aantal consumenten. Complementaire goederen worden altijd samen met andere goederen gebruikt, bijvoorbeeld een auto en benzine of een zaklantaarn met batterijen. Dus als de auto s duurder worden neemt de prijs af, maar tegelijkertijd zal ook de benzine vraag afnemen. Vraagvergelijking: het verband tussen de gevraagde hoeveelheid en prijs weergeven in een algebraïsche vergelijking. Algemene gedaante van een vraagvergelijking: qv = ap + b De gevraagde hoeveelheid is afhankelijk van de prijs en van een constante. Verschuiving van de vraagcurve kan komen door: 1) Verschuiving kan veroorzaakt worden door een verandering in de prijs van het betreffende product. 2) Een andere mogelijkheid is, dat de verschuiving van de vraagcurve wordt veroorzaakt door één van de factoren die onder de ceteris-parisvoorwaarde vallen. En een verschuiving naar rechts kan bijvoorbeeld veroorzaakt worden door: 1) Een prijsstijging van substitutiegoederen: als de prijs van ander fruit stijgt, zullen consumenten wellicht meer aardbeien willen kopen. 2) Een toename van het budget van de vragers: hierdoor zijn consumenten in staat meer aardbeien te kopen. 3) Een toegenomen voorkeur voor aardbeien: een reclamecampagne kan de consumenten ertoe aanzetten meer aardbeien te kopen. 4) Een toename van het aantal vragers: door bevolkingsgroei of het openen van nieuwe exportmarkten kan de vraagcurve naar rechts opschuiven. 5.3 De prijselasticiteit: Formules: Prijselasticiteit van de gevraagde hoeveelheid: geeft de mate weer waarin de gevraagde hoeveelheid reageert op een prijsverandering. Marktomzet = p x qv Relatief elastische vraag: als de procentuele verandering van de gevraagde hoeveelheid groter is dan de procentuele verandering van de prijs. Relatief inelastische vraag: als de procentuele verandering van de gevraagde hoeveelheid kleiner is dan de procentuele verandering van de prijs. Elastische vraag: we spreken hiervan als de procentuele verandering van de gevraagde hoeveelheid groter is dan de procentuele verandering van de prijs. Ook geldt hierbij: 1) Een prijsdaling leidt tot een toename van de omzet. Pagina 4 van 5

5 2) Een prijsstijging leidt tot een afname van de omzet. Inelastische vraag: we spreken hiervan als de procentuele verandering van de gevraagde hoeveelheid kleiner is dan de procentuele verandering van de prijs. Ook geldt hierbij: 1) Een prijsdaling leidt tot een afname van de omzet. 2) Een prijsstijging leidt tot een toename van de omzet. 5.4 De inkomenselasticiteit: Oorzaak: Gevolg: Inkomensverandering Verandering van de gevraagde hoeveelheid Inkomenselasticiteit van de gevraagde hoeveelheid geeft de mate weer waarin de gevraagde hoeveelheid reageert op een verandering in het inkomen van de consumenten. Formule: M.b.v. de inkomenselasticiteit kunnen we verschillende goederen van elkaar onderscheiden: - noodzakelijke goederen. - luxegoederen. - inferieure goederen. Pagina 5 van 5