Raadsvoorstel Datum : 26-10-2017 Kenmerk Portefeuillehouder Nee Onderwerp : Z66702/Raad-00295 : P.H.M. Seesing : Breedband Buitengebied Geachte leden van de gemeenteraad, Inleiding: Achtergrond Inwoners en bedrijven ervaren in toenemende mate hinder van en gebrek aan adequate internetconnectiviteit in het buitengebied. Na jaren van plannen maken, meerdere pogingen en trajecten, niet nagekomen planningen van marktpartij CIF (Communication Infrastructure Fund) heeft de gemeenteraad van Bronckhorst op 8 juni jl. ingestemd met een voorstel om alsnog breedband connectiviteit in het buitengebied aan te leggen. Kern van het plan is de aanleg van een basis buizennetwerkstructuur in het buitengebied van onze gemeente. Dit buizennetwerk wordt zodanig ontworpen dat het geschikt is voor de realisatie van een maximaal dekkend glasvezelnetwerk. Dit houdt in dat alle woningen en bedrijven in de buitengebieden uiteindelijk moeten worden voorzien in een glasvezelaansluiting. Na realisatie wordt aan elke belangstellende marktpartij toegang tot het netwerk verleend tegen betaling van een marktconforme vergoeding. Bestuurlijke instemming Op 8 juni 2017 heeft de gemeenteraad ingestemd met het plan, maar heeft één voorwaarde gesteld die ingevuld moet worden, voordat tot fysieke aanleg wordt overgegaan, namelijk de participatie van ten minste één internetprovider. Tevens heeft de raad een motie aangenomen waarbij het college opgedragen wordt dat het netwerk dat aangelegd wordt voor alle burgers betaalbaar is en dat de maandelijke lasten die betaald moeten worden niet hoger mogen zijn dan de huidige lasten in de bebouwde kommen voor vergelijkbare diensten. Oproep aan de markt Omdat er op de telecommunicatiemarkt meerdere ondernemingen zijn die een dergelijke glasvezelstructuur tot stand kunnen brengen, hebben de samenwerkende gemeenten op 15 juli jl. een oproep in een aantal landelijke dagbladen en op internet aan de telecommunicatiemarkt gedaan, waarbij ondernemingen zich konden aanmelden voor de deelname aan een gespreksronde.
Op deze oproep hebben zich 24 geïnteresseerde partijen gemeld, waarmee begin september gesprekken gevoerd zijn. Met één van de partijen, KPN zijn deze besprekingen in een zodanig ver gevorderd stadium gekomen, dat hiermee een serieuze stap gezet is om tot daadwerkelijke uitrol van een glasvezelnetwerk te komen. CIF heeft zich naar aanleiding van de oproep niet gemeld als geïnteresseerde partij onder de motivatie dat het voorgestelde plan, waarbij de gemeenten de aanleg van het buizennetwerk voor zijn rekening neemt, niet past in de visie en de filosofie van het bedrijf. CIF is als investeringsmaatschappij, dat o.a. belegt in telecom infrastructuur in Nederland, waaronder glasvezelnetwerken, in dat kader alleen geïnteresseerd in eigendom van het gehele netwerk en ziet participatie van een andere partij daarin als niet passend. Voortgang gesprekken met CIF Eind augustus heeft CIF zich echter alsnog bij de samenwerkende gemeenten gemeld met de aankondiging dat men een deel van het aansluitgebied wil gaan vraagbundelen. Zij heeft hierbij als voorwaarde gesteld alleen met de voorbereidingswerkzaamheden te willen starten, wanneer de gemeenten het alternatieve traject on-hold zetten. CIF heeft haar plannen middels bijgevoegde brief kenbaar gemaakt. Zij geeft hierin aan het gebied Achterhoek Midden (Oude IJsselstreek, Montferland en gedeelten van Bronckhorst en Doetinchem) in kwartaal 4/2017 te vraagbundelen en indien succesvol in kwartaal 2/2018 te starten met de aanleg van 5.000 woningen. Voor de resterende 10.000 aansluitingen kan niet meer zekerheid gegeven worden dan een planning met aankondigingen van vraagbundelingen in 2018. Voortgang gesprekken met KPN Inmiddels zijn de gesprekken met KPN over het buizennetwerk traject in een vergaand stadium, waarbij de volgende resultaten zijn bereikt: 1. Er is samen met KPN een business case uitgewerkt, waarbij de graafkosten en het leggen van de buizen past binnen de begroting van de gemeente Bronckhorst en de aanleg van het glasvezeldeel binnen het budget dat KPN intern hanteert om tot aanleg van glasvezel over te gaan. 2. Naast juridische toetsing door de gemeente is het plan ook door KPN, zowel intern als in Brussel, juridisch getoetst en heeft de instemming van haar juristen. Op 18 oktober 2017 heeft er een gesprek plaats gevonden tussen de verantwoordelijke wethouders van Bronckhorst en Lochem (met steun van de wethouder van Zutphen) en de directie van KPN. De directie van KPN heeft in dit gesprek haar intenties uitgesproken en per brief bekrachtigd. Voorstel: 1. Te besluiten het eerder opgestarte buizennetwerkproject in Bronckhorst verdere invulling te geven door een overeenkomst met KPN aan te gaan. 2. CIF te antwoorden dat de gemeente faciliterend zal optreden in die gebieden die door CIF van glasvezel worden voorzien, maar voor geheel Bronckhorst het alternatieve traject te zullen voortzetten. Afstemming Dit voorstel is intern met de projectgroep Breedband en wethouder Seesing besproken. Voor de inhoud is gebruik gebruikt gemaakt van kennis en expertise van experts uit de glasvezelmarkt.
Beoogd effect Met dit voorstel willen we bereiken dat het buitengebied van Bronckhorst en de rest van de Achterhoek zo snel mogelijk breedband krijgt. Een goede digitale bereikbaarheid is van groot belang voor de leefbaarheid in het buitengebied. Argumenten 1.1 Dit voorstel geeft verdere concrete uitvoering aan het raadsbesluit van 8 juni 2017. De voorwaarde die de raad gesteld heeft om tot daadwerkelijke aanleg van de mantelbuizen over te gaan is de participatie van minimaal één internetprovider. Door de samenwerking met KPN aan te gaan kan deze voorwaarde van de raad ingevuld worden, zodat met de daadwerkelijke aanleg van de mantelbuizen begonnen kan worden. Uit de gespreksronde die begin september met geïnteresseerde partijen gevoerd zijn, zijn ook vier andere kandidaten geselecteerd, die mogelijk zouden kunnen participeren in het project. Deze gesprekken bevinden zich echter nog in zo n prille fase dat op dit moment, gelet op het streven naar snelle bouw van het netwerk, de voorkeur wordt gegeven aan een samenwerking met KPN. 1.2 Met dit voorstel is het buitengebied van Bronckhorst het snelst voorzien van breedband. Gezien de resultaten die in deze fase van het project met KPN bereikt zijn en de toezeggingen en committment door de directie van KPN kan voldoende vertrouwen geput worden dat op korte termijn overgegaan kan worden tot de bouw van het netwerk. 1.3 Juridische toetsing toont aan dat het buizennetwerk staatssteunproof is. In het kader van de Europese regelgeving is dit initiatief van de gemeenten door onze juristen beoordeeld op basis van de criteria voor staatssteun, die daarover opgesteld zijn. Uit hun beoordeling komt naar voren dat het huidige plan niet valt onder deze criteria en om die reden niet als staatssteun valt aan te merken. Ook de juristen van KPN hebben intern en in Brussel deze toetsing gedaan en komen tot dezelfde bevindingen. KPN zal deze conclusies via een schriftelijke rapportage aan de gemeente doen toekomen. 1.4 Met dit voorstel wordt slechts een geringe bijdrage van de bewoners gevraagd. Het huidige business model van CIF vraagt een eenmalige bijdrage van 1.600 aan de bewoners of een maandelijkse toeslag van 12,50 op hun abonnement. Op basis van de huidige calculaties zal het buizennetwerk project een veel lagere kostenbijdrage aan de bewoners vragen. 2.1 Met betrekking tot de plannen van CIF voor uitrol in Achterhoek Midden zal de gemeente in overleg gaan met CIF over de afkadering van de gebieden. CIF heeft aangegeven te willen starten met vraagbundeling in Achterhoek Midden. In dit gebied van 5.000 aansluitingen is ook een gedeelte Bronckhorst opgenomen (zie bijgevoegd kaartje). De gemeente zal in overleg gaan met CIF om de juiste afkadering van de verschillende gebieden vast te stellen. 2.2 De toezeggingen van CIF omtrent de aanleg van glasvezel geven onvoldoende zekerheid voor een aanleg op korte termijn. De afgelopen jaren heeft de gemeente Bronckhorst samen met de omliggende gemeenten intensief overleg gevoerd met CIF om hen tot grootschalige aanleg van glasvezel in de Achterhoek te bewegen. Dit heeft tot op heden nog niet tot een concrete planning vanuit CIF geleid waaruit de gemeente voldoende zekerheid krijgt dat aanleg door CIF op korte termijn zal starten. In gezamenlijk overleg met de andere gemeenten is op 20 september besloten om de samenwerking te beëindigen, zodat ieder zijn eigen koers kan volgen.
De brief van 22 september jl. van CIF spreekt in dit kader slechts van planning tot aankondiging van vraagbundeling en dit geeft ons juridisch gezien te weinig zekerheid. 3.1 Tijdelijke geheimhouding is nodig om andere gemeentes te kunnen informeren. Dit voorstel kan een belangrijke koerswijziging betekenen voor de drie gemeenten die aanvankelijk met CIF in zee willen gaan (zie kanttekening 1.3). We willen deze gemeenten op de hoogte stellen van ons besluit, voordat zij dat vanuit de media zouden kunnen vernemen. Kanttekeningen 1.1 Er is nog geen samenwerkingsovereenkomst of contract met KPN gesloten. De gemeente Bronckhorst heeft samen met KPN de voorwaarden onderzocht om tot gezamelijke uitrol van een breedbandnetwerk te komen. Uit dit onderzoek is duidelijk naar voren te komen dat er een haalbare business case voor beide partijen is en dat er geen juridische belemmeringen met betrekking tot de staatssteunproblematiek zijn. KPN heeft bij monde van de directie uitgesproken dat men tot uitrol van het project wil komen. Het vastleggen van de contractuele voorwaarde tot samenwerkingen zal de komende weken gerealiseerd worden. 1.2 CIF kan op dit moment nog onvoldoende zekerheden geven over uitrol van glasvezel in het buitengebied. Wanneer CIF een glasvezelnetwerk aanlegt hoeft de gemeente zelf niet te investeren en blijft de ambtelijke capaciteit beperkt. CIF kan op dit moment onvoldoende zekerheden geven over de uitrol van glasvezel in het buitengebied van Bronckhorst. Voorwaarde hiervoor is beschikbaarheid van de geïnvesteerd kapitaal en 50% deelname bij de bewoners. 1.3 Het doorzetten van het buizenplan kan leiden tot het afblazen van aanleg in een deel van Bronckhorst door CIF. CIF heeft min of meer te kennen gegeven dat een beslissing om het gemeentelijke buizenplan door te zetten, het voor hun lastig wordt om de businesscase rond te krijgen (lees: onvoldoende vraagbundeling) in het gebied van Bronckhorst vallend onder gebied Achterhoek Midden (zie ook argument 2.1). Dit kan er toe leiden dat in dit deel geen aanleg door CIF zal plaatsvinden. Dit risico kan echter omzeild worden, door ons buizenplan het gehele grondgebied van Bronckhorst te laten beslaan. KPN heeft aangegeven hiertegen geen bezwaar te hebben. Kosten, baten en dekking Het budget ter hoogte van 6,1 mln. Euro voor de aanleg van mantelbuizen is beschikbaar gesteld in uw vergadering van 8 juni 2017. De samenwerking met KPN geeft concreet invulling aan dit raadsbesluit en de tijdens deze vergadering aangenomen motie 10-1. Uitvoering Na uw besluit antwoorden wij CIF dat het alternatieve project wordt voortgezet. Tevens gaan we met KPN om tafel om de contractuele overeenkomst tot uitvoering af te sluiten. Volgens planning willen we dan uiterlijk 1 januari 2018 beginnen met de daadwerkelijke voorbereidingen, aanbesteding en uitrol van het glasvezelnetwerk. Evaluatie Wij houden u op de hoogte van de voortgang.
Bijlagen Raadsbesluit. Brief KPN Brief CIF Persbericht 24 oktober 2017 Hengelo (Gld), 24-10-2017 Burgemeester en wethouders van Bronckhorst, de secretaris, de burgemeester, B.J. Drewes M. Besselink 24-10-2017 25-10-2017 het besluit van de raad van 8 juni 2017;