Klinische aan bed van. farmacie de patiënt? Het is niet altijd wat het lijkt. Symposium klinische farmacie Leuven, 8 oktober 2011

Vergelijkbare documenten
Casus geriatrie. Symposium klinische farmacie 06 oktober Veerle Grootaert

Farmacokinetiek en dynamiek

M, 65 j. Valproaat spiegels:

Geneesmiddeleninteracties op de Intensive Care. 11 december 2014 Esther Uijtendaal ziekenhuisapotheker UMC Utrecht

6 de Leuvens Symposium Klinische Farmacie oktober Apr. Peter Declercq In naam van de CENTRE groep UZ Leuven

Interactie VALPROINEZUUR + CARBAPENEMS. Dr. Stephanie Natsch Ziekenhuisapotheker-klinisch farmacoloog

De klinisch apotheker op een chirurgische dienst

Transmurale zorg: Casus geriatrie 1/02/2018. Achtergrond. Thuismedicatie. Casus. Andreas Capiau, ZAIO3 Apotheek UZ Gent

Geneesmiddelen en de lever de kunst van het doseren

Het Refeeding Syndroom

Schakels in de zorg14 en 31 oktober 2013 Medicatietoediening op Intensive Care

Klinische farmacie op kindermaat. Symposium Klinische Farmacie Apr. K. Cosaert

Workshop farmacokinetiek. Marieke Zeeman Internist-ouderengeneeskunde Klinisch farmacoloog i.o.

Casusbespreking Toedieningstijdstippen. Symposium Klinische Farmacie Leuven Apr. Sofie Desmet 8 oktober 2011

Paracetamol bij de patiënt met leverfunctiestoornissen. Mirjam Wikkerink, ANIOS IC

Casus 1: Dosisaanpassing bij nierinsufficiëntie

8 e Post O.N.S. Meeting. Unraveling the mystery of the CYP450 pathway. Sophie Bunskoek, Verpleegkundig specialist, Medische oncologie, UMCG

Oncologie - Nielander

Van studie naar dagelijkse praktijk: behandeling van hepatocellulair- en cholangiocarcinoom

Interacties geneesmiddel voedingsmiddel MYTHES EN WEETJES

Medicijncombinatie kan kankerpatiënt schaden Kankerpatiënt slikt vaak riskante mix van medicijnen

Basale Farmacokinetiek op de Intensive care Armand R.J. Girbes & Noortje Swart

Behandeling van oudere patiënt met epilepsie. C.L.P. Deckers SEIN Zwolle

Datum Spreker Linda Schreur. (Poly)farmacie bij ouderen

Twee richtingen met één stip aan horizon. Dr. Pieter Helmons, ziekenhuisapotheker MSc. Arthur Wasylewicz AIOS ziekenhuisfarmacie

1/02/2018. Casus. Casus: EMV. Check of Medication appropriateness (CoMA/COA) Check of Medication Appropriateness Klinische casus uit de praktijk

Varicesbloeding bij levercirrhose. E. Verweij 28/7/15

Basiscursus Epilepsie Epilepsie & Slaap update 25 maart Boodschappen. Boodschappen. Boodschappen. Boodschappen

Propofol infusie syndroom. Maartje de Gier AIOS anesthesiologie MDO praatje oktober 2016

Polyfarmacie bij ouderen

Farmacogenetica - workshop RCH -

COIG Klinische Farmacologie Integratiecasus. Jorie Versmissen, internist-klinisch farmacoloog/vasculair geneeskundige Erasmus MC

Nieuwe guidelines voor preventie. Cardio 2013 Johan Vaes

Praktische handvaten voor het gebruik van Antistolling in de eerste lijn

Midazolam spiegels. MDO IC Voordracht. Sander Wout AIOS Anesthesiologie 5 januari 2018

Tuberculose Hyperinflammatie. Elgin Gülpinar

Acute pijntherapie voor de geriatrische patiënt

Switch therapie goed uitgezocht

EPILEPSIE EN THERAPEUTIC DRUG MONITORING. A.CP. Mathot. In de meeste laboratoria van ziekenhuisapotheken. hebben of in een diepe slaap geraken.

METHADON ALS PIJNSTILLER IN DE PALLIATIEVE ZORG

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Een kind met een insult De stuipen op het lijf! Jolanda Schieving, kinderneuroloog Ties Eikendal, SEH arts

Veilige medicatie uitgifte

Refeedingsyndroom in de Oncologie Marleen Ariëns en Esther Heijkoop Diëtisten

VALDOXAN (agomelatine) Informatie voor beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg. Aanbevelingen met betrekking tot:

Sinds maanden hoestklachten Geel/groen sputum Dyspnoe Snel moe 12 kg afgevallen Roken: kort geleden gestopt. Anamnese

Farmacologie en interacties van geneesmiddelen in de hemato-oncologie. Dr. Nicole Hunfeld, ziekenhuisapotheker 20 maart 2014

Workshop chronische nierschade. Adry Bakker Diepenbroek Bettie Hoekstra

Fysiologische respons op hypothermie II

Begeleiding van patiënten in behandeling met perorale oncologische therapieën

Lokale behandelingen van het hepatocellulair carcinoom (HCC)

Doseren van geneesmiddelen bij morbide obese patiënten. Carli Wilmer MSc AIOS Ziekenhuisfarmacie UMCN / CWZ

Casus. Judith Lie, hemovigilantiefunctionaris Erik Beckers, internist-hematoloog Kennisplatform ZO

De#Lever# Dr.#(H.J.)#Eric#Vermeer## specialist#klinische#chemie#

Proces verantwoordelijke. Hiërarchisch Verantwoordelijke

TEMOCILLINE Een prijs voor ecologie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Alcoholisme: een internistisch en anesthesiologisch probleem. Neyens Evy Dr Poortmans Gert KULeuven

Continuous Lidocaine Infusion as Adjunctive Analgesia in Intensive Care Unit Patients Comfortprotocol ICU

Interacties tussen voeding en geneesmiddelen

Farmacotherapie bij 80+ers. Cholinesteraseremmers bij M. Alzheimer. Waar zijn we eigenlijk mee bezig?

Maag-,darm- en leverziekten. Methotrexaat bij ziekte van Crohn en Colitis ulcerosa

Is er een rol voor het gebruik van Immunoglobulinen bij CML? M. Roeven Canisius Wilhemina Ziekenhuis Nijmegen

Mijn claudicatio patient is moe. Komt dit door zijn pillen? Workshop Dr. Ben Janssen UHD, Farmacoloog

MEDICATIEBEOORDELING bij patiënten met een verstandelijke beperking: HOE? drs. Marianne van den Berg Apotheker te Alphen aan den Rijn

ampc Wat moet je ermee? Tobias Engel AIOS MMB

2

Geachte collega, INTERACTIES

Nierfunctieonderzoek bij diabetes. N. Kleefstra & Henk Bilo 15 en 16 december Nieren. Nieren

Casuistiek Hartfalen en nierfunctiestoornissen

Prednison. bij kinderen en jongeren met de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa

DOACs in 15 dia s Transmuraal Trombose Expertise Centrum Groningen

Trends en uitdagingenbijde medicamenteuze behandeling van kanker

Zoledroninezuur Aclasta

NEDERLANDSE SAMENVATTING

Mijn claudicatio patient is moe. Komt dit door zijn pillen? Workshop Dr. Ben Janssen UHD, Farmacoloog

Digitaal Multidisciplinair Samenwerken

KWETSBARE OUDEREN IN HET ZIEKENHUIS HOE VOORKOMEN WE COMPLICATIES?

Annemieke Delhaas & Franca Horstink-Wortel Specialist ouderengeneeskunde/kaderarts palliatieve zorg

Impact van gebruik van alcohol en medicatie op de gevolgen van blootstelling aan chemicaliën

Workshop voor apothekers en huisartsen. (on)juiste behandeling met orale bloedsuikerverlagende middelen bij

Antibiotic Stewardship. Prof. dr. J.M. Prins

Topics in Chronic Disease. Chronische Nierschade en de huisarts

Bijwerkingen van geneesmiddelen: herkennen en melden


Acuut Leverfalen. Sjoerd Kuiken MDL- arts. SLAZ (OLVG- loca>e west)

Methotrexaat. bij ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Maag-Darm-Levercentrum. Beter voor elkaar

SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN

Farmacokinetiek op pediatrie

Nederlandse samenvatting

SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN

Aanpassen antibioticadoseringen tijdens continue veno veneuze

Een doodgewone schimmelinfectie? Géke Kamphof Senior verpleegkundige Hematologie Beenmergtransplantatie LUMC

Lithium bij ouderen, wat als de nierfunctie verslechtert?

Disclosure. Programma. Lab-w aarden. Casus De heer J. Xxxxxxx. Langerhanssymposium. Drs. V.R. Rambharose, kaderhuisarts

Koorts. Diagnostische valkuilen bij de oudere patiënt

Gericht labo-onderzoek bij verdenking op schildklierlijden

Lokale handreiking epilepsie voor de specialist ouderengeneeskunde regio Arnhem-Nijmegen

Transcriptie:

Klinische aan bed van farmacie de patiënt? Het is niet altijd wat het lijkt Symposium klinische farmacie Leuven, 8 oktober 2011 Apr. Veerle Grootaert

Klinische farmacie: OF vanuit de apotheek aan bd bed van de patiënt

Casus 1: geen gezever Vrouw, 66 jaar, 57 kg met een nieuwe lever VG: Ziekte van Caroli 04/2009: herhaalde h episo odes van sepsis HC: Enterobacter aerogenes BAL: Mycobacterium avium intracellulare (MAI) 09/2010: verdere achteruitgang en inflammatoire episodes RVO: BAL: Mycobacterium avium intracellulare (MAI) start triple therapie: rifampicine 600 mg/d azit thromycine 500 mg/d cycloserine 250 mg 2/d 04/2011: levertx

Casus 1: geen gezever Medicatie op ICU: met een nieuwe lever CYP450 GEMEDIEERDE INTERACTIES!

Casus 1: geen gezever met een nieuwe lever CYP450 gemedieerde interacties:

Casus 1: geen gezever met een nieuwe lever CYP450 gemedieerde interacties:

Casus 1: geen gezever CYP450 gemedieerde interacties: Rifampicine + omeprazole: Theoretisch verlaging van serumlevels van omeprazole Documentatie? Rifampicine + simvastatine: Significante verhoging van plasmaklaring en verlaging van serumconcentraties van simvastatine monitoring van cholesterol levels met een nieuwe lever

Casus 1: geen gezever CYP450 gemedieerde interacties: Rifampicine + tacrolimus: rifampicine: significante daling van tacrolimus C pl in de lever: inductie CYP3A4 in de darm: inductie CYP3A4 en P glycoproteine casus: 6 maanden therapie met rifampicine inductie CYP3A4 iso enzymen bijstarten t tacrolimus = onmidd dellijk inductie van de metabolisatievan tbli ti tacrolimus TDM met een nieuwe lever GEEN CYP3A4 GEMEDIEERDE INTERACTIES???

Casus 1: geen gezever met een nieuwe lever Geen CYP450 gemedieerde interacties: Patiënt specifieke factoren RVO = LeverTx donor lever = Rifampi cine naïeve lever

Casus 2: geen gezever Vrouw, 46 jaar met een versleten lever VG: Alcohol abusus Opname op ICU: Gedecompenseerde alcoholische levercirrose (child Pugh score 13): Hepatische encefalopathie Ascites Bloedende slokdarmvarices Nierfalen

Casus 2: geen gezever Vrouw, 46 jaar met een versleten lever VG: Alcohol abusus Opname op ICU: Gedecompenseerde alcoholische levercirrose (child Pugh score 13): Hepatische encefalopathie Ascites Bloedende slokdarmvarices Nierfalen

Casus 2: geen gezever met een versleten lever Medicatie op ICU: Omeprazole 40 mg iv Vitamine B 1 100 mg iv Terlipressine 1 mg 6/d Insuline Vitamine K 10 mg 2/w TPN (incl. vitamine en spoorelementen)

Casus 2: geen gezever met een versleten lever Verblijf op ICU: Pneumonie: Enterobacterr aerogenes D2: start meropenem m 1 g q12h iv (obv nierfunctie) D6: tonisch clonische aanvallen valproaatl t1500 mg LD 1800 mg/d continu infuus INTERACTIE MEROPENEM VALPROAAT!

Casus 2: geen gezever Interactie meropenem valproaat: meropenem: geen metabolis satie valproaat: extensieve VPA ALBUMIN levermetabolisatie VPA = 70 % BLOOD VESSEL met een versleten lever VPA GLU hydrolase UGT + UDPGA β oxidation ω hydroxylation VPA METABOLITES HEPATOCYT VPA GLU En teric bacteria VPA INTESTINE

Casus 2: geen gezever Interactie meropenem valproaat: Mechanisme UDPGA cofactor én remming cytosolisch hydrolase snellere excretie VPA Glu Klinisch zeer belangrijke en significante interactie Advies: risico op recidief epilepsie langdurige interactie: houdt tot > 10 dagen aan Geen concomittant gebruik carbape enem VPA! Stop carbapenem! Ander anti epilepticum! met een versleten lever daling spiegels

Casus 2: geen gezever met een versleten lever Verblijf op ICU: Pneumonie: Enterobacterr aerogenes D2: start meropenem m 1 g q12h iv D6: tonisch clonische aanvallen valproaatl t1500 mg LD 1800 mg/d continu infuus D8 D13: TDM valproaat l valproaa at (mg/l) 160 150 140 130 120 110 100 90 GEEN INTERACTIE MEROPENEM 80 VALPROAAT??? Cp 70 60 50 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 Dag

Casus 2: geen gezever met een versleten lever Geeninteractie meropenem valproaat: Patiënt specifieke factoren levercirrose Fysische barrière: Fibrotisch leverweefsel bemoeilijkt penetratie van GM Ondermijnde Fase II metabolisatie

Klinische farmacie: Patiënt specifieke + factoren

Klinische farmacie: OF EN vanuit de apotheek aan bd bed van de patiënt