Behandeling van oudere patiënt met epilepsie. C.L.P. Deckers SEIN Zwolle

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Behandeling van oudere patiënt met epilepsie. C.L.P. Deckers SEIN Zwolle"

Paula de Jonge
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Behandeling van oudere patiënt met epilepsie C.L.P. Deckers SEIN Zwolle

2 Incidentie van epilepsie nieuwe gevallen per inwoners leeftijd (jaren) IJsland Olafsson et al., 2005

000 inwoners 160 140 120 100 80 60 40 20 0

3 Etiologie van epilepsie bij ouderen CVA (soms `stil infarct) Verder: Arteriosclerose/small vessel disease Trauma Tumoren Ziekte van Alzheimer Cryptogeen Ramsay et al., 2004

4 Behandeling van epilepsie bij oudere patiënten Veterans affairs medicatie-studies 1985 en 1992 Oudere patiënten reageren beter op medicatie Oudere patiënten met epilepsie hebben hogere kans op uitvallen wegens bijwerkingen Ramsay et al, 1994

reageren beter op medicatie Oudere patiënten met epilepsie

5 VA Elderly trial 1 of meer aanvallen in laatste 3 maanden Carbamazepine Lamotrigine Gabapentine 200 mg/2 weken opbouw mg/2 weken opbouw 300 mg/3 dagen opbouw 600 mg/dag 150 mg/dag 1500 mg/dag Rowan et al., 2005

mg/2 weken opbouw 25-50 mg/2 weken opbouw 300 mg/3

6 VA elderly trial Aantal patiënten Aanvalsvrij na 12 maanden Gestopt wegens bijwerkingen Lost to follow-up Carbamazepine % 27% 28% Gabapentine % 17% 25% Lamotrigine % 10% 23% Rowan et al., 2005

follow-up Carbamazepine 198 25% 27% 28% Gabapentine

7 CBZ versus LTG bij ouderen 1 of meer aanvallen in laatste 3 maanden Carbamazepine Lamotrigine 100 mg/2 weken opbouw 25 mg/2 weken opbouw 400 mg/dag 100 mg/dag Brodie et al., 1999

8 CBZ versus LTG bij ouderen Aantal patiënten Aanvalsvrij laatste 4 maanden Gestopt wegens bijwerkingen Niet evalueerbaar Carbamazepine 48 21% 42% 17% Lamotrigine % 18% 12% Brodie et al., 1999

9 Effectiviteit topiramaat bij ouderen Monotherapie met TPM 50 mg/dag of 200 mg/dag bij patiënten 60 jaar met partiële aanvallen Aanvalsfrequentie: aanvallen per maand. 50% aanvalsvrij gedurende duur van 4 maanden Geen verschil in percentage uitvallers vanwege bijwerkingen Ramsay et al., 2008

10 Effectiviteit bij oudere patiënt Observationele data Retentie over alle categorieën patiënten Lamotrigine 79% Levetiracetam 73% Valproaat 70% Fenytoïne 59% Gabapentine 59% Topiramaat 56% Carbamazepine 48% Arif et al., 2010

79% Levetiracetam 73% Valproaat 70% Fenytoïne 59%

11 Effectiviteit bij oudere patiënt Observationele data Retentie wanneer gestart als 1e AED Lamotrigine (n=74) 72% Levetiracetam (n=49) 69% Gabapentine (n=24) 63% Carbamazepine (n=13) 62% Arif et al., 2010

12 Verdere keuze-criteria Comorbiditeit Specifieke bijwerkingen Farmacokinetiek Gewijzigde eliminatie Comedicatie

13 Co-morbiditeit Hypertensie 60% Symptomatische cardiale aandoening 25% Diabetes Mellitus 30% Mild cognitive impairment 35% Depressie 20-30% Ramsay 2004; Jacoby 2006; Haut 2009

14 Risico op CVA Observationeel onderzoek: 4709 patiënten met debuut van cryptogene epilepsie na 60 e jaar 4709 gezonde `matched controlepersonen Resultaat: In epilepsiegroep 10% CVA gedurende follow-up periode van 5,25 jaar; In controlegroep 4,4% gedurende follow-up van 6,75 jaar Relatieve risico op CVA was 2.9 hoger in groep met epilepsie Cleary et al., 2004

epilepsiegroep 10% CVA gedurende follow-up periode van 5,25 jaar; In controlegroep 4,4%

15 Metabole invloed van oude antiepileptica Cholesterol: verhoogd door CBZ en PB Lipoproteïne A: verhoogd door CBZ, PB en VPA Homocysteïne: verhoogd door CBZ, PB en PHT Zaccara et al., 2009

16 Bijwerkingen die vaker optreden bij ouderen Sufheid Coördinatieproblemen Tremor Huiduitslag Osteopenie/osteoporose Ramsay et al., 1994

17 Invloed van antiepileptica op botdichtheid en fracturen Botdichtheid verlaagd, m.n. van heup en wervels Risico op fracturen groter bij patiënten met epilepsie, m.n. heup en wervelfracturen Vestergaard et al, 2004; Lee et al. 2010

$van heup en wervels Risico op fracturen groter bij$

18 AEDs en botparameters Carbamazepine Fenytoine Fenobarbital Valproaat = Vitamine D Botdichtheid Fractuurrisico Nieuwe AEDs =? Niet of licht verhoogd? Lee et al. 2010

19 Effecten van AED monotherapie op botparameters Monotherapie met carbamazepine, fenytoïne, lamotrigine, valproaat in premenopausale vrouwen Na een jaar: Calcium verlaagd bij oudere middelen Bone turnover verhoogd bij PHT t.o.v. LTG Geen verschillen in vitamine D Pack et al., 2005

vrouwen Na een jaar: Calcium verlaagd bij oudere middelen Bone

20 Farmacokinetische veranderingen - Albumine aanmaak blijft stabiel - Vermindering in afbraak van sommige geneesmiddelen door verminderde doorstroming en levermassa (hierdoor ook first pass effect verminderd) - Nierfunctie neemt af (GFR vermindert) Mangoni & Jackson, 2005

doorstroming en levermassa (hierdoor ook first pass effect

21 Verminderde eliminatie Carbamazepine 25-40% Fenobarbital 20% Fenytoine 25% Gabapentine 30-50% Lamotrigine 35% Levetiracetam 20-40% Oxcarbazepine 25-35% Topiramaat 20% Valproaat 40% Perucca et al, 2006

22 Meest gebruikte comedicatie bij oudere patiënten met epilepsie Statines ( 35%) Calcium antagonisten ( 35%) SSRI s ( 35%) Gidal et al., 2009

23 `Oude antiepileptica Werkzaamheid bij oudere patiënten Bijwerkingen bij oudere patiënten Interacties met andere medicijnen Carbamazepine Sufheid, hyponatriëmie, huiduitslag, osteoporose ++ Fenytoïne? Sufheid, coördinatieproblemen, huiduitslag, osteoporose Valproaat +? Tremor, osteoporose ++ +

24 `Nieuwe antiepileptica Werkzaamheid bij oudere patiënten Bijwerkingen bij oudere patiënten Interacties met andere medicijnen Gabapentine Moeheid, gewichtstoename - Lamotrigine + Inslaapproblemen, huiduitslag + Levetiracetam +? Depressie, moeheid - Oxcarbazepine? Sufheid, huiduitslag, hyponatriëmie + Topiramaat? Cognitieve bijwerkingen, depressie

25 Conclusies Vaak lagere doseringen gebruikt bij oudere patiënten met epilepsie Nieuwe antiepileptica kunnen meer effectief zijn bij oudere patiënten met epilepsie Bij behandeling ook rekening houden met etiologie/comorbiditeit

Vergelijkbare documenten

Platform epilepsieverpleegkundigen i.s.m. SEPION NASCHOLING EPILEPSIE

Platform epilepsieverpleegkundigen i.s.m. SEPION NASCHOLING EPILEPSIE Ilse Vosman verpleegkundig specialist SEIN Carly Jansen verpleegkundig specialist Kempenhaeghe 7 juni 2013 MEDICIJNEN, (BIJ) WERKINGEN