Nieuwsbrief Apotheekstage 16-17 10 JANUARI 2017 VOLUME 2, NUMMER 2 Beste stagemeester Graag bezorgen we u via deze weg onze tweede nieuwsbrief van dit stagejaar. Intussen hebben de stagiairs dank zij jullie al een heel aantal competenties verworven. We danken jullie nogmaals voor jullie inzet en willen jullie uiteraard blijven ondersteunen in het verdere verloop van de stage. Kennismakingsstage 2 e bachelor studenten Kennismakingsstage 2e bachelor studenten Regionale vormingsavonden voor stagemeesters Feedback eerste tussentijdse evaluatie Werkcolleges geneesmiddelenkennis: EUB en TUB Elk jaar organiseren we voor de studenten van de 2 e bachelor fase een kennismakingsstage in de officina. De studenten worden hiervoor ingedeeld bij de stagiairs van tweede master. We merken dat de kritische blik van de 2 e bachelor studenten en de reeds vergaarde kennis van de laatstejaarsstagiairs zorgen voor een leerrijke ervaring voor beide partijen. Deze stage zal plaatsvinden in de periode van 27 maart tot 15 april 2017 en zal drie dagen omvatten. Per stageplaats zullen maximaal twee studenten uit de tweede bachelorfase langskomen. De exacte dagen zijn onderling af te spreken tussen stagemeester, stagiair en student(en) tweede bachelor. Werkcolleges geneesmiddelenkennis: zwangerschap en borstvoeding Vernieuwde opdracht medicatie review Examen casuïstiek 2017 De stagiair zal instaan voor de begeleiding van de student(en) 2 e bachelor. De driedaagse stage bestaat uit een aantal observatieopdrachten zoals het bekijken van een medicatieprofiel, registreren van zelfzorgvragen, volgen van bereidingen,. Uitgebreide informatie over de kennismakingsstage en de verdeling van de stageplaatsen volgt in een volgende nieuwsbrief. Mocht het niet mogelijk zijn één of twee studenten in uw apotheek te ontvangen, kan u ons dit vóór dinsdag 24 januari 2017 laten weten. Wij houden hiermee dan rekening bij de verdeling van de stageplaatsen. Regionale vormingsavonden voor stagemeesters Ook dit jaar zullen we opnieuw regionale vormingsavonden organiseren. Het doel van deze avonden is ervoor te zorgen dat stagemeesters en begeleiders van de universiteit nog meer op elkaar inspelen wat de begeleiding van de stage betreft.
We willen samen stagiairs opleiden tot competente apothekers op basis van dezelfde verwachtingen. Deze competenties, die onder meer getoetst worden aan de hand van casussen tijden het examen casuistiek, vormen immers de basis waarop afgestudeerden hun beroep toekomstgericht kunnen vorm geven. Tijdens de vormingsavond zullen we aan de slag gaan met reëel beeldmateriaal van communicatie-oefeningen. Dit zal ongetwijfeld helpen om het beeld van een competente apotheker scherp te stellen en onze verwachtingen hierop af te stemmen. Ook stagemeesters die de voorbije jaren op een vergelijkbare vormingsavond aanwezig waren, zijn van harte welkom! We werken immers telkens met nieuw materiaal en nieuwe aandachtspunten. We hopen uit elke apotheek iemand te mogen ontmoeten, zodat elke stagiair er vertrouwen in kan hebben dat zijn/haar stageteam de doelstellingen van de stage kent en hier samen met hem/haar wil naar toe werken. U kan zich via onderstaande link inschrijven: https://pharm.kuleuven.be/onlinetools/regvorm/reg-vormingsavonden2017 Woensdagavond 15 februari 2017 te Hasselt (KLAV) Donderdagavond 16 februari 2017 te Antwerpen (KAVA) Donderdagavond 23 februari 2017 te Leuven (Gasthuisberg) Donderdagavond 2 maart 2017 te Kortrijk (KULAK) We starten telkens om 20u15 en gaan samen aan de slag tot 22u. Feedback eerste tussentijdse evaluatie Na 2 maanden stage vroegen wij om de eerste tussentijdse evaluatie te laten plaats vinden. Iedere stagiair en stagemeester ontvangt hierover, uiterlijk midden januari, terugkoppeling in de vorm van een samenvattend feedbackrapport. De tussentijdse evaluatie is bedoeld ter ondersteuning van de stage en heeft geen invloed op de eindscore van de stagiair. Belangrijk is probleemsituaties te detecteren, en te bewaken dat studenten in goede zin evolueren naar de tweede tussentijdse evaluatie (februari). De terugkoppeling zal gebeuren door de coach van de stageplaats. De stagiairs kunnen de contactgegevens van hun coach terugvinden op Toledo.
Werkcolleges geneesmiddelenkennis: EUB/TUB In de loop van november-december kregen alle studenten een tweede communicatietraining. Focus lag dit keer op communicatie bij een eerste, tweede of herhaalde aflevering van een geneesmiddel op voorschrift. Belangrijk aandachtspunt hierbij was de intake van het gesprek: studenten oefenden verschillende manieren van vragen stellen en contact maken om te weten te komen wat een bepaalde patiënt op dat moment met dat voorschrift naar deze apotheek brengt. Een goede inschatting van de situatie is immers van cruciaal belang om de patiënt adequaat te kunnen begeleiden. We herhaalden dat in het informatiegedeelte vier deeldomeinen telkens aan bod moeten komen: doel en werking, gebruik, therapietrouw en nevenwerkingen. Waar het bij een EUB belangrijk is om alle aspecten te overlopen, en er voor te zorgen dat de patiënt bij thuiskomst goed weet wat hij moet nemen, waarom en hoe, is het bij een TUB of herhaalde aflevering vooral van belang bij te sturen, en enkel ontbrekende informatie aan te vullen. Elke student noteerde voor zichzelf een aantal werkpunten. Vraag uw stagiair naar dit document, en bespreek de werkpunten! Zo kan de feedback die de student kreeg blijven doorwerken op de stageplaats en kan de student verder groeien in zijn competenties. Werkcolleges geneesmiddelenkennis: zwangerschap en borstvoeding Veilig gebruik van gezondheidsproducten tijdens de zwangerschap is prioriteit bij uitstek. Wetenschappelijke kennis verandert waardoor het opzoeken en interpreteren van informatie en deze omzetten in een praktisch bruikbare boodschap of advies een essentiële competentie is die de apotheker in staat stelt om zijn rol bij de begeleiding van zwangere en lacterende vrouwen op te nemen. Tijdens het werkcollege werd dieper ingegaan op het gebruik van relevante bronnen die in de apotheekpraktijk snel en efficiënt gebruikt kunnen worden. De nadruk werd gelegd op Lareb.nl, Cybele, Lecrat.fr, Motherisk en Lactmed (borstvoeding). Een correcte interpretatie van de farmacokinetiek is in vele
gevallen essentieel om mogelijke blootstelling door het ongeboren kind in te schatten (los van het teratogene risico van het specifieke product). De (farmacokinetische) informatie die terug te vinden is in de SKP (wetenschappelijke bijsluiter) is hierbij zeker nuttig. Gebruikelijke doseringen van geneesmiddelen bij pasgeborenen kunnen bij de risico-inschatting mee in overweging genomen worden en vinden we onder andere via kinderformularium.nl. Primaire bronnen als Briggs, Schaefer en Hale (Mother s Milk) zijn schriftelijke topreferenties maar vaak niet aanwezig in de apotheek. De context en klinische situatie van een zwangere patiënte weegt door bij het beslissen of een product al dan niet gebruikt zal worden. Dit contextuele grijs verklaart waarom bepaalde geneesmiddelen in sommige situaties toch aan zwangere vrouwen worden voorgeschreven, hoewel enig risico voor het ongeboren kind niet uitgesloten is. De zorg voor een zwangere patiënte is niet per se anders dan de zorg voor een niet-zwangere patiënte. Als apotheker passen we de basisprincipes van EUB, TUB, WHH(O)AM en motivationele gesprekstechnieken toe, en vallen we terug op onze kennis van farmacotherapie, farmacokinetiek, hulpstoffen, fytotherapie,.. De casuïstiek die tijdens het werkcollege aan bod kwam, heeft de studenten meermaals gewezen op het belang van deze basisprincipes. Hoe dan ook is de slagzin bij twijfel nooit ook van toepassing bij OTC-vraagstukken bij zwangere vrouwen. Tot slot nodigen we u uit om meer werk te maken van preconceptie-advies. De dekkingsgraad van de preconceptionele inname van foliumzuur is nog lang geen 100%. De website www.gezondzwangerworden.be kan hier aan helpen maar is nog lang niet door elke patiënte of zorgverlener gekend. Als apotheker hebben we hier een belangrijke preventieve rol te spelen. Het zou goed zijn mocht tijdens de aflevering van een zwangerschapstest het gebruik van foliumzuur steeds ter sprake komen. Misschien kunnen zwangerschapstesten en foliumzuur in de apotheek naast elkaar uitgestald worden? Een preconceptionele corner in de apotheek benadrukt de toegevoegde waarde van de apotheker bij de begeleiding van potentieel zwangere patiënten en begint met een volledig advies bij zwangerschaps-testen én het bespreken van het tijdig starten met foliumzuur. Ook het belang van een preconceptioneel consult bij huisarts of specialist mag meer benadrukt worden bij vrouwen in de vruchtbare leeftijd. Bezorg je suggesties/ervaringen via michael.ceulemans@kuleuven.be. Via Toledo zullen de studenten een overzicht van interessante voorbeelden en casuïstiek kunnen terugvinden. We vragen u om deze samen te bespreken. Vernieuwde opdracht medicatie review De opdracht medicatiehistoriek werd dit jaar aangepast, zodat deze opdracht zo veel mogelijk beantwoordt aan een medicatie review. Alle studenten kregen in de loop van de maand december een werkcollege rond medicatie review, waarbij ze aan de hand van fictieve casussen leerden een medicatiehistoriek te analyseren, op basis van een interview met een patiënt problemen met het gebruik van geneesmiddelen leerden detecteren, en nagingen hoe ze de rationaliteit van geneesmiddelen konden beoordelen aan de hand van klinische informatie en labwaarden.
De bedoeling is dat de studenten deze principes nu toepassen op een patiënt uit de apotheek. Het moet gaan om een oudere patiënt (70 jaar of ouder) die chronisch 5 of meer geneesmiddelen gebruikt. We willen aan stagemeesters vragen om samen met de student een aantal geschikte patiënten te zoeken, en vervolgens de behandelende huisarts te contacteren, met de vraag of hij/zij er mee akkoord gaat dat deze patiënt uitgenodigd wordt om mee te werken aan de opdracht. Vooraleer de patiënt kan deelnemen, moet hij/zij een informatiefolder ontvangen, en een toestemmingsformulier ondertekenen. Daarmee geeft hij/zij ook aan dat de student informatie uit het medisch dossier mag vragen aan de behandelende huisarts, om het medicatiegebruik te kunnen bestuderen. Alle informatie in verband met deze opdracht staat intussen op Toledo. Deadline voor het uitwerken van de casus is 26/02/2017. Uiterlijk die dag posten de studenten een presentatie op Toledo. In de loop van de maand maart komen studenten dan in groepjes bijeen om hun casussen te bespreken. Elke studenten brengt dan een afgedrukte versie van de presentatie mee, ondertekend door de stagemeester. Examen casuïstiek 2017 Graag doen we via deze weg een oproep naar casussen voor het examen casuïstiek. De bedoeling is dat we casussen uit de praktijk verzamelen, waarmee we de kerncompetenties van de apotheker kunnen evalueren (afleveren van geneesmiddelen, begeleiden van patiënten in specifieke situaties, probleemoplossend handelen, maken van magistrale bereidingen, vragen rond zelfzorg aanpakken,...). Schrijf je voorstel van casus uit in een word-document. Vul volgende rubrieken aan: - Omschrijving van de casus (voorschrift met een aantal geneesmiddelen (minstens 2 en maximaal 4), met vermelding van dosis en posologie. - Probleem, vraagstelling,... - Bespreking van de patiënt en nuttige achtergrondinformatie (geslacht, leeftijd, leefsituatie, voorgeschiedenis, eventuele opname in het ziekenhuis,...). - Indien mogelijk: afleverhistoriek van de laatste 3 maanden. Situeer ook de context van de casus bijvoorbeeld was er een specifieke vraag van de patiënt? Is de patiënt ontslagen uit het ziekenhuis?... Elke student stuurt vóór 31 januari 2017 minstens 1 casus naar stagefarmaceutischewetenschappen@kuleuven.be (met als onderwerp: casus examen casuïstiek). Naast de ingestuurde casussen zullen ook de casussen uit de werkcolleges gebruikt worden als basis voor de examencasussen.
Hartelijk dank voor uw inzet. Aarzel niet om ons te contacteren bij vragen of problemen. De stagecoördinatie Facultaire stagecoördinatie O&N2, Herestraat 49, bus 421 3000 Leuven, België 016/33.03.76 Mevr. Ann Verhulst administratief medewerker Apr. Karlien Van Heuverswyn stagecoördinator 016/33.05.43 stagefarmaceutischewetens chappen@kuleuven.be Prof. Veerle Foulon academisch coördinator apotheekstage We wensen jullie allen een fantastisch nieuw jaar toe! - Het stageteam