Ontwikkeling een levenslang proces. Frits Boer Ontwikkelingsstoornissen in perspectief Ede 22 juni 2016

Vergelijkbare documenten
Inhoud. Woord vooraf Terreinverkenning Twee fundamentele ontwikkelingstheorieën De prenatale ontwikkeling 75

Psychologie van de levensloop

Naar de middelbare school; Puberteit, ieder kind komt er een keer doorheen, ook met een NAH

Dag van intelligentie 2018

Psychologische problemen bij volwassenen met Klinefeltersyndroom. Nathalie Vanderbruggen

STUDIEDAG SAMENWERKINGSVERBAND ZUID-KENNEMERLAND

Ontwikkeling van het brein in de adolescentie

Diagnostiek van executieve functies bij adolescenten

Het puberbrein; werk in uitvoering. Anneke E. Eenhoorn

Neuropsychologisch. Anne M. Buunk Neuropsycholoog UMCG Wetenschappelijk onderzoek gevolgen SAB

Psycho sociale gevolgen bij kinderen met CP. Susanne Sluijter Orthopedagoog Mytylschool De Trappenberg Mytylschool Behandelteam Merem Huizen

Welkom bij OCRN Inleiding in de Infant Mental Health. Erica Everts, kinder- en jeugdpsychiater Infantteam OCRN 20 november 2018

Het belang van een toekomst in een nieuw perspectief.

SOCIALE PRIKKELNAVIGATIE BIJ ASS. Dr. Marcia Goddard Project Manager YoungCapital

CULTUUR SENSITIEVE EN HANDELINGSGERICHTE DIAGNOSTIEK IN DE JEUGD-GGZ

Kindermishandeling; Wel of geen diagnose? Drs. A van Dijke Drs. M. Reijns

Seksualiteit en ASS. Presentatie symposium pleegzorg 19 juni presentatie symposium pleegzorg

Deel 1: Positieve psychologie

Cognitieve gedragstherapie bij autisme

Over&intelligen0e,&brein&en&ontplooiing:& intelligen0e&in&dagelijks&leven &

Neurowetenschap en Onderwijs W O E N S D A G 2 9 A P R I L B R U S S E L

Wetenschappelijk onderzoek in het VUmc: wat heeft u eraan?

Pubers en het nieuwe leren. Anneke E. Eenhoorn

Netwerkbijeenkomst Gezonde School Mentale Gezondheidsbevordering 10 mei 2012

Medisch trauma in de babytijd impact en behandeling

Het'+enerbrein,'risicogedrag'en' ontplooiing''

Overzicht Pediatrische Neuropsychologie. Dominique Selviyan

Cognitieve problemen bij patiënten met kanker

3/4/13. Executieve functies GEDRAG IN GOEDE BANEN LEIDEN: OVER DE ROL VAN EXECUTIEVE FUNCTIES BIJ KINDEREN EN PUBERS

Infant Mental Health

Inhoud. Woord vooraf 13. Inleiding 15. Leeswijzer 19

Spieren en het brein Multidisciplinaire expertise over leren, ontwikkeling en gedrag van kinderen, jongeren en jongvolwassenen met een spierziekte

Executieve functies en emotieregulatie. Annelies Spek Klinisch psycholoog/senior onderzoeker Centrum autisme volwassenen, GGZ Eindhoven

De ene klap is de andere niet Ontwikkeling en aanpak van agressief gedrag

Kansen voor gezondheid

Gedrag in goede banen leiden: over de rol van executieve functies bij kinderen en pubers

Executieve functies? Wat zijn dat nu weer?

College 6: Skills. Anderson, hoofdstuk 9 Ingmar Visser

WORD IK SLIMMER DOOR TE BEWEGEN?

Test je kennis van het brein!

Toelichting V.O. Format OPP ontwikkelingsperspectief

Executieve functies ontwikkelen met denkspellen.

Ouder worden is geen kunst.

Het hockeytalent in neuropsychologisch perspectief deel 3 (slot)

Opvoeden en ontplooien vanuit een Brein & Leren perspectief: steun, sturing en inspiratie

Au-tomutilatie. Een groot probleem, een grote uitdaging. Carmen van Bussel Orthopedagoog/GZ-psycholoog

Krachtig leren, cognitief

Informatie voor ouders over executieve functies

Werk in uitvoering op de atletiekbaan

Personalized Medicine en Inwikkeling

Ontwikkelen: een levenslang proces 11

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

NEDERLANDSE SAMENVATTING

MRI. fmrt. HELP mijn kind heeft huiswerk! Frontaal kwab. In het lichaam kijken zonder het te hoeven openen. Hersenen

Inhoud. Deel I De theorie

De rol van de coach in de ontwikkeling van prestatiegedrag

B6 ReAttach: een multimodale benadering met verrassende effecten bij mensen met NAH of dementie. Multimodale benadering van verwerking

Heeft positieve affectregulatie invloed op emotionele problemen na ingrijpende gebeurtenissen?

De (on)zichtbare gevolgen van hersenletsel. 13 november 2018

MINDFULNESS. Workshop NVN, Lunteren, 26 september 2015

Ouders gebruiken voor het temperament van hun kind(eren) spontaan woorden als

Dwarse verbanden: natuur en techniek, wereldoriëntatie, cultuuronderwijs, enz

Preventie daar moet je wat mee?! Doel. Leven en leren in een positief, veilig schoolklimaat Columbine High School

Later als ik groot (oud) ben. A van Spreeken

WAT BEPAALT DE MAXIMALE PRESTATIE? HET HOOFD? Bert Van Poucke

Bachelorprojecten Neuropedagogiek/Ontwikkelingsstoornissen

FEEL-KJ. Vragenlijst over emotieregulatie bij kinderen en jongeren. HTS Report. Julia de Vries ID Datum

Ontwikkelingsrisico s bij meisjes met een extra X chromosoom

Taal en Cognitie: Een Black Box Revelation. Esli Struys WOT/WOLEC, 10 mei 2011

Domeinen onderliggend aan de communicatieve ontwikkeling

Poliklinische Revalidatie voor kinderen en jongeren met Niet Aangeboren Hersenletsel (NAH) Revalidatiecentrum Breda

Omgaan en communicatie met personen met een verstandelijke beperking

Impact van het woord op het NAH herstelproces. Prof. Dr. Evert Thiery Universiteit Gent

Executieve functies. Problemen met executieve functies 11/01/17

De Kleine Prins Expertisecentrum

Spel en spelen. Over de ontwikkeling van het jonge kind.

Hart op Weg. Een follow-up programma voor de ontwikkeling van kinderen met een aangeboren hartafwijking. Drs. M.C.A.

Ontwikkeling van het adolescentenbrein

CVA zorg, topsport voor ons allemaal. Dinsdag 11 april 2017

DEMENTIE: HOEVER STAAT HET ONDERZOEK? Christine Van Broeckhoven Lezing Davidsfonds Boom- Niel. Prof. Dr. Christine Van Broeckhoven PhD DSc

Het stimuleren van sociaalcommunicatieve vaardigheden bij jonge kinderen met een autismespectrumstoornis

Kees Vreugdenhil isbn Kern 9.1 Meisjes en jongens, anders of toch niet?

Zelfregulatie. bij kinderen en CONGRES 10 APRIL 2018

ARMOEDEBELEID & MOBILITY MENTORING GEMEENTE HARDENBERG

Jaardag NAC Leren van crisis? Gebruik je hersens!

Neuropsychologisch onderzoek Afdeling medische psychologie.

VMBO-congres, 9 november Eveline Crone. Brain & Development lab Leiden :

Dementie in de palliatieve fase

COMPLEX TRAUMA BIJ KINDEREN: SAMEN DOEN WAT WERKT. Mariska de Baat (NJi), Marie-José van Hoof (Rivierduinen), Leanthe van Harten (TNO)

Wat'iedere'ouder'zou'moeten'weten' van'de'zelfregula9e'(en'waarom)'

Informatie- en emotieverwerking bij het syndroom van Noonan

Inhoud Inleiding Gedragsproblemen Psychosociale vaardigheden Emotionele vaardigheden Leervaardigheden De rol van het gezin Literatuur

Ontwikkel Fasegericht Opleiden. Help jij ons mee om onze jeugdopleiding een impuls te geven?

Het kind of de jongere met hersenletsel en het gezin in de participatie / chronische fase

PSYCHOLOGIE: BREIN EN COGNITIE

Stress, depressie en cognitie gedurende de levensloop

VOORLICHTING KLINISCHE LEERLIJN 4 MEI 2016

Storm, het Zelf en de Ander tijdens de Adolescentie. Studiedag NVPP, 4 november 2016 Lidewij Gerits

FEEL-E. Vragenlijst over emotieregulatie bij volwassenen. HTS Report. Simon Janzen ID Datum Zelfrapportage

Transcriptie:

Ontwikkeling een levenslang proces Frits Boer Ontwikkelingsstoornissen in perspectief Ede 22 juni 2016

Kennismaken

Take home Omvang en complexiteit ontwikkeling dwingt tot reductie Dit leidt tot schijnproblemen Mens is geprogrammeerd om zich aan de omgeving te ontwikkelen

Take home Omvang en complexiteit ontwikkeling dwingt tot reductie Dit leidt tot schijnproblemen Mens is geprogrammeerd om zich aan de omgeving te ontwikkelen b

Ontwikkeling

Ontwikkeling

Ontwikkeling Onomkeerbare veranderingen die in de loop der tijd optreden met een zekere onderlinge samenhang in wisselwerking met de omgeving in de breedste zin (biologisch, psychologisch en sociaal)

Ontwikkeling Die veranderingen dragen aanvankelijk bij aan lichamelijke groei en het bereiken van meer en complexere motorische en mentale vaardigheden

Ontwikkeling Met het vorderen van de leeftijd maakt groei plaats voor veroudering en is er een zekere teruggang in motorisch en mentaal functioneren

Ontwikkeling If our brains were simple enough for us to understand them, we'd be so simple that we couldn't. Complexiteit dwingt tot reductie

85 years in 40 seconds

Ontwikkeling

Ontwikkeling Lichamelijk Motorisch Cognitief Denken Taal Sociaal-emotioneel Emoties Emotieregulatie Relationeel

Ontwikkeling Lichamelijk Motorisch Cognitief Denken Taal Sociaal-emotioneel Emoties Emotieregulatie Relationeel

Schijnproblemen Continu of discontinu? Wel of geen fasen? Menarche, tanden wisselen, groeispurt, leesbril, grijze haren Cognitieve driehoek Gevoel, gedachten, gedrag Transitie Het leven begint bij 18 versus Behandelsucces jongere is levenslang

Schijnproblemen Aangeboren of geleerd? Motorische ontwikkeling Oefening draagt bij aan vorming patronen in brein Taalverwerving Chomsky: Language acquisition device

Veroudering Veroudering is het progressieve verlies van weefsel en orgaanfunctie in de loop der tijd. Kenmerken bijvoorbeeld: beschadiging eiwitten ooglens, die elasticiteit en daarmee accommoderen verminderen: leesbril verloren gaan elastische vezels in lederhuid: rimpels en losse plooien verloren gaan pigmentproducerende cellen: haar eerst grijs en ten slotte wit

Veroudering Begint in vroege volwassenheid, wanneer het lichaam maximale capaciteit en efficiëntie heeft bereikt Deels genetisch geprogrammeerd, deels cumulatieve proces van meegemaakte gebeurtenissen Bijvoorbeeld: Telomeerlengte

Het nut van grootmoeders

Prenataal Emotieregulatie: Bij fel licht in baarmoeder (fotoscopie) handjes voor ogen

1 ste levensjaar Sensomotorische fase Tussen 3 à 4 maanden en 10 à 11 maanden: joint attention Brabbelen wordt steeds socialer Emotieregulatie: gaze aversion & betrekken volwassene

Peutertijd Preoperationele fase Woorden symboliseren werkelijkheid Emotieregulatie Executieve functies Ouders reguleren extern, maar ook opvoeden en mentaliseren

Emotieregulatie: Troostende zelfspraak Emotional mask Kleutertijd

Schoolleeftijd Concreet-operationele fase Conservatieprincipe Emotieregulatie Cognitieve zelfregulatie Problem-centered vs emotion-centered

Formeel-operationele fase Toegenomen zelfreflectie Identiteitsvorming Risico rumineren Risico hypochondere angst Adolescentie

Vroege volwassenheid Post-formeel denken Epistemische cognitie Pragmatisch denken en cognitieve-affectieve complexiteit

Midden volwassenheid Snelheid denken neemt af Gekristalliseerde versus vloeiende intelligentie Midlife crisis?

Late volwassenheid Dementie? Associatief geheugentekort Selectief optimaliseren met compenseren Wijsheid

Sterven

Sterven

Vragen? Nu of: f.boer@amc.uva.nl