Inkoop en aanbesteden, geen spanningsveld! Goed organiseren i.p.v. procederen: een kans Prof.dr.ing. Jacques J.A.M. Reijniers MBA PIANOo-congres 2009 Utrecht, 4 juni 2009 Agenda Introductie Strategisch belang inkoop evident: méér dan aanbesteden Aanbestedingswet: géén bedreiging door professioneel opdrachtgeverschap Tenslotte 1
Introductie Aanbesteden sterk in de belangstelling De aanbestedingsregelgeving is een gegeven PIANOo: Expertisecentrum aanbesteden Grootse en grote politieke en media aandacht Toenemend aantal aanbestedingsjuristen en procedures Steeds grootschaligere tenders Operationele uitingsvorm beleid en organisatie Politiek thema Europese verkiezingen Hoe is de belangstelling voor inkoop? De praktijk van 20 en 23 mei 2009. Bekend wat er nu gaat gebeuren!? 2
Juridische aanbestedingsfocus mag/kan niet dé enige topprioriteit bij inkopen zijn. inkopen en verkopen: succes voor aankoper én leverancier centraal thema: meerwaarde creëren voor interne behoeftesteller inhoud en eindresultaat dienen centraal te staan Een complex dilemma, aangezien er meerdere doelstellingen tegelijk en in samenhang gerealiseerd dienen te worden Angst en macht zijn de verkeerde raadgevers bij realiseren meerwaarde van leveranciers binnen publieke sector Visie, wilskracht, creativiteit, kennis en ervaring nodig Bron: oratie Reijniers 3
Strategisch belang inkoop evident: meer dan aanbesteden Organisatiebeleid vormt de basis voor de inkoopstrategie: het gaat om de finale meerwaarde... Publieke sector voorbeelden vergroten transparantie opvolgen (EU) regelgeving vergroten omgevingsverantwoording besparen kosten meerwaarde voor burger realiseren Beleidsdoelrealisatie? Thans: Voorkomen van imagoschade ook door inkoop!? Samenhangende aandacht kernthema s als voorwaarden voor meerwaarde leveranciers/inkoop organisaties*) Doelmatigheid Rechtmatigheid Transparantie Duurzaamheid Doelmatigheid prioritair, anders risico s voor totale bedrijfsvoering! *) strategische doelstellingen m.b.t. inkoop 4
Aanbestedingswet: géén bedreiging door professioneel opdrachtgeverschap Ongelijke business parameters publiek/privaat leiden tot spanningen. rentabiliteit versus.., politiek TCO versus gescheiden investerings- en exploitatiebudgetten concurrentiepositie versus.., politiek vernieuwingsnoodzaak/tijd versus., politiek.. Rechtmatigheid en doelmatigheid? Inkopen is méér dan aanbesteden: voorbereiding is essentieel vanuit strategische prioriteiten Behoefte Strategie 1. Specificeren 2. Selecteren 3. Contracteren 4. Bestellen 5. Bewaken/ contract management 6. Nazorg en evaluatie Waarom/hoe Wat Wie Hoe Wanneer pro-actieve bijdrage Formeel aanbestedingsproces X procederen Kansen voor inkopen én aanbesteden 5
Samenhangende aandacht thema s als voorwaarde voor meerwaarde leverancier/inkoop behoefsteller (Alternatief) Product/dienst/toepassing Contractvorm/beheer Leveranciersmarkt Inkoopproces Aanbestedingsproces Organisatiebeleid Ondernemende inkoper Aanbesteden slechts één facet Aanbestedingswetgeving: geen doorgeslagen beperking maar kans benutting ruimte opdrachtgeverschap: doel- en contextgericht uitgebalanceerd inkooporganisatie professioneel georganiseerd (zie volgende) gebalanceerde gunningscriteria in functie van organisatiedoel voordelen benutten binnen werkbare omstandigheden creativiteit door vrijheid binnen verantwoordelijkheid gedifferentieerd maatwerk en geen standaard oplossingen Kans voor aanbestedingsjurist 6
Inkoopvakmanschap vergroten: een topprioriteit voor beter benutten inhoud aanbestedingswet. relatie met beleidsdoelstellingen en -prioriteiten helder concrete resultaatvoorbeelden inzichtelijk: meerwaarde inkooporganisatie, -processen en -procedures ingeregeld bedrijfskundig leiderschap: belangenoptimalisatie competente en creatieve inkopers en inkoopleiders prijsbeleid: transactiekosten & proceskosten (TCO-denken) wilskracht en lef hebben Het achtfasenmodel van Kotter voor realisatiesucces Draagvlak Verandervisie Successen Visie en strategie Consolideren Leidende coalitie Verankeren Urgentiebesef Basis voor vernieuwing 7
Twee voorbeelden uit de praktijk. Contractmanagement uitbesteding leerlingenvervoer (Nova uitzending) Prestaties schoonmaak ziekenhuizen (Zembla uitzending) Een voorbeeld bij schoonmaak.. 8
Strategie en beleid van de organisatie zijn de basis voor meerwaarde leverancier. Strategische beleidsaspecten, relevant voor uitbestedingsbijdrage Procedures systemen proces organisatie Inkoopbeleid- en doelstellingen Resultaat uitbesteding Tenslotte Aandachtspunten succesvol inkoopproces: de bestuurlijke waarheid. Strategische (beleids) prioriteiten Afgeleide inkoopdoelstellngen formuleren Inrichting professionele organisatie/processen Aanbestedingsjurist pro-actief in strategische fase Nieuw beleid zónder oude organisatie: nu doorpakken Goed organiseren leidt tot niet-procederen 9