Rijkswegenfonds over zes jaar uitgeput OmleggingJfc** Odoo^u jmheden g van rijksjoorn is de achtergevolg van de zeer winter volledig weggewerkt. Aan het eind van dit jaar, zo verwacht een woordkeer. Het totale werk wordt in het voorjaar afgerond. Op dit moment is men druk bezig met de aansluiting van de omleiding op de bestaande rijksweg, tussen Odoorn en Ees. Voor het doorgaande verkeer geeft dat enig ongemak. Er zijn stoplichaanleg van de zeven kunstwerken in de omleiding (tunneltjes en viaducten) verloopt volgens plan. Een aantal is al klaar,terwijl aan anderen de laatste hand wordt gelegd.
i Inleiding /OOrTt-NlG^ Rijksweg 34 vormt de wegverbinding tussen de stad Groningen en Emmen/ Coevorden. Deze weg is in de afgelopen 25 jaar sterk veranderd en verbeterd. In plaats van de oude wegen die de dorpen op de Hondsrug doorsneden en onderling verbonden, zijn nieuwe autowegvakken aangelegd die het verkeer geheel buiten de dorpen omleiden. Fen uitzondering daarop was de situatie bij de dorpen Odoorn en Klijndijk: rijksweg 34 volgt vanaf Ees (Borger) tot Pandijk (Emmen) de oorspronkelijke oude weg. Deze oude weg voert het vele en ook vooral zware verkeer door de dorpskern van Odoorn en door de lintbebouwing van Klijndijk. Met name door de sterke verkeerstoename werd de situatie in Odoorn en Klijndijk steeds meer als een groot knelpunt ervaren. Dit leidde mede door de vermenging van lokaal verkeer - bijv. tractoren - met het doorgaande verkeer tot een slechte verkeersafwikkeling, onveiligheid en aantasting van het woon- en werkklimaat. Om aan deze situatie een einde te maken zijn plannen ontwikkeld om rijksweg 34 langs de dorpen Klijndijk en Odoorn te leiden.
Wat vooraf ging De aanzetten om tot een omlegging van rijksweg 34 te komen dateren al van zeker 30 jaar geleden. Een belangrijk moment was de brief in 1964 van Gedeputeerde Staten van Drenthe aan de minister met het dringende verzoek in de wegenbouwplannen de omlegging op te nemen. Rijkswaterstaat trachtte eerst nog het probleem op te lossen met het voorstel de Hoofdstraat in Odoorn te verbreden. De gemeenteraad van Odoorn besloot hieraan geen medewerking te geven. De redenen waren toename verkeersonveiligheid, het verder verliezen van het dorpskarakter en de vrees van de gemeente de weg een meer definitief karakter te geven. Vanaf dat moment is de omlegging nooit meer betwist. In 1971 heeft de gemeente middels een motie van de gemeenteraad er bij de minister op aangedrongen de omlegging spoedig te realiseren. Een en ander werd op 30 november 1971 kracht bijgezet door een aktie van de bevolking. Gedurende een kwartier werd de rijksweg in de kom van Odoorn afgesloten. Onder de opgehouden weggebruikers bevond zich de minister van Verkeer en Waterstaat, de heer Drees, met zijn gevolg. Door middel van spandoeken en pakkende teksten liet de plaatselijke bevolking haar mening duidelijk blijken. Ook werden in 1971 kamervragen over de situatie gesteld. 3
4
Begin 1972 kwam voor de gemeente Odoorn het volgende bericht van de minister: "Met de betrokken waterstaatsautoriteiten sprak ik af dat de voorbereiding van het trace van de omlegging met voortvarendheid ter hand zal worden genomen". Rijkswaterstaat maakte vervolgens een tracenota om te onderzoeken op welke plaats de omlegging het beste zou kunnen worden aangelegd. Er kwamen uiteindelijk vier verschillende trace's op tafel die aan de gemeente en de bevolking werden voorgelegd. Voor de bevolking van Odoorn en Klijndijk werd een voorlichtingsbijeenkomst gehouden op 29 maart 1979. Van de diverse trace's is in de nota zo goed mogelijk aangegeven, wat de gevolgen zouden zijn voor met name verkeersafwikkeling, verkeersveiligheid en effecten op woon- en werkklimaat, natuurlijk milieu, landbouw en landschap. Tijdens de hoorzitting van 24 September 1979 bleek dat de bevolking van Odoorn en Klijndijk haast unaniem voorstander was van een westelijke omlegging, die bovendien zover mogelijk van Odoorn en Klijndijk zou lopen. Dit met name om de geluidsoverlast zo laag mogelijk te houden en te voorkomen dat esgronden doorsneden zouden moeten worden. De gemeente Emmen pleitte voor een oostelijke omlegging, die dan zou aansluiten op een nieuwe weg van Klijndijk naar Ter Apel. Op basis van de in de tracenota genoemde mogelijkheden heeft de minister van Verkeer en Waterstaat op 14 mei 1980, na uitvoering overleg met de betrokken gemeentelijke en provinciale instanties en verwerking van de resultaten van de hoorzittingen met de plaatselijke bevolking, het uiteindelijke trace vastgesteld. 5
De minister koos voor een westelijke omlegging van de rijksweg om ondermeer zo weinig mogelijk bos en landbouwgrond verloren te laten gaan. De aan te leggen weg zou evenals de overige omgelegde gedeelten van rijksweg 34 als autoweg worden uitgevoerd. Na vaststelling van het trace heeft Rijkswaterstaat de tracestudie nader uitgewerkt tot een technisch plan. Daarin zijn zoveel mogelijk de reacties verwerkt, die bij de voorlichtings- en hoorzittingsbijeenkomsten naar voren zijn gekomen. Om het technisch plan goed in te vullen was ook nog veelvuldig overleg met diverse instanties nodig. Met het uiteindelijke plan is bereikt, dat de voor de plaatselijke bevolking belangrijke verbindingen tussen't Haantje en Klijndijk en Odoorn en Odoornerveen niet doorsneden worden. Ook is door een gedeeltelijk verdiepte ligging van de rijksweg, een aangepaste vormgeving van de kunstwerken - architektenbureau "De Vlaming, Salm en Fennis" - en een landschapsplan - Staatsbosbeheer afdeling Verkeerswegen - de verstoring van het landschap zoveel mogelijk beperkt. 6
Een belangrijk aandachtspunt bij de nadere invulling van de plannen was de aanwezigheid van een waterwingebied. Ter bescherming van het grondwater zouden maatregelen genomen moeten worden. In goed overleg met alle betrokken instanties, waaronder vooral de Waterleidingmaatschappij Drenthe en het Keuringsinstituut voor Waterleidingartikelen, is gekozen voor een vliesconstructie. Een ander punt waar in de voorbereiding bij is stilgestaan was de mogelijke aanwezigheid van archeologisch interessant materiaal. Er zijn afspraken gemaakt met onder meer het Biologisch Archeologisch Instituut uit Groningen over hoe er gehandeld zou moeten worden bij mogelijk interessante vondsten. (Overigens zijn er tot nu toe geen dergelijke vondsten gedaan). Medio 1986 vond de aanbesteding van het project plaats. De kosten zullen voor de helft bestreden worden uit het Rijkswegenfonds en voor de andere helft uit het fonds van het Integraal Structuurplan Noorden des Lands (ISP). 7
De bouw Eind 1986 is door de aannemer Reef B.V. begonnen met de daadwerkelijke werkzaamheden. Voor de aanvang van deze werkzaamheden is er door Rijkswaterstaat voor de plaatselijke bevolking een informatie-avond georganiseerd. Daarnaast is de bevolking gei'nformeerd via informatiepanelen (ondermeer bij de bibliotheek). Ondanks een zeer lange winter in 1986-1987en extreem natte perioden in 1987 en 1988 zijn de werkzaamheden toch redelijk volgens plan afgewerkt. De automobilist heeft weinig hinder ondervonden van de werkzaamheden. Het totale project "rijksweg 34 omlegging Klijndijk/Odoorn" omvat de volgende onderdelen: - het aanleggen van een enkelbaans autoweg met een lengte van ongeveer 7 kilometer, vanaf de brug over het Oranjekanaal tot aan de camping "'t Vlintenholt". In dit weggedeelte komen twee nieuwe gelijkvloerse aansluitingen, een bij Pandijk en een ten noorden van Odoorn; - het reconstrueren van het gedeelte van rijksweg 34 ten noorden van de omlegging over een lengte van 3 km; - het aanleggen van nieuwe parallel- en ontsluitingswegen ten behoeve van het plaatselijk verkeer en de ontsluiting van de percelen; - de bouw van 7 kunstwerken, te weten: 8
. een viadukt voor alle verkeer ter hoogte van de kruising met de Slenerweg;. tunnels voor alle verkeer in de kruising met de Torenweg, ter hoogte van de Poortweg ter ontsluiting van de boswachterij Odoorn en landbouwgronden nabij de aansluiting Exloo;. tunnels voor fietsers in de kruising met de Odoornerzijtak, de Schaapstreek (deze tunnel kan overigens in de winter worden opengesteld voor het autoverkeer van en naar de ijsbaan) en de Boswachter Meelkerlaan. - Maatregelen ter bescherming van natuur en milieu:. het aanbrengen van een folie in de wegberm. De folie dient ter voorkoming van de vervuiling van het drinkwater bij calamiteiten en wordt aangebracht in de bermen van het rijksweggedeelte dat door het waterwingebied loopt;. het aanbrengen van dassentunnels. In verband met een groeiend aantal dassen zijn op verzoek van Staatsbosbeheer en in overleg met diverse instanties, die zich met de bescherming van de das bezighouden, een aantal dassentunnels aangebracht. Deze dassentunnels bestaan uit betonbuizen van 400 mm doorsnede;. het aanbrengen van ca. 7 km wildraster. 9
Open voor het verkeer Naar verwachting zal het hele project begin 1989 worden afgerond. De feitelijke openstelling van de omlegging voor het verkeer vindt op 6 december 1988 plaats. Het doorgaande verkeer vervolgt dan z'n weg om Odoorn en Klijndijk. Het centrum van Odoorn zal daarna worden aangepast; aan plannen voor de herinrichting wordt druk gewerkt. 11
Beknopt overzicht project * Opdrachtgever: Minister van Verkeer en Waterstaat * Directievoering: Rijkswaterstaat Directie Drenthe * Aannemer: Reef B.V., Emmen Rijkswaterstaat Directie Sluizen & Stuwen (kunstwerken) * Financiering: 50% Rijkswegenfonds 50% ISP * Kosten: ca. 25 miljoen gulden * Totale weglengte: ca. 10 kilometer * Lengte omlegging: ca. 7 kilometer * Aantal kunstwerken: 7 viaducten/tunnels * Totaal grondverzet: ca. 300.000 m 3 * Verwerkt asfalt: ca. 75.000 ton * Vliesconstructie: ca. 70.000 m 2 folie * Wildraster: 7 kilometer * Dassentunnels: 6 stuks * Aanleg beplanting: ca. 5 hectare * Openstelling voor verkeer: 6-12-1988 door ir. J. van Dixhoorn, directeur-generaal Rijkswaterstaat Colofon - tekst en lay-out: Rijkswaterstaat directie Drenthe -foto's: Piet Klok (RWS, directie Drenthe) Henk Benting (DGP) Gemeente Odoorn Aerophoto Eelde Reef B.V. Emmen - druk: Van Gorcum 8J Comp. B.V., Assen - oplage: 1000