STATENBRIEF Onderwerp: Giro 2016 Doel van deze brief: Het college van Gedeputeerde Staten verzoekt de leden van Provinciale Staten om: Te besluiten conform het ontwerpbesluit Over de inhoud van deze brief te overleggen De inhoud van deze brief voor kennisgeving aan te nemen (informatieplicht) HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH 1 Inhoud voorstel (beoogd resultaat/doel) Bij begroting 2015 (PS2014-764) gealloceerd om de komst van de (hierna Giro) in 2016 in Gelderland mogelijk te maken. Wij hebben daarbij aangegeven met een nadere uitwerking te zullen komen. Deze uitwerking ligt nu voor u. Het Giro-evenement in Gelderland zal niet alleen de start van deze wielerronde bevatten, maar ook allerlei andere activiteiten die rondom deze wielerronde georganiseerd worden. De "start" bestaat uit een ploegenpresentatie, een medische keuring en drie etappes. RCS Sport Events, te Milaan, (hierna RCS), is de eigenaar en organisator van de wielerwedstrijd. Bij andere te organiseren activiteiten kan bijvoorbeeld gedacht worden aan een wielertoertocht over het parcours van een van de etappes of een fietsbeurs in Omnisport te Apeldoorn, waarvoor vanuit de fietsenbranche interesse is getoond. Met de Giro kan integraal invulling worden gegeven aan beleidsdoelen van de provincie op het gebied van economie, vrijetijdsbesteding, sport en promotie van Gelderland. De verwachting is dat ten minste 460.000 bezoekers de start zullen bijwonen en dat er sprake zal zijn van een bestedingsimpuls in Gelderland 11,3 miljoen. Wij willen het evenement samen met de gemeenten Apeldoorn, Arnhem en Nijmegen organiseren. In dat kader is er een samenwerkingsovereenkomst en een raambegroting door de provincie en de drie steden opgesteld die u via de voorhangprocedure ontvangt. In deze Statenbrief gaan we nader in op het Giro-evenement: wat willen wij organiseren, wat? Deze brief mondt uit in het voorstel om het bedrag van 2 Aanleiding De Giro wordt sinds 1909 verreden. Het is na de Ronde van Frankrijk de belangrijkste meerdaagse rittenkoers ter wereld. De Giro wordt in meer dan 150 landen op tv uitgezonden. RCS heeft onlangs de provincie laten weten bereid te zijn de Giro in 2016 in Gelderland van start te doen gaan. Het zal dan de vijfde keer zijn dat de Giro buiten Italië start. Bij de behandeling van de begroting voor 2015 hebben wij laten weten dat het de bedoeling is de ploegenpresentatie en twee etappes in Gelderland te laten plaatsvinden. Nadien heeft zich de mogelijkheid aangediend om ook een derde etappe in Gelderland te laten verrijden. Wij hebben Inlichtingen bij: Bert Ravelli, telefoonnummer (026) 359 86 14 e-mailadres: post@gelderland.nl
hierop ingespeeld en daarover met RCS een principe-overeenstemming bereikt. Het evenement kan aldus ook beter over de drie steden worden gespreid. Daarmee wordt voor hen een meer gelijkwaardig rendement mogelijk. Met de komst van een derde etappe wordt bovendien de impact op de Gelderse economie vergroot, net als de positieve beeldvorming van de provincie en de steden. De aandacht van de media zal immers langer op ons zijn gericht en er zullen meer bezoekers komen. De Giro-karavaan zal dus drie dagen op de Gelderse wegen te vinden zijn. De ploegenpresentatie, de medische keuring en de 1 e etappe zullen in Apeldoorn plaatsvinden. Arnhem en Nijmegen zijn start- en finishplaats van de 2 e en 3 e etappe. 3 Bestaand beleid c.q. kader Bijzonder evenement Met de komst van de Giro kunnen wij goed aansluiten op de provinciale beleidsdoelstellingen op het gebied van economie en vrijetijdsbesteding, het bevorderen van sportbeoefening in de breedte en de promotie van de provincie. Het huidige sportbeleid en evenementenbeleid (PS2009-736, PS2013-477 en PS2013-4753) gaan ervan uit dat de provincie alleen evenementen van derden ondersteunt door middel van subsidies en/of lobbywerk. Voor de Giro wijken wij hiervan af en nemen, samen met Apeldoorn, Arnhem en Nijmegen, de organisatie van Giro-evenement zelf ter hand. Gezien het bijzondere karakter van het evenement en het te realiseren rendement achten wij hiervoor doorslaggevende argumenten aanwezig in de vorm van de te verwachten economische spin off, sportpromotie en Gelderland-promotie. Dit wordt bereikt door de wielerronde zelf, maar ook via de side events die rondom de Giro worden gehouden. Daarbij kan het bijvoorbeeld gaan om een aanvullend "roze" programma bij al geplande sport- en cultuurevenementen, bijvoorbeeld rond het Papendal Bike event, de Holland Ladiestour en het NK Baanwielrennen 1. Het thema "Italië" leent zich uitstekend voor verschillende culturele uitingen. Hierbij wordt gedacht aan een Italiaans literair festival, tentoonstelling van Italiaanse kunstenaars in Gelderse musea, Italiaanse themaweken in de filmhuizen en het organiseren van muziekevenementen met een Italiaans karakter. De smaak van Italië is moeiteloos in te passen in het Gelders culinaire programma "Smaakvol Gelderland" Spin-off Economische en andere spin-off wordt gegenereerd via de tv-beelden van onze provincie in de rest van de wereld. De presentatie van Gelderland als aantrekkelijk gebied (recreatie en toerisme) en mooie fietsprovincie (sport en natuur) zal bij velen in binnen- en buitenland een positieve beeldvorming achterlaten ("branding") en - ook op langere termijn - tot meer bezoekers aan onze provincie leiden, en daarmee tot meer bestedingen in de recreatieve en toeristische sector. Naast de tv-beelden zorgen ook de verwachte aantallen bezoekers en deelnemers van het evenement voor spin-off. Geschat wordt dat meer dan 460.000 mensen naar de Giro zullen komen kijken, waarvan ca. 40% afkomstig is van buiten de provincie en ca. 8% uit het buitenland. De 11,3 miljoen 2. Ten slotte zal een attractief programma van side events spin-off hebben in de vorm van een stimulans voor de Gelderse wieler- en breedtesport. Activiteiten van velerlei aard rondom de themas Italië en (wieler-)sport zullen daarvoor zorgen. Gelderland zal in mei 2016 dagen lang roze gekleurd zijn. 1 Zoals geel de kleur van de Tour de Franc e is, is roze de kleur van de Giro. De ranglijstaanvoerder rijdt dan ook in een roze shirt. 2 In opdracht van de provincie Gelderland heeft de HAN een aanvullend onderzoek uitgevoerd Raming economische ) naar de economische effecten van de wielerronde indien er drie etappes in Gelderland worden gereden. 2
De start van de Giro zorgt voor een stimulans binnen de breedtesport door bijvoorbeeld het intensiveren van specifieke les particulieren, bedrijven en wielerclubs. Tijdens de Giro zal in het weekend een toertocht voor wielerliefhebbers georganiseerd worden, die grotendeels zal lopen op het officiële parcours van de Giro. De bedoeling is die toertocht jaarlijks (door derden) te organiseren onder de noemer "Giro Toertocht Gelderland". De toertocht is voor iedereen toegankelijk en de kleur is natuurlijk roze. In 2015 vindt in Omnisport het WK Paracycling plaats, een evenement waarbij ook diverse side events erop gericht zijn het aangepast wielrennen in Gelderland onder de aandacht te brengen. Zo zal het aangepast wielrennen in aanloop naar de Giro ook bij andere Gelderse wielerevenementen een vast onderdeel worden Samen met drie steden Zoals aangegeven willen wij het Giro-evenement samen met Apeldoorn, Arnhem en Nijmegen organiseren. Het evenement zal worden gerealiseerd vanuit een centrale uitvoeringsorganisatie, bestaande uit bestuurders (de portefeuillehouders) en medewerkers van de vier overheden. Expertise die niet bij gemeenten en provincie beschikbaar is, wordt ingehuurd. Ten behoeve van de samenwerking is een samenwerkingsovereenkomst opgesteld. Hierin zijn de afspraken en verplichtingen opgenomen over de wijze van organisatie van het evenement, ieders aandeel daarin, de verdeling van de kosten, de inzet van ambtelijke capaciteit etc.. Deze overeenkomst wordt uiterlijk 1 september 2015 opgevolgd door een bestuursovereenkomst. De samenwerkingsovereenkomst heeft hoofdzakelijk betrekking op de voorbereiding van het evenement, de bestuursovereenkomst betreft met name de realisatie ervan. RCS Ons college is voornemens om in februari 2014 namens de provincie een voorovereenkomst met RCS te sluiten, waarin afspraken worden gemaakt over de fee voor de Giro en waarbij de basis wordt gelegd voor de onderhandelingen over de later te sluiten licentieovereenkomst. Bij deze laatste overeenkomst zal de provincie definitief de mogelijkheid verkrijgen om met de drie steden het evenement te organiseren. 4 Argumenten/afwegingen/risico's De organisatie van de Giro levert naar verwachting aanzienlijke positieve economische en zowel op de weg naar het evenement, als bij het evenement zelf. Hierbij kan o.a. gedacht worden aan reputatieschade, financiële In bijlage 1 wordt Financiële consequenties De kosten van het Giro-evenement ramen wij (samen met de gemeenten Apeldoorn, Arnhem en miljoen. Hieronder vallen onder andere de kosten voor de ploegenpresentatie, de drie etappes en van allerlei activiteiten die rondom de Giro georganiseerd worden. Ook de kosten van de ambtelijke inzet van de vier overheden zijn hierin opgenomen. Bij de Dit betreft een subsidie die zij beschikbaar stellen voor het in Nederland laten plaatsvinden van 0,4 miljoen) Middelburg (nihil) bij de organisatie van de finish van de Giro in 2010 heeft gerealiseerd, maar 3
(reguliere) ambtelijke inzet ( Eventuele aanpassingen binnen de dekking moeten zo veel mogelijk binnen de begroting zelf gezocht moet worden. In de begroting zijn verschillende "knoppen" opgenomen waaraan gedraaid kan worden om de kosten te beïnvloeden. Rondom deze "knoppen" hebben de partijen vier werkgroepen geformeerd: de werkgroep parcours Arnhem-Nijmegen, de werkgroep communicatie, de werkgroep side events/activiteitenprogramma en werkgroep hospitality/sponsoring. In de aanloop naar het evenementen in mei 2016 zal bezien worden hoe vanuit de relevante beleidsterreinen van de provincie zoals economie en sport flankerend beleid ontwikkeld kan worden, dat de legacy van de start in 2016 kan versterken 3. 5 Proces en evaluatie Bedoeling is dat uiterlijk medio maart 2015 met de gemeenten overeenstemming is bereikt over de begroting. Uiterlijk op 1 juni moet er met RCS, de drie steden en de andere gemeenten waar de wielerronde zal passeren, overeenstemming zijn over de routes. Met de steden is afgesproken dat uiterlijk 1 juli vaststaat of voor de realisatiefase van het evenement met de bestaande uitvoeringsorganisatie wordt verdergegaan of dat voor een andere organisatievorm wordt gekozen. Uiterlijk 1 september zullen de overheidspartijen het eens moeten zijn over de bestuursovereenkomst. Voor uiterlijk diezelfde datum is voorzien dat de licentieovereenkomst met RCS wordt afgesloten. Wij gaan ervan uit dat op 1 september 2015 een redelijke mate van zekerheid bestaat in hoeverre de subsidie van VWS zal worden verkregen. De provincie en de steden hebben afgesproken dat als daarover eind augustus nog geen duidelijkheid bestaat, elke partij het recht heeft haar aandeel in het evenement te beëindigen. Het niet bereiken van de genoemde data heeft tot gevolg dat de voorbereiding van het evenement door de provincie of de steden kan worden stopgezet. In de periode tot juni 2015 wordt gewerkt aan het vastleggen van de routes van de etappes. Daarover zal worden overlegd met de betrokken doorgangsgemeenten. Wij vinden het belangrijk dat naast Apeldoorn, Arnhem en Nijmegen ook veel andere gemeenten bij het evenement worden betrokken. Hierbij zijn we wel afhankelijk van RCS, omdat deze zich een finale goedkeuring voor de routes voorbehoudt. Zij wenst nadrukkelijk het wedstrijdelement van de wielerronde te bewaken. 6 Communicatie Communicatie in al haar vormen speelt vanaf het begin een prominente ondersteunende rol bij het realiseren van de doelstellingen van de Gelderse Giro. Voor het verkrijgen van draagvlak, het creëren van een positieve uitstraling en het neerzetten van een heldere profilering zal communicatie onontbeerlijk zijn. Maar ook binnen de verschillende deelprojecten speelt communicatie een eigen rol, bijvoorbeeld bij de communicatie rondom het parcours, de advertenties met wegafzettingen & omleidingen, het businessplatform, uitnodigingen, het vinden en begeleiden van de vrijwilligers, het aanbieden van de hospitalitymogelijkheden, de activiteiten, de sponsoring enz. Door ons achter de ambitie van "de Giro Gelderland, een rondje voor iedereen" te scharen koppelen we het merk provincie Gelderland aan de Giro. Zowel positieve als negatieve beeldvorming rondom de Gelderse Giro zal rechtstreeks afstralen op de provincie en de 3 Legacy is een begrip dat het ministerie van VWS binnen haar subsidievoorwaarden hanteert en waarmee wordt vereist dat in de jaren na het evenement nog positieve effecten van het evenement te bespeuren zullen zijn. Dat kan o.a. de vorm krijgen van side events als toertochten, profrondes, een fietsenbeurs en op Italië gerichte events die in de jaren na 2016 nog georganiseerd worden in Gelderland. 4
deelnemende steden. Reden te meer om een eenduidige en kloppende corporate boodschap te formuleren. Daarnaast is het van belang gezien de verschillende partners (provincie en gemeenten) ook op het gebied van (marketing)communicatie een heldere projectstructuur te organiseren. Het strategisch (marketing) communicatieplan wordt op dit moment nader uitgewerkt en zal de basis van alle uitingen rondom de Gelderse Giro vormen. Kernboodschap: Giro Gelderland, een rondje voor iedereen! Deze zin verwoord feitelijk de kernboodschap van de Giro in Gelderland. De Giro in Gelderland moet één groot roze feest worden. Een fantastisch en uniek gratis toegankelijk evenement voor iedereen; voor alle inwoners van Gelderland én voor internationale en nationale bezoekers. Bezoekers die verleid worden langer in Gelderland te blijven, bezoekers die terug willen komen na deze eerste kennismaking met Gelderland. Bedrijven die kunnen inspringen op de activiteiten rondom de Giro. Verenigingen en gemeenten die samen op trekken. De natuur-recreatie- en toerisme-sector die arrangementen kan aanbieden. Drie dagen Italië in het hart van Oost-Nederland. En de kans om Gelderland te leren kennen. De Gelderse Giro zet Gelderland als gebied internationaal op de kaart. Dat doen we vanuit de volgende kernwaarden: 1 Verbindend en positief; Bestaande initiatieven worden omarmd en betrokken bij de Gelderse Giro en nieuwe initiatieven worden gestimuleerd om een zo groot mogelijke feestsfeer te creëren. De Gelderse Giro verbindt de steden en de provincie aan elkaar en steden. 2 Echt voor iedereen; denk daarbij aan specifieke groepen (Giro Gays, Giro Girls, Girobeperkt), maar ook aan: zo veel mogelijk gratis toegankelijk. 3 Gericht op versterken Gelderse economie; de verschillende USP van de steden en de "Quality of live" in Gelderland is zichtbaar en voelbaar in de marketingcampagne en in de activiteiten. Naast dé sportprovincie van Nederland is de provincie Gelderland een provincie met prachtige en unieke natuur en cultuur waar je goed woont, lekker werkt en waar het goed recreëren is Voorstel Wij stellen voor door vaststelling van het bijgevoegde ontwerp Bij dit voorstel hoort begrotingswijziging nr. 8 van de begroting 2015. Voor het jaar 2015 zal expertise ten behoeve van onder meer route, veiligheid en mobiliteit bekostigd kunnen worden. In het kader van de reguliere P&C-cyclus zal bezien worden of bijstelling van de begroting op dat moment nodig is. Niet uitgegeven middelen van de begroting 2015 zullen op de begroting van 2016 gebracht worden. Arnhem, 27 januari 2015 - zaaknummer 2014-005566 Gedeputeerde Staten van Gelderland C.G.A. Cornielje - Commissaris van de Koning drs. P.P.L. van Kalmthout - secretaris Bijlagen: Ontwerpbesluit 5
Begrotingswijziging Bijlage 1. R Bijlage 1 R De organisatie van de Giro levert naar verwachting aanzienlijke positieve economische en andere resultaten op voor Gelderland. Deze zijn in de PS-brief beschreven. Er doen zich echter In deze bijlage worden deze uiteengezet. - Vertraging besluitvorming PS De voorbereidingen voor het evenement zijn in september 2014 in gang gezet. Hoewel de start in mei 2016 nog ver weg lijkt, moet op korte termijn (uiterlijk 1 maart 2015) duidelijk worden of de provincie bereid is geld beschikbaar te stellen. Indien duidelijkheid uitblijft, komen de voorbereidingen bij onszelf en de steden, maar ook bij RCS, ernstig in het gedrang. De facto zal dat betekenen dat het evenement niet zal kunnen worden georganiseerd. - Financiële bijdragen gemeenten Niet in alle steden is door de raden reeds het benodigde budget voor hun aandeel in het evenement volledig beschikbaar gesteld. Voor Apeldoorn zal daarover bij de besluitvorming door uw Staten duidelijkheid bestaan, evenals voor Arnhem. Voor Nijmegen zal dat nog tot medio dit jaar duren. Het risico bestaat dat niet alle middelen beschikbaar komen. Zo nodig zal het evenement in de betreffende gemeente worden verkleind. - Reputatieschade Het behoeft geen betoog dat bij een dergelijk groot evenement zich calamiteiten kunnen voordoen. Te denken valt aan een nieuw groot dopingschandaal, een groot ongeval of erger. Dergelijke calamiteiten kunnen leiden tot reputatieschade. Het is moeilijk al deze autoriteiten zullen wij ervoor zorgen dat de uitvoeringsorganisatie, de betrokken - Financiële tegenvallers - Over eventuele tegenvallers zijn in de samenwerkingsovereenkomst duidelijke afspraken gemaakt. De begroting is taakstellend. Dit betekent dat overschrijdingen binnen de begroting opgevangen moeten worden. Voor het geval een tekort niet kan worden opgevangen door te bezuinigen op andere kostenposten, kan een beroep worden gedaan op een post onvoorzien. Als het tekort ook daarmee onvoldoende kan worden opgevangen, zullen van het evenement deel uitmakende activiteiten worden geschrapt. Mocht er na afloop toch nog een tekort blijken te zijn, is met de steden afgesproken dat dit tussen partijen wordt gedeeld in de verhouding 7:1:1:1, waarbij de provincie zeven/tiende deel voor haar rekening neemt en de steden elk een/tiende deel. Ook de materiële schade als gevolg van eventuele calamiteiten wordt in die verhouding gedeeld. - In de begroting is rekening gehouden met een subsidiebijdrage van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Het risico bestaat dat VWS geen subsidie beschikbaar stelt of minder dan gedacht. Door tijdig en goed overleg met VWS wordt dit risico zoveel mogelijk verkleind. De provincie en de steden hebben de afspraak gemaakt dat als eind augustus 2015 geen redelijke mate van zekerheid bestaat over de subsidie, zij hun aandeel in het evenement kunnen beëindigen. 6
- In de begroting is voorts rekening gehouden met sponsor-op 0,4 miljoen). De kans bestaat dat deze lager uitvallen dan gedacht. Middelburg heeft ervaren bij de organisatie van de giro in 2010 dat de sponsoropbrengsten kunnen tegenvallen. Bij eerdere Giro-evenementen in ons land bleken de sponsoropbrengsten evenmin mee te vallen. Wij zullen daarom een extra inspanning doen om dit risico te minimaliseren. De Tour de France Utrecht heeft in zijn derde kwartaalrapportage 2014 opgenomen dat de private 6,3 miljoen bedroegen. - Invulling financieel toezicht Apeldoorn Zoals bekend staat Apeldoorn sinds 2012 onder preventief financieel toezicht van ons college. Dit zal naar verwachting tot 2019 zo blijven. Gezien haar financiële situatie heeft de gemeente slechts beperkte ruimte voor nieuw beleid. Binnen de geldende,- beschikbaar stellen. De overige kosten (met name inzet ambtelijke capaciteit) worden uit de bestaande begroting gefinancierd. Vanuit onze toezichthoudende verantwoordelijkheid kan ons college instemmen met beschikbaarstelling van genoemd bedrag. Wij hebben hierbij overwogen dat de Giro voor Apeldoorn een aanzienlijke positieve impuls kan betekenen in de moeilijke situatie waarin zij al enige tijd verkeert. - - Wanneer u dit voorstel behandelt, is met RCS een voorovereenkomst gesloten, waarbij een akkoord is bereikt over de fee voor de Giro. Zoals aangegeven moet daarna nog een licentieovereenkomst met RCS nog worden gesloten. Het risico is aanwezig dat de onderhandelingen daarover niet tot positief resultaat leiden. Het evenement zal in dat geval geen doorgang kunnen vinden. Ook met vele anderen zullen contracten moeten worden aangegaan. Al deze contracten kunnen gepaard op het gebied van verlening van verboden staatssteun, aanbestedingsfouten etc. Om deze in te dammen wordt er nauwkeurig op toegezien dat de ter zake geldende regels worden nageleefd. - De voorovereenkomst bevat de afspraak met RCS dat zij conform Italiaans recht een integriteitsverklaring afgeeft. Ook zal door de moedermaatschappij van RCS een garantie worden afgegeven voor de door RCS te leveren prestaties. Bij gebreke van een van beide zal het evenement geen doorgang vinden. - Samenwerking provincie-gemeente - Zoals vermeld zal de samenwerkingsovereenkomst met de drie steden worden opgevolgd door een bestuursovereenkomst met afspraken over de realisatiefase. Deze vergen nog de nodige onderhandelingen. Er is een risico dat deze niet zullen slagen. - Tussen partijen is een aantal mijlpalen afgesproken voor de weg naar de bestuursovereenkomst. Wanneer deze niet worden behaald heeft elk van de partijen de mogelijkheid de samenwerking te beëindigen. Indien de samenwerking - en daarmee het project - wordt beëindigd, overleggen partijen over de financiële afwikkeling. Gelet op het enthousiasme van alle partijen achten wij het risico van voortijdige beëindiging niet groot, maar het is niettemin aanwezig. - Met de gemeenten tussen de start en de finish van de tweede en de derde etappe zullen afspraken moeten worden gemaakt over hun aandeel in het evenement. De gesprekken met de betrokken gemeenten kunnen pas worden gestart zodra duidelijk is hoe de route zal verlopen. Er bestaat een risico dat met gemeenten geen overeenstemming wordt bereikt. Zo nodig zal de route in dat geval worden verlegd. 7