KADERNOTA 2010 1. Algemeen inhoudelijk tav het coalitie akkoord De VVD neemt met volle overtuiging deel aan het college van D66, Groen Links, PvdA en de VVD. Wij zijn van mening dat in het coalitie akkoord een goede balans is gevonden tussen een verantwoord financieel en sociaal en maatschappelijk beleid. Zwakkeren in Haarlem kunnen blijven rekenen op hulp, het wegwerken van de achterstand op het onderhoud van de stad wordt onverminderd voortgezet, er is een eind gekomen aan het verder verdichten van onze stad, voor groen en duurzaamheid is niet alleen aandacht, maar binnen de financiële mogelijkheden worden hiervoor ook concrete plannen uitgewerkt. Tot slot zal de solvabiliteit verbeterd worden. Al met al vindt de VVD van dit alles in de kadernota het overgrote deel van onze afspraken terug. 2. VVD standpunt tav de uitgangspunten Voor de VVD staan de uitgangspunten van ons coalitie akkoord nog steeds als een huis. Ook de meest recente econonomische groei ramingen van bijvoorbeeld de Nederlandse Bank bevestigen de VVD dat wij uit moeten blijven gaan van een economische groei van 1% voor onze begroting. Wij horen andere partijen die uit willen gaan van meer dan 1 %. Dat wijzen wij sterk af. Uitgaan van hogere groei is voor de VVD niet acceptabel, immers dat lijkt op geld uitgeven voordat het verdiend is, de huid verkopen voordat de beer geschoten is, potverteren. Mocht de daadwerkelijke economische groei hoger uitkomen dan 1%, dan kunnen we altijd nog bijstellen. Het kabinet van PvdA, CDA en CU deed het in de pers steeds voorkomen alsof het redden van de banken en de financiële crisis de voornaamste oorzaak van hun begrotingstekort is. Niets is minder waar. Het kabinet Balkenende-Bos-Rouvoet is in de afgelopen 4 jaar steeds uitgegaan van een hogere economische groei dan er daadwerkelijk was. Daardoor heeft men gewoon meer geld uitgegeven dan er binnen kwam. Dat is de echte oorzaak van het enorme begrotingstekort. Ik steek niet onder stoelen of banken dat Haarlem daar een voordeel aan heeft gehad. Ook de uitkering gemeentefonds is daardoor hoger geweest. Haarlem is echter zo verstandig geweest om haar inkomsten en uitgaven wel in balans te houden. Bij de bespreking van de jaarrekening hoorde de VVD al enkele fracties filosoferen over geld uitgeven. Het duidelijkst was de Axipartij. Die wilde alvast de reserve WWB en de reserve WMO gaan uitgeven. Groen Links was blij met de opmerking van de Rekenkamer dat de rente uitgaven in de begroting zaten en dat de hoge schuld op zich geen gevaar voor diezelfde begroting was. Tegen de Axipartij wil ik daarover het volgende zeggen. De reserve WWB en WMO zijn beiden bedoeld om plotselinge extra en onverwachte uitgaven te kunnen dekken. Zowel WMO als WWB zijn open eind regelingen, waarbij Haarlem verplicht is om uitgaven ervan te dekken, ook als de rijksbijdrage daarvan onvoldoende is. Het besteden van deze reserves is niet alleen buitengewoon onverstandig, maar zelfs onverantwoord. Daar komt nog bij dat de Axipartij in haar bijdrage bij de jaarrekening ook nog wilde dat de vaste schuld naar beneden moest. De VVD wijst de heer Vrugt er nog maar even op dat als hij zijn zin krijgt en we beide reserves van zeg 7 mlj samen gaan uitgeven, Haarlem dat geld niet op de bank heeft staan maar bij de BNG moet lenen. Daardoor loopt onze schuld op en gaan we jaarlijks 350.000 euro meer rente betalen. Niet zo n goed plan dus. Groen Links lijkt wat gerust gesteld te zijn over de hoogte van onze vaste schuld, maar moet daarbij wel bedenken dat het terugbrengen van de schuld bedoeld is om het risico van rentestijging te verminderen. 1
3. VVD standpunt tav de loon- en prijsontwikkeling. Door de VNG is een nieuwe 2 jarige ambtenaren CAO afgesloten. Het is de VVD niet helder wat de consequentie is van deze CAO en verzoekt het college om in haar termijn duidelijk te maken wat de structurele consequenties zijn van die nieuwe CAO. Eventuele prijsstijgingen als gevolg van inflatie lijken de VVD geen serieus risico. 4. Materiele kostenontwikkeling De VVD steunt het college in haar voorstel met betrekking tot materiele kostenontwikkeling. Elke budgethouder moet echt aantonen dat er sprake is van kostenstijging. 5. Investeringsramingen De VVD steunt het college in haar voorstel met betrekking tot het beperken van de investeringen, door het aanbrengen van een investeringsplafond. Het is absoluut noodzakelijk om onze investeringen terug te brengen naar het maximum dat we ons kunnen veroorloven op basis van onze vrijvallende kapitaalslasten. Als we meer gaan doen, lopen onze structurele kapitaalslasten opnieuw op en bovendien moeten we die investeringsbedragen weer lenen enzovoort enzovoort. 6. Verbonden partijen De VVD is onverkort van mening dat onze verbonden partijen samen met de gemeente de financiële trap afmoeten. Als Haarlem minder geld van het Rijk krijgt, dan zullen de verbonden partijen in verhouding moeten volgen. De VVD ziet op korte termijn van het college de plannen tegemoet hoe dit gerealiseerd zal worden. De VVD maakt zich met name zorgen over hoe dit trap af systeem gerealiseerd wordt bij onze gemeenschappelijke regelingen. Immers bij deze gemeenschappelijke regelingen moeten tevens alle andere gemeentes hiermee instemmen. Uiterst zorgelijk vindt de VVD de zaak bij de VRK. Hier moet immers niet alleen het enorme verlies over 2009 worden goedgemaakt, daarboven op komt nog de bezuiniging. Over het goedmaken van het 2009 verlies hebben we tot nu toe niets anders gezien en gehoord dan sussende woorden en goede voornemens. Van het college willen we nu wel eens klip en klaar horen hoe de VRK dit gaat doen? Wat gaat het college overigens doen als de VRK of de andere verbonden partijen er niet in slagen om hun bezuiniging te realiseren, waar gaat het college het geld dan vinden? We begrijpen dat er bij de VRK ook niet wettelijke taken worden uitgevoerd. Welke zijn dat? Leveren die winst of verlies op? Hoeveel management aandacht vragen die? Gelet op de VRK problemen stelt de VVD voor om alle niet wettelijke taken sowieso te beëindigen en de organisatie daarop aan te passen. Kortom; de VVD vraagt aan het college bij de begroting een intergraal plan van aanpak, inclusief andere maatregelen als de partijen er niet in slagen om hun taakstelling te realiseren of als in de gemeenschappelijke regelingen andere deelnemers anders besluiten. De VVD maakt zich ook zorgen over bijvoorbeeld de stemverhouding bij een verbonden partij als Paswerk. Haarlem heeft in verhouding tot haar financiële bijdrage een onvoldoende stem in het bestuur. De VVD wenst op korte termijn te komen tot een andere organisatievorm van Paswerk, waarvoor de zogenaamde Maatschappelijke Onderneming de beste vorm lijkt. Tot slot vraagt de VVD aandacht voor de democratische verantwoording in gemeenschappelijke regelingen en overlegorganen. Voorbeeld is hier het plan van het Recreatieschap om vakantiebungalows bij het Ford te realiseren. Gemeenteraden van deelnemende gemeentes in het Schap staan aan de kant. De VVD vraagt het college hoe zij de gemeenteraad bij planvorming zal betrekken op een zodanig tijdstip dat de mening van de gemeenteraad er nog toe doet. 2
7. Belastingen en rechten Evenals de afgelopen 4 jaar wil de VVD dat de precario op ondergrondse kabels en leidingen jaarlijks met 3% boven inflatie verhoogd wordt. De VVD wil deze belasting gelijkwaardig behandelen als de OZB. De meeropbrengst, net als de gehele opbrengst komt direct ten goede aan de solvabiliteit. Hiervoor komen wij met een amendement. 8. Areaal uitbreiding Als bijvoorbeeld het aantal vierkante meters wegen in Haarlem groter wordt, is het voor de VVD geen automatisme dat het wegen onderhoudsbudget gelijk mee wordt verhoogd. Immers het onderhoudsbudget is ook afgestemd op de gemiddelde kwaliteit en levensduur van het betreffende onderwerp. Nieuwe technologie en modernere materialen kunnen lagere onderhoudskosten geven. Daarom steunt de VVD het college in haar keuze om areaal uitbreiding niet automatisch tot budget verhoging te laten leiden. Van de betreffende gemeentelijke afdelingen mag verwacht worden dat zij vindingrijk en creatief zijn om onderhoud van areaaluitbreiding binnen de bestaande budgetten te dekken. 9. 3 scenario s 3-2-1% economische groei Zoals reeds gezegd, houdt de VVD vast aan 1% economische groei. 10. Investeringen De VVD kan zich vinden in de geschrapte investeringen, die het gevolg zijn van het besluit om een investeringsplafond te kiezen. De VVD beseft dat er een aantal raadsfracties zijn die het schrappen van alle investeringen rond het voetbalstadion aan de Jan Gijzenvaart afwijzen. Met name het schrappen van de kunstgrasvelden. Het college heeft toegezegd om binnen 6 maanden met een gebiedvisie te komen. De VVD wijst erop dat wat haar betreft in deze visie niet automatisch plaats is voor een voetbal accommodatie in welke vorm dan ook. Wij hebben als gemeente de laatste jaren grote bedragen gestoken in Pim Mulier, Nol Houtkamp, van der Aart, DSK enzovoort. Ook Alliance wordt nu gebouwd. Voor de VVD is het nergens voor nodig dat elke voetbal of sportclub zijn eigen velden, clubhuis, kantine enzovoort heeft. De VVD vraagt het college dan ook dringend, met name de wethouder sport, om snel met een overzicht te komen van de capaciteit van de bestaande accommodaties binnen Haarlem, om te zien of een vernieuwde accommodatie aan de Jan Gijzenvaart eigenlijk nog wel nodig is. Voor de VVD staat in elk geval vast dat als er daar iets nodig is, dat in geen geval het huidige stadioncomplex is. Een veel kleinere en eenvoudiger accommodatie, veld of velden met een clubhuis en een tribune volstaan, waarbij de club zelf verantwoordelijk is voor de bouw van hun clubhuis, net zo als bij Alliance. Het gehele stadioncomplex kan derhalve gesloopt worden. 11. Ombuigingen taken en taakuitvoering Hier volgt de VVD de plannen van het College en de keuzes die in het coalitieprogramma zijn gemaakt. 12. Subsidies Een bezuiniging van 3 mlj euro is hier ingeboekt. Wij zijn benieuwd of het college alle ontvangers inmiddels heeft ingelicht dat zij vanaf 2012 mogelijk gekort worden. Op welke manier gaat het college dit aanpakken. Deelt zij de korting mee, gaat ze met partijen in overleg, laat ze vanuit de partijen voorstellen komen? Naar de mening van de VVD zal het college eerst helder moeten maken welke subsidies zij in het geheel wil afschaffen omdat Haarlem aan de output van de betreffende organisatie geen behoefte meer heeft of dat het college meent dat de betreffende output door een andere organisatie goedkoper of efficiënter kan worden gerealiseerd. Wanneer kan de raad van het college een dergelijke eerste verkenning verwachten? 3
13. Woonlasten De VVD is ingenomen met het besluit dat bijvoorbeeld ook woonschepen een soort OZB gaan betalen. Hier is al heel lang sprake van rechtsongelijkheid. Woningbezitters betalen al jaren OZB, woonbootbewoners die soms in arken wonen die voor vele tonnen worden verkocht betalen helemaal niets. Ook woonwagens, historische schepen met vaste ligplaats enzovoort gaan hun financiële steentje bijdragen. Dat onze Haarlemse woonlasten niet boven het gemiddelde van vergelijkbare steden uitkomen vinden wij terecht. 14. Rioolheffing Hier is al veel over te doen geweest. Kiezen we voor verhogen van deze heffing op basis van de investeringen die we plegen? Kiezen we voor gelijkmatig verhogen op basis van de investeringen die we verwachten, met andere woorden een soort spaarsysteem of kiezen we daarnaast ook nog voor een andere manier van heffen? De huidige heffingsmethodiek kent een zekere rechtsongelijkheid en houdt geen enkele rekening met het principe de vervuiler betaalt. De VVD vraagt het college om een vergelijk van het huidige systeem met een systeem waarin elke rioolaansluiting een soort vastrecht betaalt en daarnaast een heffing die gekoppeld is aan het daadwerkelijke waterverbruik. Met andere woorden, hoe meer water er verbruikt wordt hoe meer je betaalt. De VVD weet dat een dergelijk waterheffing door PWN kan worden ingebouwd. 15. Externe inhuur De VVD is benieuwd naar de maatregelen die het college heeft genomen om de inhuur sterk te beperken. Het gaat de VVD dan ook vooral om structurele inhuur. Ook bij zogenaamde second opinions zal met name de raad zich moeten beheersen. 16. Reserves en voorzieningen Bij de behandeling van de jaarrekening 2009 heeft de VVD er al op gewezen dat er reserves en voorzieningen zijn die niet nodig zijn, dan wel niet of onvoldoende gemotiveerd en onderbouwd zijn. De VVD is van mening dat een reserve of voorziening alleen dan nodig is als er binnen korte tijd mogelijk aanspraak moet worden gemaakt op een dergelijk bedrag. Voor regelingen met een zogenaamd open eind, reserve WWB en WMO om er maar 2 te noemen is een aparte reserve of voorziening niet nodig. De VVD stelt voor om beide reserves toe te voegen aan de algemene reserve. We horen van het college graag hoe zij hier tegenaan kijkt. 17. Algemene reserve en solvabiliteit Er zijn nog steeds raadsfracties die menen dat de algemene reserve een soort schoenendoos is waar geld in zit. Niets is minder waar. Het is in Haarlem helaas zo dat als wij morgen onze gehele algemene reserve zouden uitgeven, onze schuld met hetzelfde bedrag zal toenemen. De VVD houdt daarom onverkort vast aan het op peil houden van onze algemene reserve en daadwerkelijk structureel aflossen van onze vaste schuld. Elke verandering hier is onverantwoord en zal bij de VVD op een muur van nee zeggen afketsen. De VVD wil graag een overzicht krijgen van de ontwikkeling van onze vaste schuld in de komende 4 jaar op basis van de huidige kennis en coalitie akkoord, met ook als uitgangspunt dat de precario op ondergrondse kabels en leidingen blijft bestaan. 4
18. Personeelsbeleid Naast het afmaken van het verminderen van het aantal medewerkers met 250 fte s, moeten er de komende 8 jaar aanvullend 100 fte s verminderd worden. Omdat wij door natuurlijk verloop in dezelfde periode bijna 300 fte s verminderen is dit uit te voeren zonder gedwongen ontslagen. Volgens de VVD is het wel noodzakelijk om onze huidige en nieuwe medewerkers flexibeler te kunnen inzetten. De huidige methodiek van interne sollicitatie, plaatsingen beroep en bezwaar enzovoort zijn verworden tot een bureaucratisch monster. De VVD wil van het college weten hoe het overleg met de sociale partners, ofwel de vakbonden loopt om te komen tot een nieuw sociaal akkoord. Hangende de CAO perikelen hebben de bonden ABVA-KABO en CNV ervoor gekozen om de afgelopen 4 maanden maar helemaal niet meer met ons te overleggen. Is dit overleg inmiddels weer begonnen, wanneer kunnen we daar de eerste resultaten van zien en wat gaat het college doen als het overleg niet tot werkbare afspraken komt. De VVD maant het college om uiterst zorgvuldig te zijn met het invullen van vacatures via externe werving. Wordt er eerst zorgvuldig gekeken naar interne kandidaten, wordt interne kandidaten opleiding en training aangeboden enzovoort. Een praktische vraag. De rekenkamer heeft een nieuwe secretaris aangetrokken, die extern binnenkomt. Zijn hier ook interne kandidaten betrokken geweest?. Had hier niet, al dan niet tijdelijk, een zogenaamde boventallige ingezet kunnen worden? 19. Parkeergarage OOST Hoe is de stand van zaken met betrekking tot het zoeken naar een parkeerlokatie Oost? Werkt het college nog aan een uitbreiding van garage de Kamp? Graag een planning. 20. Deregulering In deze coalitie periode is wethouder Nieuwenburg speciaal belast met deregulering. De VVD vraagt het college om met een planning voor de komende 4 jaar te komen waarin de raad concreet kan zien welke regels en voorschriften geheel of gedeeltelijk afgeschaft worden en wanneer? Met welke maatschappelijke organisaties, zoals Kamer van Koophandel, MKB, Horeca enzovoort gaat het college een inventarisatie maken? Krijgt de raad van deze inventarisatie een overzicht? 21. Aanboren van subsidies Welke concrete stappen, plannen en maatregelen heeft het college genomen of gaat het college nemen om externe subsidies zeker te stellen of te verwerven. Nu Rijk en Provincie de hand op de knip gaan houden is het van het allergrootste belang om hier echt serieus werk van te maken. De VVD kan zich voor stellen dat ook de burgemeester hier belangrijk werk voor Haarlem kan doen. 22. Handhaving De VVD vraagt zich af of medewerkers die door allerlei oorzaken tijdelijk boventallig zijn niet ingezet kunnen worden in het handhaven. Hierbij denkt de VVD in eerste instantie aan bijvoorbeeld het inventariseren van detailhandel in de Waarderpolder, illegale bouw en verbouw, slecht onderhouden panden die in aanmerking komen voor aanschrijving enzovoort. Niet dus daadwerkelijk op straat met het bonnenboekje in de hand, maar meer de inhoudelijke kant van de handhaving. De VVD is benieuwd naar de reactie van het College. 23. Vastgoed Hoe staat het met de voortgang verkoop niet strategisch bezit? Is er al sprake van een volgende tranche te verkopen bezit? Ook hier verzoekt de VVD om een planning en regelmatig overzicht van de vorderingen. Tevens vraagt de VVD om het totale complete overzicht van al ons niet strategisch bezit. 5
24. Afvalstoffenheffing In het coalitie akkoord is afgesproken dat door efficiency maatregelen bij Spaarnelanden de afvalstoffenheffing kostendekkend zal worden. Is hier al overleg over geweest met Spaarnelanden en wat is het resultaat van dit overleg? 25. Bijstand en minima regeling Ook de VVD wil niet tornen aan het niveau van onze bijstand en ook niet aan de minima regeling. Wel is de VVD verontrust door de overschrijding op de minima regeling van structureel 300.000 euro. Toen de raad tot deze regeling besloot, was er toen sprake van een reële inschatting van de vraag? Of is er toen gewoon een slag naar geslagen of is er gewoon uitgegaan van het toen beschikbare budget en is er in het geheel geen prognose gemaakt. Een andere vraag van de VVD betreft hier de zogenaamde armoedeval. In hoeverre gaat iemand met bijstand en bijzondere bijstand en minimaregeling er op achteruit als diegene een baan moet aanvaarden met minimum loon of dicht daarbij in de buurt. De VVD heeft vernomen dat het College nog meer intergratie door Paswerk wil laten uitvoeren dan nu het geval is. De VVD vraagt zich af of dit tegelijkertijd inhoudt dat Paswerk geen tekorten meer heeft? Een andere vraag van de VVD is hoe het staat met het aantal bijstandsgerechtigden in Haarlem. Worden ze nog steeds minder, blijven ze gelijk of lopen ze op? Graag een overzicht van de afgelopen 5 maanden. 26. Jaarrekening 2009 De VVD kan instemmen met de besteding van het overschot jaarrekening 2009. Het is verstandig om onze kapitaalslasten structureel te verminderen. In de jaarrekening is een voorziening voor het tekort van de VRK opgenomen van 750.000 euro. Het blijkt dat de Haarlemse bijdrage in het tekort beperkt kan blijven tot het afboeken van een ICT vordering van 211.000 euro. De VVD stelt voor om het verschil van 539.000 euro toe te voegen aan de algemene reserve en zal hiervoor een amendement indienen. Tot Slot Aanstaande donderdag zit dit college 66 dagen. De VVD heeft begrepen dat het college de afgelopen tijd ondermeer besteed heeft aan het nadenken over wat voor soort college zij wil zijn. Voor de VVD hoeft u daar niet langer meer over te filosoferen. Donderdag heeft de gemeenteraad de kaders voor u geschetst en kunt u gewoon aan de uitvoering beginnen. De VVD zal u in deze uitvoering voluit steunen. Dit was onze eerste termijn 6