De dagelijkse taal en tekens Onontgonnen kennissignalen Congres Master Sociaal Werk Sociaal Werk de toekomst in! Bijdrage Panelgesprek Het sociaal werk als beroep in Vlaanderen Leuven, vrijdag 29 mei 2009 Dr Hilde Vlaeminck De dagelijkse taal en tekens Situering binnen de lezing Dr Idit Weiss Situering binnen het panelgesprek Taal en talige ontwikkeling op de vloer Spreken over praktijken Het kritisch bevragen van praktijken Ontwikkeling van praktijkkennis: Stollen Vloeibaar houden 1
Situering lezing Dr Idit Weiss The body of knowledge, kenmerk van professie there is not a simple relationship between the extent of the need faced by social workers and their engagement in knowledge action Imported knowledge (psychosocial casework) versus indigenous knowledge Knowledge, méér dan één woord We kunnen veel, maar we weten weinig. Disciplinary knowledge vs situated knowledge Tacit knowledge, stille kennis, impliciete kennis vs explicite kennis Common sense, Practice wisdom Ervaringskennis, knowhow, pragmatiek 2
Mijn bril voor deze panelbijdrage Methodieklector Arteveldehogeschool Gent Deeltijds docent master Sociaal Werk KULeuven Praktijkonderzoeker Compahs Centrum voor Onderzoek Maatschappelijke dienstverlening Professionele ontwikkeling Arteveldehogeschool Doctoraatsonderzoek casuïstiek Laatstejaarsstudenten Bachelor Sociaal Werk Ervaren welzijnswerkers in bijzondere jeugdzorg, algemeen welzijnswerk, justitie, pleegzorg Methodiekontwikkelaar Taal en talige ontwikkeling op de werkvloer Spreken over praktijken: én sterk én zwak Een lange traditie, een (uitgehold) ritueel Verdampte doelen, erosie leereffecten Nieuwe eisen, nieuwe kansen Eis tot professionalisering Eis tot levenslang leren Kans tot kenniscirculatie Kans tot gemeenschappelijke taal Kans tot kritische reflectie op doelen, doelgroep, aanpak, organisatie 3
Spreken over praktijken Dwang en/of drang tot spreken,last of lust Selectie van ervaring,weinig good practice Ervaring omzetten in taal, tekens, tekening Standaard format of vrij design Casusexpertise niet evident Gebruik van metaforen, huistaal Grafische kennisweergave nog onderbenut Veiligheid, kwetsbaarheid casusauteur Spreekfenomenen Anekdotisch vertellen, parafraseren Vertellen én reflecteren: niet evident Verkleinen als excuus of als strategie (G)een plot: (neven)effecten onderbelicht Complexiteit sturen door reductie actoren Sluimerende normatieve lading nauwelijks gethematiseerd 4
Kennisdomeinen in werkvloertaal Kennis (niet) wenselijke hulpvragen/vragers Kennis meso/macro context hulpvragen Kennis van het hulpaanbod Kennis van het eigen mandaat in de dienst Kennis over grenzen van sociale professie Kennis over discretionaire ruimte Pragmatische kennis Bevragen van praktijken, vaststellingen De (ontbrekende) hamvraag als start De intuïtieve reflecties wel/niet begrenzen Informatieve reflecties: met/zonder systematiek Diagnostische assumpties: niet prioritair Actiegerichte vragen: pragmatiek primeert Signaleren: eerder vanuit niet-uitvoerder 5
Bevragen van praktijken als kennistrigger Empathische, solidariserende reflecties Confronterende reflectie Constructieve frictie Funderende reflectie Metareflecties Ontwikkelen van praktijkkennis Archiveren en stollen van - Good practices - Case-based reasoning - Argumentarium - Beoogde, bereikte (neven)effecten - Signalen - Kennisgeoriënteerd - Wij-gericht - Kennisgerichte output 6
Vloeibaar houden van kennis Opgeslagen praktijkkennis kritisch blijven bevragen Confronteren met nieuwe inzichten, ervaringskennis Aanvullen met inzichten uit andere kennisbronnen, wetenschap en onderzoek Distilleren van onderzoeksvragen Ambitie om te verklaren, te problematiseren Conclusie Actuele argumenten voor casusgebaseerde kennis Ambities bijstellen: ruimer dan micro pragmatiek Onderzoek toelaten Buitenperspectief installeren Cultuur ontwikkelen: kritisch kijken is een vorm van leren, geen afwijzen 7