BIJLAGE: Uitwerking van het Masterplan Waterfront Bolsward mei 2012, Interra, in samenwerking met het projectteam Friese Meren van de gemeente Súdwest Fryslân en de provincie Fryslân.
Inleiding Het Masterplan Waterfront Bolsward is onderdeel van de landschappelijke en stedenbouwkundige visie: Bolsward aan de Lytse Marren (2010). Deze visie heeft zowel betrekking op het landelijke gebied ten zuiden van de stad als op het binnenstedelijk waterfront. Sleutel in deze ruimtelijke visie is de keuze uit de alternatieven voor de wijze waarop de A7 tussen de stad en het landschap ten zuiden daarvan doorloopt: een aquaduct een viaduct de huidige beweegbare brug. In de afgelopen periode is met Rijkswaterstaat en de provincie onderzocht welke alternatieven realiseerbaar zijn binnen de uitvoeringsperiode van het Friese Merenproject (vóór eind 2015). Gebleken is dat niet te verwachten is dat de rijksoverheid in de komende periode nieuwe middelen gaat vrij maken voor een aquaduct. Binnen bestaande programma s is daarvoor geen geld beschikbaar. Ook van provinciale zijde mag geen grote bijdrage worden verwacht. En ook een structurele bijdrage uit de markt door het bouwen van appartementen op het terrein Kruiswater is op dit moment niet opportuun. De keuze tussen een viaduct en de bestaande beweegbare brug is nog niet gemaakt. De praktische, ruimtelijke en financiële voor- en nadelen van beide varianten worden nog nader verkend in overleg tussen rijk, provincie en gemeente. Uitwerking Masterplan Bolsward Pagina 2
Ambities en projecten Het Masterplan voor het waterfront van Bolsward heeft de volgende ambities: 1. Bolsward moet aantrekkelijker worden voor passanten. Meer passanten leidt tot meer bestedingen, met name meer bestedingen in het centrum van Bolsward. Het versterken van het centrum van Bolsward is een belangrijk doel in de ruimtelijke visie, de realisatie van aantrekkelijke passantenplaatsen nabij het centrum draagt bij aan dit doel. De praktijkervaring in de afgelopen jaren leert dat potentiële passanten uit Bolsward vertrekken omdat zij in het waterfront bij de Stoombootkade geen ligplaats kunnen vinden. Na een kort rondje verdwijnen zij weer door de brug in de A7. Om meer passanten te kunnen ontvangen dient het aantal passantenligplaatsen te worden uitgebreid. In het Masterplan waren hiervoor een aantal opties opgenomen: het graven van nieuw water en kades aan de Landbuurt; het opwaarderen van de Workumer Trekweg en het daaraan gelegen water; de realisatie van passantenhavens aan de zuidzijde van de A7. Deze opties komen aan de orde bij de hierna beschreven deelprojecten Wat niet in het Masterplan staat maar wel om aandacht vraagt is de bereikbaarheid van de passantenvoorzieningen in de noordwestelijke stadsgracht. De passantenligplaatsen met bijbehorende sanitaire voorzieningen daar voldoen aan alle te stellen eisen, maar zijn voor boten vanuit het zuiden moeilijk vindbaar. En ook de bereikbaarheid laat te wensen over door de deels handmatige bediening van de brug. Lange termijn: De realisatie van nieuwe passantenplaatsen als onderdeel van de andere projecten, is hierna als onderdeel van deze projecten beschreven. Op korte termijn kunnen een beperkt aantal plaatsen worden gerealiseerd. De meeste nieuwe plaatsen zijn afhankelijk van relatief complexe projecten. Daarvoor zal naar alle waarschijnlijkheid meer tijd voor nodig zijn. Korte termijn Het beter vindbaar en bereikbaar maken van de noordwestelijke stadsgracht kan relatief snel. Essentieel is een snelle bediening van de bruggen en een goede verwijzing en regeling van het vaarverkeer. Voorgesteld wordt om de brugbediening volledig te automatiseren en de bruggen vanuit een punt te bedienen (camera s en glasvezelverbinding). Via matrixborden aan het begin van de Stoombootkade kan een adequate verwijzing en regeling van het vaarverkeer worden ingevoerd. Geschatte projectkosten 800.000 2. De ruimtelijke kwaliteit van de omgeving Landbuurt Kruiswater dient te worden verbeterd. De Landbuurt wordt visueel gedomineerd door bouwmaterialenhandel vd Werf. Het hoofdgebouw heeft een historisch industriële uitstraling en dient volgens het Masterplan behouden te blijven en opgeknapt te worden. De omgeving en vooral de buitenopslag is rommelig. In de ruimtelijke visie bij het Masterplan staat de ambitie vermeld om het bedrijf te verplaatsen, Uitwerking Masterplan Bolsward Pagina 3
in de openbare ruimte water te realiseren en dit water te begrenzen met grachtenpanden. Door deze ingreep ontstaat extra ruimte voor passanten en wordt dichtbij het stadscentrum een hoogwaardige woonlocatie toegevoegd. En misschien nog wel belangrijker is de verbinding met de Workumertrekweg die door deze ingreep een stuk aantrekkelijker wordt. fragment uit het Masterplan Op het gebied tussen het Kruiswater en de Workumertrekweg zijn een watersportbedrijf gevestigd en schiphuizen van de watersportvereniging. Het grootste deel van het gebied is onbebouwd en hobbymatig voor agrarische activiteiten in gebruik. Het Masterplan voorziet hier in woonbebouwing met een stevige bebouwingswand ( Burcht van Bolsward ). Nu het gewenste aquaduct waarschijnlijk niet doorgaat en de vraag op de woningmarkt onvoldoende is om dit ambitieuze programma te dragen, zijn de realisatiemogelijkheden klein. Lange termijn: De verplaatsing van de bouwmaterialenhandel, het opknappen van het historische bedrijfsgebouw en het graven van de nieuwe waterstructuur in combinatie met de bijbehorende wegenstructuur en openbare ruimte, zal overwegend gefinancierd moeten worden uit de nieuwbouw van grachtenpanden. Gelet op de externe economische omstandigheden mag niet verwacht worden dat dit project (voor het openbare deel) kan worden afgerond vóór eind 2015. De ambitie blijft staan en kansen zullen, als zich de mogelijkheid voordoet, benut worden. Gemeente en provincie blijven zich actief opstellen ten opzichten van marktinitiatieven. Herontwikkeling van het gebied Workumertrekweg Kruiswater is waarschijnlijk eenvoudiger, omdat een belangrijk deel van het gebied onbebouwd is. Het gebied heeft een uitstekende ligging voor watersportgerelateerde bedrijven. Door een combinatie van bedrijven ontstaat een volwaardig servicepunt. Ook aan de hierna verwoorde transferiumgedachte kan in dit gebied inhoud worden gegeven. Korte termijn: Mogelijk zijn er binnen afzienbare termijn afspraken te maken met de watersportvereniging over de verplaatsing van de schiphuizen, in combinatie met een passantenhaven en sanitair. Met een verplaatsing (binnen dit gebied) en een andere uitstraling kan de ruimtelijke kwaliteit van de Workumertrekweg aanzienlijk verbeterd worden. 3. Watertransferium Bolsward ligt op een strategische positie tussen het grootschalige vaargebied van de Friese meren en het kleilandschap met zijn vele vaarten en routes. In deze routes is in de afgelopen jaren veel geïnvesteerd, waardoor niet alleen de noordelijke elfstedenroute nu weer helemaal bevaarbaar is, maar ook de vaarten via Wommels naar Franeker en Leeuwarden en naar Sneek. Deze strategische Uitwerking Masterplan Bolsward Pagina 4
positie, gecombineerd met de ligging aan de A7 en de (historische) kwaliteiten van de stad Bolsward, maken de stad tot een logisch startpunt om zowel noord Fryslân als het merengebied per motorboot te verkennen. En ook voor kortere tochten en dagtochten in een sloep is Bolsward een logisch startpunt. De ambitie om deze positie van Bolsward uit te buiten en met private investeerders verder uit te werken is nog steeds actueel. Lange en korte termijn: Het realiseren van een transferiumvoorziening is niet aan termijn gebonden maar is opgave van de ontwikkeling van het gebied Workumertrekvaart Kruiswater. 4. Workumertrekvaart ten zuiden van de A7 Het gebied aan de Workumertrekvaart, ten zuiden van de A7 krijgt in het Masterplan een bestemming met jachthaven en passantenligplaatsen, in combinatie met bebouwing ten behoeve van wonen-werken. De functiemenging kan bijdragen aan de verlevendiging van het gebied buiten het toeristenseizoen. In het geval van een vast maar verhoogd viaduct, maar ook bij vervanging van de bestaande beweegbare brug is het gewenst om een adequate passantenvoorziening aan de zuidzijde van de A7 te realiseren. In de meest eenvoudige vorm kan dat door realisatie van enige basisvoorzieningen op de huidige oever, in combinatie met een nieuwe sanitaire voorziening aan de noordzijde van de A7 in het gebied Kruiswaters. Een verdere uitbouw vraagt om private investeringen, waar op dit moment de kansen voor een investering in combinatie met verblijfsrecreatie groter zijn dat de genoemde ontwikkeling voor wonen werken. Op korte termijn kunnen aan de bestaande oever voorzieningen worden gerealiseerd (elektriciteit en openbare verlichting). Gelijktijdig zal et bestaande tunneltje in de Workumertrekweg moeten worden opgeknapt en zo goed mogelijk worden beschermd tegen graffiti en ander ongewenst gedrag. Voor sanitaire voorzieningen kan men op termijn terecht is de nieuwe geplande voorziening in het gebied Workumertrekweg Kruiswater. Lange termijn: In integrale ontwikkeling van dit gebied, samen met één of meerdere marktpartijen, vraagt nog enige tijd, hoewel er enige interesse van marktpartijen voor dit gebied bij de gemeente bekend is. De ruimtelijke reservering voor de geschetste ontwikkeling zal tot die tijd overeind blijven, terwijl in de tussentijd een meer eenvoudige voorziening gerealiseerd kan worden. Korte termijn: Uitwerking Masterplan Bolsward Pagina 5
Uitvoeringsprogramma 2012 2015 Verbeteren passantenvoorzieningen in de binnenstad aanpassing automatisering van twee bruggen; bediening op afstand; matrix informatiebord bij binnenkomst. Kostenraming: 700.000 Ruimtelijke randvoorwaarden: Projectorganisatie: n.v.t. gemeente Procedures: geen Herontwikkeling Het Oordje Kruiswater: verplaatsing schiphuizen; realisatie passantenvoorziening met sanitair; voorbereiding watersport gebonden bedrijfs- en serviceterrein Kostenraming: 400.000 Ruimtelijke randvoorwaarden: op te stellen stedenbouwkundig plan; op te stellen beeldkwaliteitplan. Projectorganisatie: gemeente Procedures: bestemmingsplan, overleg met de betrokkenen en de omgeving. Bolsward Zuid passantenoever; verbetering tunneltje (of viaduct in A7); voorbereiding integrale ontwikkeling. Kostenraming: 200.000 Ruimtelijke randvoorwaarden: op te stellen stedenbouwkundig plan op te stellen beeldkwaliteitplan. Projectorganisatie: gemeente, voor de integrale ontwikkeling in samenwerking met een marktpartij Procedures: bestemmingsplan Watertransferium Uitwerken als onderdeel van Het Oordje Kruiswater Uitwerking Masterplan Bolsward Pagina 6