15 december 2011 Presentie & kwaliteit van zorg 2.0 prof. dr Anne Goossensen Universiteit van Tilburg 1
Kwaliteit van zorg Centrale vraag: wat maakt dat zorg goede zorg is? Deze presentatie: zorgethisch perspectief Focus op primair proces Handelen van de professional 4 criteria van kwaliteit Wat is presentie? Meetinstrumenten
Traditionele verbetergebieden IOM Korte omschrijving Assessment/verbeterprogramma Veiligheid van de cliënt Geen schade aanrichten Fouten voorkomen Veilig incidenten melden programma Effectiviteit Werkzame interventies Evidence based Richtlijnen en protocollen RCT onderzoek Cliëntgerichtheid Respect voor waarden, voorkeuren en behoeften van de patiënt Satisfactie onderzoek CQ index Tijdigheid Geen lange wachttijden Logistieke projecten Zorgpaden, wachtlijstvermindering Efficiëntie Gelijke toegang Verspilling voorkomen In administratie of productie Instroom mogelijk voor iedereen Lean management systeem
Zorgethische kwaliteit, 4 dimensies Kwaliteit van zorg 2.0 Kwaalgericht Mensgericht Uitvoeringsgericht Houdingsgericht Ziekte Aansluiten Responsief Bezorgd mogen zijn Interventie Kwaliteit van zien Gericht op het geheel & samenhang Mededogen Symptoomreductie Mismatch Niet zelfreferentieel handelen Deugden Effectiviteit Energie en zinbeleving
Zorgethische kwaliteit, 4 dimensies Kwaliteit van zorg 2.0 Kwaalgericht Mensgericht Uitvoeringsgericht Houdingsgericht Ziekte Aansluiten Responsief Bezorgd mogen zijn Interventie Kwaliteit van zien Gericht op het geheel & samenhang Mededogen Symptoomreductie Mismatch Niet zelfreferentieel handelen Deugden Effectiviteit Energie en zinbeleving
Zorgethische kwaliteit, 4 dimensies Kwaliteit van zorg 2.0 Kwaalgericht Mensgericht Uitvoeringsgericht Houdingsgericht Ziekte Aansluiten Responsief Bezorgd mogen zijn Interventie Kwaliteit van zien Gericht op het geheel & samenhang Mededogen Symptoomreductie Mismatch Niet zelfreferentieel handelen Deugden Effectiviteit Energie en zinbeleving
Zorgethische kwaliteit, 4 dimensies Kwaliteit van zorg 2.0 Kwaalgericht Mensgericht Uitvoeringsgericht Houdingsgericht Ziekte Aansluiten Responsief Bezorgd mogen zijn Interventie Kwaliteit van zien Gericht op het geheel & samenhang Mededogen Symptoomreductie Mismatch Niet zelfreferentieel handelen Deugden Effectiviteit Energie en zinbeleving
Presentie zichtbaar in kolom 2 & 4 Kwaliteit van zorg 2.0 Kwaalgericht Mensgericht Uitvoeringsgericht Houdingsgericht Ziekte Aansluiten Responsief Bezorgd mogen zijn Interventie Kwaliteit van zien Gericht op het geheel & samenhang Mededogen Symptoomreductie Mismatch Niet zelfreferentieel handelen Deugden Effectiviteit Energie en zinbeleving
Presentie: bijzondere kenmerken Open waarneming, ontkaderde werkvormen - Aandacht om de aandacht - Perspectiefwisseling - Opgave identificeren - Responsiviteit Relationele afstemming, relationele programmering - Trouw zijn, niet opgeven, wijken of verlaten - Eer en erkenning geven - Oog voor de betekenis van lijden - Geen leed toevoegen Normatief-reflectieve professie - Voortdurende reflectie - Ook beroep doen op taciete kennis
Opgaven Wat maakt de patiënt door? Een opgave is: - een moeite, persoonlijk, om te overwinnen - werk aan de winkel op innerlijk gebied Mens- en houdingsgerichte kwaliteit gaat dan over: opgaven leren zien juiste respons bieden Als dat niet lukt.mismatch!
Onderzoek van Jeannet van der Kamp Kwaalgerichte kwaliteit: - optimaal incontinentiemateriaal - geregelde somatische controles Mensgerichte kwaliteit: - geen oog voor verdriet, gene, boosheid en frustratie - geen pogingen ondernomen om mensen continent te hóuden - geen oog voor de waardigheid van de bewoner Uitvoeringsgerichte kwaliteit - geconstateerde fabrieksmatige benadering - incontinentieverzorging telt in een ZZP, continentiebehoud niet - zelf-referentieel handelen Houdingsgerichte kwaliteit - afstandelijke benadering - ontkenning van het probleem - geen betekenis van continentieverlies - geen mededogen, warmte
Wat betekent dit voor meten? Kwaliteit vaststellen Instrumenten Presentie meetinstrument Ervaren baat meetinstrument Kwaliteit verbeteren Scholing in presentie? Diverse leervormen Platform Zorgzame Zorg
Bronnen 13
Meer info: m.a.goossensen@uvt.nl www.presentie.nl www.zorgethiek.nu Een theorie van de presentie 4e druk Andries Baart Lemma 14