Professioneel omgaan met diversiteit Lieve Lenaerts
2 OPWARMER Een Syrische vrouw weigert de medicatie voor haar baby; ze wil dat haar kind zuiver zal sterven voor Allah Een Marokkaanse man vraagt om zijn vrouw zeker niks te zeggen over het nakend sterven van de baby De familie wil massaal een bezoek brengen aan het kind Een Belgische man wil geen bloedtransfusie Een Surinaamse dame vraagt om een scherp voorwerp in de wieg te leggen van de baby Een Afghaanse man wil niet dat zijn vrouw borstvoeding geeft in de ruimte
3 Geen kant en klare oplossingen Diversiteit= oefening in identiteit: waar staan we voor? Emotie, frustratie, angst, niet weten Normale reacties, kaders weg: andere gewoontes, waarden..het botst; weerstand Grenzen: eigen grenzen, organisatie Hoever kunnen /moeten /willen we gaan? Zonder eigenheid te verliezen is rouwproces Verschil en verbondenheid=evenwicht zoeken CONFRONTATIE Vreemde vragen
D Dé confrontatie met de Ander(e), dat wat jouw emotioneel raakt, kan jou verhinderen ( verblinden- storen ) om een zo goed mogelijk (hulpverlenings,zorg) traject op te bouwen Handelingsverlegenheid ontstaat Niet durven, emotie, frustratie Competenties?
5
Bewustzijn van Vanzelfsprekendheden Eigen referentiekader en de invloed ervan op je eigen denken en handelen We never see the things as they are, but as we are (Anaïs Nin)
Moeizame communicatie Taalproblemen Tijd opslorpend Onbegrip voor de cliënt zijn of haar ideeën en vice versa Niet aansluiten bij de cliënt (cultuur, religie, achtergrond) Meningsverschillen over wensen en beleid Bang zijn om te vragen INTERACTIEVRAAGSTUK, geen kennisvraagstuk
9 Ziekte Ziekte, vroeggeboorte zijn een ingrijpende processen Alle zekerheden vallen weg: terug naar etnische identiteit, religie (houvast) Er zijn ook veel overeenkomsten tussen mensen: angst voor de dood, lijden, pijn.. Andere klachten, andere ziektes, gezondheidstoestand anders; andere hulpverlening, ander hulpzoekgedrag De allochtoon bestaat niet het zijn moeders, vaders
1. Waar zitten de knelpunten/misverstanden/aandachtspunten? 2. Wat zijn de interventie mogelijkheden? 3. Verdeling onder de 5 gebieden: Taal -Ordening Personen -Organisatie Inzet Edwin Hoffman Cultures don t meet, people do Normale communicatie
Basishouding Er zijn, vertrouwen opbouwen: extra dimensie in de communicatie Erkenning geven via actief luisteren, goed doorvragen, aandacht hebben voor Durven vragen = teken van respect Cfr App smartphone
2 Enkele tips vertrouwen opbouwen Ijsbrekers in eigen taal kunnen altijd helpen: welkom Naam correct uitspreken (heel belangrijk) Wat opzoeken over Verschillen niet veroordelen: wij doen dat hier zo bij ons (jij en ik) Doen wat je belooft Een kleine aanraking? Je lichaamshouding: open, gesloten, angstig, op je klok kijkend Je hebt maar 1 kans voor een eerste contact De ruimte communiceert ook
TAAL
Taal is van jezelf, maar gaat niet vanzelf Complex gegeven: van buiten naar binnen zoals een ui met vele rokken Buitenkant: techniciteit van onze taal beheersing van tweede taal vakjargon trauma: niet goed kunnen onthouden stress
Tips Herhalen, trager spreken Topicaliseren; transparante woorden gebruiken Doseren van informatie Geen gesloten vragen: ja is geen ja Feedback geven en vragen: ik baseren op feiten Niet roepen Teach back methode Laaggeletterden: drie maal daags Vertaalslag: op andere manier uitleggen, creatief zijn Hulpmiddelen inzetten: handen en voeten, picto s, beelden, filmpjes, tekeningen, verhalen
Taal is non-verbale taal Je enige houvast als je een taal niet spreekt!
Taal is cultuur Beeldspraak: goed in je vel voelen? Is dat een huidziekte? Emoties tonen verschillend Geen woorden voor sommige zaken in eigen taal bv depressie, palliatieve zorgen u moet afspraak maken : diverse verklaringen
Taal is identiteit, emotie Thuistaal waarderen: de taal waarin je je zorgen maakt, die al je nuances toelaat, de taal van je dromen Tolken inzetten, brochures en beeldmateriaal in de eigen taal, vertaal apps Sociaal tolken-telefoontolken: specifieke deontologische code Oppassen met kinderen en familie Gelegenheidstolken Collega s die tolken: aandacht
ORDENING
0 Ordening: de kijk op de dingen Wat is de waarheid? WACHT NIET STARTEN
1 OPDRACHT Rangschik de volgende begrippen in volgorde van belangrijkheid (volgens jou). 1. Geloof 2. Eerlijkheid 3. Getrouw aan de familie 4. Gehoorzaamheid 5. Goede manieren 6. Zelfstandigheid 7. Gastvrijheid 8. Respect voor je ouders 9. Hulpvaardigheid
DE andere ZV 1. Geloof 2. Respect voor je ouders 3. Trouw aan de familie 4. Gehoorzaamheid 5. Gastvrijheid 6. Goede manieren 7. Hulpvaardigheid 8. Eerlijkheid 9. Zelfstandigheid 1. Zelfstandigheid 2. Eerlijkheid 3. Hulpvaardigheid 4. Respect voor je ouders 5. Goede manieren 6. Trouw aan de familie 7. Gehoorzaamheid 8. Gastvrijheid 9. Geloof
3 Conclusie? Andere ordening vraagt anders werken Botsende waarden Geloof=ook verklaringsmodellen van vroeggeboorte, handicap overtuigingen waarmee je grootgebracht bent Heel pragmatisch soms; stap voor stap; niet te veel ineens willen Grote verschillen kunnen leiden tot waarheidsgevechten Twee werelden van vanzelfsprekendheden Uit: D. Pinto, drie stappenmodel interculturele communicatie
Wat heb je nodig om mensen te bereiken, niet te verliezen? Vertrouwen uitstralen Veel uitleg bv op tijd komen Rolmodellen, netwerken Tijd krijgen Voordoen Erkenning geven: is kortste weg naar verandering Argumenten die aansluiten bij de leefwereld, niet die spreken vanuit inzichten van de zorgverlener Verschil benoemen, nieuwsgierig zijn, aftoetsen van ordening, gemeenschappelijke zoeken, herkaderen, informeren, gemeenschappelijkheid benadrukken het kind Er zijn er die het nooit zullen doen.is ook realiteit
De kracht van kleine veranderingen
Tot slot Trial and error: accepteer dat er misverstanden kunnen ontstaan Ga op zoek naar je eigen referentiekader, je eigen waarden en normen, je vooroordelen en stereotypen en ga hier bewuster mee om Kijk naar het effect van je communicatie, niet naar je bedoelingen Wees actief in het luisteren. Ga de communicatie onbevangen aan. Neem een houding van betrokkenheid en openheid aan. Het raakt ons kunnen bespreken
WRIJVING GEEFT GLANS https://www.youtube.com/watch?v=9honfziemic Bedankt. Vertrouw op jezelf en op elkaar. Lieve.lenaerts@hivset.be www.doorelkaar.be : diverse vormingen, Febi goedkeuring, NIEUW: referentiepersoon diversiteit
Literatuur HOFFMAN, E. (2009) Interculturele gespreksvoering. Theorie en praktijk van het TOPOI-model. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum. 387 pp. SCHURINGA, L. (2001) Omgaan met diversiteit. Een uitdaging. Barneveld: Uitgeverij Nelissen Soest. 147 pp. SHADID, W. (2000) Grondslagen van interculturele communicatie. Studieveld en werkterrein. Houten/Diegem: Bohn Stafleu Van Loghum. VAN ENDT-MEIJLING M.,(2002), met nieuwe ogen, Coutinho, Bussum