Maximaal 1 A4 Oplegnotitie (verzoek om afhandeling van brief aan de raad inzake verzoek om een lening van 885.000 te verstrekken i.v.m. realisatie nieuwbouw ) Gemeenteblad nr. 33 Rol van de raad De raad krijgt dit raadsvoorstel voorgelegd om kaders te stellen voor het verstrekken van een lening van 885.000 aan Atrium MC Parkstad i.v.m. de renovatie- en nieuwbouw van de bouwkundige voorzieningen in Brunssum, Heerlen en Kerkrade. Context van het raadsvoorstel Atrium MC Parkstad heeft per brief d.d. 4 mei 2011en 26 mei 2011 de gemeente Brunssum verzocht voor het verstrekken van een achtergestelde lening voor een investering in nieuwbouw en renovatie van de gebouwen op de locaties in Heerlen, Kerkrade en Brunssum. Met betrekking tot de locatie Brunssum gaat het om de realisering van een nieuw polikliniekgebouw, dat Atrium MC op huurbasis op de Deltalocatie wil verwerven. Financiering van nieuwbouw en renovatie van het Atrium MC Parkstad worden noodzakelijk geacht ter borging van de continuïteit en kwaliteit van de ziekenhuiszorg in regio Parkstad in het algemeen en het veilig stellen van poliklinische en diagnostische zorg in Brunssum in het bijzonder; Opties van het raadsvoorstel op hoofdlijnen Een achtergestelde lening te verstrekken aan het Atrium MC voor een bedrag van 885.000,- met een looptijd van 12 jaar tegen een rentevergoeding van 6,5% per jaar. Atrium zal minimaal de komende 15 jaar poliklinische zorg leveren in Brunssum. Atrium huurt daarvoor minimaal 2.500 m 2 van het totale beschikbare oppervlak van deze voormalige Delta-locatie. Indien de ontwikkeling van het Zorgplein op de Delta locatie uiteindelijk niet tot realisatie komt dan zal Atrium MC Parkstad op de oude / huidige locatie aan de Kochstraat te Brunssum voor de komende 15 jaar poliklinische zorg blijven leveren minimaal in een omvang welke vergelijkbaar is aan het voornemen welke betrekking zou hebben gehad op het Zorgplein aan de Prins Hendriklaan/Vijverlaan. De achtergestelde lening wordt in een overeenkomst tussen de gemeente Brunssum en Atrium MC Parkstad vastgelegd. In het kader van de voorgenomen fusie met Orbis, mag de verstrekte lening alléén worden aangewend voor investeringen in zaken die het huidige Atrium MC betreffen. Tevens dient de fusie geen nadelige consequenties te hebben voor de terugbetaling van rente en aflossing van de lening. Financiële/ personele/ juridische gevolgen? Ja Is achteraf meetbaar of de doelstellingen gehaald zijn? Ja Is er een tijdpad bijgevoegd? \ Niet van toepassing Zijn er bijlagen bijgevoegd of ter inzage? Brief Atrium MC Parkstad, registratienummer 2011/6884 Brief Atrium MC Parkstad, registratienummer 2011/8516 Brief Atrium MC Parkstad, registratienummer 2011/11372 Intentieovereenkomst Sonaforum, registratienummer 2011/11528 Businessplan Atrium MC ( Bidbook) registratienummer 2011/11923 (geheimhouding) 1 van 7
Raadsvoorstel Collegeverg, d.d. 16-08-2011 Gemeenteblad 2011 nr. 33 Dienst/Afdeling Nr. Beleid en strategie 2011/10417 Portefeuillehouder T.T.J. Gelissen Onderwerp Verzoek om afhandeling van brief aan de raad inzake verzoek om een lening van 885.000 te verstrekken i.v.m. realisatie nieuwbouw Raadsverg d.d. 20 september 2011 Uiterlijke beslisdatum Aan de raad. Voorstel/ambtelijk advies Met in achtneming van het gegeven dat het verstrekken van een achtergestelde lening tot de "Publieke taak" van de gemeenteraad behoort, maar dat daarmee afgeweken wordt van het artikel VI "Kredietrisicobeheer" van het Treasurystatuut 2010, wordt aan de Raad voorgesteld Een achtergestelde lening te verstrekken aan Atrium MC voor een bedrag van 885.000,- met een looptijd van 12 jaar tegen een rentevergoeding van 6,5% onder de volgende voorwaarden; Atrium minimaal de komende 15 jaar poliklinische zorg levert in Brunssum aan het nieuw te ontwikkelen zorgplein. Atrium daarvoor minimaal 2.500 m2 van het totale beschikbare oppervlak van deze voormalige Delta-locatie huurt. Indien de ontwikkeling van het Zorgplein op de Delta locatie uiteindelijk niet tot realisatie komt dan zal Atrium MC Parkstad op de huidige locatie gedurende de looptijd van de achtergestelde lening, poliklinische zorg aanbieden. In het kader van de voorgenomen fusie met Orbis, mag de verstrekte lening alléén worden aangewend voor investeringen in zaken die het huidige Atrium MC betreffen. Tevens dient de fusie geen nadelige consequenties te hebben voor de terugbetaling van rente en aflossing van de lening. Inleiding Atrium heeft op 4 mei 2011 een financieringsaanvraag ingediend bij de gemeente Brunssum voor een achtergestelde lening van 885.000 ten behoeve van de renovatie- en nieuwbouw van de bouwkundige voorzieningen in Heerlen, Kerkrade en Brunssum. In het bidbook (hierin staan alle in en outs beschreven, zodat een goed inzicht verkregen wordt in de organisatie en waarmee banken benaderd worden voor een lening) van mei 2010 was nog sprake van een bouwvolume van 204 miljoen. Dit bouwvolume is in het bidbook van oktober 2010/ februari 2011 bijgesteld tot ca 154 miljoen. Het bidbook, registratienummer 2011/11923 ligt ter inzage bij de griffie. Vervolgens is een uiterst zorgvuldig proces opgestart waar in goed onderling overleg is gewerkt aan een oplossingsrichting. Er zijn diverse gesprekken gevoerd met de Raad van Bestuur van Atrium MC, waarin de gemeente Heerlen het voortouw heeft genomen. Bestuurlijk is er overleg geweest op 20 juli 2010 (met provincie, zorgverzekeraars, Atrium en gemeenten). Daarnaast zijn er vele bilaterale overleggen geweest, zowel bestuurlijk als ambtelijk. Dit heeft uiteindelijk geleid tot het voorliggende voorstel. Probleemstelling Al geruime tijd probeert Atrium MC om renovatie- en nieuwbouwplannen te realiseren. Belangrijke oorzaken voor het niet kunnen realiseren van de plannen zijn in belangrijke mate gelegen in de invoering van het kapitaallastenstelsel in de zorg, waardoor financiering van de ziekenhuisbouw voor de banken een groter risico is geworden. Dit gaat gepaard met een sterke vergroting van de eisen die de banken stellen aan solvabiliteit en garanties. Op basis van de geactualiseerde businesscase is het Waarborgfonds voor de Zorgsector (WfZ) bereid om een gedeelte van de totale lening te weten ca 65 miljoen te waarborgen. Dit heeft natuurlijk een positieve uitwerking op de rentelasten van Atrium. De zorgsector bouwt voortaan voor eigen rekening en risico, en de kosten moeten worden terugverdiend via het leveren van zorg d.w.z. via het leveren van een Diagnose Behandel Combinatie. Met deze overgang van een stelsel met veel zekerheden naar een stelsel met veel onzekerheden is nauwelijks aandacht besteed aan overgangsmaatregelen respectievelijk aan compensatie. 2 van 7
Banken worden huiverig om ziekenhuizen de benodigde leningen te verstrekken. De veranderende regelgeving omtrent de positie van het vastgoed in de zorg heeft gevolgen voor ziekenhuizen. Gezien het belang van de inwoners in de regio Parkstad zijn de Atriumgemeenten - Heerlen, Kerkrade en Brunssumbereid om aanvullende verantwoordelijkheden te nemen op het terrein van het instandhouden van de zorginfrastructuur. Voor alle drie de Atrium gemeenten - geldt dat in onderling overleg met de Raad van Bestuur van het Atrium er enkele voorwaarden worden vastgelegd welke betrekking hebben op de ziekenhuisvoorzieningen. Dit wordt vastgelegd in de separate overeenkomst. Het (totale) verzoek van het Atrium is 12,4 miljoen; provincie 7,4 miljoen en de Atriumgemeen 5 miljoen is moet toereikend zijn voor het consortium van de banken om mee te participeren in de financiering van de nieuwbouw/renovatie Atrium MC. De verdeling van de gemeentelijke bijdrage is gebaseerd op het aantal inwoners per gemeente. Dit betekent voor de gemeente Heerlen een bijdrage van 2.682.000,- voor de gemeente Kerkrade een bijdrage van 1.433.000,- en voor onze gemeente een bijdrage van 885.000,- Atrium MC heeft op 4 mei 2011 een financieringsaanvraag ingediend bij de gemeente Brunssum voor een achtergestelde lening van 885.000 ten behoeve van de renovatie c.q. nieuwbouw Atrium MC, waarbij ook de andere Atrium gemeenten (Heerlen en Kerkrade) zijn betrokken. Zie bijlage, registratienummer 2011/6884. De gemeente Brunssum is voornemens een achtergestelde lening te verstrekken aan het Atrium MC onder de volgende voorwaarden Atrium heeft definitief besloten om alle poliklinische activiteiten c.q. specialismen vanuit de Kochstraat te Brunssum te vestigen aan het nieuw te ontwikkelen Brunssumse Zorgplein, gelegen op de voormalige Deltalocatie aan de Prins Hendriklaan/Vijverlaan te Brunssum. Door voornoemd besluit zal Atrium minimaal de komende 15 jaar poliklinische zorg leveren in Brunssum. Atrium huurt daarvoor minimaal 2.500 m 2 van het totale beschikbare oppervlak van deze voormalige Deltalocatie. Indien de ontwikkeling van het Zorgplein op de Delta locatie uiteindelijk niet tot realisatie komt dan zal Atrium MC Parkstad op de oude / huidige locatie aan de Kochstraat te Brunssum voor de komende 15 jaar poliklinische zorg blijven leveren minimaal in een omvang welke vergelijkbaar is aan het voornemen welke betrekking zou hebben gehad op het Zorgplein aan de Prins Hendriklaan/Vijverlaan. In het kader van de voorgenomen fusie met Orbis, mag de verstrekte lening alléén worden aangewend voor investeringen in zaken die het huidige Atrium MC betreffen. Vervolgens heeft Atrium op 26 mei 2011 in aanvulling op het eerdere verzoek het college van b&w bericht over de gesprekken met het bouwconsortium van Jongen BV (verhuurder) die moeten resulteren in een intentieovereenkomst met een bindend karakter, die uiteindelijk zal worden omgezet in een huurovereenkomst. Middels deze intentie- en huurovereenkomst verbindt Atrium MC zich om voor een periode van 15 jaar, met poliklinische en diagnostische zorg op de Deltalocatie in Brunssum te vestigen. Mocht onverhoopt de Deltalocatie niet tot stand komen, dan blijft Atrium MC op de huidige locatie gedurende de looptijd van de achtergestelde lening, poliklinische zorg aanbieden. Zie bijlage, registratienummer 2011/8516. Op 4 Juli 2011 zijn Atrium MC Parkstad (huurder) en Bouwontwikkeling Jongen BV (verhuurder) middels een intentieovereenkomst overeengekomen om gezamenlijk met andere geïnteresseerden de planuitwerking van het project te realiseren. Zie bijlage, registratienummer 2011/11528 Partijen zullen uiterlijk 3 maart 2012 de onderleggers voor de huurovereenkomst uitwerken, om vervolgens de huurovereenkomst te ondertekenen. Op 13 Juli 2011 heeft de Raad van Bestuur van Atrium MC per brief, registratienummer 2011/11372 ( zie bijlage) de gemeente geïnformeerd over het voornemen van Atrium MC Parkstad en Orbis Medisch en Zorgcentrum in Sittard- Geleen om te fuseren. In de brief en het bijgevoegde persbericht wordt o.a. vermeld dat als de fusie doorgaat, er twee volwaardige ziekenhuizen blijven bestaan in Heerlen en Sittard-Geleen en ook in Echt, Kerkrade en Brunssum poliklinische centra blijven bestaan. 3 van 7
Doel/beoogd resultaat Noodzakelijke financiering van nieuwbouw en renovatie van het Atrium MC Parkstad ter borging van de continuïteit en kwaliteit van de ziekenhuiszorg in regio Parkstad in het algemeen en het veilig stellen van poliklinische en diagnostische zorg in Brunssum in het bijzonder. Kaders Het te ontwikkelen zorgplein maakt deel uit van het in 2008 door de raad vastgestelde masterplan Bruisend Brunssum. De basisgedachte van de indertijd afgesloten intentieovereenkomst tussen Atrium MC en de gemeente Brunssum was het clusteren van alle zorgfuncties, waarbij de poliklinische ziekenhuisfunctie van Atrium MC gecombineerd wordt met eerstelijns en preventieve zorg. Per brief d.d. 18 januari 2011 heeft het Atrium MC Parkstad aan het College van B&W bevestigd dat Atrium blijft participeren in het Zorgplein, maar nu in rol van huurder. Vervolgens geeft de Raad van Bestuur aan dat het Atrium MC het besluit heeft genomen om zich te zullen vestigen op het Zorgplein met een poliklinisch en diagnostisch centrum van circa 2.500 m 2 voor de duur van 15 jaar. De door de gemeente Brunssum samen met Atrium MC uitgeschreven aanbesteding Ontwikkeling Zorgplein Brunssum werd op 3 maart 2011 werd gegund aan Bouwbedrijven Jongen in combinatie met Compaan. Argumenten 1.1 Gemeente(n) zien noodzaak tot goede zorgketen. Helaas bleef de financiële dekking van de noodzakelijke verbouwingsoperatie van het Atrium MC tot nu toe uit, ondanks het grote verzorgingsgebied van de regio Parkstad Limburg met 250.000 inwoners. Een dichtbevolkt gebied met een door de sociale historie en bevolkingsopbouw- lage gezondheidsstatus. De statistieken op medisch- en gezondheidsgebeid liegen er dan ook niet om en dat maakt de noodzaak tot een goede zorgketen een prioriteit. Het Atrium MC vervult op het gebied van medische zorg voor de hele Parkstad regio, het Heuvelland (en zelfs daarbuiten) een centrale en uiterst belangrijke functie. 1.2 Het is van belang voor werkgelegenheid, onderwijsinstellingen en continuïteit van ziekenhuiszorg Er zijn grote belangen op het gebied van werkgelegenheid en onderwijsinstellingen (met een nieuwe Zorgacademie). Wij als college zien het dan ook als plicht om in het belang van een goede gezondheidszorg voor de inwoners van de regio Parkstad een bijdrage te leveren. De Parkstad-regio wordt nu en straks hard getroffen door de effecten van forse krimp en een grote herstructureringsopdracht in Parkstad ligt voor ons. Langer uitstellen van nieuwbouw Atrium zou deze regio dubbel treffen en daardoor nog verder op achterstand brengen. Als niet wordt geparticipeerd in de financiering d.m.v. een de achtergestelde lening dan liggen de bouwplannen stil. Dit houdt in dat het Atrium niet kan renoveren en geen nieuwbouw kan realiseren. Dit betekent ontegenzeggelijk dat de Inspectie in de komende tijd delen van het Atrium zal sluiten. Dit geldt voor de Eerste Hulp, Coronary Care Unit (CCU),de Brain Care Unit (BCU), Intensive Care en andere delen van het ziekenhuis. Goede ziekenhuisvoorzieningen zijn belangrijk als men zich in een gebied wilt vestigen. Tot slot wordt gewezen op de 1500 mensjaren werkgelegenheid die met de bouw en renovatie gemoeid zijn. Ook zal de werkgelegenheid in het Atrium binnen het verzorgingsgebied met name in Parkstad onder druk komen staan. Met andere woorden als financiering van nieuwbouw en renovatie niet van de grond komt zal in de komende jaren de continuïteit en kwaliteit van de ziekenhuiszorg in regio Parkstad en Heuvelland ernstig risico s lopen. 1.3 Het is toegestaan binnen de regels van staatssteun. De lening is met een rentepercentage van 6,5% marktconform en biedt dus geen voordeel aan het Atrium MC. Het rentetarief wordt afgewogen tegen de rente die onze gemeente voor een dergelijk product zou moeten betalen. De gemeente berekent een risico-opslag door in het rentetarief, voor het verstrekken van de achtergestelde lening. Tegenargumenten Bij het verstrekken van leningen uit hoofde van de publieke taak worden, zoveel mogelijk, zekerheden of garanties geëist. Met betrekking tot het risicobeheer is artikel V1 kredietrisicobeheer van het Treasurystatuut 2010 relevant III 1 De gemeente mag leningen en/of garanties uitsluitend aangaan en verstrekken uit hoofde van de publieke taak. Voor uitzettingen en garanties uit hoofde van de publieke taak van de gemeente worden in dit Treasurystatuut geen richtlijnen met betrekking tot producten opgenomen. Van belang is dat het Gemeentebestuur bepaalt dat de betreffende uitzetting/garantie tot de publieke taak van de gemeente behoort. 4 van 7
VI 2 Bij het verstrekken van leningen uit hoofde van de publieke taak worden, zoveel als mogelijk, zekerheden of garanties geëist. Een achtergestelde lening voldoet niet aan deze uitgangspunten en brengt risico s met zich mee. Een achtergestelde lening verstrekken brengt risico s met zich mee. Indien de gemeente een achtergestelde lening verstrekt zal dit leiden tot rentelasten. Daarbij blijft er nog altijd het risico bestaan van niet terugbetaling van zowel rentelasten als aflossing. Tevens betekent een achtergestelde lening dat de gemeente in het geval van faillissement van het Atrium MC pas zijn geld terug kan krijgen als alle andere schuldeisers zijn betaald. Volgens het gewijzigde bidbook, waarin het meerjarenperspectief wordt beschreven, is dit risico zeer beperkt en kan Atrium MC aan haar liquiditeitsverplichtingen voldoen. Advies Met in achtneming van het gegeven dat het verstrekken van een achtergestelde lening tot de "Publieke taak" van de gemeenteraad behoort, maar dat daarmee afgeweken wordt van het artikel VI "Kredietrisicobeheer" van het Treasurystatuut 2010, wordt aan de Raad voorgesteld Een achtergestelde lening te verstrekken aan Atrium MC voor een bedrag van 885.000,- met een looptijd van 12 jaar tegen een rentevergoeding van 6,5% onder de volgende voorwaarden; Atrium minimaal de komende 15 jaar poliklinische zorg levert in Brunssum aan het nieuw te ontwikkelen zorgplein. Atrium daarvoor minimaal 2.500 m2 van het totale beschikbare oppervlak van deze voormalige Delta-locatie huurt. Indien de ontwikkeling van het Zorgplein op de Delta locatie uiteindelijk niet tot realisatie komt dan zal Atrium MC Parkstad op de huidige locatie gedurende de looptijd van de achtergestelde lening, poliklinische zorg aanbieden. In het kader van de voorgenomen fusie met Orbis, mag de verstrekte lening alléén worden aangewend voor investeringen in zaken die het huidige Atrium MC betreffen. Tevens dient de fusie geen nadelige consquenties te hebben voor de terugbetaling van rente en aflossing van de lening. Aanpak/uitvoering a. Communicatie intern en extern Als de raad op basis van de aangedragen motieven en in tegenstelling tot het indertijd door haar vastgestelde Treasurystatuut besluit tot het verstrekken van een achtergestelde lening, zal de dienst bedrijfsvoering vervolgens een overeenkomst van geldlening maken. Naar aanleiding van de bonusdiscussie wordt de Raad van bestuur van Atrium MC opgeroepen om zich te matigen c.q. te houden aan de landelijke richtlijnen. b. Financiële gevolgen en dekking Gemeente Brunssum Er wordt een achtergestelde fixe lening (een lening die voor een vaste periode wordt aangegaan en in haar geheel in één keer wordt afgelost) verstrekt met een rentetarief van 6,5 % per jaar. De gemeente berekent een risico-opslag door in het rentetarief, voor het verstrekken van deze achtergestelde lening. De eigen financiering van de gemeente geschiedt op de gebruikelijke wijze via totaalfinanciering. De rente op deze lening wordt in principe aan het einde van de looptijd uitbetaald. M.a.w. in één keer met de algehele aflossing over 12 jaar (2023). Men spreekt dan van een zogenaamde oprente, hierbij wordt samengestelde rente berekend. Echter mocht de solvabiliteitspositie van het Atrium boven de gestelde eisen van de bank uitkomen dan wordt alsnog de rentecomponent jaarlijks vergoed aan zowel de provincie als gemeenten. Dit wordt jaarlijks beoordeeld aan de hand van de jaarcijfers en de (liquiditeits) prognose voor de komende jaren. c. Tijdpad/ mijlpalen/ vervolgtraject/ evaluatie De achtergestelde lening wordt in een overeenkomst tussen de gemeente Brunssum en Atrium MC Parkstad vastgelegd. Jaarlijks wordt geëvalueerd /beoordeeld i.v.m. de rentecomponent en eventuele risico s. 5 van 7
Het college van burgemeester en wethouders,,burgemeester.,secretaris. Bijlagen Brief Atrium MC Parkstad, registratienummer 2011/6884 Brief Atrium MC Parkstad, registratienummer 2011/8516 Brief Atrium MC Parkstad, registratienummer 2011/11372 Intentieovereenkomst Sonaforum, registratienummer 2011/11528 Businessplan Atrium MC ( Bidbook) registratienummer 2011/11923 (geheimhouding) 6 van 7
Raadsbesluit Gemeenteblad 2011 nr. 33 Dienst/Afdeling Nr. Beleid en strategie 2011/10417 De Raad der Gemeente Brunssum; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders d.d. 16 augustus 2011, dienst/afdeling Beleid en strategie, nr. 2011/10417; Besluit Met in achtneming van het gegeven dat het verstrekken van een achtergestelde lening tot de "Publieke taak" van de gemeenteraad behoort, maar dat daarmee afgeweken wordt van het artikel VI "Kredietrisicobeheer" van het Treasurystatuut 2010, wordt aan de Raad voorgesteld Een achtergestelde lening te verstrekken aan Atrium MC voor een bedrag van 885.000,- met een looptijd van 12 jaar tegen een rentevergoeding van 6,5% onder de volgende voorwaarden; Atrium minimaal de komende 15 jaar poliklinische zorg levert in Brunssum aan het nieuw te ontwikkelen zorgplein. Atrium daarvoor minimaal 2.500 m2 van het totale beschikbare oppervlak van deze voormalige Delta-locatie huurt. Indien de ontwikkeling van het Zorgplein op de Delta locatie uiteindelijk niet tot realisatie komt dan zal Atrium MC Parkstad op de huidige locatie gedurende de looptijd van de achtergestelde lening, poliklinische zorg aanbieden. In het kader van de voorgenomen fusie met Orbis, mag de verstrekte lening alléén worden aangewend voor investeringen in zaken die het huidige Atrium MC betreffen. Tevens dient de fusie geen nadelige consequenties te hebben voor de terugbetaling van rente en aflossing van de lening. Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van De Raad voornoemd,,voorzitter.,griffier. 7 van 7