BRABANT IN DEMOGRAFISCH PERSPECTIEF ontwikkelingen van de (West-)Brabantse bevolking trends prognoses beleidseffecten - opgaven

BRABANT IN DEMOGRAFISCH PERSPECTIEF ontwikkelingen van de (West-)Brabantse bevolking trends prognoses beleidseffecten - opgaven Regionale Collegebijeenkomst Regio West-Brabant 19 september 2012 Niek Bargeman senior adviseur bevolking en wonen Provincie Noord-Brabant

ONTWIKKELINGEN VAN DE (WEST-)BRABANTSE BEVOLKING > VERHAALLIJN recente trends en toekomstige bevolkingsontwikkelingen demografie en het beleid demografie en het wonen : * effecten kredietcrisis op de regionale woningmarkt * opgaven voor de regionale woningmarkt

BEVOLKINGSOMVANG NOORD-BRABANT, 1980-2050 > HOGERE BEVOLKINGSGROEI, HOGER BEVOLKINGSMAXIMUM, KRIMP IETS LATER www.brabant.nl/bevolkingsprognose

BEVOLKINGSGROEI NOORD-BRABANT, 1980-2050 > AFNAME BEVOLKINGSGROEI, KRIMP ROND 2035

BEVOLKINGSGROEI NOORD-BRABANT, 2011-2050 > REGIONALE VERSCHEIDENHEID IN GROEI EN KRIMP

BEVOLKINGSGROEI (OF KRIMP) IN BRABANTSE GEMEENTEN (GEMIDDELD JAARLIJKS) > GROEI EN KRIMP IN BRABANT, 2005 t/m 2010

BRABANTSE BEVOLKINGSONTWIKKELINGEN OP HOOFDLIJNEN... DEEL 1 van 2.454.000 Brabanders in 2011 naar een maximum van 2.560.000 rond 2035 groei met ruim 100.000 personen (4,3%) afnemende bevolkingsgroei gg natuurlijke afname 2e helft jaren 20 > West-Brabant: 1e helft wel (licht) positieve binnen- en buitenlandse migratiesaldi bevolkingskrimp om en nabij 2035 > West-Brabant: 2030 regionale verschillen in groei en krimp

LEEFTIJDSOPBOUW BRABANTSE BEVOLKING, 1980 2010 2040 > STERK VERANDERENDE N LEEFTIJDSSAMENSTELLING NG 1980 2010 2040

REGIONALE VERSCHILLEN IN VERGRIJZING, 1980-2050 > STERKERE VERGRIJZING IN LANDELIJKE GEBIEDEN

BRABANTSE BEVOLKINGSONTWIKKELINGEN OP HOOFDLIJNEN... DEEL 2 bevolkingssamenstelling verandert sterk: > vergrijzing als meest prominente kenmerk * 65+ers: 395.000 nu > 705.000 in 2040 = + 310.000 (+80%) * 75+ers: 170.000 nu > 382.000 in 2040 = + 212.000 (+125%) * aandeel 65+ers: 9% in 1980 > 28% in 2040 * aandeel 75+ers: 3% in 1980 > 15% in 2040 > dubbele vergrijzing / hogere levensverwachting * vrouwen: 82,7 nu > 86,6 6 in 2050 >> + 3,9 jaar * mannen: 78,8 nu > 83,7 in 2050 >> + 4,9 jaar

HUISHOUDENSSAMENSTELLING (PERCENTAGE), NOORD-BRABANT, 2000-2050 > STERKE TOENAME EENPERSOONSHUISHOUDENS

GEMIDDELDE HUISHOUDENSGROOTTE, NOORD-BRABANT, 2000-2050 > HUISHOUDENS WORDEN STEEDS KLEINER

BRABANTSE BEVOLKINGSONTWIKKELINGEN OP HOOFDLIJNEN... DEEL 3 bevolkingssamenstelling verandert sterk: > gemiddelde huishoudensgrootte loopt terug * 2,41 in 2000 <> 2,05 in 2050 * sterke groei aandeel eenpersoonshuishoudens 28,3% in 2000 <> 39,4% in 2050 > meer westerse en niet-westerse allochtonen * 14% in 2000 <> 21% in 2050

DEMOGRAFIE RAAKT ALLE BELEIDSTHEMA S leefbaarheid, voorzieningen onderwijs verkeer en vervoer, mobiliteit werken, arbeidsmarkt (bedrijventerreinen, kantoren, afname potentiële beroepsbevolking) woningbouw (o.a. wonen met zorg en welzijn ) zorg(economie)

PROCENTUELE GROEI VAN DE WONINGVOORRAAD, HET AANTAL HUISHOUDENS EN DE BEVOLKING, NOORD-BRABANT, 2000-20502050 > STERKERE GROEI HUISHOUDENS EN (DUS) WONINGVOORRAAD

GROEI VAN DE WONINGVOORRAAD IN NOORD-BRABANT, 2011-2050 > REGIONALE VERSCHILLEN

KORTOM, ALS HET GAAT OM DE WONINGBOUW IN BRABANT.. er ligt nog een behoorlijke bouwopgave groei woningvoorraad 2011-2040: +160.000 (15%), waarvan ca. 130.000 voor 2025 > om huishoudensgroei op te vangen en woningtekorten terug te dringen > benodigde aantallen worden eerstkomende jaren niet gehaald (effecten kredietcrisis) maximum rond 2040: 1.194.000 woningen; daarna meer sloop dan nieuwbouw groei ligt in de stedelijke concentratiegebieden hoger dan in de landelijke gebieden (cf. provinciaal verstedelijkingsbeleid)

EFFECTEN KREDIETCRISIS OP DE REGIONALE WONINGMARKT kredietcrisis laat diepe sporen na op de regionale woningmarkt aantal in aanbouw genomen woningen al geruime tijd op laag (kwartaal) niveau groei Brabantse woningvoorraad naar verwachting in 2013 op (naoorlogs) dieptepunt

GROEI WONINGVOORRAAD NOORD-BRABANT, 1998-2018 16.000 14.000 12.000 10.000 8.000 6.000 4.000 2.000 0 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014 2016 2018 Bron: 'M onitor bevolking en wonen' (sept. 2012), Provincie Noord-Brabant feitelijke groei prognose 2011 verw achte groei o.b.v. in aanbouw genomen w oningen

GROEI WONINGVOORRAAD WEST-BRABANT, 1998-2018 4.500 4.000 3.500 3.000 2500 2.500 2.000 1.500 1.000 500 0 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014 2016 2018 Bron: 'Monitor bevolking en wonen' (sept. 2012), Provincie Noord-Brabant feitelijke groei prognose 2011 verw achte groei o.b.v. in aanbouw genomen w oningen

OPGAVEN VOOR DE REGIONALE WONINGMARKT 1. realistisch en regionaal afgestemd woningbouwprogramma > realisme groeit (en de kredietcrisis heeft daar het nodige toe bijgedragen) > voorkom de woningmarktparadox (op gemeentelijk én regionaal niveau) 2. tijdig inspelen op veranderende demografische ontwikkelingen > afnemende bevolkingsgroei, op termijn krimp > veranderingen in leeftijds- en huishoudenssamenstelling > RWB-project Kansen voor de regio tijdig inspelen op een ander demografisch perspectief voor West-Brabant Brabant ; Regio West-Brabant als anticipeerregio

OPGAVEN VOOR DE REGIONALE WONINGMARKT 3. aansluiting van vraag en aanbod (1) > voorwaarde voor goed functionerende regionale woningmarkt > geen gemakkelijke opgave: * veranderende financieel-economische omstandigheden * veranderende woningmarktomstandigheden * veranderend demografisch tij * veranderend wensenpatroon woonconsument

OPGAVEN VOOR DE REGIONALE WONINGMARKT 3. aansluiting van vraag en aanbod (2) > woningmarkt beweegt naar nieuw evenwicht > betaalbaarheid wonen > huur/koop-verhouding // te duur koopprogramma > inelasticiteit nieuwbouwplannen ( dichtgeregeld en dichtgerekend ) > wonen met zorg en welzijn > (strategische) nieuwbouw én gerichte ingrepen in bestaande voorraad

OPGAVEN VOOR DE REGIONALE WONINGMARKT 4. woningbouwplanning en -programmering: > flexibiliteit in planning > differentiatie in programma > kleinschaligheid in projecten

WONEN MET ZORG EN WELZIJN vraagraming > geslacht, leeftijd, huishoudenssamenstelling, opleidingsniveau en inkomen (module Fortuna in IPB-Primos-model) beschermd wonen > ca. 13.000 plaatsen extra tot 2040 (verdubbeling) * uitbreiden verpleeghuisplaatsen * kleinschalige complexen * ombouw van verzorging naar verpleging verzorgd en geschikt wonen > ruim 100.000 reguliere woningen (nieuw en bestaand) extra > 26.000 verzorgd / 76.000 geschikt (excl. inloop tekorten) * woon-zorgcomplexen en kleinschalige vormen van groepswonen * opzetten/uitbouwen zorgsteunpunten * nieuwbouw nultredenwoningen / om- en verbouw van woningen * gerichte woningtoewijzing ij i en woonruimteverdeling

BESCHERMD, VERZORGD EN GESCHIKT WONEN IN BRABANT, 2010-2040 AANBOD, VRAAG EN OPGAVEN, 2010-2040 aanbod 2010 vraag 2010 vraag 2040 beschermd verzorgd geschikt beschermd verzorgd geschikt beschermd verzorgd geschikt wonen wonen wonen wonen wonen wonen wonen wonen wonen NOORD-BRABANT 11.975 33.550 244.600 12.025 38.325 260.475 24.725 64.625 336.450 STEDELIJK CON CEN TRATIEGEBIED 8.700 24.275 163.875 8.350 26.675 182.600 16.275 43.625 237.150 LAN DELIJKE GEBIED 3.250 9.275 80.750 3.675 11.650 77.900 8.450 21.000 99.325 RRO - W EST-BRABAN T 3.825 9.950 71.075 3.825 13.375 73.125 7.475 20.775 91.825 RRO - M IDDEN-BRABANT 1.925 6.025 40.175 1.775 6.750 42.175 3.575 11.125 55.350 RRO - N O O RDO O ST-BRABAN T 2.750 7.625 64.300 2.950 7.925 67.900 6.575 14.800 90.275 RRO - ZUID-OOST-BRABANT 3.450 9.925 69.075 3.450 10.275 77.275 7.100 17.925 99.000 opgaven 2010-2040 opgaven 2010-2040 (2010=100) opgaven 2010-2040 (2010=100) (o.b.v. de ontwikkeling van de vraag) (o.b.v. de ontwikkeling van de vraag) (incl. inloop tekorten) beschermd verzorgd geschikt beschermd verzorgd geschikt beschermd verzorgd geschikt wonen wonen wonen wonen wonen wonen wonen wonen wonen NOORD-BRABANT 12.700 26.300 75.975 206 169 129 206 193 138 STEDELIJK CON CEN TRATIEGEBIED 7.925 16.950 54.550 195 164 130 187 180 145 LAN DELIJKE GEBIED 4.775 9.350 21.425 230 180 128 260 226 123 RRO - W EST-BRABAN T 3.650 7.400 18.700 195 155 126 195 209 129 RRO - M IDDEN-BRABANT 1.800 4.375 13.175 201 165 131 186 185 138 RRO - N O O RDO O ST-BRABAN T 3.625 6.875 22.375 223 187 133 239 194 140 RRO - ZUID-OOST-BRABANT 3.650 7.650 21.725 206 174 128 206 181 143