Opbrengsten en adviezen pilot loket passend onderwijs: Toewijzen Vanuit Onderwijs- en Ondersteuningsbehoeften Samenwerkingsverband voortgezet (speciaal) onderwijs Noord-Kennemerland juni 2014 1 Inleiding Per 1 augustus 2014 geldt de wet Passend Onderwijs. Het samenwerkingsverband geeft vanaf dat moment een toewijzing of toelaatbaarheidsverklaring af voor bovenschoolse ondersteuning op basis van onderwijsbehoeften. Onder bovenschoolse ondersteuning valt onder andere plaatsing VSO, Keerpunt, OPDC, BAP en nog nader in te vullen onderwijsarrangementen. Momenteel kan plaatsing VSO alleen op basis van een REC 3 of 4 indicatie of via herstart en ODR. Verwijzing naar andere bovenschoolse voorzieningen verloopt via de PCL-smal. Leerlingen die door de school niet langer kon worden ondersteund werden tot nu toe overgenomen door het SWV. Binnen het samenwerkingsverband zijn alle reguliere scholen in staat om naast basisondersteuning leerlingen met speciale onderwijsbehoeften extra te ondersteunen vanuit een trajectvoorziening. Als het ondersteuningsaanbod van de reguliere school niet toereikend is, wordt verwezen naar het onderwijs- en ondersteuningsaanbod van de bovenschoolse ondersteuning: het speciaal onderwijs of een ander onderwijsarrangement. Voor de toewijzing van bovenschoolse ondersteuning is een procedure ontwikkeld (zie bijlage 1). Deze procedure is opgesteld vanuit de volgende uitgangspunten: - Doel: toewijzen van extra ondersteuning in plaats van indiceren, vanuit een handelingsgericht kader; - Transparant, navolgbaar en controleerbaar; - Leidend hierin zijn de onderwijs- en ondersteuningsbehoefte(n) maar ook de mogelijkheden van de leerling en bevorderende factoren. Deze worden nauwkeurig geformuleerd met als doel het ondersteuningsaanbod hier zo goed mogelijk op aan te sluiten; - Altijd in samenspraak met ouders, vanuit educatief partnerschap; - Met nadruk op het voortraject, dat wil zeggen: het verkrijgen van duidelijkheid en overeenstemming over het gewenste aanbod en perspectief vindt plaats op de school. Ook dit gebeurt in gezamenlijkheid (school, ouders, betrokken ketenpartners, leerling) met een integrale aanpak. Het multidisciplinair overleg (MDO-T) op de school krijgt hierin een nadrukkelijke rol. De consulenten passend onderwijs van het samenwerkingsverband ondersteunen de scholen bij het goed en volledig doorlopen van de verschillende stappen van de ondersteuningsroute en adviseren bij de verwijsprocedure. Leerlingen worden uitsluitend besproken als de ouders toestemming hebben gegeven. De vo-school is verantwoordelijk voor de realisering van de extra ondersteuning en brengt het advies van de Commissie voor Toewijzing uit aan de ouders en de leerling. 1 Evaluatie pilot loket passend onderwijs bijlage 2a
Vanaf de invoering van passend onderwijs (1-8-14) is bovenschoolse ondersteuning alleen mogelijk op basis van onderwijs- en ondersteuningsbehoeften. Dat vraagt een kanteling in denken en handelen voor alle betrokkenen. Het swv heeft als taak daarin zoveel mogelijk ondersteuning te bieden. In de pilot loket Passend Onderwijs is per 1 maart 2014 een start gemaakt met deze nieuwe wijze van werken. 1 Onder dit loket vallen de volgende onderdelen: A: Advies en ondersteuning B: Commissie van toewijzing (CvT) C: Registratie en monitoring bovenschoolse leerlingstroom D: Opzet, ondersteuning en monitoring Trajectvoorzieningen Onderstaand ziet u de voortgang en evaluatie van de pilot omtrent het inrichten en ondersteunen van het loket passend onderwijs en de bovenschoolse toewijzing vanuit onderwijs- en ondersteuningsbehoeften. Gedurende 5 maanden, van januari tot juni 2014 is gewerkt aan de ontwikkeling en implementatie van de verschillende onderdelen. Speerpunten hierin zijn: a. van overnemen naar versterken b. werken vanuit onderwijs- en ondersteuningsbehoefte van leerling, ouders en school c. volgens de methodieken: handelingsgericht en oplossingsgericht werken 2 Loket passend onderwijs In de Pilot ligt de nadruk op ondersteunen en versterken van de school en de daarbij horende procedure bovenschoolse toewijzing vanuit onderwijs- en ondersteuningsbehoeften. Met als belangrijk doel dat de school d.m.v. schoolinterne ondersteuning de leerling langer kan begeleiden alvorens een beroep te doen op de bovenschoolse ondersteuning. Het betrekken van ouders en leerling krijgt hierin nadrukkelijk een stem. Onderstaand de doelen van het loket passend onderwijs op een rij. Doelen van loket passend onderwijs Adviseren en ondersteunen van scholen en ouders i.h.a. en bij de implementatie van de Procedure bovenschoolse toewijzing vanuit onderwijsondersteuningsbehoeften toewijzen van extra ondersteuning vanuit onderwijsbehoeften (in plaats van indiceren) Op basis van criteria 2 aanleveren van gegevens voor de Commissie van Toewijzing Speciale onderwijsbehoeften worden zoveel mogelijk ondersteund binnen het regulier onderwijs door middel van het installeren van een trajectvoorziening Nadruk op het voortraject, dat wil zeggen: het verkrijgen van duidelijkheid en overeenstemming over het gewenste aanbod en perspectief vindt plaats op de school middels een multidisciplinair overleg toewijzing (MDO-T) met in ieder geval: school, ouders, betrokken ketenpartners, leerling. 1 Naar voorbeeld van samenwerkingsverband V(S)O Zuid Kennemerland 2 zie bijlage 1 2 Evaluatie pilot loket passend onderwijs bijlage 2a
Voorzitter bij het MDO-T is een consulent Passend Onderwijs van het swv. Werken vanuit de Procedure bovenschoolse toewijzing vanuit onderwijs- en ondersteuningsbehoeften op de betrokken scholen Hoe zet je een nieuwe manier van denken en handelen neer binnen het passend onderwijs? Door samen lerend te ontwikkelen en ontwikkelend in te voeren. Dat wil zeggen: de professional ruimte en vertrouwen en ondersteuning geven om te leren en te ontwikkelen. Handelingsgericht en oplossingsgericht denken en handelen ondersteunt dit proces en helpt creatieve oplossingen te vinden voor oude én nieuwe vraagstukken. De centrale vraag waarop de pilot een antwoord moet geven zijn: Is de nieuwe manier van denken en handelen een antwoord op de onderwijs- en ondersteunings- behoeften van de leerlingen, ouders en docenten van de scholen in het voortgezet (speciaal) onderwijs? Om een antwoord op deze vraag te kunnen geven, heeft het swv van januari 2014 t/m juni 2014 geëxperimenteerd met de werkwijze toewijzen op basis van onderwijs- en ondersteuningsbehoeften (TVOO). Daartoe zijn 2 consulenten passend onderwijs ingezet en een ondersteuner trajectvoorziening, aangestuurd door de externe voorzitter van de Commissie van Toewijzing. Daarnaast zijn er informatiebijeenkomsten gehouden binnen alle geledingen en 2 scholingsbijeenkomsten over handelingsgericht werken voor zorgcoördinatoren. 3 Resultaten, bevindingen en adviezen Als we kijken naar het beoogd resultaat juli 2014 en doorkijk naar 2015 blijkt dat de gestelde doelen medio juni grotendeels zijn behaald. Hieronder de resultaten en de bevindingen met daaraan gekoppelde adviezen. Resultaten algemeen Er zijn bestuurlijke afspraken gemaakt De consulenten draaien op volle toeren De nieuwe werkwijze is geïmplementeerd Via intercollegiaal contact worden signalen ter verbetering besproken en vertaald in acties Het handelingsgericht werken en arrangeren is bekend en er wordt steeds meer naar gehandeld De commissie van toewijzing is geïmplementeerd en onderdeel van de nieuwe werkwijze De procedure en bijbehorende documenten zijn gereed voor vaststelling 100 % van de aanmeldingen in de commissie is toegewezen aan een bovenschools arrangement of VSO Elke school werkt momenteel een kaderplan uit voor de trajectvoorziening 3 Evaluatie pilot loket passend onderwijs bijlage 2a
Is de nieuwe manier van denken en handelen een antwoord op de onderwijs- en ondersteuningsbehoeften van de leerlingen, ouders en docenten van de scholen in het voortgezet (speciaal) onderwijs? Een kernonderdeel van de implementatie is het MDO-T. In dit overleg komen alle betrokkenen (leerling, ouders, school en mogelijke ketenpartners) samen en wordt op basis van onderwijsbehoeften een advies voor bovenschoolse ondersteuning geformuleerd. Deze betrokkenen en het MDO-T zijn bevraagd in de evaluatie. Op basis van, voornamelijk telefonische, enquêtes onder ouders (en via hen ook de leerlingen) en zorgcoördinatoren is het MDO-T, de implementatie en de tevredenheid besproken. Daarnaast zijn evaluaties gehouden met de twee consulenten en de ondersteuner trajectvoorziening. Bevindingen ouders - Alle ouders die zijn bevraagd hebben de deelname aan het MDO-T als zeer ondersteunend ervaren. - Ouders geven aan de rol van consulent heel duidelijk en heel prettig te vinden. Fijn dat een onafhankelijke iemand voorzit en iedereen duidelijk bevraagt. - Ouders geven aan dat ze voldoende gelegenheid hebben gekregen om te zeggen wat ze wilden zeggen. Ook geven ze aan dat er goed naar hen geluisterd is. - Ouders geven aan zeer tevreden te zijn over de snelheid van toewijzen en plaatsen vanaf het MDO-T (de toewijzingsbrief is er 1 dag na de Commissie van Toewijzing en intake binnen 1 week). - Ouders hebben ondanks soms andere wensen (liever OPDC dan VSO) zich goed gehoord gevoeld en waren tevreden met de uitkomst van het OPDC. Bevindingen leerlingen (via hun ouders) Ouder: dat de consulent vraagt aan mijn dochter wat heb jij nodig is zo verfrissend, wat een mooie manier van vragen. Mijn dochter zegt meestal niet veel (gewend om te horen wat ze allemaal niet goed heeft gedaan) maar ik zag haar open opkijken toen haar gevraagd werd wat zij nodig had en ze kon dat heel goed vertellen. Advies a) Handhaaf het werken met MDO-T s volgens de uitgezette procedure b) Houd 1 x per jaar een tevredenheidsonderzoek onder ouders en leerlingen Bevindingen zorgcoördinatoren - Én een enorme stap voorwaarts én het vraagt veel tijd én het is wennen aan de nieuwe manier van leidinggeven. - Alle bevraagde zorgcoördinatoren geven aan dat ze een grote meerwaarde zien in de nieuwe manier van toewijzen vanuit onderwijs- en ondersteuningsbehoeften. - Het wordt als plezierig ervaren dat de consulent het MDO-T onafhankelijk voorzit. De consulenten worden gewaardeerd, het is in het begin zoeken geweest naar de rol en taak met elkaar. Gebleken is dat de uitgangspunten van TVOO allemaal worden gedeeld maar niet 1, 2, 3 helder op het netvlies staan om toe te passen. Het is effectief gebleken dat de consulenten gekoppeld zijn aan een school zodat er steeds met dezelfde consulent gewerkt kan worden. - Door de lerende houding en het open staan voor feedback worden de nieuwe posities steeds meer helder. 4 Evaluatie pilot loket passend onderwijs bijlage 2a
- Het vraagt veel tijdsinvestering om een MDO of MDO-T te organiseren en bij te wonen. Daarnaast moet er nog een kaderplan geschreven worden voor de trajectvoorziening en dan is er nog de einde schooljaar drukte. Advies a) Investeer in vertrouwen en contact door de expertise van de zorgcoördinatoren meer/eerder te betrekken bij de ontwikkelingen. b) Geef procedure TVOO meer bekendheid en maak handig overzicht van de route op 1 A- 4tje c) Continueer de scholingsbijeenkomsten voor zorgcoördinatoren en betrek ook daar waar nuttig trajectbegeleiders en/of ketenpartners. d) Onderzoek of er middelen beschikbaar zijn voor extra uren voor zorgcoördinatoren (ook gezien de aankomende transitie jeugdzorg met implementatie CJG-coach) Bevindingen consulenten en ondersteuner trajectvoorziening De consulenten zijn enthousiast over de nieuwe manier van werken en de MDO-T s. Ze hebben zich vol overtuiging in hun nieuwe rol gestort. Het is een zeer intensief traject van inwerken, afstemmen (met scholen, projectleider en directeur), afspreken, informeren en weer afstemmen. Het niet overnemen maar versterken is een grote uitdaging en lukt met de dag beter. Ook hier geldt zoeken naar een evenwicht in taken en de beschikbare tijd. Het is prettig samenwerken met de zorgcoördinatoren in (de voorbereiding van) een MDO-T en te zien dat het overleg heeft gewerkt. Advies a) Team passend onderwijs uitbreiden met een extra consulent gedurende de implementatie fase b) Houd wekelijks werkbegeleiding en feedback, mede n.a.v. de bevindingen van de commissie van toewijzing die wekelijks samenkomst c) Scholing op maat, met name op positie en rol voorzitter MDO-T Bevindingen voorzitter Commissie van Toewijzing - Er worden extra activiteiten van zorgcoördinatoren gevraagd, zowel in voorbereiding en organisatie als uitvoering. Grote waardering voor deze inzet is hier op zijn plaats. Prachtig dat er op sommige scholen al creatief wordt meegedacht om de druk wat te spreiden door bijv. tijdelijk een uitbreiding van uren aan de zorgcoördinator of door MDO-T s te verdelen onder zorgcoördinator en teamleiders. - De ondersteuner trajectvoorziening ondersteunt de scholen met betrekking tot het inrichten van trajectvoorziening en het maken van een kaderplan en doet dat met heel veel plezier, kennis en kunde. - Medio juni 2014 hebben de consulenten passend onderwijs voldoende kennis en vaardigheid in het werken met en rond de procedure toewijzen vanuit onderwijsbehoeften en is zicht op de rol en taakafbakening. Goede praktijken zijn ontwikkeld en inmiddels wordt op alle scholen met de procedure TVOO gewerkt. Risico s: 5 Evaluatie pilot loket passend onderwijs bijlage 2a
Over het algemeen is vooral de strakke tijdsplanning in combinatie met de hoeveelheid nieuwe informatie een risico voor de kwaliteit van het project en het blijvend aanhaken van scholen/zorgcoördinatoren Er worden op dit moment op veel tafels tegelijk aan beleid gewerkt, daarbij zijn er veel schijven en geledingen binnen en buiten het swv die meedoen. Hoe houdt de directeur binnen de beschikbare tijd overzicht en regie en hoe kan zij hierin ondersteund worden waardoor geheel minder kwetsbaar is? Risico voor overvraging van de zorgcoördinatoren zeker met het oog op wat er van ze gevraagd zal worden door de transitie jeugdzorg binnenkort. Conclusie De pilot TVOO is dankzij de grote inzet en flexibiliteit van alle betrokkenen de afgelopen maanden goed verlopen. Met als eerste resultaat de tevredenheid van ouders en leerlingen. Op inhoud kunnen alle betrokkenen zich vinden en zijn ze enthousiast over de eerste opbrengsten. Aan de andere kant geven de scholen aan dat ze zich in korte tijd hebben moeten voorbereiden op de nieuwe procedure. Ook voor de zorgcoördinatoren was het snel schakelen vanwege het starttempo. De (telefonische)evaluatie en diverse overleggen laten zien dat de invoering van de procedure TVOO op de meeste scholen succesvol is gang is gezet. Men is overwegend positief over: De focus op handelings- en oplossingsgericht werken. Het werken met MDO-T. De meerwaarde van de consulent als onafhankelijk voorzitter in een MDO-T. Door een vaste consulent per school wordt er een gezamenlijk werkproces ontwikkeld bij de analyse van de onderwijs- en ondersteuningsbehoeften Samenvattend is de aanbeveling: continueer de implementatie van het loket passend onderwijs en de procedure TVOO, doseer de werkdruk en zorg voor afgestemde informatievoorziening. 6 Evaluatie pilot loket passend onderwijs bijlage 2a