Inhoud Inhoud Ten geleide 11 Hoofdstuk 1. Inleiding 13 1.1 Geschiedenis van het ontslagrecht 14 1.1.1 1907: De arbeidsovereenkomst in het Burgerlijk Wetboek 14 1.1.2 Buitengewoon Besluit Arbeidsverhoudingen 1945 14 1.1.3 De herziening van 1953 15 1.1.4 1976: Nietigheid en opzegverboden 16 1.1.5 Flexibiliteit en zekerheid (1999) 16 1.2 Ontbinding 17 1.3 Samenvatting 18 Hoofdstuk 2. Het systeem van het ontslagrecht 21 2.1 De wet 21 2.1.1 Het idioom 21 2.1.2 Wettelijke regeling 21 2.2 Overzicht van de wijzen van eindigen van arbeidsovereenkomsten 22 2.3 Gradaties van dwingendheid van wettelijke voorschriften 23 2.4 Open of gesloten systeem van ontslagrecht 25 2.5 Preventieve ontslagtoetsing en toetsing achteraf van de opzegging 26 2.6 Het normenstelsel: onrechtmatigheid, kennelijke onredelijkheid en onregelmatigheid 27 2.6.1 Onrechtmatigheid 27 2.6.2 Kennelijke onredelijkheid 27 2.6.3 Onregelmatigheid 28 2.6.4 De relatie tussen kennelijke onredelijkheid en onregelmatigheid 29 Hoofdstuk 3. Eindigen van rechtswege en beëindigen met wederzijds goedvinden 31 3.1 Dood van de werknemer 31 3.1.1 Rechten en plichten 31 3.1.2 Overlijdensuitkering 31 3.1.3 Korting 32 3.1.4 Geen afwijking mogelijk 32 3.2 Dood van de werkgever 33 3.3 Einde door wilsovereenstemming 33 3.3.1 Aanbod en aanvaarding 33 3.3.2 Beëindigingsovereenkomst 34 3.3.3 Einde voor afgesproken datum 35 3.3.4 Wilsgebreken 36 Maklu 5
handboek ontslagrecht 3.3.5 Pro-formaontbinding 38 3.4 Eindigen van de arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd 39 3.4.1 Voorafgaande opzegging 40 3.4.2 Tussentijdse opzegging 41 3.4.3 Voortzetting zonder tegenspraak 43 3.4.4 Ragetlieregel 44 3.4.5 Reeks overeenkomsten (ketenregeling) 45 3.4.6 Begin- en einddatum 46 3.4.7 Duur van een project 47 3.5 Pensioen 47 3.6 Ontbindende voorwaarde 48 Hoofdstuk 4. Opzegging 51 4.1 Inleiding 51 4.2 Opzegging vormvrij 51 4.3 Opzegtermijnen 52 4.4 Het algemene opzegverbod 53 4.4.1 Het opzegverbod van artikel 6 BBA 53 4.4.2 Toepasselijkheid BBA 54 4.4.2.1 De internationale werknemer 55 4.4.3 Artikel 6 BBA: ontslagvergunning 57 4.4.4 Procedure 57 4.4.4.1 Aanvraag ontslagvergunning 57 4.4.4.2 Voortgang van de procedure 58 4.4.4.3 Het besluit 60 4.4.4.4 Bezwaar en beroep 61 4.4.5 De toetsingsmaatstaf 61 4.4.5.1 Ontslag wegens bedrijfseconomische redenen 62 4.4.5.2 Uitwerking afspiegelingsbeginsel 63 4.4.5.3 Uitzonderingen 65 4.4.5.4 Collectief ontslag 67 4.4.5.5 Persoonsgebonden gronden 68 4.4.5.6 Bereiken van de AOW-gerechtigde leeftijd 71 4.5 De bijzondere opzegverboden 71 4.5.1 Ziekte 72 4.5.2 Zwangerschap 73 4.5.3 Dienstplicht 73 4.5.4 OR-lidmaatschap 74 4.5.5 Vakbondslidmaatschap 74 4.5.6 Verlof lidmaatschap van vertegenwoordigende organen 75 4.5.7 Ouderschapsverlof 75 4.5.8 Overgang van onderneming 75 4.5.9 Zondagsarbeid 75 4.5.10 Voorafgaande toestemming van de kantonrechter 76 6 Maklu
Inhoud 4.5.11 Uitzondering 76 4.6 Opzegverboden gelijke behandeling 77 4.7 Sancties 77 4.7.1 Vernietiging 77 4.7.2 Onregelmatige opzegging 79 4.7.3 Kennelijk onredelijk ontslag 80 4.7.4 Acties: alternatieven 80 Hoofdstuk 5. De kennelijke onredelijkheid van het ontslag 83 5.1 Kennelijk onredelijk ontslag 83 5.2 De vrijheid van de rechter en de voorbeelden van 7:681 lid 2 BW 83 5.2.1 Rechterlijke vrijheid 84 5.2.2 Voorbeelden 85 5.2.3 Onrecht: de wetgever en de partijbeslissing 90 5.2.4 Bewijslast 93 5.3 De schadevergoeding 94 5.4 Herstel van de dienstbetrekking 97 Hoofdstuk 6. Ontslag op staande voet 99 6.1 De dringende reden 99 6.1.1 Dringende reden voor de werkgever 99 6.1.1.1 Dringendheid 100 6.1.1.2 Gerechtvaardigdheid van het ontslag 102 6.1.1.3 Wettelijke voorbeelden 104 6.1.1.4 Meerdere feiten 105 6.1.2 Dringende reden voor de werknemer 106 6.2 Zorgvuldig onderzoek 107 6.2.1 Schorsing hangende het onderzoek 108 6.3 Onverwijldheid 109 6.3.1 Voorwaardelijk ontslag op staande voet 110 6.4 Gelijktijdige mededeling 111 6.5 Bewijslast 112 6.6 Sancties 113 6.6.1 Ontbinding voor zover vereist 114 6.6.2 Schadeplichtigheid 114 6.7 Bijzondere positie bestuurder 115 Hoofdstuk 7. De ontbinding van de arbeidsovereenkomst 117 7.1 Inleiding 117 7.2 De procedure 118 7.3 Ontbindingsgronden 119 7.3.1 Dringende redenen 120 7.3.2 Veranderingen in de omstandigheden 122 7.3.3 De vergoeding 123 Maklu 7
handboek ontslagrecht 7.3.4 De kantonrechtersformule 125 7.3.5 Vergoeding en ontbinding op verzoek van de werknemer 132 7.3.6 Arbeidsmarktpositie 134 7.3.7 Habe-nichts- en habe-wenigexcepties 135 7.4 Ontbinding van de arbeidsovereenkomst onder voorwaarden 137 7.5 Ontbinding en de opzegverboden 137 7.6 Ontbinding voor zover vereist 140 7.6.1 Ontvankelijkheid voorwaardelijk verzoek 141 7.6.2 Switch nietigheid/onregelmatigheid, kennelijk onredelijk ontslag 143 7.6.3 Opeisbaarheid ontbindingsvergoeding 143 7.7 Pro-formaontbinding 144 7.8 Partiële ontbinding 145 7.9 Hoger beroep en cassatie van ontbindingsbeschikkingen 146 7.10 Ontbinding en herroeping 149 7.11 Samenloop met de UWV-procedure 150 7.12 Ontbinding kan niet met terugwerkende kracht 153 7.13 Ontbinding op termijn 154 7.14 Ontbinding en internationale aspecten 155 7.15 Ontbinding en fictieve opzegtermijn 157 7.16 Ontbinding en collectief ontslag 157 7.17 Ontbinding en Sociaal Plan 158 7.18 Ontbinding en mediation 160 7.19 De ontbinding op grond van wanprestatie 160 Hoofdstuk 8. Na de beëindiging 163 8.1 Inleiding 163 8.2 Praktische afhandeling 163 8.2.1 Financiële afrekening 163 8.2.1.1 Overuren en vakantiedagen 164 8.2.1.2 Verrekening 167 8.2.1.3 Bedrijfseigendommen 167 8.2.2 Getuigschrift 168 8.3 Bijzondere bedingen 169 8.3.1 Studiekostenbeding 169 8.3.1.1 Voorwaarden geldigheid 170 8.3.1.2 Redelijkheid en billijkheid 171 8.3.2 Concurrentiebeding 174 8.3.2.1 Meerderjarigheid 175 8.3.2.2 Schriftelijkheidseis 175 8.3.2.3 Verlenging of wijziging dienstverband: concurrentiebeding opnieuw overeenkomen? 177 8.3.2.4 Formulering en uitleg 179 8.3.2.5 Beperking en matiging 180 8 Maklu
Inhoud 8.3.2.6 Status van het concurrentiebeding in bijzondere situaties 181 8.3.2.7 Onrechtmatige concurrentie 183 8.3.2.8 Profiteren van overtreding van concurrentiebeding 185 8.3.3 Relatiebeding 186 8.3.4 Geheimhoudingsbeding 187 8.3.4.1 Klokkenluiders 189 8.3.5 Optievervalbeding 190 8.4 Werkgeversaansprakelijkheid 191 8.5 Werkloosheid 193 8.5.1 Verwijtbare werkloosheid 194 8.5.2 Fictieve opzegtermijn 194 Hoofdstuk 9. Diversen 197 9.1 Proeftijd en ontslag 197 9.1.1 Inleiding 197 9.1.2 De proeftijdregeling 197 9.1.3 Proeftijd en ontslag 198 9.1.3.1 Misbruik van recht 198 9.1.3.2 Opzegverboden 199 9.1.3.3 Goed werkgeverschap 200 9.2 Beëindiging en arbeidsongeschiktheid 201 9.2.1 Einde tweejaarstermijn 202 9.2.2 Naleving re-integratieverplichtingen 202 9.2.3 Ontbinding en arbeidsongeschiktheid 203 9.2.4 Beëindiging en Ziektewet 204 9.2.5 Ziek-uit-dienstmelding vereist bij einde dienstverband 205 9.2.6 Beëindiging en zwangerschap 205 9.2.6.1 Mededelingsplicht? 206 9.2.6.2 Proeftijd en zwangerschap 207 9.2.6.3 Beëindiging wegens andere reden 207 9.3 Pensioen 208 9.3.1 Einde arbeidsovereenkomst 208 9.3.2 Doorwerken 209 9.3.3 Leeftijdsdiscriminatie 211 9.4 Sociaal plan 212 9.4.1 Sociaal plan en vaststellingsovereenkomst 218 9.5 Insolventie 219 9.5.1 Inleiding 219 9.5.2 Ontslag tijdens faillissement 219 9.5.3 De doorstart 222 9.5.4 Surseance van betaling 223 9.6 De statutair bestuurder 223 9.6.1 Inleiding 223 Maklu 9
handboek ontslagrecht 9.6.2 Benoeming; dubbele rechtsbetrekking 223 9.6.3 Ontslag uit de rechtspersonenrechtelijke relatie 224 9.6.4 Ontslag uit de arbeidsrechtelijke relatie 225 9.6.5 Uitzonderingen op toepassing gewoon ontslagrecht 226 9.6.5.1 Buitengewoon Besluit Arbeidsverhoudingen (BBA) 226 9.6.5.2 Herstel dienstbetrekking 226 9.6.5.3 Bevoegde rechter 226 9.6.6 Complicaties ontslag statutair bestuurder 227 Bijlage. Rekenvoorbeelden afspiegelingsbeginsel 229 Lijst van afkortingen 237 Bibliografie 239 Trefwoordenregister 243 10 Maklu