Preadvies Portefeuillehouder : C.C.J.M. Grootswagers Datum collegebesluit : 9 december 2014 Corr. nr.: 2014.15827 Onderwerp : Tussentijdse aanpassing beleid "Uitgifte reststroken" Programma : 3. Woon- en leefomgeving Agenda nr. : 8, 2015/02 Aan de raad van de gemeente Loon op Zand, 0. Samenvatting 1. Inleiding Ons college heeft op 10 maart 2013 het beleid Uitgifte reststroken en handhaving gemeentelijke eigendommen vastgesteld. Op verzoek van het college heeft uw raad op 11 april 2013 voornoemd beleid goedgekeurd en definitief vastgesteld. Kernpunt in dit beleid is dat opgetreden wordt tegen bewoners die gebruik maken van gronden van de gemeente zonder dat zij voor dit gebruik een overeenkomst of enige andere toestemming van de gemeente hebben. Dit beleid geeft de gebruiker de keuze om de grond te kopen voor 60,00 per m², te huren voor 6,00 per m² per jaar of te ontruimen. Het in bruikleen geven van gronden wordt bij hoge uitzondering toegestaan. Uitvoering heeft al plaatsgevonden in de Oude Omdraaier te Kaatsheuvel en Molenwijck-Zuid te Loon op Zand. Uit de reacties is een tweedeling op te maken: inwoners die grond willen kopen en inwoners die hier niet toe bereid zijn. a. Onder inwoners die de grond willen kopen, bestaat een gezonde interesse. De interesse is iets hoger dan gemiddeld in andere projecten waarin het grondgebruik wordt geregistreerd en het beleid behoeft op dit punt geen wijziging; b. een ander verhaal vormen de inwoners die de grond niet willen of kunnen kopen. Binnen deze groep mensen bestaat geen interesse om de grond te huren en het merendeel wil de grond in onderhoud teruggeven aan de gemeente. Deze reactie houdt verband met de waarde van de grond. Bijna alle stukken grond zijn snippers, restgroen. Niet alleen qua omvang en ligging (zie bijlage 1-3), maar ook vanwege beperkte gebruiksmogelijkheden door kabels, leidingen, openbare voorzieningen, et cetera. De waarde die deze stukjes hebben voor de gebruiker komt niet overeen met de bedragen die in het beleid staan. Dit blijkt ook uit de reacties van de bewoners. Bewoner 1: wij al sinds jaar en dag het betreffende stukje groen als een geheel met de eigen tuin hebben onderhouden en daarmee hebben bijgedragen aan een betere en toonbaardere omgeving. Het onderhoud door de gemeente liet - toen wij het huis kochten - duidelijk te wensen over en bijna 15 jaar hebben wij zonder enige opmerking van de gemeente of anderszins het stukje grond fatsoenlijk onderhouden. Raad \ 2015 \ preadvies tussentijdse aanpassing beleid Uitgifte reststroken 1
Bewoner 2: Bij veel woningen in De Oude Omdraaier is dat (het verlengen van de tuin) in de loop der jaren gebeurd, zonder dat daar door de gemeente (blijkbaar) ooit tegen opgetreden is. Dat was / is ook wel verklaarbaar: de snippergroenstroken hebben nauwelijks tot geen waarde (zie definitie die door de VNG wordt gehanteerd) en door deze stroken bij de tuin te betrekken, kon de gemeente op onderhoudskosten bezuinigen. De bewoners willen deze snippers wel onderhouden voor de gemeente (in ruil voor een grotere tuin), maar kopen of huren is voor hen geen optie omdat de grond voor hen onvoldoende waarde heeft. Dit blijkt ook uit het feit dat het overgrote deel van de aangeschreven gebruikers er voor kiest om het beheer over te laten aan de gemeente. Zij stoppen liever met het gebruik van de grond, dan dat zij de grond kopen of huren. Hier zit hem ook de crux: de kosten die Infra moet maken om de grond opnieuw in te richten, zijn dermate hoog dat de kosten die een eventuele ontruiming met zich meebrengen disproportioneel zijn. Immers, de gemeente moet in het laatste geval kosten maken, waarbij afgevraagd moet worden of deze kosten ooit nog terugbetaald gaan worden door degene die de gronden van de gemeente zonder toestemming heeft gebruikt. Combineert men dit met de behandeluren die nodig zijn om het huidige beleid kenbaar te maken aan bewoners, dan verhoogt dit het risico dat het project meer kosten met zich meebrengt dan het zal opleveren. Daarnaast heeft de huidige behandelmethode tot gevolg dat inwoners zich gedwongen voelen zich op verjaring te beroepen. Zij worden gedwongen om grond te kopen of te huren voor bedragen die naar hun idee niet in verhouding staan met de waarde. Om dit te voorkomen beroept een deel zich op verjaring. De bovenstaande ontwikkelingen in het project dwingen ons nu om een koerswijziging te kiezen. Wij stellen u voor om in de uitvoering een tweedeling (onderscheid) te maken tussen grond van waarde en grond van geen waarde. Beslissend bij deze tweedeling is de ligging van de gronden ten opzichte van de voorgevelrooilijn. Gronden achter de voorgevelrooilijn zijn van meer waarde (door de bouwmogelijkheden) en worden behandeld volgens het bestaande beleid. Deze gronden worden te koop of te huur aangeboden. Gronden voor de voorgevelrooilijn (geen bouwmogelijkheden) vertegenwoordigen weinig waarde en worden in gebruik gegeven tegen een eenmalige vergoeding van 50,00. Het voorgaande is hieronder verbeeld. Links staat de bestaande situatie, waarbij het beleid overal van toepassing is. Rechts verbeeld de nieuwe situatie. Daarin wordt een bruikleen aangeboden voor het gebruik van grond voor de voorgevelrooilijn. Zodoende voorkomt men dat Infra alle snippers moet onderhouden en houdt men de bewoners tevreden. Let wel: in enkele hoeksituaties bevindt zich de rooilijn zowel voor als naast de woning. Deze situaties zullen per geval worden beoordeeld. Kanttekening Men kan zich afvragen of het bovenstaande niet in strijd is met de gelijkheid. Iedereen dient immers gelijk behandeld te worden, waarom dan dit onderscheid? Omdat de situaties niet hetzelfde zijn. 20 m² grond gelegen achter de woning heeft een andere waarde dan dezelfde oppervlakte voor de woning. Raad \ 2015 \ preadvies tussentijdse aanpassing beleid Uitgifte reststroken 2
2. Wat willen we bereiken? Met de wijziging wordt op twee posten een grote besparing behaald. Ten eerste wordt er bespaard op de eenmalige omvormingskosten. Deze eenmalige omvormingskosten zijn, in tegenstellig tot de kosten van het reguliere onderhoud en beheer van openbaar groen, niet opgenomen in de bestaande budgetten van de afdeling Infra. Het ongewenste gevolg is dat de extra kosten van de omvorming voor rekening komen van het project ongeregistreerd grondgebruik. Deze onvoorziene en ongewenste ontwikkeling belemmert en beperkt een voortvarende voortgang van het project. Op grond van het vorenstaande moeten wij nu halverwege het project een koerswijziging doorvoeren, omdat anders de doelstellingen van het project (onder andere voortvarende behandeling, zoveel mogelijk formalisering van ongeregistreerd grondgebruik) in gevaar komen. De behandeling van het ongeregistreerd grondgebruik vereist op basis van de huidige werkwijze veel maatwerk en begeleiding. Dit geldt zowel voor de externe behandelaar als de interne organisatie. Denk aan vragen over koop of huur (gespreide betaling), maar ook vragen over meetgegevens (veldwerk opvragen), ontruiming (wat is de oorspronkelijke staat), openbare voorzieningen (lantaarnpaal verplaatsen), et cetera. Het overgrote deel van deze vragen komt voort uit de keuze om de grond niet langer te willen gebruiken. Met de wijziging komt dit deel van de extra werkzaamheden te vervallen. De besparingen op de omvormingskosten en de uren voor de behandeling zal een verwacht voordeel van 60.000,00 met zich meebrengen. Dit financiële gewin is niet het enige. De wijziging sluit ook beter aan bij het rechtvaardigheidsgevoel van de gebruikers. Wij verwachten dan ook dat veel gevallen van ongeregistreerd gebruik van gronden van de gemeente alsnog geformaliseerd zullen worden door bijvoorbeeld de aangeboden bruikleenovereenkomsten. 3. Wat gaan we daarvoor doen? Onder de te benaderen bewoners wordt een tweedeling gemaakt. Beide groepen worden op hun eigen wijze benaderd met eigen aanschrijvingen. Allereerst worden de personen benaderd die grond gebruiken voor de voorgevelrooilijn. Zij worden benaderd vanuit het oogpunt van de registratie en krijgen de gebruiksovereenkomst aangeboden. Daarbij wordt hen tevens de grond te koop aangeboden. Zodoende blijft het kopen van de grond tot de mogelijkheden behoren, maar wordt er niet expliciet de nadruk op gelegd. Hier is voor gekozen omdat het kopen van de grond voor het overgrote deel van de gebruikers niet tot de opties behoort. Daarna worden de personen benaderd die gronden gebruiken achter de voorgevelrooilijn. Voor hen is de grond wel van waarde. Zodoende worden zij voor de keuze gesteld om de grond te kopen, te huren of te ontruimen. Deze situaties worden apart behandeld, omdat dit traject een eigen doorlooptijd kent. 4. Wat gaat het kosten? Niets, het zal juist een besparing opleveren van ongeveer 60.000,00. Hier worden wel de kosten van het persoonlijk contact op in mindering gebracht. Hoeveel dit zal zijn, is afhankelijk van de reacties van de bewoners. 5. Communicatie Bij de communicatie zal zoveel mogelijk aansluiting worden gezocht bij de wensen van uw raad om actiever en transparanter te communiceren met burgers. In het kader van dit project zullen wij dan ook laagdrempelig communiceren naar de bewoners. Een eerste benadering vindt plaats door middel van een aanschrijving met een vriendelijk karakter. Wij gaan de bewoners eerst aanschrijven, omdat uit oogpunt van efficiency en kostenbeheersing dit het meest gewenst is. Echter, het contact dat daar uit voortkomt, zal daarna eventueel kunnen plaatsvinden in de vorm van persoonlijk contact via telefoon of huisbezoeken (afhankelijk van de situatie). Huisbezoeken zullen alleen in die gevallen worden gedaan, wanneer een bewoner daar uitdrukkelijk om verzoekt. In die gevallen dat het komt tot persoonlijk contact, zullen de kosten voor de uitvoering wel stijgen. De exacte wijze van communiceren, zal in overleg plaatsvinden. Raad \ 2015 \ preadvies tussentijdse aanpassing beleid Uitgifte reststroken 3
6. Voorgesteld wordt in te stemmen met: 1. het tussentijds aanpassen van het beleid Uitgifte reststroken en handhaving gemeentelijke eigendommen ; en 2. het maken van een onderscheid tussen uitgeefbare gronden met waarde en uitgeefbare gronden van geen of marginale waarde, zoals verder verwoord in dit voorstel. 7. Bijlagen Afbeeldingen: Bijlage 01 - Berndijksestraat Bijlage 02 - Hilsestraat Bijlage 03 - Vaartstraat Raad \ 2015 \ preadvies tussentijdse aanpassing beleid Uitgifte reststroken 4
Besluit De raad van de gemeente Loon op Zand; gezien het voorstel van het college van burgemeester en wethouders d.d. 9 december 2014, nummer 2015/02; b e s l u i t : 1. tot het tussentijds aanpassen van het beleid van 11 april 2013 inzake Uitgifte reststroken en handhaving gemeentelijke eigendommen ; en 2. tot het in eerdergenoemd beleid maken van een onderscheid tussen uitgeefbare gronden met waarde en uitgeefbare gronden van geen of marginale waarde. Aldus besloten in de openbare vergadering van de raad van de gemeente Loon op Zand van 29 januari 2015. De raad voornoemd, voorzitter, griffier, Raad \ 2015 \ preadvies tussentijdse aanpassing beleid Uitgifte reststroken 5