Verkenning afvalbeheer Omgekeerd inzamelen Nijmegen, 12 november 2015
INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING 1 2. VERGELIJKING HUIDIGE EINDSITUATIE 2 2.1 Inzamelsysteem: veranderingen 2 2.2 Financiële effecten 3 2.3 Overige uitvoeringsaspecten 8 3. INVOERINGSASPECTEN 10 4. SAMENVATTING KOSTEN 12 5. EFFECT AFVALSTOFFENHEFFING 13 6. PLANNING: DE WEG NAAR OMGEKEERD INZAMELEN 14 Blz.
1. INLEIDING De voormalige gemeenten Groesbeek, Millingen aan de Rijn en Ubbergen zijn vanaf 1 januari 2015 één gemeente. Deze drie gemeenten hebben nu een eigen afvalbeleid, dat in meer of mindere mate van elkaar afwijkt. De gemeente heeft aan Dar gevraagd om een verkenning uit te voeren naar de mogelijkheden van een nieuw afvalinzamelsysteem voor de nieuwe gemeente Berg en Dal. Hierbij worden drie inzamelsystemen met elkaar vergeleken: 1. Zakkeninzameling restafval (gemeenten Groesbeek, Millingen ad Rijn 1 ); 2. s restafval (gemeente Ubbergen); 3. Omgekeerd inzamelen. Hierbij wordt de service verlegd van het restafval naar de gescheiden in te zamelen grondstoffen, zoals gft, papier en kunststoffen. In voorliggend plan wordt allereerst een vergelijking gegeven tussen de huidige systemen en het systeem van Omgekeerd inzamelen. Hierbij gaan we alleen in op de afvalstromen waarbij wat gaat veranderen, te weten restafval, gft-afval, kunststof verpakkingen en oud papier en karton. We gaan in op (veranderingen in), inzamellogistiek, inzamel- en verwerkingskosten, benodigde investeringen, projectkosten en globale planning. 1 Waar er gesproken wordt over Groesbeek, Millingen aan de Rijn of Ubbergen wordt gedoeld op de voormalige gemeente. Pagina 1 van 14
2. VERGELIJKING HUIDIGE EINDSITUATIE 2.1 Inzamelsysteem: veranderingen De voormalige drie gemeenten kennen nu nog ieder een eigen afvalbeleid. Hierbij lijken qua inzamelstructuur de gemeenten Groesbeek en Millingen aan de Rijn nog het meest op elkaar. Ubbergen wijkt af met containers voor restafval en papier. Ubbergen is ook de enige van de drie gemeenten zonder diftar. Daarnaast varieert de inzamelfrequentie van de stromen GFT en kunststof tussen de drie gemeenten. Onderstaand per gemeente een overzicht van de huidige en toekomstig situatie. Tabel 1: Overzicht veranderingen inzamelsysteem Gemeente Huidige situatie Nieuwe situatie: Berg en Dal Groesbeek Minicontainer GFT-afval (halen, 1x/2 wkn) Wekelijkse zomerinzameling (juni t/m oktober) Los opslaan / Papier (halen, 1x/mnd) verzamelcontainer Tariefzak (diftar) Restafval (halen,1x/2wkn) Tarief: 1,10 / zak Gratis zak Plastic+ (halen, 1x2 wkn) Millingen a/d Rijn Minicontainer GFT-afval (halen, 1x/2 wkn) Wekelijkse zomerinzameling (juni t/m oktober) Minicontainer 1. GFT-afval (halen, 1x/2 wkn) Wekelijkse zomerinzameling (juni t/m oktober) 2. Papier (halen, 1x/mnd) 3. Plastic+ (halen, 1x/2 wkn) Los opslaan / verzamelcontainer Tariefzak (diftar) Papier (halen, 1x/mnd) Restafval (halen,1x/2wkn) Tarief: 0,91 / zak Ondergrondse verzamelcontainer (diftar) Restafval (brengen, betalen bij vc) Tarief: 1 Gratis zak Ubbergen Minicontainer 2 (Geen diftar) Gratis zak Plastic+ (halen, 1x2 wkn) 1. Restafval 2. GFT-afval (halen, 1x/2 wkn) 3. Papier (halen, 1x/mnd) Kunststof verpakkingen (halen, 1x/2 wkn) 2 Inwoners kunnen bij restafval en gft-afval kiezen tussen twee verschillende volumes. Voor papier hebben alle aansluitingen een 240 lt container. Pagina 2 van 14
In de eindsituatie van het omgekeerd inzamelen heeft de gehele gemeente Berg en Dal hetzelfde systeem met de volgende belangrijkste kenmerken: Ieder huishouden in de laagbouw heeft drie afvalcontainers. Eén voor oud papier en karton (140/240 liter), één voor kunststof verpakkingsafval, drankenkartons en blik (180/240 liter). Daarnaast krijgen huishoudens de mogelijkheid om in plaats van huidige 140 liter een grotere GFT-container (240 liter) te kiezen. Minicontainers worden voorzien van een chip om het containerbeheer optimaal uit te kunnen voeren. Op basis van een ledigingsfrequentie van circa 1x per week wordt een netwerk van ondergrondse restafvalcontainers geplaatst. Uitgangspunt hierbij is dat er minimaal 2 containers per kern en/of wijk worden geplaatst. Een dichtheid van één ondergrondse container per 225 woningen sluit aan bij deze uitgangspunten. Deze dichtheid wordt gehanteerd als richtlijn bij de berekeningen. De hele gemeente kent een diftarsysteem, dat wil zeggen dat aansluitingen per keer dat ze restafval aanbieden aan een ondergrondse container een nader te bepalen bedrag per aanbieding moeten betalen. Op dit moment gesteld op 1 per aanbieding. Dit betekent met name voor de inwoners van de huidige gemeente Ubbergen de grootste overstap. De huis aan huis inzameling van oud papier en karton blijft plaatsvinden met de bestaande verenigingen. De verenigingen ontvangen hiervoor een vergoeding op basis van de ingezamelde tonnages. De inzameling vind niet meer plaats met losse dozen of pakken, maar met behulp van containers. Voordelen hiervan: geen verwaaiing of nat regenen op de inzameldag, en het is minder zwaar en veiliger (arbo) voor de vrijwilligers. Uit ervaringen elders blijkt dat de hoeveelheid ingezameld papier toeneemt, en daarmee ook de inkomsten voor de vereniging. Een nadeel is mogelijk dat de inzameltijd kan toenemen. De brenglocaties blijven ook mogelijk bij verenigingen, maar worden niet meer ondersteund door de gemeente. Verenigingen zullen zelf prijsafspraken moeten maken met commerciële instellingen. Dit is in de voormalige gemeente Groesbeek al het geval. De inzamelfrequentie voor de stromen wordt geharmoniseerd. Hierbij is als uitgangspunt genomen dat de gehele gemeenten een zomerinzameling voor GFT kent van juni t/m oktober en dat kunststof zoals per september al ingevoerd ook in het nieuwe systeem 1 keer per twee weken wordt ingezameld. Het restafval dat overblijft in de huishoudens kan worden weggebracht naar ondergrondse verzamelcontainers voor dit restafval waarbij per keer dat gebruik wordt gemaakt van deze containers, betaald moet worden. Dit op basis van de passen zoals die ook voor de milieustraat worden gebruikt. 2.2 Financiële effecten Om te komen tot het nieuwe inzamelsysteem moet er geïnvesteerd worden en vindt er een verschuiving plaats tussen diverse kostenposten. Hierna gaan we in op: 1. Benodigde investeringen/kapitaallasten; 2. Inzamelkosten; 3. Beheerkosten; 4. Verwerkingskosten. Pagina 3 van 14
1. Benodigde investeringen De benodigde investeringen variëren aanzienlijk tussen de drie scenario s. Hieronder een toelichting. a. Zakkeninzameling In het geval er gekozen wordt voor de uitrol van het systeem van Groesbeek en Millingen a/d Rijn hoeft er geen enkele investering plaats te vinden. Wel is er sprake van een desinvestering van de minicontainers voor OPK maar met name restafval in Ubbergen. Deze hebben per 1 januari 2015 een boekwaarde van 104.250. b. inzameling In het geval er gekozen wordt voor de continuering van het systeem van Ubbergen dient er in Groesbeek/Millingen ad Rijn geïnvesteerd te worden in afvalcontainers voor restafval en OPK. In onderstaande tabel zijn deze samengevat. De vermelde prijzen zijn indicatief voor de inzamelmiddelen. Definitieve prijzen zijn afhankelijk van wensen van de gemeente over vormgeving en dergelijke en van de dan actuele situatie in de markt. Tabel 2: Overzicht benodigde investeringen (afgerond) Onderdeel Keuze Aantal / stuk Totale investering Kapitaallasten 2 /jaar /huishouden 3 s 1 140 liter, 180 lt of 240 lt 30.750 30 922.500 119.468 8,10 Totaal 922.500 119.468 8,10 1 2 3 Aantal is gebaseerd op 85% laagbouw/15% hoogbouw, 5% voorraad, 30% kiest een andere maat container. / stuk is inclusief chip en uitzetten. Kapitaallasten zijn berekend op basis van annuïtaire afschrijving uitgaande van 5% rente bij een termijn van 10 jaar. Deze kapitaallasten zullen in werkelijkheid op Groesbeekse manier worden berekend. Dit zal naar verwachting leiden tot gemiddeld iets lagere kapitaallasten. Het aantal huishoudens dat gebruikt wordt in de berekeningen is 14.781. c. Omgekeerd inzamelen Om de eindsituatie te bereiken in het geval van omgekeerd inzamelen is de investeringssom het grootst. In onderstaande tabel zijn deze samengevat. Ten aanzien van de ondergrondse containers moeten er circa 50 nieuwe containers worden aangeschaft danwel omgebouwd. Daarnaast worden de huidige ondergrondse containers ingepast in het systeem. Indien een keuze aan de orde is, is dit in de tabel weergegeven. De vermelde prijzen en aantallen zijn indicatief voor de inzamelmiddelen. Definitieve prijzen zijn afhankelijk van wensen van de gemeente over vormgeving en dergelijke en van de dan actuele situatie in de markt. Pagina 4 van 14
Tabel 3: Overzicht benodigde investeringen (afgerond) Onderdeel Keuze Aantal / stuk Totale investering Kapitaallasten 4 /jaar /huishouden 5 s 1 140 liter, 180 lt of 240 lt 30.750 30 922.500 119.468 8,10 Ondergrondse containers 2 50 8.000 400.000 51.800 3,50 Totaal 1.322.100 171.300 11,60 1 2 3 4 5 Aantal is gebaseerd op 85% laagbouw/15% hoogbouw, 5% voorraad, 30% kiest een andere maat container. / stuk is inclusief chip en uitzetten. Aantal is hetgeen nieuw aangeschaft moet worden. Daarnaast wordt gebruik gemaakt van de bestaande ondergrondse containers. (Prijs /stuk, incl. begeleiding aanbesteding en plaatsing.) Aantal is aantal aansluitingen van Groesbeek en Millingen ad Rijn (6.816) incl. 5%. / stuk is inclusief verspreiden. Kapitaallasten zijn nu berekend op basis van annuïtaire afschrijving uitgaande van 5% rente bij een termijn van 10 jaar. Deze kapitaallasten zullen in werkelijkheid op Groesbeekse manier worden berekend. Dit zal naar verwachting leiden tot gemiddeld iets lagere kapitaallasten. Het aantal huishoudens dat gebruikt wordt in de berekeningen is 14.781. 2. Inzamelkosten In de volgende tabel worden de inzamelkosten gepresenteerd. Hierbij wordt de huidige situatie naast de drie scenario s gezet. Tabel 4: Vergelijking inzamelkosten 2015 en eindsituatie (afgerond) Afvalstroom Aspect Huidige situatie Zakken Omgekeerd inzamelen Oud papier en karton Systeem (frequentie) Divers (1x/mnd) Los/divers (1x/mnd) (1x/mnd) (1x/mnd) /aansl. 9 7 13 12 Plastic+ Systeem (frequentie) Zakken Zakken Zakken /aansl. 10 10 9 18 GFT Systeem (frequentie) Zomerinz. deels Zomerinz. Geen zomerinz. Zomerinz. /aansl. 25 27 20 33 Restafval Systeem (frequentie) Divers Zakken Ondergrondse container (7dagen/week beschikbaar) /aansl. 15 12 23 5 TOTAAL /aansl. 59 57 64 67 Pagina 5 van 14
De verschillen tussen de inzamelkosten in de tabel worden veroorzaakt door drie hoofdredenen, te weten verschillen in hoeveelheden, omvang van dienstverlening en verschillen in benodigde tijd bij bepaalde inzamelmethode. Bijvoorbeeld de overstap naar diftar in Ubbergen zorgt voor een andere hoeveelhedenverdeling, bijv. meer gft. Het al of niet hebben van zomerinzameling GFT vraagt meer of minder werk. Of het feit dat inzameling van Plastic+-zakken minder tijd vraagt dan inzameling met behulp van containers cq het ledigen van ondergrondse containers minder tijd vraagt dan huis aan huis inzameling. 3. Beheerkosten Bij beheer moet gedacht worden aan onderhoud (techniek, software, jaarlijkse schoonmaak) aan ondergrondse containers, containermanagement voor de afvalcontainers (wat staat waar, omwisselen, onderhoud) en pasbeheer/databeheer in verband met toegangscontrole ondergrondse containers. Kosten van pasbeheer zitten reeds in begroting van de gemeente in verband met de start van de milieustraat en zijn hier niet meer opgenomen. a. Zakkeninzameling In het geval er gekozen wordt voor scenario zakkeninzameling zijn er enkel meerkosten voor de distributie van de restafvalzakken in Ubbergen. Tabel 5: Beheerkosten Zakkeninzameling (, afgerond) Onderdeel / stuk Aantal / jaar / aansluiting Distributie restafvalzakken Ubbergen 3,37 1 4.089 13.780 0,93 Totaal 13.780 0,93 1 Gem. kosten in Groesbeek/Millingen DVO 2015. b. inzameling In het geval er gekozen wordt voor scenario inzameling zijn er de kosten voor containerbeheer van drie containers (rest, gft, OPK). Daarbij vervallen voor de laagbouw de kosten voor de productie/distributie van de restafvalzakken. We gaan er vanuit dat de hoogbouw vooralsnog zakken blijft gebruiken. Tabel 6: Beheerkosten afvalcontainerinzameling (, afgerond) Onderdeel / stuk Aantal / jaar / aansluiting Containermanagement afvalcontainers 1 1,50 40.000 60.000 4,06 Besparing restafvalzakken - 31.856-2,16 Totaal 28.144 1,90 1 Aantal afvalcontainers is gebaseerd op 85% laagbouw, drie containers per aansluiting. Afhankelijk van de wensen van de gemeente en de te realiseren schaalgrootte in de regio kunnen deze kosten nog variëren. c. Omgekeerd inzamelen De beheerkosten van het scenario Omgekeerd inzamelen zijn opgenomen in onderstaande tabel. Extra zijn de kosten voor het beheer van de ondergrondse containers en het pasbeheer. Daarnaast vervallen de kosten voor de distributie van de plastic+-zak. Pagina 6 van 14
Tabel 7: Beheerkosten omgekeerd inzamelen (, afgerond) Onderdeel / stuk Aantal / jaar / aansluiting Containermanagement afvalcontainers 1 1,50 40.000 60.000 4,05 Onderhoud ondergrondse containers 2 650,00 67 43.550 2,95 Inning belastingen variabele deel (Munitax) 0,76 14.781 11.234 0,75 Pasbeheer/databeheer OC 0,48 14.781 7.095 0,50 Besparing plastic+ en restafvalzakken (begroting) - 57.584-3,90 Totaal 64.295 4,35 1 2 Aantal afvalcontainers is gebaseerd op 85% laagbouw, drie containers per aansluiting. Afhankelijk van de wensen van de gemeente en de te realiseren schaalgrootte in de regio kunnen deze kosten nog variëren. Onderhoud van ondergrondse containers is een all in bedrag per jaar voor de gehele levensduur voor jaarlijkse reiniging en onderhoud inclusief wettelijk vereiste keuring van de containers en alle benodigde reparaties/onderdelen. 4. Verwerkingskosten Bij het beschouwen van de verwerkingskosten is uitgegaan van de resultaten in de drie voormalige gemeenten in 2013 en de inzamelresultaten in het pilotgebied van de gemeente Druten in het volledige jaar 2013. De volgende tabel geeft de financiële gevolgen van de inzamelresultaten aan de hand van de verwerkingstarieven van 2015. Van belang is te realiseren dat deze resultaten niet direct bij invoering zullen worden gerealiseerd en sowieso afhankelijk zijn van het afvalgedrag van de inwoners. Daarbij zullen ook verwerkingstarieven/producentenvergoedingen de komende jaren variëren. De vergoeding voor kunststof zal bijvoorbeeld zakken. Tot welk niveau uiteindelijk is nu nog niet bekend. De opbrengst van blik is daarentegen weer buiten beschouwing gelaten. De verwerkingskosten zijn gebaseerd op de werkelijk ingezamelde hoeveelheden per inwoner in 2013 met het betreffende inzamelsysteem. Dat is de basis voor het verwachte afvalscheidingsgedrag van de inwoners in de nieuwe situatie. Dus voor scenario 1 is de ingezamelde hoeveelheid in Groesbeek een Millingen, voor scenario 2 is de hoeveelheid van Ubbergen genomen, voor scenario 3 is de hoeveelheid van Afferden/Deest (Druten) als uitgangspunt genomen. Die hoeveelheid is vervolgens geëxtrapoleerd naar het totale aantal inwoners in de huidige gemeente, en vermenigvuldigd met de verwerkingstarieven van 2015. Tabel 8: Overzicht verwachte verwerkingskosten op basis van tarieven 2015 (afgerond) Totaal Per aansluiting Ongewijzigd beleid 162.327 11 Zakkeninzameling 13.771 1 s 474.999 32 Omgekeerd inzamelen -/- 356.265 -/- 24 Pagina 7 van 14
In de verwerkingskosten is in het scenario s het negatieve effect te constateren van het eventueel afschaffen van de prijsprikkel zoals nu in Groesbeek/Millingen het geval is. Bij de zakkeninzameling is juist het positieve effect van de invoering van de prijsprikkel in Ubbergen te zien. Het scenario Omgekeerd inzamelen scoort zo positief door hogere inkomsten van de producentenvergoeding voor plastic+ en daarnaast door de vermeden verwerkingskosten voor restafval. 2.3 Overige uitvoeringsaspecten Naast eerder vermelde invoeringsaspecten wordt in deze paragraaf specifiek ingegaan op vragen rondom hoogbouw, handhaving en aantal andere vraagpunten. 1. Op welke wijze kunnen huishoudens die geen plek hebben voor afvalcontainers zich ontdoen van hergebruikstromen (bijv. in hoogbouw / gestapelde bouw)? Voor hoogbouwlocaties/gestapelde bouw bestaat de mogelijkheid om naar wens containers (papier, GFT, Plastic+) te ontvangen. Deze zullen geplaatst moeten worden in een centrale ruimte of tuin. Eventueel kunnen voor GFT per huishouden citybins beschikbaar worden gesteld danwel werken met afsluitbare cocons. De containers en/of citybins moeten op de reguliere dag van inzameling aangeboden worden en worden geleegd in de inzamelroute. Restafval moet per huishouden naar de ondergrondse container gebracht worden. 2. Uit welke mogelijke volumes kunnen de huishoudens per afvalstroom kiezen? Voorstel is afhankelijk van de grootte van een huishouden een containerpakket te leveren. Denk aan een combinatie van 3 x 240 liter voor huishoudens die bestaan uit meer dan 2 personen en 2 x 140 liter / 1 x 180 liter voor 1-2 persoonshuishoudens. Vervolgens krijgen de huishoudens de mogelijkheid om na een bepaalde proeftijd (gratis) te wisselen van volume. Na deze mogelijkheid blijft de mogelijkheid om te wisselen vanzelfsprekend bestaan. Dit is dan wel tegen betaling. In het hele proces wordt flexibel omgegaan met de wensen van de inwoners. Als bijvoorbeeld twee huishoudens samen willen doen met containers, dan is dat mogelijk. 3. Op welke manier wordt het gebruik van de voorzieningen voor restafval afgerekend? Gemeente Berg en Dal maakt voor de inning van de afvalstoffenheffing gebruik van de regionale belastingsamenwerking. De gebruikers krijgen na afloop van ieder jaar een afrekening voor het aantal keren dat ze gebruik hebben gemaakt van de ondergrondse containers. Een eventuele hogere frequentie van facturatie leidt tot meerkosten ten opzichte van de gemaakte berekening. De toepassing voor de gehele gemeente leidt tot beperkte meerkosten bij de invoering ( 2.500 meegenomen als projectkosten) en daarnaast rekent het regionaal orgaan Munitax circa 0,76 per aansluiting voor de inning van de heffing. 4. Hoe gaat de gemeente om met mensen die geen gebruik kunnen maken van de ondergrondse voorzieningen? Het kan zijn dat bepaalde groepen geen gebruik kunnen maken (fysieke beperking, ouderdom) van de inzamelvoorzieningen. De gemeente kan voor deze mensen een achtervang creëren. Goede communicatie is van groot belang voor deze doelgroepen. In het proefgebied in Druten beperkte het aantal mensen dat van deze achtervang gebruik Pagina 8 van 14
maakte zich in eerste instantie tot enkele personen en uiteindelijk geen. Het blijkt dat de mensen toch wel iemand vinden (mantelzorger, buren, familie) die het afval kan wegbrengen (al dan niet gecombineerd met andere zorgtaken). 5. Hoe gaat de gemeente om met handhaving / reiniging? In de projectfase wordt vol ingezet om middels duidelijke communicatie, inloopavonden, etc. draagvlak te gaan creëren voor de veranderingen. Op basis van ervaringen in Druten is het niet de verwachting dat er structureel inzet nodig is voor handhaving danwel reiniging van eventuele dumpingen. Tijdens de invoeringsfase kan zo nodig extra capaciteit worden gereserveerd. Vooralsnog wordt er net als in Druten vanuit gegaan dat dit met bestaande capaciteit uitgevoerd kan worden. Pagina 9 van 14
3. INVOERINGSASPECTEN Het implementatietraject bestaat, naast bovenstaande onderdelen die te maken hebben met investeringen, logistieke keuzes, uit een aantal meer procesmatige onderdelen. Hieronder wordt het scenario Omgekeerd inzamelen beschreven. We sluiten af met een overzicht van de drie scenario s. a. Projectorganisatie Een goed projectteam bestaande uit vertegenwoordigers van Dar en gemeente (openbare ruimte, financiën, milieu en communicatie) is noodzakelijk om het project tot een goed einde te brengen. Zowel binnen als buiten de gemeente is het noodzakelijk om te zorgen voor draagvlak. De werkzaamheden bestaan uit een groot aantal voorbereidende werkzaamheden, de uitvoerende werkzaamheden en de evaluatie/afronding. Gedacht kan worden aan het definitief invullen en uitvoeren van projectorganisatie; het definitief opstellen locatieplan; de uitvoering van een inkooptraject; het maken van een communicatieplan; de voorbereiding op de infrastructuur (uitzetten/wisselen minicontainers, plaatsen ondergrondse containers); de begeleiding van plaatsing van de ondergrondse containers; opzetten databeheer (passen koppelen aan containers, registratie chips in container, aanpassing juridische documenten zoals afvalstoffenverordening, uitvoeringsbesluit en verordening afvalstoffenheffing; voorbereiding/uitvoering aanbesteding inzameling; de communicatie (opstellen/uitvoeren communicatieplan, nieuwe afvalwijzers, etc.); etc.); extra inzet klantencontactcentrum; het monitoren van de resultaten; opstellen evaluatierapportage. Inschatting is dat een totale inzet vanuit Dar en eventueel door hen in te schakelen partijen noodzakelijk is voor een bedrag van circa 135.000. Hierin zitten dan alle uren die voor het project benodigd zijn, van de extra uren op het klantencontactcentrum, de projectleidersrol tot het borgen dat de ondergrondse containers communiceren met de Dar database. Hierbij zal de inzet van medewerkers van de gemeente Berg en Dal tot een minimum beperkt kunnen blijven. Gezien de omvang van het project wordt voorgesteld om te werken met een stuurgroep met onder meer de verantwoordelijke wethouder en een projectgroep op ambtelijk niveau. Projectleiding en voorbereidend werk kunnen door Dar worden verzorgd. Een exact bedrag is nu nog niet aan te geven, aangezien er in het proces nog een aantal keuzes gemaakt moeten worden die de ureninzet bepalen. De definitieve rolverdeling en daarmee de uiteindelijke kosten worden in onderling overleg bepaald. b. Interne en externe communicatie De betrokken afdelingen van de gemeente, alsmede het gemeentebestuur en gemeenteraad dienen op de hoogte te worden gehouden van de voortgang van het project. Vooraf een communicatieplan opstellen hiervoor is een vereiste. Om de burgers goed te begeleiden bij de grote veranderingen is een communicatiecampagne noodzakelijk. Hierbij moet er gericht aandacht worden besteed aan de invoering van diftar in Ubbergen en de drie afvalcontainers in Groesbeek en Millingen aan de Rijn. Er wordt een website ontwikkeld, klankbordgroepen Pagina 10 van 14
opgericht, nieuwsbrieven verspreid en informatieavonden georganiseerd. Inschatting is dat een dergelijke campagne 4 per huishouden gaat kosten (circa 60.000). Het totaal van de bovenstaande invoeringskosten wordt geraamd op 197.500 inclusief het belastingpakket. Het is aan de gemeente deze kosten mee te nemen in de investering en dus mee te nemen in de afschrijving (hetgeen neerkomt op 1,73 per aansluiting), of ze eenmalig als projectkosten op te voeren. Voor de andere twee scenario s is ook een inschatting gemaakt van de daarbij behorende kosten. Hierna een samenvattende tabel. Naast veel overlappende werkzaamheden tussen de scenario s zoals projectuitvoering en evaluatie/afronding zijn er verschillen die de verwachte projectinzet veroorzaken. In het geval van de zakkeninzameling zullen de inhoudelijke hoofdwerkzaamheden zijn om te zorgen dat afvalcontainers in Ubbergen worden opgehaald, de communicatie over diftar en de distributiestructuur voor restafvalzakken wordt opgetuigd. In het geval van de afvalcontainerinzameling betreffen de hoofdwerkzaamheden de aanschaf en de uitrol van de afvalcontainers in Groesbeek en Millingen aan de Rijn, het opheffen van de distributiestructuur plastic+ en restafvalzakken en het opheffen van diftarsysteem met bijbehorende effecten. Tabel 9: Samenvatting projectkosten ( ) Zakkeninzameling inzameling Omgekeerd inzamelen Projectinzet 40.000 Projectinzet 110.000 Projectinzet 135.000 Communicatiebudget 30.000 Communicatiebudget 50.000 Communicatiebudget 60.000 Belastingheffing Belastingheffing Belastingheffing 2.500 Totaal 70.000 Totaal 160.000 Totaal 197.500 Kapitaallasten 9.065 Kapitaallasten 20.721 Kapitaallasten 25.577 Kap.lasten/aansl. 0,61 Kap.lasten/aansl. 1,40 Kap.lasten/aansl. 1,73 Zoals hiervoor aangegeven betreft het voor alle drie de scenario s vooralsnog een inschatting omdat in het project zelf nog een aantal keuzes gemaakt moeten worden, van aantal inloopavonden tot hoe de wisseling van containers wordt uitgevoerd. In die zin zit er ook een deel onvoorziene kosten in. Daarnaast is het relevant of het project gezamenlijk met de gemeenten Beuningen en Druten kan worden uitgevoerd. Ook de mate waarin er eventueel externe capaciteit moet worden ingehuurd is relevant. In algemene zin kunnen de vermelde bedragen voor de projectinzet als bovenkant van het budget gezien worden. Dar hecht er grote waarde aan dat indien de keuze door de gemeenteraad definitief is gemaakt we in overleg met de gemeentelijke projectorganisatie de openstaande vragen nog beantwoorden en op basis daarvan met een gedetailleerde offerte komen waarin activiteiten tot in detail worden omschreven. Pagina 11 van 14
4. SAMENVATTING KOSTEN Tabel 10: Samenvatting inzamel-, investerings-, beheer- en verwerkingskosten ( / aansl, afgerond) Beginsituatie Zakken inzameling inzameling Omgekeerd inzamelen investeringskosten totaal - - 119.500 179.100 per aansluiting - - 8 12 beheerkosten totaal 57.600 71.400 60.000 121.900 per aansluiting 4 5 4 8 inzamelkosten totaal 809.000 758.400 941.500 994.800 per aansluiting 59 57 64 67 verwerkingskosten totaal 162.300 13.800 478.400 354.900- per aansluiting 11 1 32 24- TOTAAL 1.086.300 922.800 1.599.400 940.900 per aansluiting 73,50 62,50 108,00 63,50 Op basis van de gedane aannames leveren de verschillen in verwerkingskosten (incl. vergoeding afvalfonds) in het scenario Omgekeerd inzamelen een voordeel op van bijna 35 per aansluiting ten opzichte van de beginsituatie (beginsituatie is het totaal van de voormalige drie gemeenten voordat harmonisatie heeft plaatsgevonden). Aan extra kapitaallasten, inzamelkosten en toegenomen beheerkosten wordt 25 per aansluiting verwacht ten opzichte van de beginsituatie. Hierbij moet gerealiseerd worden dat hierin ten opzichte van de beginsituatie ook een service-uitbreiding zit met zomerinzameling GFT in de voormalige gemeente Ubbergen ter waarde van circa 2,50 per aansluiting. Per saldo is er bij scenario Omgekeerd inzamelen een voordeel van ( 73,50-63,50)+ 2,50 = 12,50 te realiseren. Daarnaast kunnen inwoners 7 dagen per week, 24 uur per dag van hun restafval af. Tot slot wordt een zeer hoog hergebruikspercentage gerealiseerd van ruim 90%. Per saldo is de eindsituatie Omgekeerd inzamelen qua afvalbeheerkosten zo n 1 per aansluiting duurder dan de situatie waarin het huidige goedkoopste systeem (scenario Zakkeninzameling) wordt uitgerold. In deze analyse zijn de desinvesteringskosten van 104.250 van de papiercontainers in Ubbergen in het scenario Zakkeninzameling buiten beschouwing gelaten. Tot slot. Aan eenmalige invoerkosten wordt 197.500 verwacht. Gekapitaliseerd 1,73 per aansluiting. Per saldo zou er dan ten opzichte van de Beginsituatie nog een voordeel resteren van ruim 10 per aansluiting. Pagina 12 van 14
5. EFFECT AFVALSTOFFENHEFFING Het nieuwe systeem heeft niet alleen gevolgen voor de kostenkant, ook de inkomsten veranderen. Daarnaast verandert er voor de burger qua heffing ook het een en ander. De nieuwe gemeente zal zowel de vaste als variabele afvalstoffenheffing opnieuw moeten vaststellen. Vooralsnog is aangehouden dat inwoners per keer dat ze de klep van de ondergrondse container openen 1 moeten betalen. In de eindsituatie wordt dan doordat inwoners minder restafval hebben zo n 89.500 lagere opbrengst van de variabele afvalstoffenheffing ten opzichte van 2015 verwacht. Dit is gemiddeld zo n 6 per aansluiting. Op basis van een tarief van 1 per aanbieding heeft een huishouden als gevolg van het minder aanbieden van restafval gemiddeld dus een voordeel van 6 per jaar, exclusief een eventuele verandering van de vaste heffing. Per voormalige gemeente ligt dit uiteraard verschillend. Van de gemeente zijn onderstaande gegevens over de vaste afvalstoffenheffing ontvangen. Hierbij is aangegeven dat de huidige heffingen niet meer kostendekkend zijn. Ofwel na harmonisatie zou er sprake zijn van een kostenstijging, los van welke keuze de gemeente ook maakt qua inzamelsysteem. Tabel 12: Effect afvalstoffenheffing Huidige situatie Zakkeninzameling Inzameling Omgekeerd Inzameling Huidige vaste heffing meerpersoons huishoudens: Millingen: 194 Ubbergen: 199 Groesbeek: 141 Geharmoniseerde vaste heffing na invoering scenario 1: 181 Geharmoniseerde vaste heffing na invoering scenario 2: 227 Geharmoniseerde heffing na invoering scenario 3: 182 Huidige vaste heffing eenpersoons huishoudens: Millingen: 153,50 Ubbergen: 148,92 Groesbeek: 94,00 Geharmoniseerde vaste heffing na invoering scenario 1: 117 Geharmoniseerde vaste heffing na invoering scenario 2: 163 Geharmoniseerde vaste heffing na invoering scenario 3: 118 Variabele heffing (gemiddeld, geen onderscheid in meerpersoons of eenpersoons huishouden) 28 zakken x 1= 28,- 0 15 aanbiedingen x 1= 15,- Pagina 13 van 14
6. PLANNING: DE WEG NAAR OMGEKEERD INZAMELEN Omdat de uitgangssituatie van de huidige drie gemeenten verschilt, ligt de vraag voor welke harmonisatiestappen in welke volgorde worden gezet. De definitieve planning is afhankelijk van het moment dat de gemeente een besluit neemt over het nieuwe afvalbeheersysteem. Voor Dar is hierbij relevant of de projecten van Druten, Groesbeek en eventueel ook Beuningen kunnen worden gekoppeld. Aangezien beide trajecten intensieve begeleiding vragen, heeft het de voorkeur van Dar om dit zo mogelijk en in overleg met beide gemeenten te faseren. In het project is het hierbij van groot belang om voldoende tijd te reserveren voor het creëren van draagvlak. Na besluitvorming kan een volgende doorlooptijd worden gehanteerd. Bij start van het project wordt in overleg met de gemeente een verdere detailplanning gemaakt. Tabel 11: Globale projectplanning Activiteit Planning 1. Projectplan/communicatieplan, etc. Maand 1-2 2. Locatieplan ondergrondse containers Maand 1-2 3. Starten communicatie Maand 3 4. Keuze minicontainers Maand 4-5 5. Uitrol minicontainers Maand 9-10 6. Plaatsing ondergrondse containers Maand 6-10 7. Aanpassing verordeningen/uitvoeringsbesluit 2016 (Afvalstoffenheffing, afvalstoffen) 8. Wisselronde minicontainers Eind 2016/Voorjaar 2017 Pagina 14 van 14