W i j k r a a d F r a n s H a l s P o s t b u s 2 2 7 9 2 0 0 2 C G H a a r l e m T E L : 0 2 3 5 2 7 4 4 8 1 Gemeenteraad van Haarlem t.a.v. afdeling Ruimtelijk Beleid t.a.v. de heer V.F. van Braam van Vloten Postbus 511 2003 PB Haarlem Haarlem, 11 juli 2012 Geachte heer van Braam van Vloten, Graag wil wijkraad Frans Hals reageren op het ontwerp-bestemmingsplan Nieuwstad en haar bezwaren kenbaar maken. Ons eerste bezwaar betreft de in het ontwerpbestemmingsplan opgenomen Schotersingelbrug en het daarmee onlosmakelijk verbonden fietstracé langs het museum, welk tracé ook in dit bestemmingsplan ligt. Onze argumenten tegen de Schotersingelbrug zijn de volgende: 1. Een brug op deze plek op het Bolwerk zal één van de mooiste stadsgezichten van Haarlem onherstelbaar verminken. Zocher heeft de Bolwerkenwandeling zo ontworpen dat men op het gedeelte tussen de Kennemerbrug en de hooggelegen plek naast Staten Bolwerk 5 waar de fietsbrug zou moeten komen, een prachtig en vrij uitzicht heeft over het monumentale Dolhuyscomplex met zijn karakteristieke torentje. De consequentie van de aanleg van deze brug is het verlies van dit stadsgezicht. In gemeentelijke stukken in 2005 en 2006 werd hoog opgegeven van de waarde van de zichtlijnen vanaf de Bolwerken op het torentje van het Dolhuys. Zes jaar later wordt deze waarde in het bestemmingsplan Nieuwstad volkomen verzwegen. Dat is geen geloofwaardig bestuur! De gemeente geeft in haar commentaarnota wettelijk vooroverleg en participatie als antwoord op dit bezwaar dat er gekozen is voor een ranke brug die aansluit bij de al geplaatste fietsbruggen over de singels. Dit ontwerp houdt rekening met de cultuurhistorische waarde van de bolwerken. De wijkraad denkt hier anders over. De keuze voor een ranke brug sluit weliswaar aan bij de al geplaatste nieuwe fietsbruggen over de singels, maar zorgt juist op deze plek voor een wanklank, omdat het ontwerp te sterk afwijkt van de zeer dichtbij gelegen Kennemerbrug en Noorderbrug, waardoor de bruggen nooit een mooi geheel kunnen vormen. De Kennemerbrug en de Noorderbrug - zijn op de ouderwetse manier geconstrueerd met landhoofden, met een korte overspanning over het water van ca. 15 meter, laag boven het water en zijn bescheiden in omvang en goed in de natuurlijke omgeving ingepast. Volgens het aanbestedingsdocument van 2008 zou de Schotersingelbrug een stalen brug moeten worden met een lengte van 45 meter en een breedte van 6 meter. Dan kan je niet meer spreken over een ranke brug. Een dergelijke brug met een hoogte boven het water van ca. 3 meter (vanwege het aanzienlijke hoogteverschil tussen beide oevers) zou over de Schotersingel ter hoogte van het Dolhuys een reuzen-brug zijn, veel te grootschalig op deze plek. Gezien vanuit de Bolwerken en vanaf de brug zal het monument het Dolhuys weggedrukt worden. Door de aanleg van zo'n brug is het verlies van dit stadsgezicht een feit en dat is een groot bezwaar. Pagina 1 van 5
De gemeente stelt voorts dat de brug kan bijdragen aan een groter gebruik van het park door een breder Haarlems Publiek, doordat het park voor het noord-zuid fietsverkeer met de brug beleefbaarder wordt. Er zullen inderdaad meer fietsers door het park rijden als de brug er is, maar ze rijden dwars op de wandelrichting en verstoren daardoor de andere gebruikers; wandelaars, joggers en spelende kinderen. Het park wordt al door veel mensen gebruikt, cq beleefd. Het fietspad kost veel ruimte; 1000 m2 voor de aanleg van fiets- en voetpaden stond er in de aanbestedingsbrief, groen wordt opgeofferd voor verkeer. Er zijn bruggen genoeg. De uitstraling van de Bolwerken bij de Noorderbrug is toch heel anders door het kruisende fietspad, dan bij de mooie plek bij het Dolhuijs of aan de overkant. Hier kan je rustig doorwandelen en hoef je niet over te steken. Wat weegt zwaarder tijdwinst voor de fietser of de rust voor wandelaar, spelende kinderen. recreanten, joggers. De beleefbaarheid van het park wordt door de aanleg van fietsbrug met fietspad voor de kruisende fietser groter, maar vermindert de kwantiteit en kwaliteit van het park voor de huidige gebruikers en dat vinden we een bezwaar. 2. Kruising en verstoring van de wandelroute over de Bolwerken waarvan dagelijks enkele honderden wandelaars, joggers, hondenuitlaters, forensen etc. genieten en zich even buiten de stad wanen. De gemeente zegt dat de kruising tussen de wandelroute en het fietspad op elkaar afgestemd worden, waardoor de onderlinge hinder minimaal zal blijven en de exacte loop van de verkeersstromen en de inrichting van kruisingen niet in het bestemmingsplan wordt ingevuld. Toch is dit van groot belang voor de wijkraad. Wij denken dat het erg moeilijk is om de kruispunten zo in te richten dat er geen hinder is. De brug heeft een verkeerskundige reden, is dat de ingreep op dit punt waard? Ook weten we niet hoe de fietspaden aangelegd gaan worden 3. De wijkraad vraagt zich af of het technisch mogelijk is om een brug te maken op deze plek. Er is een aanzienlijke hoogteverschil tussen beide oevers. De gemeente laat middels een afbeelding weten dat dit mogelijk is en dat het hoogteverschil tussen de noord en de zuidoever beperkt is en dat de constructie is daarmee in omvang niet groter is dan de andere bruggen. Als je kijkt naar het hoogteverschil bij de wandelbrug over de Kloppersingel, zie dat dit inderdaad niet veel is. Maar op het punt bij de Schotersingelbrug is dit wel 5 meter. Als je kijkt naar het plaatje, dan zie je dat de brug een hoogteverschil van misschien 1 meter overbrugd of hooguit 2 meter als de brug al eerder op de oever begint. Aan de hand van de hoogte van de reling van de brug is het hoogteverschil uitgezet Is het technisch mogelijk om het hoogteverschil te overbruggen? Misschien moet een deel van de Bolwerken worden afgegraven om op een veilige hoogte te komen? En is dit mogelijk met de wortels van de monumentale bomen? Graag wil de wijkraad weten hoe zo'n brug eruit komt te zien die het hoogteverschil tussen beide oevers kan overbruggen en toch veilig is voor fietsers en rolstoelen. Pagina 2 van 5
4. In het tracé of vlak daarlangs staan een aantal grote, monumentale bomen. Het lijkt onmogelijk dat het tracé gerealiseerd kan worden zonder dat er bomen moeten sneuvelen. En dat is onaanvaardbaar. De gemeente zegt dat de brug zodanig geplaatst zal worden zodat het aantal te kappen bomen beperkt blijft en geen monumentale bomen worden gekapt. Hier kijkt de wijkraad toch van op. Wethouder Divendal heeft in de gesprekken over de fietsbrug beloofd dat er geen bomen voor de aanleg van brug en fietspad gekapt zouden hoeven worden. De wijkraad vindt het een groot bezwaar dat bomen uit het park gekapt moeten worden voor de aanleg van deze fietsverbinding. 5. Het parkdeel naast het Dolhuys is al sinds ver vóór WO II een plek waar mensen graag langs het water verpozen, eendjes voeren en een speelplek. Vaak worden er speelplekken gecreëerd op plekken, waar niemand wil spelen, dus laten we een ontmoetingsplek waar veel mensen graag verblijven, alsjeblieft koesteren! Door er een fietsverbinding langs te leggen, verliest deze plek zijn rust, intimiteit en gevoel van veiligheid en ontstaat er een gevaarlijke situatie voor spelende kinderen. De gemeente beantwoord dit bezwaar dat ze verwacht dat de brug geen grote verstorende werking op de omgeving heeft of een verkeersonveilige situatie oplevert. De wijkraad begrijpt niet goed waar deze verwachting op is gebaseerd. Denkt de gemeente dat de brug misschien niet zoveel gebruikt zal worden? De wijkraad vindt het bezwaarlijk dat door de fietsverbinding het groen en de speelruimte hier verkleind en versnipperd wordt. De plek verliest zijn rust, intimiteit en gevoel van veiligheid en ontstaat er een gevaarlijke situatie voor spelende kinderen. In het gesprek omtrent de nieuwe fietsbrug over de Schotersingel op 24 oktober '11 kwam naar voren, dat de Schotersingelbrug en het fietstracé naast het museum nog wel eens breder en ingrijpender zouden kunnen uitpakken dan wij tot nu toe gedacht hebben. Niet alleen een fietsbrug maar een fiets-voetbrug van 6 meter breed en naast het museum een voetpad van 3.50 meter breed met daarnaast tussen de bomenrij en de voetbalkooi een vrijliggend fietspad van ca. 4.00 meter breed. Van het park naast het Dolhuys blijft dan haast niets over. Dat vinden we een groot bezwaar. 6. De fietsbrug heeft ook nadelen voor de natuur in het Bolwerk. De aanleg kan eventuele beschermingswaardige planten vernietigen. Nu is de singel terplaatse s avonds en s nachts een donkere plek, maar verlichting van de fietsbrug leidt tot verstoring van de aanwezige fauna. (vleermuizen, uilen). 7. De fietsbrug door het park is in het donker niet aantrekkelijk voor vrouwen alleen. De Noorderbrug wordt 's nachts vaak al om die reden vermeden en daar is het veel opener dan het traject naast het Dolhuijs en aan de overkant daarvan. Is het dan raadzaam om een brug in dit deel van het park aan te leggen ook gezien de bovenstaande reden? De wijkraad vindt het ook bezwaarlijk dat voor de aanleg van het fietspad vanwege de veiligheid groen uit het park zal moeten verdwijnen. 8. Is de Schotersingelbrug op schaal ingetekend op de plankaart? In de aanbestedingsbrief wordt gesproken over een fiets-voetbrug van 6 meter breed. De Noorderbrug is iets breder. Op de plankaart lijkt de fietsbrug veel smaller dan deze brug. 9. Er wordt gesteld dat het bestemmingplan twee mogelijkheden van een traject voor de aansluiting met de Rode Loper Noord mogelijk maakt. Een fietsbrug over de Schotersingel en een verbreding van de Kennemerbrug. De fietsbrug staat op de plantkaart. Een verbreding van de Kennemerbrug of de aanleg van een brug ernaast voor de alternatieve oplossing over het bestaande brugtracé te kunnen realiseren is niet aanwezig. De wijkraad ziet dit graag aangepast. Pagina 3 van 5
10. Verkeerskundig wordt er één probleem opgelost en worden er elders nieuwe verkeersproblemen gecreëerd. Het is het verplaatsen van de verkeersproblemen rond het station naar het noorden. Belangrijke punten daarin zijn het vergroten van de verkeersonveiligheid van de Kennemerstraat zuidzijde door de combinatie fietsstraat met autoverkeer in tegengestelde richting over dezelfde rijbaan, het afsluiten van het fietspad Frans Halsstraat richting Frans Halsplein, het creëren van een gevaarlijke oversteek met de Schotersingel, verlies van 10 tot 20 parkeerplaatsen in de Kennemerstraat en het feit dat fietsers in noordelijke richting niet zoals nu één keer bij het station de grote verkeersstroom moeten kruisen, maar twee keer, zowel bij het station als bij de Schoterweg/Paul Krugerstraat. De wijkraad Frans Hals heeft sinds 2009 al verschillende alternatieve fietstracé s over de bestaande Kennemerbrug aan de gemeente aangeboden. Ook de winkeliersvereniging Cronjé heeft dat gedaan. Het is een goede zaak dat B&W nu eindelijk op 27 juni 2012 een notitie met een vergelijking van verschillende alternatieven ter bespreking naar buiten heeft gebracht. Er moet nu eerst een goed overleg met de betrokkenen en bespreking in de raadscommissies over deze notitie plaatsvinden. Dit overleg is gepland op 12 juli, dit is tevens de laatste dag dat op het ontwerpbestemmingsplan Nieuwstad een zienswijze kan worden ingediend. Vandaar dat de wijkraad de vrijheid neemt om het verkeerskundige aspect van de keuze voor de fietsbrug onder de loep te nemen. In bijlage 1 kunt u een uitgebreid verslag vinden van onze tellingen en conclusies hiervan. Ook onze opmerkingen over de quickscan, waarin de vier varianten vergeleken worden, zijn bijgevoegd. Het komt erop neer dat de wijkraad denkt dat de fietsbrug geen verbetering geeft van de doorstroming van het autoverkeer over de Bolwerken, wat het doel is van de fietsbrug. Bovendien kan de concentratie van fietsers op één oversteekpunt de doorstroming van de fietsers zelf verminderen en het is de vraag of oversteekpunt van de Rode Loper voldoende ruimte biedt voor het vervlechten van alle fietsstromen op dit punt. Tot slot: in de notitie en alle stukken daaromheen blijft onduidelijk met welk doel nu deze plotselinge besluitvorming plaats moet vinden. De Schotersingelbrug is in 2010 uit het Investeringsplan gehaald, dus geld voor zo n grote investering is er voorlopig niet. De besluitvorming hangt dus samen met welke variant planologisch mogelijk wordt gemaakt in het bestemmingsplan Nieuwstad. Over de vormgeving van de te kiezen variant wordt veel later besloten. In de notitie wordt in par. 1.2. gesteld dat het (ook nu) de bedoeling is om juist over de vormgeving van de fietsbrug met direct betrokkenen te overleggen, zodat oplossingen kunnen worden gevonden die passen in de omgeving. Wij willen graag schriftelijk van het college vernemen welke toezeggingen ze op dit punt willen doen met betrekking tot een open planproces voor het programma van eisen voor de vormgeving van de te kiezen variant met inbreng van vormgevingsdeskundigen, de wijkraden en de betrokken wijkbewoners. Als de gemeenteraad een besluit neemt over het bestemmingsplan voordat het overleg over de notitie is afgerond, vind de wijkraad dat vanwege het ontbreken van een goede afweging tegen de alternatieven op dat moment de Schotersingelbrug zeker uit het bestemmingsplan Nieuwstad dient te worden geschrapt. Ons tweede bezwaar betreft het ontbreken van een aanlegvergunningvereiste. Volgens de toelichting is één van de twee aanleidingen voor het opstellen van het bestemmingsplan het uitvoering geven aan het aanwijzingsbesluit beschermd stadsgezicht. In het bestemmingsplan wordt dit hoofdzakelijk vormgegeven door eisen aan gebouwen. In het nog geldende deel van het oude stadsvernieuwingsplan Frans Halsbuurt van 1989 daarentegen is sprake van een dubbelbestemming Beschermd Stadsgezicht Haarlem, waarbij een aanlegvergunningvereiste is opgenomen voor het afgraven en egaliseren van gronden, het aanleggen van Pagina 4 van 5
oppervlakteverhardingen en paden, etc. Zo n stelsel beschermt de cultuurhistorische en landschappelijke waarden van de Bolwerken. In het nieuwe bestemmingsplan is er geen aanlegvergunningstelsel opgenomen. In de Commentaarnota wettelijk overleg & participatie van 20 maart 2012 wordt daarop als volgt gereageerd: Aangezien alle gronden met de bestemming Groen in eigendom en beheer bij de gemeente zijn, zien wij geen aanleiding om een aanlegvergunningenstelsel op te nemen. Daarbij geldt dat in het bestemmingsplan aanpassingen aan het groen slechts zeer beperkt mogelijk zijn gemaakt. Ons inziens zijn de aanleg van een brug, het aanbrengen van verhardingen ten behoeve van een fietspad en het kappen van bomen wel degelijk grote ingrepen in de Bolwerken als onderdeel van het beschermd stadsgezicht Haarlem. In andere steden acht de gemeente het wel nodig hun parken met de status van beschermd stadsgezicht met een aanlegvergunningstelsel te beschermen, zoals bijvoorbeeld de gemeente Den Haag. De stelling dat er geen aanlegvergunningstelsel nodig is omdat de gemeente eigenaar is van de Bolwerken onderschrijven we niet. Het kan heel nuttig zijn dat de gemeente aan zichzelf een aanlegvergunning moet verlenen en moet motiveren waarom hun voorgenomen aantasting van de Bolwerken verantwoord is. De wijkraad heeft er derhalve bezwaar tegen dat de Bolwerken in dit bestemmingsplan de bescherming van een aanlegvergunningstelsel missen en wilt dat deze alsnog wordt toegevoegd. Met vriendelijke groet, namens wijkraad Frans Hals, Ed van Leersum (voorzitter) Bijlage: 1. Opmerkingen Quickscan Rode Loper Noord 2. Tellingen Rode Loper Noord, conclusie en advies. Pagina 5 van 5