. Programmabegroting 2014-2018 gemeente Haarlem
Programmabegroting 2014-2018 2
Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 3 Voorwoord... 5 Samenstelling bestuur... 7 Kerngegevens... 9 Organisatiestructuur... 11 Deel 1 Algemeen... 13 1.1 Inleiding en leeswijzer... 15 1.2 Strategische en beleidsmatige ontwikkelingen... 15 1.3 Onderzoeken ingevolge de Verordening art. 213a... 22 1.4 Uitgangspunten meerjarenraming... 23 1.5 Realisatie begroting, begrotingsuitkomst en meerjarenraming... 26 1.6 Bezuinigingen... 32 1.7 Investeringen... 36 Deel 2 Programma s... 37 2.1 Algemeen... 39 2.2 Samenvatting baten en lasten per programma en mutatie reserves... 40 2.3 Algemene dekkingsmiddelen en onvoorziene uitgaven... 42 2.4 Programma's: leeswijzer... 43 Programma 1 Burger en Bestuur... 45 Programma 2 Veiligheid, Vergunningen en Handhaving... 52 Programma 3 Welzijn, Gezondheid en Zorg... 62 Programma 4 Jeugd, Onderwijs en Sport... 71 Programma 5 Wonen, Wijken en Stedelijke Ontwikkeling... 82 Programma 6 Economie, Cultuur, Toerisme en Recreatie... 92 Programma 7 Werk en inkomen... 99 Programma 8 Bereikbaarheid en Mobiliteit... 106 Programma 9 Kwaliteit Fysieke Leefomgeving... 115 Programma 10 Financiën / Algemene dekkingsmiddelen... 128 Programmabegroting 2014-2018 3
Deel 3 Paragrafen... 133 3.1 Inleiding... 135 3.2 Lokale heffingen... 139 3.3 Weerstandsvermogen en risicobeheersing... 149 3.4 Onderhoud kapitaalgoederen... 155 3.5 Financiering... 165 3.6 Bedrijfsvoering... 171 3.7 Verbonden partijen en subsidies... 179 3.8 Grond- en vastgoedbeleid... 188 3.9 Sociaal domein... 197 Deel 4 Besluit... 201 4.1 Besluit... 203 Deel 5 Bijlagen... 205 5.1 Aanvullende maatregelen sluitende begroting 2014... 207 5.2 Investeringen 2013-2018... 213 5.3 Samenvattend overzicht van baten en lasten per programma, beleidsveld en product)... 227 5.4 Incidentele baten en lasten... 249 5.5 Reserves en voorzieningen... 250 5.6 Overzicht personeel... 252 5.7 Kostenonderbouwingen heffingen conform model VNG... 253 5.8 Afkortingenoverzicht / Begrippenlijst... 260 Programmabegroting 2014-2018 4
Voorwoord Hierbij bieden wij u de Programmabegroting 2014-2018 aan. Dit is de vierde en laatste begroting van het Haarlems college dat zich de afgelopen jaren heeft laten leiden door het coalitieakkoord Haarlem 2010-2014 Het oog op morgen, van D66, GroenLinks Haarlem, PvdA en VVD. De vier hoofdthema s van dit akkoord zijn: Solide en daadkrachtig; werken aan een gezonde financiële positie, een betrouwbare overheid, samen met actieve Haarlemmers, met een krachtige kleinere organisatie, aan een veilige en schone stad met verantwoorde gemeentelijke lasten en een internationaal georiënteerd bestuur; Groen en duurzaam; werken aan een klimaat neutrale stad, duurzame ruimtelijke ontwikkeling, mobiliteit en goede bereikbaarheid en versterking van de kwaliteit van groen en water; Vitaal en ondernemend; werken aan werk voor iedereen, goed onderwijs en aandacht voor cultuur, sport en recreatie; Sociaal en betrokken; dat iedereen meedoet, uitgaan van de eigen kracht, betaalbare woningen, aandacht voor jongeren en een eerlijk sociaal beleid. Aanvullende financiële maatregelen voor 2014 De begroting bevat de plannen voor het komende jaar en geeft een doorkijk naar de jaren daarna. De afgelopen periode heeft het college stevig ingezet op het verbeteren van de bedrijfsvoering van Haarlem. Dit is nog niet op het niveau dat wij nastreven, maar we maken wel grote stappen vooruit. Wij zijn erin geslaagd om voor 2014 een sluitende begroting aan te bieden aan de gemeenteraad. Dat is met inbegrip van 6,8 miljoen aan aanvullende maatregelen, die noodzakelijk waren om tot deze sluitende begroting te komen. De maatregelen worden in bijlage 5.1 toegelicht. Voor de jaren na 2014 is nog sprake van tekorten. Binnenkort ontvangt de gemeenteraad de resultaten van de takeninventarisatie. Daarin heeft het college geïnventariseerd welke ruimte er is om taken van de gemeente niet meer uit te voeren of te reduceren. Het schrappen van taken zal leiden tot lagere uitgaven. De gemeenteraad bepaalt welke maatregelen worden genomen om ook de meerjarenraming vanaf 2015 sluitend te kunnen maken. Raadsbehandeling programmabegroting 2014-2018 De begroting wordt door de gemeenteraad behandeld in de week van 11 tot en met 14 november 2012. College van burgemeester en wethouders Haarlem, 24 september 2013 Programmabegroting 2014-2018 5
Programmabegroting 2014-2018 6
Samenstelling bestuur College van burgemeester & wethouders B.B. Schneiders, Burgemeester Portefeuille: openbare orde en veiligheid, bestuurszaken en stadspromotie. Voorzitter van het college van burgemeester en wethouders en voorzitter van de gemeenteraad. E.P. Cassee, Wethouder (D66) Portefeuille: Provincie/regio/MRA, ruimtelijke ordening, bestemmingsplannen en projectbesluiten, vastgoed, participatie en inspraak. L.J. Mulder, Wethouder (GroenLinks) Portefeuille: duurzaamheid, wijken, mobiliteit, beheer en onderhoud. J.Chr. van der Hoek, Wethouder (D66) Portefeuille: sport, wmo, welzijn, volksgezondheid, dienstverlening en communicatie. C. Mooij, Wethouder (VVD) Portefeuille: financiën, bedrijfsvoering, cultuur. J. Nieuwenburg, Wethouder (PvdA) Portefeuille: economie, volkshuisvesting, onderwijs, jeugdbeleid, sociale zaken en deregulering. J. Scholten, Gemeentesecretaris Gemeenteraad D66 (7 zetels) mw. L.C. van Zetten, mw. D. Leitner, dhr. A.P. Marselje, mw. M.G.B. Breed, mw. D. Kerbert, dhr. E. de Iongh, mw. M. Pippel PvdA (7 zetels) mw. J. Langenacker, dhr. M. Aynan, mw. H. Koper, dhr. J. Fritz, mw. A. Ramsodit, dhr. R. Schaart, mw. M.C.M. Schopman GroenLinks (7 zetels) mw. C.Y. Sikkema, mw. T.E.M. Hoffmans, dhr. A. Azannay, dhr. H. Kruisman, dhr. D.A. Bol, mw. M.D.A. Huysse, dhr. R. Gebhardt VVD (6 zetels) dhr. R.G.J. de Jong, dhr. W.R. van Haga, mw. P.J. Bosma-Piek, dhr. W.J. Rutten, mw. M. Otten, dhr. J. Boer Sociaal Lokaal (3 zetels) dhr. R.H.C. Hiltemann, dhr. J. van de Manakker, dhr. P. Schouten CDA (3 zetels) dhr. M. Snoek, dhr. J.J. Visser, dhr. G.B. van Driel SP (2 zetels) mw. S. Özogül-Özen, dhr. B. Jonkers Ouderenpartij Haarlem (1 zetel) mw. F. de Leeuw - de Kleuver Haarlem Plus (1 zetel) dhr. C.J. Schrama Programmabegroting 2014-2018 7
Fractie Reeskamp (1 zetel) dhr. F.H. Reeskamp Actiepartij (1 zetel) dhr. J. Vrugt Griffier dhr. B. Nijman Programmabegroting 2014-2018 8
Kerngegevens I. Sociale Structuur Bevolking naar leeftijd 2010 2011 2012 2013 Leeftijd Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % 0-19 jaar 32.502 22% 32.858 22% 33.103 22% 33.508 22% 20-44 jaar 54.357 36% 54.305 36% 54.422 36% 54.422 36% 45-64 jaar 39.868 27% 40.586 27% 40.412 27% 40.512 26% 65 jaar en ouder 22.849 15% 22.946 15% 23.904 16% 24.638 16% Totaal 149.576 100% 150.695 100% 151.841 100% 153.080 100% Waarvan 15-64 jaar (potentiële beroepsbevolking) 101.998 68% 102.519 68% 102.395 67% 102.422 67% Bron: Bevolkingsgegevens: GBA-Haarlem Bevolking naar herkomst 2010 2011 2012 2013 Leeftijd Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Autochtonen 112.216 75% 112.624 75% 112.775 75% 113.032 74% Allochtonen 37.360 25% 38.071 25% 39.066 25% 40.048 26% Waarvan niet-westers 20.419 14% 20.716 14% 21.398 14% 21.887 14% Totaal 149.576 100% 150.695 100% 151.841 100% 153.080 100% Allochtoon met als herkomstgroepering één van de landen in Afrika, Latijns-Amerika en Azië (exclusief Indonesië en Japan) of Turkije. Aantal en percentage van het totaal aantal Haarlemmers. Aantal uitkeringsgerechtigden (per 31-12 vorig jaar) en aantal huishoudens met een laag inkomen 2010 2011 2012 2013 Huishoudens met een laag inkomen (rond het sociaal minimum 105%) 5.650 (2008) 5.660 (2009) 5.880 (2010) 5.880 (2010) Bijstandsgerechtigden 2.463 2.470 2.508 2.806 WAO-gerechtigden 6.124 5.747 5.180 4.746 WAZ-gerechtigden 221 199 156 129 WAjong-gerechtigden 1.447 1.608 1.688 1.772 WIA-gerechtigden 784 1.034 1.331 1.583 WW-gerechtigden 2.490 2.336 2.142 3.022 II. Fysieke Structuur Oppervlakte gemeente, lengte wegen, aantal woningen en bevolkingsdichtheid Aantal Oppervlakte gemeente in hectares 3.209 ha (2012) - waarvan woonterrein 1.254 ha (2008) - waarvan binnenwater 287 ha (2012) - waarvan historische stads- of dorpskern (wijk Oude Stad) 161 ha (2012) - waarvan openbaar groen (parken/plantsoenen, bos en natuurlijk terrein) 295 ha (2008) Lengte wegen in km 458 km (2012) Aantal woningen 71.975 (2013) Bevolkingsdichtheid per km2 land 5.195 (2012) Bevolkingsdichtheid per km 2 land voor Nederland is in 2012: 496. Programmabegroting 2014-2018 9
III. Financiële Structuur Algemene financiële gegevens 2014 (bedrag x 1.000) Totale baten (exclusief reservemutaties) 427.264 Totale lasten (exclusief reservemutaties) 420.513 Saldo toevoeging en onttrekking reserves 7.008 Saldo baten en lasten (+ = negatief saldo) -60 1 Algemene reserve 26.110 Algemene inkomsten gemeentefonds 180.406 Opbrengst Onroerend Zaak Belasting (OZB) 35.807 Investeringsvolume 58.781 Vaste schuld 582.000 Inclusief voorlopig resultaat tweede Bestuursrapportage 2013 Programmabegroting 2014-2018 10
Organisatiestructuur Programmabegroting 2014-2018 11
Programmabegroting 2014-2018 12