Sessie V 10.30 uur 11.00 uur Epidemiologie en bestrijding van hepatitis C in NL 27 september 2014 De 24 uur van Vanenburg Jim van Steenbergen, INZI LCI/RIVM
Vandaag 1). HCV-screening cohort baby boom in de USA 2). HCV in Europa 3). HCV in Nederland a). epidemiologie (bekend/onbekend/geschat) b). opsporen: makkelijk, lastig, onmogelijk c). uitdagingen Jim van Steenbergen, INZI LCI/RIVM
Chronische HCV prevalentie USA Ann Intern Med 2014; 160 (5): 293-300
National Health and Nutrition Examination Survey >6jaar 43.898 34.039 interview 32.791 LO Geen illegalen, geen gedetineerden, niet opgenomen in VPH, ZH Gestratificeerd, multistage, probability design 5.000/jaar VITROS anti-hcv chemi-luminescence immunoassay reactief? Chiron RIBA HCV 3.0 recombinant immunoblot (1,3% positief). Positief en intermediate COBAS AMPLICOR HCV test (1% positief). Schattingen gewogen naar 1). niet-opgenomen personen, 2). non-respons, 3). oversampling, 4). geen serologie, 5). onvoldoende serum,.. Demografie (leeftijd, geslacht, geboorteplaats/land, opleiding, inkomen) Risicofactoren bloedtransfusie <1992, ooit druggebruik, totaal aantal seks partners 1988-1994 NHNES 21.241 serumsamples 1.3% (2.7 miljoen 95%CI 2,4-3,0) 1999-2002 NHNES 15.079 serumsamples 1.3% (3.2 miljoen 95%CI 2,7-3,9) 2003-2010 NHNES 30.074 serumsamples 273/386 1,0% (2.7 miljoen 95%CI 2,2-3,2)
Analyse 2003-2010 Univariaat Multivariaat idem 40-59 jaar Man Non-hispanic black Geboren in US High school of lager Onder 2x armoede niveau Druggebruik Transfusie <1992* * niet statistisch sign 10 seks partners Algemene bevolking geboren 1945-1965 Allemaal screenen 2,6% RNA positief 800.000 RNA+ 120.000 doden
Vandaag 1). HCV-screening cohort baby boom in de USA 2). HCV in Europa 3). HCV in Nederland a). andere context b). epidemiologie (bekend/onbekend/geschat) c). opsporen: makkelijk, lastig, onmogelijk d). uitdagingen Jim van Steenbergen, INZI RIVM
9 7118 232 articles Mohd Hanafiah et al, Hepatology 2013
Hoe zit het dan in Nederland? 1. Epidemiologie 2. Ketenverloop HCV in Nederland 3. Opsporen 4. Uitdagingen
Proportion of incident infections among blood donors 2009-2013 Transfusion 2014
Cases per 100 person years HCV incidence among people who use drugs, Amsterdam Cohort Studies, 1986-2012 HCV incidence DU/100py 25 20 15 10 Ever injected All drug users 5 0 1986 1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 Update: van den Berg, Eur J Epidemiol 2007, SHM report 14 2013
nr of infections 1 5 Number of acute HCV infections by transmission route, the Netherlands, 2004-2013 60 The Netherlands, 2004-2013 50 40 30 20 10 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 heterosexual MSM IDU occupational accident vertical other unknown Source: RIVM-OSIRIS, notification data
1 HCV incidence among HIV positive MSM Amsterdam Cohort Studies, 6 1984-2012 Urbanus AIDS 2014
Prevalentie chronische HCV infecties HCV prevalentie 0,22% (95% CI 0,07 0,37) 9.600 -- 28.100 48.000
HCV schattingen NL (2009) EGM 11.500 (4.500-18.500) 41 IDU 7.800 (3.900-12.900) 28 MSM (hiv+) 1.300 ( 800-1.800) 4 Haemoph 500 2 % Low risk 7.100 ( 0 14.100) 25 Vriend, Epidemiol Infect 2012
28.100 HCV: hoe gaan we die vinden? WIE ZIJN ER AL BEKEND? Ooit gemeld aan GGD? Acute HCV-infectie meldplicht sinds 1999 Chronische HCV meldplicht 1999-2003
Femke Koedijk, Irene van Dijk, Eline Op de Coul (presentatie LOI 2006 evaluatie meldingsplicht HCV) 500 450 400 350 Meldingen HCV 1999-2006 Acuut Chronisch Onbekend 300 250 200 150 100 50 0 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Invoering aangifteplicht HCV Start Osiris LGV epidemie bij MSM Meldingsplicht Chronische HCV afgeschaft
Bierviltjes epidemiologie: HCV verloop in de zorgketen (cascade) Prevalentie behandelindicatie? Prevalentie Rianne Vriend, Epidemiol Infect 2012 Estimated HCV seroprevalence among individuals aged 15-79 years in the Netherlands, 2009 28.100 Source: studies in general Dutch population and in specific risk groups anti-hcv 0.22% min 0.07%- max 0.37 Behandel-indicatie Micallaf, J Viral Hep 2006 Spontaneous viral clearance following acute hepatitis C infection: a systematic review of longitudinal studies 28,100 ever infected x 0.74 (chronicity rate) = 20,794 chronically infected individuals min 9600- max 48,000 min 7104- max 35,520
Bierviltjes epidemiologie: HCV verloop in de zorgketen (2) Per main risk group - 1st generation migrants 41% - HIV- en HIV+ PWID 28% - HIV+ MSM 5% - Heamophilia patients 2% - Other: 25% Total adult population chronically infected 2009 Estimate: 20.794 individuals Limited sample, changing dynamics Diagnosed with chronic HCV in 2013 Expert consensus: 550 diagnoses/year since 1991 Estimate : 12.100 <58% Corrected for mortality & multiple diagnoses? % undiagnosed: >42%?? Per risk group?? Possible to obtain for HIV+, haemophiliacs, In NL < 8.700 onopgespoorde CC In NL < 6.000 bekend onbehandeld In NL < 9.000 huisartsen In NL < 6.000 praktijken 100% treatment indication Hepatitis Centra/ hiv behandelaren (SHM) niet te schatten Ever started treatment - 2014 Gipdatabank.nl, CVZ 880 per year since 2001 Estimate : 10.560 Corrected for mortality and multiple treatments? 10.560/1.6 per patient = 6.600 ever treated (54%) % untreated: >46%?? current viraemic??
Bierviltje fout? Zitten we er ernstig naast? HCV estimate undiagnosed (100-58%) 42% Angelique Vermeiren, PlosOne 2012: Capture-recapture (seroprev. 0,49%!) HCV infections hidden to health care (GP, hosp, other) 66% HCV estimate untreated (100-54%) 46% Papatheodoridis, Liv Int 2014: Systematic review 25 European studies in Europe (individual level data) untreatment rate HCV RNA+ patients 57 % Romania highest (89%), lower (still high) in other countries 52% Karen Lindenburg, EJGH 2011: mono-infected active drug users 67% SHM report 2013: HCV/HIV co-infected patients in hiv-centres 49%
1 2015 nieuwe therapeutische mogelijkheden genoeg redenen opsporen chronische HCV (1) Ooit vastgesteld, niet behandeld 6.000 her-evalueren 2 Nog niet vastgesteld? 9.000 (screenen/ vroeg opsporen) Gedragsgebonden risicogroepen Druggebruikers in zorg drugshulpverlening. Bekend Hiv+ MSM in zorg Onbekend hiv+ MSM actief testbeleid in zorg Ex-druggebruikers.. Contacten van gemelde acute HCV-infectie (<50/jaar) 24
Genoeg redenen opsporen chronische HCV(2) 3 4 EERSTE GENERATIE MIGRANTEN <9.000 / > 1.000.000 Zwangerenscreening HBV Urbanus KEA: net binnen grens Zwangere zelf: bepaalde landen Contacten van zwangeren Tuberculosescreening pilot Gelderland, Amsterdam Oproepen mbv GBA herkomst pilot Groningen, Arnhem Oproepen mbv GBA wijk/leeftijd pilot Maastricht 9% bevolking 48% HCV Oproepen door huisarts pilot Nijmegen Opzoeken pilots Rotterdam, Den Haag, Amsterdam, Utrecht, Alkmaar, enz WACHTEN OP GEZONDHEIDSRAAD (kankerscreening) OVERIGE (25%) 25 Internet (Freke Zuure) lage respons (hoogste prevalentie eerst) BIBHEP (Solko Schalm) obv leverwaarden
opzoeken kleinschalige, éénmalige projecten
Conclusie Er is goed inzicht in de veranderde epidemiologie in NL Hiv+ MSM: seksuele verspreiding HCV houdt aan, maar er gloort hoop Druggebruikers: nauwelijks een probleem voor nieuwe gebruikers Grootst vindbare groep: eerste generatie migranten uit endemische landen Onmogelijke groep 1/4!!! Beschikbare data over keten zijn te beperkt Omvang en karakteristieken van gediagnosticeerde en (met succes) behandelde populatie? Data per risicogroep noodzakelijk voor effectief screeningprogramma Nieuwe behandelingen rechtvaardigen actief opsporen Onbekend welke opsporingsmethode het beste werkt Onbekend tegen welke kosten
Uitdagingen ZORG stapsgewijs: 1st 1st Bekend een medisch specialist (dat zit dus wel goed? MDL/hiv/INZI/ ) inclusief drugshulpverlening (Trimbos, Mainline) Huisarts (ooit lab-uitslag gekregen, vastgelegd, en toen?) Niks gedaan actief aanzetten, ALAT/ASAT gedaan? Hoog? oproepen GGD (ooit gemeld, gesproken, voorlichting, omgeving gevaccineerd) Nooit naar zorg geleid ( toegeleid ) oproepen, testen, verwijzen Lab ondersteunende rol (gemeld aan aanvrager, vanaf dec 2008 ook GGD) Onbekend Medische indicatie (huisarts) NIGZ Charles Helsper meer testen, meer diagnoses BIBHEP (Solko Schalm) Screenen op herkomst kan niet zomaar Gezondheidsraad (1 e GM) Regionale initiatieven in de wacht : China Egypte Turkije Marokko Vietnam Tegelijk met tuberculose-screening (Regio Oost, GGD A dam Maria Prins) Bewustwording Clemens Richter Rijnstaate Arnhem
Uitdagingen BEVOLKING 1. Hoe slechten we drempels voor eerder gediagnosticeerde personen die nog niet in zorg zijn (of hoe maken we ze weerbaarder)? 2. Hoe motiveren we mensen met verhoogd risico zich te laten testen en behandelen? 3. Hoe zorgen we dat chronisch geïnfecteerden de behandeling afmaken en daarna onder controle blijven? 4. Hoe verhogen we het bewustzijn bij professionals & publiek?
Epidemiologie en bestrijding van hepatitis C in NL We zijn er nog niet Jim van Steenbergen, INZI LCI/RIVM
2013 Mohd Hamadiah 31
32
33
34