STRATEGISCH MEERJAREN BELEIDSPLAN 2013-2015 OPENBAAR BASISONDERWIJS VLAGTWEDDE Toegankelijk en verrassend goed onderwijs!
De meest beperkende denkgewoonte is om alle nieuwe informatie te toetsen aan wat je al weet. Het is de perfecte methode om te blijven waar je al bent. Napoleon Hill The Law of Success Strategisch beleidsplan openbaar basisonderwijs gemeente Vlagtwedde 2013-2015 (mei 2013) 2
INHOUDSOPGAVE VOORWOORD 4 INLEIDING 5 1. HET STRATEGISCH BELEIDSPLAN 7 1.1 Plaats van het strategisch beleidsplan 7 1.2 Beleidscyclus 8 2. HET OPENBAAR BASISONDERWIJS IN DE GEMEENTE VLAGTWEDDE 9 2.1 De visie van het Openbaar Basisonderwijs gemeente Vlagtwedde 9 2.2 Waar staan we? 10 2.3 Waar gaan we naar toe? 11 2.4 Doelstellingen 12 3 ACTIEPLAN 15 VERWIJZINGEN 17 LITERATUUR/BRONNEN/INTERNET 18 Strategisch beleidsplan openbaar basisonderwijs gemeente Vlagtwedde 2013-2015 (mei 2013) 3
VOORWOORD Voor u ligt het eerste strategisch beleidsplan van het openbaar basisonderwijs van de gemeente Vlagtwedde. In dit plan schetsen wij een beeld hoe de organisatie, onze visie en plannen, er over drie jaar uit dient te zien. Een strategisch beleidsplan schrijven voor een periode van drie schooljaren, is een uitdagende klus, omdat de maatschappelijke veranderingen elkaar in een rap tempo opvolgen. Het is lastig om te kunnen voorzien welke ontwikkelingen tot en met 2015 zijn ingezet of misschien al zijn geïmplementeerd en geborgd. In de afgelopen vier schooljaren hadden we te maken met een economische crisis, een verhard maatschappelijk klimaat, een focus op versterking van de basisvaardigheden en opbrengstgericht onderwijs, een ontwikkeling op informatietechnologie die versneld zijn intrede doet binnen het lesgeven op de scholen en de grootste onderwijsstaking ooit gehouden in het onderwijs rondom het thema passend onderwijs De kinderen van nu moeten kritisch kunnen omgaan met de veelheid aan informatie die hun 24 uur per dag ter beschikking staat. Ze moeten bijna als volwassenen kunnen beschikken over een onderscheidend vermogen en keuzes kunnen maken. Zij moeten in staat zijn om uiteindelijk werk te verwerven, dat een hoog kennisniveau vereist. Daarnaast moeten zij een eigen identiteit kunnen ontwikkelen in deze pluriforme samenleving. Ook moet rekening gehouden worden met andere factoren die van invloed zijn op ontwikkelingen binnen het onderwijs. Te denken valt aan landelijke ontwikkelingen als passend onderwijs, bezuinigingen, krimp, brede scholen en ontwikkeling van personeel (LB-functies, prestatiebeloning). Dit strategisch beleidsplan is bedoeld als eerste aanzet om de bovenschoolse organisatie te verbeteren vanuit een gezamenlijk richtpunt, onze visie. Vanuit deze visie schetsen wij een ideaalbeeld van een gewenste toekomst, dat een bijdrage levert aan het toekomstig beleid. We hopen dat dit beleidsplan een goede indruk geeft van onze ambities. Strategisch beleidsplan openbaar basisonderwijs gemeente Vlagtwedde 2013-2015 (mei 2013) 4
INLEIDING Het Openbaar Basisonderwijs Vlagtwedde valt onder het bevoegd gezag van het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Vlagtwedde. Het telt zeven locaties, waarvan er zes reguliere basisscholen zijn en één een basisschool voor anderstaligen. Er wordt binnen de gemeente Vlagtwedde samengewerkt op gebieden die voor alle scholen van belang zijn, zowel op onderwijskundig gebied als met betrekking tot het personeelsbeleid, financieel beleid en materieel beleid. Het voordeel van het samenwerken is dat de directies en schoolteams veel van elkaar kunnen leren en dat de gezamenlijke taken efficiënter kunnen worden aangepakt, waardoor er voor elke school meer tijd en meer mogelijkheden zijn om te werken aan de kwaliteit van het onderwijs op de locaties zelf. Wij vinden het van groot belang dat de scholen hoogwaardige onderwijskwaliteit leveren. Goed onderwijs leidt immers tot goed opgeleide leerlingen die hun eigen maimale niveau realiseren. Om dit doel optimaal te bereiken, leren wij ons zelf voortdurend in te spelen op veranderingen in onze omgeving. Hierbij maken wij gebruik van de beleidscyclus: plannen, uitvoeren, evalueren en bijstellen: de Demingcirkel: Plan, Do, Check, Act (vanaf nu PDCA-cirkel). Op deze wijze gaan wij fleibel om met de ontwikkelingen die voor ons liggen. De cirkel ziet er als volgt uit: Figuur: Demingcirkel Het strategisch beleidsplan is geschreven op hoofdlijnen en kaders vanuit beleidsvoornemens die al dan niet zijn beschreven in andere documenten. Daar waar Strategisch beleidsplan openbaar basisonderwijs gemeente Vlagtwedde 2013-2015 (mei 2013) 5
sprake is van al geformuleerd beleid in bestaande documenten, zullen we in dit beleidsplan volstaan met verwijzing naar deze documenten. Voor een overzicht van deze documenten, zie verwijzingen. Deze documenten zijn een nadere uitwerking van onderdelen van dit strategisch beleidsplan en feitelijk daardoor bijlagen. Desgewenst zijn deze documenten in te zien op het gemeentehuis en opvraagbaar door bevoegde instanties. Het strategisch beleidsplan wordt tenminste één keer per vier jaar vastgesteld. Daarmee sluit het ook aan bij de cyclus van het schoolplan (2011-2015). De uitwerking naar de praktijk zal jaarlijks in jaarplannen plaatsvinden. In het laatste jaar van deze vierjarige cyclus (2014-2015) wordt het plan door het bevoegd bezag, de gemeenschappelijke medezeggenschapsraad en de directieleden van de locaties geëvalueerd. De bevindingen van deze evaluatie zijn mede bepalend voor de bijstelling van het strategisch beleidsplan voor de nieuwe periode. Strategisch beleidsplan openbaar basisonderwijs gemeente Vlagtwedde 2013-2015 (mei 2013) 6
1. HET STRATEGISCH BELEIDSPLAN 1.1 Plaats van het strategisch beleidsplan Het strategisch beleidsplan neemt in de structuur van de beleidsdocumenten een centrale plaats in. De directe lijn naar het bestuurlijke jaarplan, de individuele schoolplannen en de schoolgidsen van de afzonderlijke locaties geven de richting aan voor de beleidsuitvoering op bestuurs- en op schoolniveau. Strategisch beleidsplan openbaar basisonderwijs gemeente Vlagtwedde 2013-2015 (mei 2013) 7
De schooljaarplannen geven de ontwikkelstappen weer. Jaarlijks vindt een evaluatie van het beleid plaats. 1.2 Beleidscyclus Om onze doelen te bereiken vinden wij het belangrijk dat er afspraken worden gemaakt op alle niveaus binnen de organisatie. De scholen formuleren in hun schoolplan en vervolgens in hun schooljaarplan mede de doelstellingen die voortvloeien uit het bestuurlijk strategisch beleidsplan. De resultaten op schoolniveau worden geëvalueerd door middel van bestuursrapportages, schooljaarverslagen en een schriftelijke vastlegging van de directievergaderingen. Strategisch beleidsplan openbaar basisonderwijs gemeente Vlagtwedde 2013-2015 (mei 2013) 8
2. HET OPENBAAR BASISONDERWIJS IN DE GEMEENTE VLAGTWEDDE 2.1 De visie/missie van het Openbaar Basisonderwijs gemeente Vlagtwedde De uitgangspunten en doelstellingen van het onderwijs worden voor het grootste deel bepaald door de in de Wet op het primair onderwijs (WPO). De visie van het Openbaar Basisonderwijs gemeente Vlagtwedde is als volgt geformuleerd: Het Openbaar Basisonderwijs Vlagtwedde is algemeen toegankelijk. Het Openbaar Basisonderwijs Vlagtwedde is een ontmoetingsplaats voor alle kinderen uit onze samenleving; waar onderwijs wordt gegeven in een open, democratische cultuur en waar mensen met respect voor elkaar samen leren, samen werken en samen leven. Het Openbaar Basisonderwijs Vlagtwedde staat voor kwalitatief hoogwaardig en professioneel onderwijs, uitdagend en rekening houdend met verschillen, kansrijk en actief lerend, gericht op een volwaardige ontwikkeling van alle leerlingen op didactisch, pedagogisch en sociaal-emotioneel gebied. Het Openbaar Basisonderwijs Vlagtwedde wil op een toegankelijke, inzichtelijke en toetsbare wijze komen tot kwalitatief goed onderwijs voor alle kinderen. De kinderen kunnen zich, binnen hun eigen mogelijkheden, in onze scholen op een veilige en pedagogisch verantwoorde wijze optimaal ontwikkelen. Het Openbaar Basisonderwijs Vlagtwedde wil hiermee bereiken dat de kinderen die onze scholen verlaten een goede basis hebben voor verdere ontplooiingskansen, die mogelijkheden bieden om in de samenleving gemotiveerd oplossingsgericht te leren, te werken en te leven. Dit is samengevat, voor de komende jaren in: Openbaar Basisonderwijs Vlagtwedde: Toegankelijk en verrassend goed onderwijs! Strategisch beleidsplan openbaar basisonderwijs gemeente Vlagtwedde 2013-2015 (mei 2013) 9
2.2 Waar staan we? Zoals in het voorwoord al staat beschreven, is het lastig om te kunnen voorzien welke ontwikkelingen tot en met 2015 zijn ingezet of misschien al zijn geïmplementeerd en geborgd. Wel kunnen we doelstellingen plannen, uitgaande van datgene wat we al weten. Ten aanzien van onderstaande onderwerpen weten we dat deze het onderwijs in Vlagtwedde beïnvloeden. Kwaliteit Het gaat zichtbaar goed met het openbaar basisonderwijs van de gemeente Vlagtwedde. Er zijn geen basisscholen met de waardering (zeer) zwak. Toch wil het bestuur anticiperen op risico s door de (eind)opbrengsten in kaart te brengen en acties te ondernemen wanneer een school als risicoschool wordt aangemerkt door de schoolleider alsook door de onderwijsinspectie. Krimp Binnen de provincie Groningen wordt de gemeente Vlagtwedde samen met andere gemeenten binnen Oost-Groningen, naast de gebieden De Marne en de Eemsdelta, aangeduid als krimpgebied. De gemeente Vlagtwedde krijgt te maken met bevolkingskrimp en dit zal invloed hebben op het leerlingenaantal binnen het onderwijs. Mensen die uit een krimpgebied verhuizen doen dat bijna nooit vanwege de woning, maar om werk, onderwijs en voorzieningen en mensen die binnen een krimpgebied verhuizen doen dit meestal niet vanwege de woning, maar vanwege voorzieningen (onderwijs, zorg) (KAW, maart 2012). Het openbaar basisonderwijs gemeente Vlagtwedde heeft daarom een missie: het wil zich profileren als toegankelijk en verrassend goed onderwijs. De kwaliteit moet goed zijn en de school(omgeving) aantrekkelijk en toegankelijk zijn ingericht voor ouders en kinderen. Sluitende begroting Het openbaar onderwijs heeft een sluitende begroting kunnen realiseren door goed financieel beleid en reserves op te bouwen voor komende schooljaren. Vanwege de te verwachten krimp zal het bestuur overgaan op personeelsbeleid waar kwaliteit in balans komt te staan tot beheersbare personele kosten. Onze ambitie is om een financieel gezonde organisatie te blijven met een sluitende begroting. Verzelfstandiging Strategisch beleidsplan openbaar basisonderwijs gemeente Vlagtwedde 2013-2015 (mei 2013) 10
In het schooljaar 2012-2013 wordt onderzoek gedaan naar verzelfstandiging van het openbaar basisonderwijs van de gemeente Vlagtwedde (door VOS/ABB). In juli 2013 zal er duidelijkheid moeten zijn over wel of niet verzelfstandigen. 2.3 Waar gaan we naar toe? Hoge kwaliteit staat voorop Het openbaar onderwijs van de gemeente Vlagtwedde kiest voor hoge kwaliteit van het onderwijs met een nadrukkelijke focus op het primaire proces. De regio staat bekend om zijn achterstanden op de verschillende vakgebieden. Op landelijk niveau worden er steeds meer eisen gesteld aan de kwaliteit van het onderwijs (bron: www.rijksoverheid.nl). Onze ambitie is om alle basisscholen in het basisarrangement te houden door, vanuit een gedragen visie en met de missie voor ogen, onderwijskwaliteit te bieden die voldoet aan de kerndoelen die gelden voor het basisonderwijs. Het openbaar basisonderwijs is klaar voor Passend Onderwijs Het openbaar basisonderwijs van de gemeente Vlagtwedde is op 1 augustus 2014 klaar voor Passend Onderwijs. Elke school heeft een schoolondersteuningsprofiel vastgesteld, waarin zij aangeven welke onderwijsondersteuning ze aan leerlingen kunnen bieden. Kan de school waar de leerling is aangemeld niet zelf in de benodigde onderwijsondersteuning voorzien, dan is het de verantwoordelijkheid van de school om binnen het samenwerkingsverband een school te vinden die wel een passend aanbod kan doen. Is het niet haalbaar om de leerling binnen het regulier onderwijs te plaatsen, dan kan een aanbod op het (v)so worden gedaan. Het openbaar basisonderwijs van de gemeente Vlagtwedde valt onder het samenwerkingsverband 20-01. De gemeente Vlagtwedde streeft naar ecellente leerkrachten in het openbaar basisonderwijs Het openbaar onderwijs van de gemeente Vlagtwedde heeft in de afgelopen periode ingezet op goed personeelsbeleid en zal personeelsbeleid prioriteit nummer één noemen. Gestart is met het vastleggen van goed personeelsbeleid om de kwaliteit te borgen en aantoonbaar beter te maken. De gesprekkencyclus is ingevoerd, wat betekent dat personeel en directies functioneringsgesprekken hebben en beoordelingsgesprekken ondergaan. Strategisch beleidsplan openbaar basisonderwijs gemeente Vlagtwedde 2013-2015 (mei 2013) 11
Onze ambitie is om een goede balans te vinden tussen ervaren leerkrachten en minder ervaren (alsook startende) leerkrachten, zodat kwaliteit geborgd kan blijven. De gemeente Vlagtwedde hanteert ontslagbeleid. Kennis ontwikkelen en delen Het openbaar onderwijs van de gemeente Vlagtwedde zet in op leerteams/netwerken om de onderwijsinhoudelijke kennis te vergroten. Onze ambitie is om vitaal en actief personeel aan het werk te hebben binnen de organisatie die zowel actuele ontwikkelingen blijven volgen alsook het onderwijs zelf blijven ontwikkelen vanuit een gedragen visie. De organisatie op orde In een organisatie met een cultuur van vertrouwen zien we (Jan Bommerez op het AVS congres 16 maart 2012): Dat informatie open wordt gedeeld. Dat er een hoge tolerantie is voor het maken van fouten binnen leerprocessen. Dat de cultuur innoverend is. Dat mensen loyaal zijn t.a.v. afwezigen. Dat mensen dingen bij hun naam kunnen noemen. Dat mensen op elkaar kunnen rekenen. Dat mensen blij zijn met elkaars succes. Dat er weinig vergaderingen zijn na de vergadering. Dat er transparantie heerst. Dat mensen echt zijn. Dat er een hoge graad van commitment en aansprakelijkheid heerst. Dat er een vitale energie stroomt, een creatief momentum. Onze ambitie is om een professionele organisatie te blijven, waarin personeelsleden veiligheid ervaren, omdat zij weten wat er van ze verwacht wordt (van Emst, 1999). 2.4 Doelstellingen Onze ambities kunnen we waarmaken door doelstellingen te hebben. De doelstellingen die het openbaar onderwijs Vlagtwedde heeft geformuleerd, worden beïnvloed door ontwikkelingen die al dan niet ingezet zijn of worden. Er zijn zes domeinen die we onderscheiden: organisatie, onderwijs, personeel, PR en communicatie, huisvesting en financiën. Strategisch beleidsplan openbaar basisonderwijs gemeente Vlagtwedde 2013-2015 (mei 2013) 12
Doelstellingen: 1. Organisatie 1. Professioneel en transparant Goed onderwijs, goed bestuur Publieke verantwoording School actief in de maatschappelijke omgeving Instandhoudingsbeleid 2. Onderlinge betrokkenheid Betrokkenheid van ouders Betrokkenheid van leerlingen Alle personeelsleden ambassadeur van het openbaar onderwijs Samenwerking tussen scholen onderling 2. Onderwijs 1. Verrassend goed onderwijs Opbrengst gericht werken 2. Passend onderwijs voor ieder kind 3. Openbare identiteit Actief burgerschap Respect voor elkaar GVO/HVO 4. Belangrijke rol voor ICT Website 3. Personeel 1. Goede leerkrachten voor ieder kind Actief en vitaal personeel Laag verzuimpercentage 2. Bewust personeelsbeleid Werving en selectie Vervangingslijst Functiemi Mobiliteit Talent benutten (arbeidsinteresse) Bekwaamheidsdossier/portfolio Professionaliseringsimpuls (lerarenbeurs) Strategisch beleidsplan openbaar basisonderwijs gemeente Vlagtwedde 2013-2015 (mei 2013) 13
4. PR en communicatie 1. Verbeterde marktpositie PR en communicatiebeleid Maatschappelijk ondernemerschap Dorpsgerichtheid 2. Professionele communicatie Communicatie met ouders Werving van leerlingen 5. Huisvesting 1. Aantrekkelijke schoolgebouwen Goed onderhoud Energiezuinig Veilige schoolgebouwen Binnenklimaat en hygiëne 2. Evenwichtig scholenbestand (Evaluaties) MFA Nieuwe MFA Concentratie van MFA (constructies) in de drie kernen (Noord- Midden-Zuid), waar noodzakelijk aangevuld met scholen in andere dorpen 6. Financiën 1. Financieel gezonde organisatie Sluitende begroting Minimale reserve Kostenbesparing 2. Transparant systeem van planning en controle Risicoanalyse Verzelfstandiging Strategisch beleidsplan openbaar basisonderwijs gemeente Vlagtwedde 2013-2015 (mei 2013) 14
2012-2013 2013-2014 2014-2015 Beleidsterreinen Meetbare doelstellingen 3 ACTIEPLAN Strategisch beleidsplan openbaar basisonderwijs gemeente Vlagtwedde 2013-2015 (mei 2013) 15
1. Organisatie Strategisch beleidsplan bestuur Jaarbeleidsplan vanuit strategisch beleidsplan opstellen Schrijven Strategisch beleidsplan SWOT analyse/evalueren en nieuw beleidsplan april 2015 Deming - cyclus Beknopt jaarverslag bestuur voor opstellen van jaarbeleidsplan Realistische en haalbare doelen kunnen bepalen voor jaarbeleidsplan Schoolplan per locatie waarvan Beleid formuleren voor 4 schooljaren waarin één deel bovenschools, dat wordt aangeleverd door het bestuur uitgangspunten strategisch beleidsplan mee worden genomen Schooljaarplan Strategisch beleid bestuur meenemen in Schoolbeleid Schooljaarverslag Verantwoording naar bestuur en eterne partners Zelfevaluatie bestuur Nieuw beleid bepalen Verzelfstandiging Onderzoek doen 2. Onderwijs Monitoren (opbrengsten): Cito eindtoets (schoolrapport schoolgroep) Schoolgroep Leerlingenpopulatie in beeld Hoogwaardig onderwijskwaliteit Inspectieoordeel positief houden KWINTOO 3. Personeel Loopbaanbeleid: POP/functioneringsgesprekken directieleden Beoordelen directie Beoordelingsgesprekken directieleden Beoordelen personeel Beoordelingsgesprekken personeel Personeelsbeleid, goed voor elkaar (Schoolsupport) Hoofdstuk 4, 1 en 2 Hoofdstuk 3 en 5 Hoofdstuk 6, 7 en 8 Mobiliteitsenquête / Er is jaarlijks een toename van geplande belangstellingsinventarisatie mobiliteit Uitvoeren functiemi Percentages halen 16% 24% 32% 40% Competentieprofiel Opnemen in personeelsbeleid Waardering Personeelsenquête Personeelsgids bestuur Schrijven 4. PR en communicatie Gezamenlijke open dag Promoten openbaar onderwijs Logo op iedere school Eén organisatie uitdragen Scholengids openbaar onderwijs gemeente Vlagtwedde Authenticiteit en verscheidenheid aan openbare basisscholen promoten Strategisch beleidsplan openbaar basisonderwijs gemeente Vlagtwedde 2013-2015 (mei 2013) 16
5. Huisvesting MFA Sellingen Nieuwbouw Interschool 6. Financiën Personeel in RDDF plaatsen Anticiperen op krimp Gezamenlijk inkopen van scholing Kostenbesparing X Eellente beloning Ecellente cultuurmiddelen Functiemi Gezamenlijke inkoop Papier, pennen, schriftjes e.d. Strategisch beleidsplan openbaar basisonderwijs gemeente Vlagtwedde 2013-2015 (mei 2013) 17
VERWIJZINGEN 1. Bestuursrapportage van iedere individuele school: schoolplan, schooljaarplan, schoolgids Strategisch beleidsplan openbaar basisonderwijs gemeente Vlagtwedde 2013-2015 (mei 2013) 18
LITERATUUR/BRONNEN/INTERNET Bommerez, J. (maart 2012). Door de bomen het bos zien: over transformationeel leiderschap. Utrecht: AVS congres, 16 maart 2012. Emst, A. v. (1999). Professionele cultuur in onderwijsorganisaties. Utrecht: Algemeen Pedagogisch Studiecentrum / Edukern. KAW architecten en adviseurs, (maart 2012) Groei, krimp en migratie. Onderzoek naar verhuisstromen, -motieven in Groningen en een deel van Drenthe. www.kaw.nl www.rijksoverheid.nl Strategisch beleidsplan openbaar basisonderwijs gemeente Vlagtwedde 2013-2015 (mei 2013) 19