NIEUWSBRIEF Juli 2011 Inhoud: Landelijke monitor geïnformeerde besluitvorming Onderwijsspreekuur voor Echoscopisten en Gynaecologen Regiobijeenkomst Cursus counselen Toepassing van correctiefactoren voor eerste trimester Downsyndroom screening Toepassing andere correctiefactoren voor eerste trimester Downsyndroom screening GUO type II indicatie Follow up in Echopraktijken URA/UZI-registratie voor directe gegevensuitwisseling Gegevenslevering Peridos TV uitzending met Eva Pajkrt Bereikbaarheid tijdens zomervakantie Landelijke monitor geïnformeerde besluitvorming Eerst wat leuke feiten; Het totaal aantal aangeboden vragenlijsten is op dit moment 11.070. 8.307 zwangere vrouwen gaven de voorkeur aan een digitale vragenlijst, 2.763 hadden voorkeur voor een papieren vragenlijst. Een erg goed resultaat, waarvoor wij jullie hartelijk willen bedanken! Praktijken die niet konden deelnemen aan de eerste meetweken, zullen binnenkort opnieuw benaderd worden om alsnog gedurende 4 weken deel te nemen aan de landelijke monitor. Onderwijsspreekuur voor Echoscopisten en Gynaecologen met kwaliteitsovereenkomst V.a. 2 september is er elke vrijdagmiddag van 14:00 tot 16:30 uur een onderwijsspreekuur op de polikliniek prenatale diagnostiek van het AMC. Echoscopisten en Gynaecologen, die een kwaliteitsovereenkomst hebben met de SPSAO en in het bezit zijn van een NT en SEO certificering, kunnen zich aanmelden voor hands-on training voor eerste trimester echoscreening (o.a. NT, ductus venosus en tricuspidalis meting) of voor aanvullend SEO onderwijs. Aan deze middag zijn géén kosten verbonden. Geïnteresseerden kunnen zich aanmelden via Angelique Hartman. Onderwijsspreekuur voor echoscopisten en gynaecologen zonder kwaliteitsovereenkomst Echoscopisten en Gynaecologen, die nog geen kwaliteitsovereenkomst hebben met de SPSAO of die in een ziekenhuis werken met een kwaliteitsovereenkomst, maar zelf nog niet in het bezit zijn van een NT en/of SEO accreditatie, kunnen zich aanmelden voor hands-on training voor eerste trimester echoscreening of voor SEO onderwijs in overleg op woensdag of vrijdag, in te plannen bij dr. P.G. Robles de Medina. Hieraan is een bedrag van 150,-- per dagdeel verbonden. Kandidaten kunnen bij gebleken geschiktheid aangemeld worden voor het NT en/of SEO praktijkexamen, waarvoor aparte Afdeling tarieven Obstetrie, gelden (zie H4-205, FMF). Postbus Geïnteresseerden 226601100 DD kunnen Amsterdam. zich aanmelden Ingeschreven via K.V.K. Angelique 34289424 Hartman. 1/5
Regiobijeenkomst donderdag 22 september 2011 Gezamenlijke regionale bijeenkomst SPSAO AMC / RCPS VUmc. Tijd: 14.30-17.00 uur. Locatie: AMC. Onderwerpen: o.a. gegevenslevering Peridos en zwangerschapsdatering. Het volledige programma wordt u begin september toegezonden. Ook willen we u vragen om een opmerkelijke casus in te sturen, die u zelf met een PowerPoint (maximaal 5 dia s) tijdens deze middag zou willen presenteren. Interessant is wat u van de casus hebt geleerd en wat wij ervan kunnen leren. Cursus counselen dinsdag 22 november 2011 Doelgroep: zorgverleners die gaan counselen over prenatale screening. Informatie: http://www.spsao.nl/index.php?text_id=34&subonderwerp_id=13 Aanmelden: Bureau PAOG, tel: 020 4448444, e-mail: paog@vumc.nl Tijd: 9:00 uur 16:30 uur. Locatie: volgt. Toepassing van correctiefactoren voor eerste trimester Downsyndroom screening Recente data-analyse van het RIVM toont aan dat gewichtsgecorrigeerde PAPP-A MoM waarden significant verlaagd zijn in de subgroepen rokers, IVF/ISCI zwangerschappen, DM en vaginaal bloedverlies in het eerste trimester. Voor de gewichtsgecorrigeerde fβ-hcg MoM was alleen een significante verlaging waar te nemen bij rokers, maar in mindere mate dan de PAPP-A MoM. Vanzelfsprekend heeft een lagere PAPP-A MoM invloed op het aantal hoge risico s op Downsyndroom in de zwangerenpopulatie en daarom ook op het foutpositieven percentage (FPR). Dit is een ongewenste situatie, want een hoge FPR betekent meer onnodige invasieve diagnostische ingrepen (vlokkentest of vruchtwaterpunctie) en dus een verhoogd aantal iatrogene miskramen. De verschillen in MoM waarden en het effect op de prestatie van de screeningtest zijn het grootst in de subgroepen roken en IVF/ICSI zwangerschappen. De mediane PAPP-A MoM bij rokers was 0,83. Dit komt overeen met MoM waarden gepubliceerd in eerdere studies naar het effect van roken op de eerste trimester combinatietest (Spencer, 2004; Bestwick, 2008). In de data-analyse is roken als dichotome variabele meegenomen; er werd alleen onderscheid gemaakt tussen wel of niet roken. Het is mogelijk dat een analyse van de mate waarin een zwangere rookt een specifieker beeld geeft van de invloed op de screeningparameters, maar deze informatie wordt meestal niet voldoende betrouwbaar geregistreerd. Uit de literatuur blijkt echter dat zowel voor PAPP-A als fβ-hcg er geen trend in MoM waarden lijkt te zijn naarmate een zwangere meer rookt (Spencer, 2004). Ook de lage PAPP-A MoM in IVF/ICSI zwangerschappen (0,84) is vergelijkbaar met de internationale literatuur (Gjerris, 2009; Engels, 2010). In de RIVM data-analyse werd geen onderscheid gemaakt tussen IVF en ICSI zwangerschappen, maar uit andere studies blijkt dat de mediane MoM waarden voor beide groepen hetzelfde zijn. De verschillen in MoM waarden bij rokers en IVF/ICSI zwangerschappen hebben tot gevolg dat de screen positieven percentage (SPR) significant hoger is in deze subgroepen vergeleken met de Afdeling normale Obstetrie, subgroep. H4-205, Deze hogere Postbus SPR 22660 is in 1100 mindere DD Amsterdam. mate ook Ingeschreven aanwezig in K.V.K. de subgroepen 34289424 DM en vaginaal bloedverlies, echter niet significant. Dat de invloed van de laatste twee factoren op de eerste trimester combinatietest gering is werd recent ook beschreven (Spencer, 2010a; Spencer, 2010b). 2/5
Tabel 1: Overzicht van de correctiefactoren voor roken en IVF/ICSI zoals beschreven in de recente internationale literatuur. ROKEN aantal rokers MoM fb-hcg MoM PAPP-A Bestwick et al. 2008 (meta-analyse) * 20119 0.94 0.81 Kagan et al. 2008 11332 0.96 0.83 Spencer et al. 2004 3779 0.97 0.84 Wright et al. 2010 23864 0.96 0.84 RIVM 1927 0.94 0.83 * de andere genoemde studies zitten niet in deze meta-analyse IVF ICSI aantal IVF MoM fb-hcg MoM PAPP-A aantal ICSI MoM fb-hcg MoM PAPP-A Engels et al. 2010 203 0.94 0.76 192 1.04 0.71 Gjerris et al. 2009 512 NS 0.78 396 NS 0.79 Kagan et al. 2008 2115 1.09 0.90 - - - Tul et al. 2006 130 1.04 0.94 54 0.91 0.82 Wright et al. 2010 5089 1.07 0.92 647 * 1.05 0.91 RIVM 882 ** 1.03 0.84 - - - * aangeduid als "gebruik van ovulatiestumulerende medicatie" en niet specifiek ICSI, ** geen onderscheid tussen IVF en ICSI Op basis van deze data-analyse is door het Centraal Orgaan besloten om per 1-1-2012 een correctiefactor toe te passen voor PAPP-A bij rokers en IVF/ICSI zwangerschappen. Het implementeren van deze correctiefactoren in de kansberekeningsoftware, en daarmee in het huidige screeningsprogramma is vrij eenvoudig. Een overzicht van eerdere literatuur over deze correctiefactoren voor Downsyndroom screening is weergegeven in tabel 1. De berekende correctiefactoren in onze evaluatie komen sterk overeen met de internationale literatuur. De MoM waarden gepresenteerd in deze data-analyse kunnen daarom worden gebruikt in het nationale screeningsprogramma. Toepassing van ANDERE correctiefactoren voor eerste trimester Downsyndroom screening: NEUSBOT, DUCTUS VENOSUS, HARTFREQUENTIE EN TRICUSPIDALIS REGURGITATIE Er blijkt nogal wat onduidelijkheid te bestaan over het hanteren van andere markers in de kansberekening op Downsyndroom, Trisomie 18 en Trisomie 13. Het is landelijk door het Centraal Orgaan nog niet besloten om te corrigeren voor de aan- of afwezigheid van het neusbotje, afwijkende TR, afwijkende flow in de DV of een relatieve tachy- danwel bradycardie. De SPSAO raadt gebruik van deze correctiefactoren in de kansberekening op trisomieën af. U stelt zich daarbij kwetsbaar op, omdat deze correctiefactoren landelijk nog niet zijn geaccordeerd. Het is uiteraard wel toegestaan om deze markers te beoordelen en in te voeren in de database. Wij juichen dat toe en willen graag dat u de gegevens opslaat in uw database. Bij afwijkingen (dus bij TR, afwezigheid van het neusbotje of afwijkende flow in de DV) kunnen patiënten altijd verwezen worden naar het AMC voor verdere evaluatie en counseling. GUO type II indicatie Afdeling Obstetrie, H4-205, Postbus 226601100 DD Amsterdam. Ingeschreven K.V.K. 34289424 Alle patiënten met een NT > 3,5 mm moeten zo snel mogelijk (12-16 weken) verwezen worden voor een type II echo. Dit is een landelijk richtlijn. Patiënten met een NT > p95 of een NT > 3 mm mogen verwezen worden naar het AMC voor een type II echo bij 20 weken. Dit is een lokale richtlijn. Patiënten met een PAPP-A en/of beta-hcg < 0,25 MoM of PAPP-A en/of beta-hcg > 4 MoM bij 20 weken een type II echo. 3/5
Follow up in Echopraktijken Het is gebleken dat de meeste echopraktijken geen zwangerschapsuitkomst in hun bronsysteem bijhouden. Dit vinden wij niet wenselijk. Graag willen we u verzoeken om de zwangerschapsuitkomst altijd in te voeren. Uiteindelijk is het de bedoeling dat alle gegevens in Peridos komen, maar zover is het nu nog niet. We zijn in het AMC bezig om de gegevens van de combinatietest en de SEO periode 2007-2011 te evalueren. Hiervoor is het belangrijk om zoveel mogelijk zwangerschapsuitkomsten te achterhalen. Wij hebben hier twee artsonderzoekers voor aangenomen. Dit zijn Bart Jan Voskamp en Larisa van Leijden. Alle Astraia gebruikers worden hierover binnenkort benaderd. URA/UZI-registratie voor directe gegevensuitwisseling Onlangs is door de minister goedkeuring verleend aan de doorstart van fase 2 elektronische gegevensuitwisseling: het perinataal webbased dossier. Het gaat om de HL7-koppelingen tussen de bronsystemen van verloskundigenpraktijken, maar ook van echocentra en ziekenhuizen enerzijds en Peridos, PRN en Praeventis anderzijds. Ofschoon nu met Excelbestanden wordt gewerkt, verdient een HL7-koppeling de voorkeur omdat dan de gegevens actueel zijn. Voor u als zorgaanbieder betekent dit dat u de beschikking moet hebben over een UZI-pas en UZI-servercertificaat. Mocht u dit nog niet hebben, dan vragen wij u op korte termijn de aanvraagprocedure te starten. Zie: http://www.uziregister.nl Uw contactpersoon bij de leverancier van het bronsysteem kan u hierbij ondersteunen. Gegevenslevering Peridos Gebruikers van Orfeus, Onatal en Vrumun kunnen counselinggegevens over 2010 en 2011 aanleveren door ze te exporteren in Excelformat en vervolgens in Peridos op te laden. Bent u hier nog niet mee gestart dan vragen wij u er op korte termijn mee te beginnen. Een uitgebreide handleiding vindt u op de website van Peridos : http://www.peridos.nl/gegevensinvoer Micronatal Bent u onlangs overgestapt van Micronatal naar Onatal, dan kan een eenmalige dump van gegevens gemaakt worden voor Peridos. Hiervoor kunt u contact opnemen met de leverancier. Zie onze website voor contactgegevens. http://www.spsao.nl/index.php?subonderwerp_id=7 Mosos Export vanuit Mosos is beschikbaar voor gebruikers van de versie 10.2. Voor de software update kan een afspraak gemaakt worden met BMA om deze versie te installeren. Astraia Voor Astraia gebruikers komen binnenkort nieuwe queries beschikbaar om de counseling, SEO en combitest gegevens op te laden naar Peridos. Geen bronsysteem? Beschikt u niet over een bronsysteem voor dataopslag, dan dient u de gegevens handmatig op een Nieuw vormgegeven Excelformulier in te vullen en dit vervolgens te uploaden naar Peridos. Afdeling Obstetrie, H4-205, Postbus 226601100 DD Amsterdam. Ingeschreven K.V.K. 34289424 Handleidingen en het nieuwe Excelformulier voor handmatige invoer counseling, NT-combitest en SEO zijn vinden op de website http://www.peridos.nl/gegevensinvoer Oude Excel formulieren zoals de minimale dataset voor counseling mogen in 2011 niet meer gebruikt worden, omdat deze niet in Peridos opgeladen kunnen worden. 4/5
TV uitzending Op 5 juli was Eva Pajkrt te zien in de IKON uitzending Spraakmakende Zaken. In deze uitzending stond het dilemma van ouders centraal als blijkt dat er iets helemaal mis is met hun ongeboren kind. Voor wie het gemist heeft, volgt hier een linkje naar de uitzending. http://www.beta.uitzendinggemist.nl/afleveringen/1106020-het-abortus-dilemma Vakantie Van 21 juli t/m 12 augustus zijn wij wegens vakantie beperkt bereikbaar. Voor dringende zaken kunt u contact opnemen met het algemene secretariaat, tel: 020-5662357 (vragen naar Pascale Robles de Medina). Voor specifieke Peridos vragen kunt u van dinsdag t/m vrijdag contact opnemen met de Regiobeheerder van het VUmc, Ineke Wester. Zij is bereikbaar op tel.nr. 020-4443237. Met vriendelijke groet, Eva Pajkrt, MD, PhD Hoofd Prenatale Diagnositiek en Fetal Medicine Unit Directeur Stichting Prenatale Screening Amsterdam en Omstreken P.A. Angelique Hartman, Regiobeheerder Stichting Prenatale Screening A'dam e.o. Academisch Medisch Centrum Afdeling Obstetrie Kamer H4-205 Postbus 2260, 1100 DD Amsterdam Tel 020-5662357 Fax 020-6963489 Website: www.spsao.nl E-mail spsao@amc.uva.nl Afdeling Obstetrie, H4-205, Postbus 22660 1100 DD Amsterdam. Ingeschreven K.V.K. 34289424 5/5