De ins en outs van de. Eerste trimester combinatietest. Drs. Jacqueline Siljee

Transcriptie

1 De ins en outs van de Eerste trimester combinatietest Drs. Jacqueline Siljee Projectmanager referentie laboratorium voor downsyndroom screening Infectieziekten onderzoek, Diagnostiek en Screening - IDS Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu - RIVM Postbus 1, 3720 BA Bilthoven t: f: e: jacqueline.siljee@rivm.nl

2 Hoe werkt de kansberekening? Kans = test x test x test x leeftijd

3 PAPP-A en fβ-hcg Pregnancy-associated plasma protein A (PAPP-A) en free beta human chorion gonagotropin (fβ-hcg)

4 De nekplooi meting

5 Hoe werkt de kansberekening? Test: Normaliseren voor zwangerschapsduur

6 PAPP-A concentratie van 1500 miu/l is gelijk aan: 2 MoM bij 69 dagen, 1 MoM bij 78 dagen ½ MoM bij 92 dagen

7 Tussen 8w en 13w 6d zwangerschap: - PAPP-A concentratie neemt toe - Fβ-hCG concentratie neemt af - NT neemt toe Zwangerschapsduurbepaling is heel belangrijk! Dat doen we op basis van de CRL ten tijde van de NT meting Zwangerschapsduur = (67.234*CRL) 1/2

8 Hoe werkt de kansberekening? Test: Normaliseren voor zwangerschapsduur Van MoM naar likelihood ratio Likelihood ratio: de kans op een aangedane zwangerschap de kans op een onaangedane zwangerschap

9 Verdeling MoM PAPP-A normale en Down syndroom zwangerschappen 2 PAPP-A Normale populatie PAPP-A Down syndroom MoM

10 Verdeling MoM PAPP-A normale en Down syndroom zwangerschappen 2 PAPP-A Normale populatie 1.5 LR= 0.3/1.2 LR= 0.9/0.9 LR= 1.2/0.3 PAPP-A Down syndroom MoM MoM

11 PAPP-A 2 T13 T18 Unaffected T21 LR 1 Mediane MoM PAPP-A bij T21 in Utrecht tussen : 0, MoM

12 LR PAPP-A 2 T13 T18 Unaffected T MoM fbeta hcg 2 T13 T18 Unaffected T21 LR 1 Mediane MoM fβ-hcg bij T21 in Utrecht tussen : 1, MoM

13 PAPP-A 2 T13 T18 Unaffected T21 NT LR fbeta MoM hcg 2 T13 T18 T13 T18 Unaffected T Unaffected T21 LR 1 LR MoM Hoge NT MoM draagt bij aan kans op een aangedane fetus MoM

14 Hoe werkt de kansberekening? Test: Normaliseren voor zwangerschapsduur Van MoM naar likelihood ratio Kans = test x test x test x leeftijd Concentratie maakt MoM, MoM maakt LR, LR en leeftijd maakt kans

15 Leeftijdskansen

16 Rekenvoorbeeld kansberekening CRL = 53 mm op (=> zwangerschapsduur is 11w 6d, of 83 dagen) PAPP-A concentratie is 1500 IU/l op => mediane concentratie bij 69 dagen is 750 IU/l => 2 MoM Gewicht is 60 kg => 1,33 MoM PAPP-A na gewichtscorrectie LR = 0.3 / 1.2 = 0.25 Fβ-hCG concentratie 50 ng/ml op => mediane concentratie bij 69 dagen is 75 ng/ml => 0,67 MoM Gewicht is 60 kg => 0,61 MoM fβ-hcg na gewichtscorrectie LR = 0.45 / 1.35 = 0.33 NT is 1,1 mm op , bij 83 dagen is de mediane NT 1,3 mm => 0,85 MoM LR = 0.6 / 3.2 = 0.33 Geboortedatum zwangere is , ze is 35,5 jaar oud wanneer ze is uitgerekend => a priori kans is 1:240 Kansberekening 240*0.25*0.33*0.33 = 8640

17 Wat kan er mis gaan? In het laboratorium: afwijkingen die leiden tot een incorrecte PAPP- A of fβ-hcg Incomplete of foute gegevens (correctiefactoren!) Slechte NT meting Incorrecte zwangerschapsduur (CRL bij NT-meting is leidend) Foute MoMs leiden tot foute LRs, en daarmee tot foute risico s

18 Effect van onnauwkeurig meten LRs worden kleiner, populatie overlap groter Dit is NT, zelfde geldt voor alle MoMs NT 4 Unaffected T21 3 LR MoM

19 Bijzondere omstandigheden Tweelingen (2%) Mono- en dichoriale tweelingen Vanishing twin IVF/ICSI (2-5%) Met en zonder hormoonbehandeling Eiceldonaties (10% van IVF/ICSI zwangerschappen) Roken (~5%) Eerdere trisomie zwangerschappen Nu geen correctie op: Etniciteit Diabetes Vaginaal bloedverlies

20 Tweelingen Monozygote tweelingen (30%) Splitsing 8-12 dagen na bevruchting = monochoriaal, monoamniotisch Dizygote tweelingen (70%) Splitsing 4-7 dagen na bevruchting = monochoriaal, diamniotisch Splitsing < 3 dagen na bevruchting = dichoriaal, diamniotisch (Shetty and Smith, 2005)

21 Mediane MoMs in tweelingen Wright et al., PD, 2010

22 Tweelingen Kansberekening: 1 moeder, 1 serum sample, 1 bepaling van PAPP-A en fβ-hcg. 2 NT metingen. Opmerkingen: LR monochoriale tweelingen: gemiddelde van de NT MoM van de 2 foetussen LR dichoriale tweelingen: voor iedere foetus apart een kans berekening Detectie percentage bij tweelingzwangerschappen is lager, zo n 70% versus 85%

23 Vanishing twins Situatie Er is sprake van een lege vruchtzak Er is sprake van een vanishing twin (geen hartactie, meetbare CRL) Keuze Behandelen als eenlingzwangerschap Behandelen als eenlingzwangerschap, PAPP-A niet meenemen in de berekening Spencer et al., Prenat Diagn 2010; 30:

24 IVF/ICSI zwangerschappen +/- Hormoonbehandeling Dit geldt niet voor IUI Bij eiceldonatie wordt bij de kansbepaling voor de a priori kans de leeftijd van de donor gebruikt En voor cryozwangerschappen de leeftijd van de eiceldonor bij eicelextractie

25 Procentuele bijdrage van de verschillende trisomieën trisomie 13 trisomie 18 trisomie 21 overige trisomieen totaal Data: Klaske Lichtenbelt, Klinische Genetica UMCU

26 Screenen helpt

27 En is voor alle leeftijden 100 DR 90 FPR Percentage < Maternale leeftijd (klasse)

28 Tweelingen, echografische herkenning Dichoriale tweelingen Monochoriale tweelingen (Nicolaides et al., 2004) Lambda peak T-sign (dik septum tussen dooierzakken)