Excellente Politiezorg Ned en Eng.book Page 1 Thursday, May 24, :13 PM

Excellente Politiezorg Ned en Eng.book Page 1 Thursday, May 24, 2007 1:13 PM

Excellente Politiezorg Ned en Eng.book Page 2 Thursday, May 24, 2007 1:13 PM Redactie: Willy BRUGGEMAN, Jean-Marie VAN BRANTEGHEM en Dirk VAN NUFFEL Redactiecoördinatie: Patricia SCHARFF Redationele bijdragen: Dirk DELARUE, Jacques PHILIPPAERTS, Paul SPAENS, Dirk VAN AERSCHOT, Roger VAN DE SOMPEL, Marc ADANS-DESTER, Marylou NIVARLET en Paul VANDEN- BERGHE Vertaling: Valerie BEDOYAN en Carine DESCHEEMAEKER Coverfoto: Lavinia WOUTERS (Federale politie Algemene Directie Personeel Interne Communicatie) Uitgeverij Politeia nv Ravensteingalerij 28 1000 Brussel Tel: 02/289.26.12 Fax: 02/287.26.19 info@politeia.be www.politeia.be Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. D /2007 / 8132 / 90

Excellente Politiezorg Ned en Eng.book Page 3 Thursday, May 24, 2007 1:13 PM INHOUDSTAFEL NAAR EEN EXCELLENTE POLITIEZORG DEEL I. Beleidsnota... 7 1. Visie op een 'excellente politiezorg'... 7 2. Bijdrage aan maatschappelijke veiligheid... 8 3. Een huis voor een excellente politiezorg'... 9 4. Zowel federale als lokale politie... 11 5. Geen revolutie maar evolutie... 11 6. Via beleid op weg naar een nog betere politiezorg... 12 7. Niemand aan de zijlijn... 13 DEEL II. Toelichting bij de basisbegrippen... 15 Inleiding... 15 1. Het basisbegrip gemeenschapsgerichte politiezorg... 17 1.1 Regelgevende basis... 17 1.2 Definitie en visie... 19 2. Het basisbegrip informatiegestuurde politiezorg... 21 2.1 Regelgevende basis... 22 2.2 Definitie en visie... 23 2.3 De verbanden tussen IGPZ en GGPZ... 27 3. Het basisbegrip optimale bedrijfsvoering... 28 3.1 Regelgevende basis... 29 3.2 Definitie en visie... 30 3.3 De verbanden tussen OBV, GGPZ en IGPZ... 33 3.4 De vijf organisatiegebieden... 35 3.5 De vijf groepen van belanghebbenden... 36 3.6 De vijf groeifasen... 38 3.7 De PDCA-regelkring... 42 4. Het basisbegrip maatschappelijke veiligheid... 44 4.1 Regelgevende basis... 45 4.2 Definitie en visie... 46 4.3 De verbanden tussen MV, GGPZ, IGPZ en OBV... 50 4.3.1 Het verband tussen MV en GGPZ... 50 4.3.2 Het verband tussen MV en de andere basisbegrippen IGPZ en OBV... 55 4.3.3 Legitimiteit doorheen alle basisbegrippen... 56 5. Samenvatting: een excellente politiezorg... 58 INHOUDSTAFEL 3

Excellente Politiezorg Ned en Eng.book Page 4 Thursday, May 24, 2007 1:13 PM DE PIJLERS VAN EEN GEMEENSCHAPSGERICHTE POLITIEZORG IN BELGIË 1. De eerste pijler: de externe oriëntering... 67 1.1 De pijler van de externe oriëntering omvat twee (sub)pijlers... 67 1.2 De gemeenschap(pen): een veelzijdig begrip... 68 1.3 De behoeften en verwachtingen van de bevolking... 69 1.3.1 Algemeen... 69 1.3.2 De behoeften van de bevolking... 69 1.3.3 De verwachtingen van de bevolking... 69 1.3.4 De behoeften en verwachtingen van de overheid... 70 1.4 De behoeften en verwachtingen bepalen... 70 1.4.1 Dé voorwaarde: nauwe gemeenschapsrelaties of inbedding... 70 1.4.2 Hoe kunnen de verwachtingen en behoeften bepaald worden?... 71 2. De tweede pijler: het probleemoplossend werken... 71 2.1 Probleemoplossend werken: een omschrijving... 72 2.2 Verduidelijking van deze omschrijving... 72 2.3 Doelstellingen van het probleemoplossend werken... 73 2.4 Hoe realiseren?... 73 2.4.1 Zich vooral richten op hardnekkig terugkerende problemen... 73 2.4.2 Zich op de onderliggende oorzaken van de problemen richten... 73 2.4.3 Het probleem integraal en geïntegreerd benaderen 74 2.4.4 De aanpak verloopt gepland en doordacht... 74 2.4.5 Het probleem gericht aanpakken: focussen... 75 3. De derde pijler: het partnerschap... 75 3.1 Waarom samenwerken?... 76 3.2 De externe partners... 77 3.2.1 De politieoverheden... 77 3.2.2 De andere overheden en organisaties... 77 3.2.3 De andere componenten van de hervormde geïntegreerde politie... 78 3.2.4 De bevolking... 79 3.2.4.1 De samenwerking met de bevolking opbouwen... 79 3.2.4.2 De sociale zelfredzaamheid van de bevolking stimuleren... 79 3.2.4.3 Het gedeeld eigenaarschap... 80 3.3 De interne politiepartners... 80 3.4 De onmisbare 7... 81 3.5 Principes bij het samenwerken... 81 3.6 Samenwerken: ook met minderheden... 82 4. De vierde pijler: de verantwoording... 83 5. De vijfde pijler: het empowerment of de bekwame betrokkenheid 85 4 INHOUDSTAFEL

Excellente Politiezorg Ned en Eng.book Page 5 Thursday, May 24, 2007 1:13 PM Naar een excellente politiezorg Willy Bruggeman Jean-Marie Van Branteghem Dirk Van Nuffel (red.)

Excellente Politiezorg Ned en Eng.book Page 6 Thursday, May 24, 2007 1:13 PM

Excellente Politiezorg Ned en Eng.book Page 7 Thursday, May 24, 2007 1:13 PM DEEL I. Beleidsnota 1. Visie op een 'excellente politiezorg' Eén van de kerntaken van de overheidszorg is veiligheid en leefbaarheid verzekeren in de samenleving. Maar maatschappelijke veiligheid is ook een zorg van iedereen, van elk individu en van elke organisatie in de samenleving. De bijdrage van politie daaraan is het leveren van een excellente politiezorg. Een veilige samenleving ontstaat en groeit vooral door en met een actieve en betrokken bevolking. De inbreng van de (verschillende) gemeenschappen, van de verschillende actoren en een coherent beleid van de bevoegde overheden en diensten zijn hierbij van primordiaal belang. Als antwoord op de noden en de behoeften van de bevolking stellen de overheden, op de verschillende beleidsniveaus, een integraal en geïntegreerd veiligheidsbeleid op. Zij bepalen duidelijk wat van de diverse belanghebbenden in het veiligheidsnetwerk verwacht wordt en hoe de bevoegdheden, verantwoordelijkheden en taken van elkeen afgebakend zijn. Die belanghebbenden stemmen hun eigen initiatieven en inspanningen af op dit beleid. Ze doen dit ook onderling. Op die manier dragen ze gezamenlijk bij tot de realisatie van de vooropgestelde doelen op het vlak van veiligheid, leefbaarheid en criminaliteit. De optelsom van de inspanningen en resultaten van elke belanghebbende leidt tot de door de bevoegde overheden gewenste maatschappelijke effecten. Via een veiligheidsketen van vijf maatregelen (proactie, preventie, voorbereiding, reactie en nazorg) dragen alle belanghebbenden op een integrale en geïntegreerde wijze bij tot de maatschappelijke veiligheid. DEEL I: BELEIDSNOTA VISIE OP EEN EXCELLENTE POLITIEZORG 7

Excellente Politiezorg Ned en Eng.book Page 8 Thursday, May 24, 2007 1:13 PM 2. Bijdrage aan maatschappelijke veiligheid De rol van de politie in dit verhaal is bevoorrecht (link tussen de bestuurlijke en de gerechtelijke keten) en exclusief (legaal en legitiem gebruik van dwangmaatregelen). Met de medewerking van alle belanghebbenden wil politie in en voor een veilige samenleving haar huis bouwen. Dit politiehuis in de gemeenschap levert een excellente politiezorg. Het is een gemeenschapsgerichte, informatiegestuurde en optimale bijdrage van de politie aan de gemeenschappelijke veiligheidsaanpak. De lokale en de federale politiecomponent van de geïntegreerde politiedienst, gestructureerd op twee niveaus, staan samen in voor de politionele kerntaken binnen de veiligheidszorg. Daarnaast kan de politie op basis van haar professionele kennis en informatiepositie bij de andere belanghebbenden belangrijke probleemsituaties en toekomstige uitdagingen signaleren en (mee) adviseren hoe deze onder regie van de bevoegde overheden of andere belanghebbenden kunnen aangepakt worden. Naast de politie bouwt elke belanghebbende, rekening houdend met zijn specifieke missie (bijv. onderwijzen voor de schoolgemeenschap; welzijn verzekeren voor de welzijnssector ) een huis. Ook in deze huizen is er aandacht voor veiligheid, leefbaarheid en criminaliteit en voor een integrale en geïntegreerde aanpak ervan. Met de inbreng van alle belanghebbenden wordt het verzekeren van een optimale maatschappelijke veiligheid een realiteit. Het is belangrijk dat elke belanghebbende zijn rol vervult in de veiligheidsketen, zodat de politiezorg zich bij voorkeur kan inpassen in deze netwerkbenadering. De politie wil in uitvoering van de haar toegewezen opdrachten en met de daarvoor beschikbaar gestelde middelen, tegemoetkomen aan de verwachtingen van de gemeenschap(pen), door een 'excellente politiezorg aan te bieden. De politie wil dit leveren via en na overleg en samenwerking met de actoren en partners in het veiligheidsnetwerk. Politiechefs worden daar ook op aangesproken. Een excellente politiezorg is het resultaat van een evenwichtige combinatie van basisbegrippen en het zorgvuldig toepassen van verschillende daarbij horende bouwstenen en instrumenten. 8 DEEL I: BELEIDSNOTA VISIE OP EEN EXCELLENTE POLITIEZORG

Excellente Politiezorg Ned en Eng.book Page 9 Thursday, May 24, 2007 1:13 PM 3. Een huis voor een excellente politiezorg' De visie op een 'excellente politiezorg' is gebaseerd op vier basisbegrippen, met name: het overheidsbeleid inzake maatschappelijke veiligheid ; het politiespecifieke model gemeenschapsgerichte politiezorg ; de, eveneens politiespecifiek, essentiële werkwijze informatiegestuurde politiezorg ; een algemeen basisbegrip optimale bedrijfsvoering (als combinatie van managementmodellen of -theorieën die voor de organisatie politie specifiek toepasbaar werden gemaakt). Meteen is dit ook dé verdienste van deze tekst. Het gaat met andere woorden niet om het ene of het andere basisbegrip, maar wel om een en -verhaal. Om een excellente politiezorg te kunnen leveren is het van belang om de vier basisbegrippen geïntegreerd toe te passen. Vooraleer in detail te treden, stellen we de visie op een excellente politiezorg in hoofdlijnen en schematisch voor. DEEL I: BELEIDSNOTA VISIE OP EEN EXCELLENTE POLITIEZORG 9

Excellente Politiezorg Ned en Eng.book Page 10 Thursday, May 24, 2007 1:13 PM De uitwerking van de visie op een excellente politiezorg zelf (zie Deel 2. Toelichting bij de basisbegrippen) is gekoppeld aan het beeld van het bouwen van een huis. In de tekst hierna wordt regelmatig de link gelegd naar deze metafoor en zo stapsgewijs het bouwplan van het politiehuis voor een excellente politiezorg onthuld. De 'maatschappelijke veiligheid' (MV) als overheidsbeleid is de koepel waarbinnen de politie haar bijdrage levert. 'Gemeenschapsgerichte politiezorg' (GGPZ) en 'informatiegestuurde politiezorg' (IGPZ) zijn in deze visie op een excellente politiezorg de politiespecifieke basisbegrippen. De gemeenschapsgerichte politiezorg bepaalt het soort politie dat België wenst en verwijst naar de finaliteit (artikel 1 van de Wet Poltieambt), het cultureel kader van de Belgische politie en de attitude van haar medewerkers. In samenhang hiermee is de informatiegestuurde politiezorg een werkwijze die als rode draad loopt doorheen het geheel van de politionele processen (operationele, beleids- en ondersteunende processen). Zonder gegevens/data die omgezet worden in informatie en vervolgens in kennis kan de politie een basis- noch gespecialiseerde politiezorg leveren. Deze kennis leidt mede tot het formuleren van doelstellingen, het sturen van acties en het evalueren van de effecten en de prestaties om vervolgens bij te sturen en opnieuw doelstellingen te bepalen Het algemeen basisbegrip optimale bedrijfsvoering (OBV) is in dit plaatje een ondersteunend managementmodel. Het creëert de mogelijkheid om de politiespecifieke basisbegrippen doelgericht, stapsgewijs en doordacht te realiseren in de organisatie. Deze combinatie van politiespecifieke en algemene basisbegrippen bepaalt de manier waarop de politie zich extern en intern wil organiseren om haar bijdrage aan MV te leveren. Hét sleutelwoord dat de excellente politiezorg hierbij kenmerkt, is integreren of integratie : extern intern; federaal lokaal; bestuurlijk gerechtelijk (operationele) politietaken; intern de korpsen; tussen de werkprocessen. 10 DEEL I: BELEIDSNOTA VISIE OP EEN EXCELLENTE POLITIEZORG

Excellente Politiezorg Ned en Eng.book Page 11 Thursday, May 24, 2007 1:13 PM 4. Zowel federale als lokale politie Deze visie is voor de politieorganisatie fundamenteel en moet door elke politiechef, ongeacht het niveau, onderschreven worden. Een 'excellente politiezorg' is toepasbaar op de beide niveaus van de geïntegreerde politiedienst en is bruikbaar voor zowel de operationele als de ondersteunende taken. Ze draagt tevens bij tot het verbeteren van de geïntegreerde werking. Kortom, zowel de federale als de lokale politie moeten evolueren naar een excellente politiezorg. Van elke leidinggevende binnen politie wordt verwacht dat hij achter de idee staat van maatschappelijke veiligheid, waarbinnen politie een gemeenschapsgerichte en informatiegestuurde politiezorg levert via een optimale bedrijfsvoering. Hoe hij aan die begrippen inhoud en vorm geeft, is een lokale en/of federale aangelegenheid. Ongebreideld en op eigen ritme richt elke politie-entiteit haar huis in. Met andere woorden, het bouwplan en de fundamenten voor de verschillende politiehuizen zijn dezelfde, maar wat hij in het huis plaatst en hoe hij het huis inricht, bepaalt hij zelf. De excellente politiezorg zou een bijkomende dynamiek krijgen indien de controle- en inspectiediensten hetzelfde begrippenkader hanteren tijdens de uitoefening van hun opdrachten en bevoegdheden. Hetzelfde doel voor ogen hebbend en dezelfde taal sprekend, zullen de politiediensten, op weg naar een performante, gemeenschapsgerichte en informatiegestuurde politiezorg, gemakkelijker de aanbevelingen en verbetervoorstellen van deze diensten begrijpen en invoeren. 5. Geen revolutie maar evolutie De visie excellente politiezorg veroorzaakt geen revolutie. De politie, in binnen- en buitenland, heeft de voorbije jaren al veel inspanningen geleverd om te vernieuwen en te verbeteren. Ze gebruikte daarvoor diverse basisbegrippen, methoden en technieken, bouwstenen en instrumenten. Een aantal ervan is al vrij goed uitgewerkt en ingeburgerd, andere zijn dit in mindere mate. Het is van belang om de ingeslagen weg te vervolgen en verder te evolueren, te ontwikkelen, van elkaar te leren en te groeien. Dit gebeurt op een kritische en constructieve wijze. Lessen worden getrokken uit de opgedane ervaring en kennis. Evolueren, ontwikkelen, van elkaar leren en groeien is niet telkens vanaf nul herbeginnen, maar wel verder bouwen op wat al geborgd of verankerd is. Het progressief integreren van de initiatieven en ervaringen in eigen land en in het buitenland, in een éénduidige DEEL I: BELEIDSNOTA VISIE OP EEN EXCELLENTE POLITIEZORG 11

Excellente Politiezorg Ned en Eng.book Page 12 Thursday, May 24, 2007 1:13 PM visie op een 'excellente politiezorg', is dan ook een grote uitdaging voor de politie. De visie op een excellente politiezorg vloeit enerzijds voort uit bestaande politiestrategieën en -praktijken. Anderzijds zal deze visie onvermijdelijk ook nog evolueren, ingevolge nieuwe inzichten in de politie (werking en optreden) alsook in management. Voorbeelden hiervan zijn de ideeën rond politiebeleidsplannen en veiligheidsplannen, rond benchmarking en learning, rond netwerken. Bepaalde begrippen zullen onvermijdelijk moeten geactualiseerd, gemoderniseerd en/of geïntegreerd worden in de visietekst. De visie over een excellente politiezorg is voor de politie dan ook een stap in de richting van een integraal en geïntegreerd begrippenkader dat bijdraagt tot maatschappelijke veiligheid. Inhoud en vorm geven aan een excellente politiezorg veronderstelt pragmatisme van vandaag, dynamiek voor de toekomst en... een langetermijnvisie en -aanpak. Het huis zal en moet blijven evolueren. Verbouwingen zullen steeds nodig zijn en dit in antwoord op de voortdurend wijzigende verwachtingen inzake maatschappelijke veiligheid. 6. Via beleid op weg naar een nog betere politiezorg Deze visietekst heeft ook tot doel een vernieuwd kader te creëren voor de volgende politiebeleidscyclus in 2008. Hij moet mogelijk maken dat de essentiële aspecten van 'excellente politiezorg' geïntegreerd worden in de nieuwe politiebeleidsplannen, evenals in de concrete politiewerking. Het nationaal veiligheidsplan voor de geïntegreerde politiedienst, gestructureerd op twee niveaus (of nog het federaal politieplan), alsook de zonale veiligheidsplannen (of nog de lokale politieplannen) geven politie niet enkel de gewenste richting aan. Ze bieden ook de mogelijkheid om haar als organisatie te sturen met het oog op een excellente (gemeenschapsgerichte, informatiegestuurde en optimale) politiezorg, als bijdrage tot maatschappelijke veiligheid. Het opstarten van een nieuwe beleidscyclus gefaseerd voor de federale en de lokale politie vanaf 2008 is een opportuniteit voor het implementeren van deze visie. Het gelijktijdig werken op basis van deze basisbegrippen bij alle politiediensten, draagt fundamenteel bij tot de integratie van alle inspanningen. 12 DEEL I: BELEIDSNOTA VISIE OP EEN EXCELLENTE POLITIEZORG

Excellente Politiezorg Ned en Eng.book Page 13 Thursday, May 24, 2007 1:13 PM 7. Niemand aan de zijlijn Er zal zeer stapsgewijs te werk worden gegaan vooraleer men van een oplevering van het politiehuis voor een excellente politiezorg kan spreken. Hierbij dient het evenwicht behouden te blijven tussen een visiegedreven aanpak voor een excellente politiezorg en een pragmatische. De luxe om aan de zijlijn te kijken naar de bouw van het politiehuis is er niet. We bouwen samen aan het huis, terwijl we zelf in het huis wonen. Het huis zal progressief in werking gesteld worden, verbeterd en vernieuwd worden, met de nodige ondersteuning op vlak van communicatie, vorming, begeleiding en opvolging. Tussentijds (tijdens de bouw) zijn verschillende evaluatiemomenten voorzien. In deel 1 van de visietekst wordt het begrippenkader toegelicht. Deze tekst gaat dieper in op de inhoud van de basisbegrippen en de samenhang er tussen. De fundamenten van het huis worden gelegd. Deel 2 handelt over de implementatie van de notie excellente politiezorg. De bouwplannen voor het huis worden er beschreven. Hierin komen ook de bouwstenen aan bod en de kritieke succesfactoren. Dit deel van het document is dynamisch en zal op regelmatige tijdstippen dienen ingevuld en bijgestuurd te worden. Willy BRUGGEMAN Voorzitter Federale Politieraad Hoofdcommissaris Dirk VAN NUFFEL Voorzitter Vaste Commissie van de Lokale Politie Hoofdcommissaris Jean-Marie VAN BRANTEGHEM Directeur-generaal Federale Politie DEEL I: BELEIDSNOTA VISIE OP EEN EXCELLENTE POLITIEZORG 13

Excellente Politiezorg Ned en Eng.book Page 14 Thursday, May 24, 2007 1:13 PM

Excellente Politiezorg Ned en Eng.book Page 15 Thursday, May 24, 2007 1:13 PM DEEL II. Toelichting bij de basisbegrippen Inleiding Dit deel heeft tot doel een toelichting te verschaffen over de vier basisbegrippen die samen inhoud geven aan de visie op een excellente politiezorg voor de geïntegreerde politiedienst, gestructureerd op twee niveaus. Die visie zelf is verwoord in de beleidsnota. Het voorafgaand lezen ervan is dan ook een vereiste. Het document toelichting bij de basisbegrippen is in eerste instantie bestemd voor leidinggevenden, beleidsmedewerkers, specialisten en geïnteresseerden in deze materie. De beleidsnota is voor een breder publiek toegankelijk. In de beleidsnota vertrekken we vanuit de finaliteit maatschappelijke veiligheid om hierin de bijdrage van politie, met name de excellente politiezorg te omschrijven. In deze toelichting bouwen we stapsgewijs de verschillende onderdelen van de visie op een excellente politiezorg om te eindigen bij het basisbegrip maatschappelijke veiligheid. De opbouw is in beide documenten dus verschillend. De vier basisbegrippen voor een excellente politiezorg zijn: het basisbegrip gemeenschapsgerichte politiezorg als normerend politiemodel; het basisbegrip informatiegestuurde politiezorg als werkwijze; het basisbegrip optimale bedrijfsvoering als bundeling van algemeen geldende en voor politie aangepaste managementmodellen en -theorëeen; het basisbegrip maatschappelijke veiligheid als overheidsbeleid op vlak van veiligheid, leefbaarheid en criminaliteit. De excellente politiezorg wordt gerealiseerd: Door het voortdurend en gelijktijdig aandacht schenken aan: de vijf soorten maatregelen voor maatschappelijke veiligheid; de vijf pijlers van gemeenschapsgerichte politiezorg (GGPZ); de vijf kenmerken van informatiegestuurde politiezorg (IGPZ); de vijf principes van optimale bedrijfsvoering (OBV); DEEL II: TOELICHTING BIJ DE BASISBEGRIPPEN 15

Excellente Politiezorg Ned en Eng.book Page 16 Thursday, May 24, 2007 1:13 PM de vijf organisatiegebieden; de gerechtvaardigde verwachtingen van de vijf groepen van belanghebbenden, in een gezonde balans. En door het systematische toepassen van de PDCA-cyclus 1, met aandacht voor het opeenvolgend verzamelen van alle nuttige informatie en het bepalen van de gerechtvaardigde verwachtingen, het plannen, uitvoeren, meten en evalueren, verankeren of bijstellen van activiteiten; Om doelgericht en stapsgewijs te groeien en te evolueren, zowel binnen eenzelfde groeifase als naar een hogere groeifase die aansluit bij het ontwikkelingsstadium van de GGPZ en IGPZ en die leidt tot maatschappelijk verantwoorde en duurzame resultaten (OBV). De toelichting van de vier basisbegrippen in dit deel wordt gekoppeld aan een metafoor namelijk de bouw van een huis. Bij het stapsgewijs bouwen van een huis is het raadzaam te vertrekken van stevige funderingen. Die funderingen worden met elkaar verbonden door netten van betonijzer om een degelijke vloerplaat te kunnen gieten. Pas dan kan er in de hoogte gebouwd worden. Op de ruwbouw komt een dak te staan. Het bouwplan en de fundamenten voor de verschillende politiehuizen (= het begrippenkader) zijn dezelfde, maar wat in het huis geplaatst wordt (bijv. douche en/of ligbad) en hoe het huis afgewerkt en ingericht wordt (bijv. keuze van bouwmaterialen, van de verf of het behang ), is couleur locale/fédérale. Naast de structuur van het huis, verdient de huiscultuur dan ook een bijzondere aandacht. Ongebreideld en op eigen ritme en in overleg met de belanghebbenden bepaalt elke leidinggevende dit voor zijn politiehuis. Ook wordt van hem verwacht dat hij samen met het politiepersoneel het politiehuis bouwt, verbouwt en onderhoudt. De wil, het engagement en de gedrevenheid van alle bewoners om samen het huis te (ver)bouwen, in te richten en te onderhouden in de richting van een excellente woonst zijn van cruciaal belang. Het huis zal dus progressief in werking gesteld worden, verbeterd en vernieuwd worden. De nodige ondersteuning op vlak van informatica, communicatie, vorming, begeleiding en opvolging zal geboden worden. Tussentijds (tijdens de bouw) zullen verschillende evaluatiemomenten voorzien worden. In enkele zinnen is dit het verhaal van de visie op een excellente politiezorg dat staat als een huis. 1 De Deming-cirkel of de PDCA-cyclus (Plan Do Check Act) of nog plannen, uitvoeren, evalueren en bijsturen. 16 DEEL II: TOELICHTING BIJ DE BASISBEGRIPPEN

Excellente Politiezorg Ned en Eng.book Page 17 Thursday, May 24, 2007 1:13 PM In het verdere verloop van deze toelichting bouwen we het huis stelselmatig op. Achtereenvolgens diepen we de vier basisbegrippen uit. De gemeenschapsgerichte politiezorg (punt 1.) en de informatiegestuurde politiezorg (punt 2.) zijn de twee politiespecifieke basisbegrippen. In punt 3. komt het algemene basisbegrip optimale bedrijfsvoering aan bod. Het basisbegrip maatschappelijke veiligheid is de koepel waarbinnen de politie haar excellente bijdrage levert (punt 4.). We sluiten af met een samenvatting. 1. Het basisbegrip gemeenschapsgerichte politiezorg Het eerste basisbegrip van de excellente politiezorg is politiespecifiek, namelijk de gemeenschapsgerichte politiezorg. Dit wordt afgekort als GGPZ. GGPZ is in de metafoor de eerste fundering waarop het huis van de excellente politiezorg wordt gebouwd: Dit basisbegrip GGPZ is fundamenteel voor de werking van de geïntegreerde politiedienst. GGPZ is de Belgische én de politionele interpretatie van het begrip community policing. GGPZ als het culturele en filosofische kader van en voor de politie berust op vijf pijlers: externe oriëntering, probleemoplossend werken, partnerschap, verantwoording afleggen en bekwame betrokkenheid. We bekijken achtereenvolgens de regelgevende basis voor dit basisbegrip, de definitie ervan en de visie erop aan de hand van de vijf pijlers. 1.1 Regelgevende basis De Belgische politieke overheid heeft bij de politiehervorming een duidelijke keuze gemaakt voor community policing. Ze nam deze keuze uitdrukke- DEEL II: TOELICHTING BIJ DE BASISBEGRIPPEN 17

Excellente Politiezorg Ned en Eng.book Page 18 Thursday, May 24, 2007 1:13 PM lijk op in de Wet van 7 december 1998 tot organisatie van een geïntegreerde politiedienst, gestructureerd op twee niveaus 2. Het betreft de realisatie van een politiestructuur vooreerst gericht naar de bevolking en ten dienste van alle burgers ( ), dankzij een geïntegreerde aanpak ( ). Dit houdt in dat de politie haar opdracht moet inbedden in een globale aanpak van de maatschappelijke problemen 3. De Memorie van Toelichting bij deze wet verduidelijkt dat de opdrachten van de politie moeten worden uitgevoerd via een geïntegreerde benadering gebaseerd op de principes van community policing. De Memorie verwijst naar het verslag van de senaatscommissie 4 : Onze politie moet steunen op het concept van de community policing. De eerste voorwaarde voor de goede werking van een moderne politiedienst is de optimale integratie van de politie in de gemeenschap. De community policing is zowel een filosofische als een organisatorische strategie die de politie en de lokale bevolking in staat stelt nauw samen te werken om de misdrijven op te lossen, het onveiligheidsgevoel, de verstoring van de samenleving en de wijkdelinquentie te voorkomen. Voortdurende nauwe en persoonlijke contacten vormen hier een eerste voorwaarde. Een maatschappelijk geïntegreerde politie kan over meer maatschappelijke informatie beschikken 5. Het college van procureurs-generaal bij de hoven van beroep bevestigt dit principe ook in de omzendbrief nr. COL 6/99 6. In de ministeriële omzendbrief nr. CP 1 7 van 27 mei 2003 werd de Belgische interpretatie van het begrip community policing en de gemeenschapsgerichte politiezorg nader gedefinieerd. Deze interpretatie is gebaseerd op een evenwichtige balans tussen community oriented policing en problem oriented policing 8. Deze omzendbrief is van toepassing op de geïntegreerde politiedienst, gestructureerd op twee niveaus. 2 Gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad op 5 januari 1999. 3 Wetsvoorstel tot organisatie van een geïntegreerde politiedienst, gestructureerd op twee niveaus, Gedr. St., Kamer, 1997-98, nr. 1676/1, 3. 4 Verslag betreffende de evaluatie van de politiediensten van de senaatscommissie voor de binnenlandse en administratieve aangelegenheden (cf. Parl. St., Senaat, 1996-1997, nr. 1/700/1, blz. 1 tot 160). 5 Parl. St., Senaat, 1996-1997, 1.c., pp. 129-130. 6 Omzendbrief nr. COL 6/99 van het college van procureurs-generaal bij de hoven van beroep van 16 april 1999 houdende de ministeriële richtlijn tot regeling van de samenwerking, de coördinatie en de taakverdeling tussen de lokale politie en de federale politie betreffende de opdrachten van gerechtelijke politie. 7 Gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad op 9 juli 2003. 8 Deze definiëring is weergegeven in de visietekst De pijlers van community policing van de Directie van de Relaties met de Lokale Politie. 18 DEEL II: TOELICHTING BIJ DE BASISBEGRIPPEN

Excellente Politiezorg Ned en Eng.book Page 19 Thursday, May 24, 2007 1:13 PM 1.2 Definitie en visie GGPZ is het resultaat van een beleid en strategie die erop gericht is aan effectievere en efficiëntere criminaliteitsbeheersing te doen, de onveiligheidsgevoelens te verminderen, de kwaliteit van het leven te verbeteren, de dienstverlening en de legitimiteit van politie te verhogen, en dit doorheen het aanwenden van een groeiend vertrouwen in de mogelijkheid van de gemeenschap. Hierbij dient men zich te richten op het wijzigen van de oorzaken van de criminaliteit. Dit veronderstelt: een toename van de behoefte om rekenschap af te leggen vanwege de politie, een groter aandeel van de bevolking in de besluitvorming en een grotere bekommernis omtrent burgerlijke rechten en vrijheden 9. Uit de officiële Belgische bronnen zijn vijf pijlers van de gemeenschapsgerichte politiezorg gedistilleerd 10. Elk van deze pijlers vormt een essentiële voorwaarde waaraan voldaan moet zijn indien men de politiezorg gemeenschapsgericht wil uitbouwen. Nog belangrijker dan elke pijler op zich, is het feit dat er tussen al deze pijlers een wisselwerking bestaat en dat ze elkaar onderling versterken. PIJLER 1: EXTERNE ORIËNTERING De politie staat niet tegenover de samenleving, maar er middenin. Ze is in de maatschappij geïntegreerd. Door die inbedding is ze zich snel en volledig bewust van wat leeft en speelt qua veiligheid, criminaliteit en leefbaarheid in de samenleving en past zich daaraan aan. Bij het bepalen van de veiligheids-/politiezorg-prioriteiten houdt ze in het bijzonder rekening met de verwachtingen van de bevolking/gemeenschap(pen) (zie punt 3.5, de vijf groepen van belanghebbenden). PIJLER 2: PROBLEEMOPLOSSEND WERKEN Deze pijler verwijst naar de identificatie en analyse van de mogelijke oorzaken van criminaliteit en van conflicten in de gemeenschap(pen). De politie reageert niet enkel op problemen nadat ze zich hebben voorgedaan maar probeert de oorzaken ervan te identificeren en daarop (tijdig) in te werken. 9 R. FRIEDMAN, zie Bronnen van Community (oriented) Policing en de toepassing ervan in België, R. VAN DE SOMPEL, 2003, ministerie van Binnenlandse Zaken. 10 De definiëringen van de pijlers uit de omzendbrief CP-1 De pijlers van community policing zijn taalkundig lichtjes aangepast (bijv. globaal en geïntegreerd in pijler 3 is integraal en geïntegreerd geworden). DEEL II: TOELICHTING BIJ DE BASISBEGRIPPEN 19

Excellente Politiezorg Ned en Eng.book Page 20 Thursday, May 24, 2007 1:13 PM PIJLER 3: PARTNERSCHAP Dit verwijst naar het bewustzijn van de politie dat zij niet alleen verantwoordelijk is en ook niet wil zijn voor de zorg voor veiligheid, leefbaarheid en criminaliteit. De veiligheidszorg is een ketenbenadering waarin diverse partners de schakels van een ketting vormen in een integrale en geïntegreerde benadering. PIJLER 4: AFLEGGEN VAN REKENSCHAP (VERANTWOORDING) De pijler verantwoording vereist het opzetten van mechanismen waardoor de politie verantwoording kan afleggen over de antwoorden die ze formuleerde op de vragen en de noden van de gemeenschap(pen) die ze dient. PIJLER 5: BEKWAME BETROKKENHEID Dit betekent dat er zowel voor de politiemensen als voor de diverse bevolkingsgroepen mogelijkheden moeten worden gecreëerd om samen problemen van veiligheid, leefbaarheid en criminaliteit aan te pakken, diensten te verlenen en veiligheid en zekerheid te creëren. De filosofie GGPZ is van toepassing op de volledige politiezorg, zowel de basispolitiezorg als de gespecialiseerde politiezorg en de steunopdrachten. Het gaat in de eerste plaats over een wijze van handelen, over een houding of ingesteldheid waarvan elke medewerker binnen de geïntegreerde politiedienst blijk moet geven. Het basisbegrip GGPZ vormt bijgevolg zowel bij de lokale als bij de federale politie bij de uitvoering van hun opdrachten een permanente leidraad. Het type van politiewerk doet daar evenmin afbreuk aan. De principes van GGPZ zijn toepasselijk op zowel operationele basis- en gespecialiseerde activiteiten (onthaal wijkwerking interventie openbare orde verkeer recherche slachtofferbejegening). Ze slaan evenzeer op de steunactiviteiten (waaronder de informatiehuishouding) binnen de geïntegreerde politiedienst. Het is van toepassing op alle niveaus (lokaal, bovenlokaal, nationaal of internationaal) van het politiewerk. Essentieel is dat de politie er een brede opvatting over de (aanpak van de) problemen van leefbaarheid, criminaliteit en veiligheid op na houdt. Bij de uitvoering van haar kerntaken beperkt ze zich niet enkel tot de traditioneelreactieve politietaken (interventie, recherche). Samen met alle belanghebbenden schenkt ze ook aandacht aan de andere aspecten van de veiligheidsketen: proactie, preventie, voorbereiding, reactie en nazorg (zie punt 4.2). 20 DEEL II: TOELICHTING BIJ DE BASISBEGRIPPEN

Excellente Politiezorg Ned en Eng.book Page 21 Thursday, May 24, 2007 1:13 PM Het tot stand brengen van en behouden van een vertrouwensband tussen de bevolking en de politie is dé centrale gedachte van community policing. In GGPZ erkent de politie de nood tot samenwerking met alle bevolkingsgroepen (gemeenschap(pen) communities ). De politie wordt een geïntegreerd deel van (de verschillende gemeenschap(pen) in) de samenleving. Ook deze gemeenschap(pen) participeren actief aan community policing. Precies omdat de politie mee instaat voor veiligheid moet ze met blijvende aandacht voor haar kerntaken, samenwerken met de partners in de veiligheidsketen (zie punt 4. en meer specifiek punt 4.3.1). De gemeenschapsgerichte politiezorg is de leidraad voor de lokale en federale politie. De basisbegrippen 'informatiegestuurde politiezorg' en 'optimale bedrijfsvoering' helpen de politiediensten om hun werking gestalte te geven volgens de pijlers van GGPZ. Samen dragen ze bij tot het realiseren van een excellente politiezorg als de politionele bijdrage voor maatschappelijke veiligheid. 2. Het basisbegrip informatiegestuurde politiezorg Het tweede basisbegrip van de visie op een excellente politiezorg is de informatiegestuurde politiezorg (afgekort als IGPZ). Het is een belangrijke werkwijze die zoals GGPZ politiespecifiek is en steunt op dezelfde attitude. De politie is een informatieverwerkende organisatie en ze besteedt daarom een bijzondere aandacht aan de manier waarop ze met informatie omgaat. In het buitenland is Intelligence Led Policing (ILP) ontwikkeld. We gebruiken evenwel het basisbegrip informatiegestuurde politiezorg. Alle politiemensen zijn met informatie bezig. Sommigen houden zich met de inzameling ervan. Anderen verwerken de informatie tot intelligence. Het is de bedoeling dat ook die intelligence ter beschikking wordt gesteld. Dit basisbegrip heeft vijf kenmerken: doelbepalend, pro- en reactief, meerwaarde biedend, uitwisseling en doelgericht. De informatiegestuurde politiezorg is in de metafoor de tweede fundering waarop het huis van de excellente politiezorg wordt gebouwd: DEEL II: TOELICHTING BIJ DE BASISBEGRIPPEN 21

Excellente Politiezorg Ned en Eng.book Page 22 Thursday, May 24, 2007 1:13 PM We bekijken achtereenvolgens de regelgevende basis voor het basisbegrip IGPZ, de definitie ervan en de achterliggende visie en we sluiten af met de verbanden tussen IGPZ en GGPZ. 2.1 Regelgevende basis De volgende documenten verwijzen naar het aanwenden van het basisbegrip informatiegestuurde politiezorg (IGPZ): de wet van 8 december 1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens; de Wet op het politieambt: artikel 44/1 en volgende (informatiebeheer); de wet op de geïntegreerde politiedienst, gestructureerd op twee niveaus: artikel 93 (AIK en CIC), artikel 105bis (AIK) en artikel 162 (overleg); het Wetboek van Strafvordering: art 28bis, de wet van 6 januari 2003 betreffende de bijzondere opsporingsmethoden en enige andere onderzoeksmethoden, gewijzigd door een de wet 27 december 2005 ( reparatiewet BOM ); 22 DEEL II: TOELICHTING BIJ DE BASISBEGRIPPEN

Excellente Politiezorg Ned en Eng.book Page 23 Thursday, May 24, 2007 1:13 PM het nationaal politieplan 11 : de informatiegestuurde politiezorg wordt, naast andere begrippen, in het nationaal politieplan vooropgesteld voor het realiseren van een efficiënte en effectieve politiezorg; de MFO-6 over de werking en organisatie van het AIK; de MFO-3 over het informatiebeheer; 2.2 Definitie en visie Onder informatiegestuurde politiezorg verstaan we de voortdurende zorg van de geïntegreerde politiedienst om op basis van informatie over onveiligheid, leefbaarheid, criminaliteit en over de politiewerking (ervaringen en vaardigheden), de organisatie strategisch, tactisch en operationeel aan te sturen. We gebruiken in deze tekst vooral het begrip informatie. We maken in de IGPZ een onderscheid tussen gegevens, informatie en kennis. Gegevens zijn feiten, data of waarnemingen die geen interpretatie hebben gekregen. Het interpreteren van gegevens levert informatie op. We spreken van informatie wanneer de gegevens een betekenis hebben gekregen. Het koppelen van informatie en ervaring leidt dan weer tot het opbouwen van een zekere (professionele) kennis. Kortom, de IGPZ gaat uit van het voortdurend verrijken van informatie en het omzetten ervan naar kennis. Ook bepaalt eenieder voor zijn opdrachten hoe ver hij in dit proces moet gaan en wanneer welke soort informatie ter beschikking moet gesteld worden aan de collega s en andere belanghebbenden. De informatiegestuurde politiezorg steunt op vijf kenmerken. Net zoals bij de pijlers van de gemeenschapsgerichte politiezorg, bestaat er tussen deze vijf kenmerken een wisselwerking en versterken ze elkaar: 11 De wettelijke benaming van het zonaal politieplan en het nationaal politieplan is nog altijd zonaal veiligheidsplan en 'nationaal veiligheidsplan'. De kadernota integrale veiligheid suggereert echter het toekomstige gebruik van de begrippen zonaal politieplan en 'nationaal politieplan'. Op die manier wordt de ondergeschiktheid van een politieplan ten opzichte van een maatschappelijk veiligheidsplan benadrukt. Daarom wordt in deze visietekst voor het beleidsplan van de politie ook systematisch voor politieplan in plaats van veiligheidsplan gekozen. DEEL II: TOELICHTING BIJ DE BASISBEGRIPPEN 23

Excellente Politiezorg Ned en Eng.book Page 24 Thursday, May 24, 2007 1:13 PM KENMERK 1: DOELBEPALEND Een politiedienst zonder informatie en kennis is een blinde organisatie die weinig doeltreffend en doelmatig is. Informatie en kennis vormen immers de basis voor alle politiewerk en voor een doeltreffende en doelmatige werking van de politie op het vlak van zowel de basis- als de gespecialiseerde politiezorg. In overleg met en onder controle van de bevoegde overheden zamelt de politie de informatie in die noodzakelijk is om de doelstellingen te bepalen, de gerechtelijke en bestuurlijke taken met succes aan te sturen en uit te voeren, de resultaten ervan te kennen en na evaluatie, de doelstellingen indien nodig bij bij te sturen De diverse activiteiten van de IGPZ worden niet bij toeval uitgevoerd. De inzameling, verwerking en aanwending van informatie gebeuren uiteraard op een legale en maatschappelijk gedragen manier (legitimiteit). Vervolgens maakt de politie keuzes, op basis van informatie, kennis en inzicht, en voert ze doelgericht bepaalde activiteiten uit. Ze evalueert en stuurt deze bij. KENMERK 2: PROACTIEF EN REACTIEF De meeste informatie in het politiewerk wordt reactief verzameld en verwerkt, nadat een incident of fenomeen zich voorgedaan heeft. Ook wanneer er aanwijzingen zijn dat misdrijven worden voorbereid en/of de leefbaarheid en de veiligheid in het gedrang komen, moet de politie informatie inzamelen, verwerken en desgevallend voorstellen voorleggen aan de overheden. Op dat ogenblik wordt proactief omgegaan met informatie. KENMERK 3: MEERWAARDE BIEDEND De politieorganisatie heeft de voortdurende zorg om de noodzakelijke informatie met een concreet belang over veiligheid, leefbaarheid, criminaliteit en de politiewerking in te zamelen, op te slaan, te verwerken, te gebruiken en te verspreiden. Opzet is steeds een concrete meerwaarde te bieden in termen van bijvoorbeeld meer verkeersveiligheid, minder overlast, beter ingelichte overheden, minder criminaliteit 24 DEEL II: TOELICHTING BIJ DE BASISBEGRIPPEN

Excellente Politiezorg Ned en Eng.book Page 25 Thursday, May 24, 2007 1:13 PM KENMERK 4: UITWISSELING Omgaan met informatie vereist de medewerking van alle politieambtenaren, in welke dienst en op welk niveau ook. Maar uiteraard zit de meeste informatie die bruikbaar is voor de politie bij de diverse lokale gemeenschappen, of met andere woorden bij de bevolking. Ook de overheden en de partners spelen een cruciale rol in de IGPZ. Zonder medewerking, zonder de bereidheid van alle belanghebbenden kan er niet of weinig gestuurd worden op informatie. IGPZ wordt gekenmerkt door uitwisseling van informatie (communicatie). Informatie stroomt in alle richtingen naar alle betrokken belanghebbenden, zowel binnen de geïntegreerde politie als daarbuiten. Er wordt uiteraard rekening gehouden met bestaande regelgeving. IGPZ is geen eenrichtingsverkeer van alle belanghebbenden naar de politie, in het bijzonder de diensten die op lokaal, bovenlokaal, nationaal of internationaal niveau bevoegd zijn voor het verwerken van ingezamelde informatie. Het is evenmin eenrichtingsverkeer van de lokale naar de federale politie. Het delen van informatie en kennis met en tussen alle belanghebbenden op het gebied van veiligheid, leefbaarheid en criminaliteit is essentieel. Politiediensten hebben dankzij een bevoorrechte informatiepositie en hun specifieke deskundigheid ook een signaalfunctie te vervullen naar de betrokken overheden en partners in veiligheid. Signaleren en mee adviseren vormt de koppeling tussen politiezorg en veiligheidszorg. Informatie en kennis die niet gedeeld worden, zijn waardeloos. KENMERK 5: DOELGERICHT Op basis van kennis en inzichten over gebeurtenissen en fenomenen op het vlak van veiligheid, leefbaarheid en criminaliteit wordt het politiewerk georiënteerd. Informatie en kennis zijn essentieel voor het sturen van zowel bestuurlijke als gerechtelijke politieactiviteiten en dit op strategisch, tactisch en operationeel niveau. Sturing houdt ook in dat vanuit de bevoegde diensten concrete opdrachten worden gegeven aan andere politiediensten of individuele politieambtenaren om noodzakelijke informatie gericht in te zamelen en door te geven. Het houdt bovendien een terugkoppeling van de meerwaarde van de informatie in naar de inzamelaar. Bij de IGPZ spelen informatie en analyse een centrale rol. De uitdaging bestaat erin om door gedegen beeldvorming bij diverse belanghebbenden en in het bijzonder bij de politie, continu een beter inzicht te verkrijgen in de DEEL II: TOELICHTING BIJ DE BASISBEGRIPPEN 25

Excellente Politiezorg Ned en Eng.book Page 26 Thursday, May 24, 2007 1:13 PM (on)veiligheidsfenomenen zodat er gepast kan worden opgetreden door de respectieve bevoegde actoren. Voor een goede beeldvorming worden naast politionele ook relevante gegevens uit open bronnen aangewend. Informatiegestuurde politiezorg betekent een grotere waarborg dat de politie, als partner in veiligheid, zich binnen de eigen kerntaken richt op de in de ogen van de gemeenschap(pen) en de overheden belangrijkste problemen. Doen we, met andere woorden, de juiste dingen? Op basis van analyses kan achterhaald worden welke problemen met voorrang en welke problemen door anderen moeten worden aangepakt. De politiemedewerkers die instaan voor de basispolitiezorg en in nauw contact staan met de gemeenschap(pen), zijn een onmisbare schakel in de IGPZ. Ze vormen de ogen en oren van de geïntegreerde politiedienst, gestructureerd op twee niveaus. Waarnemen en inwinnen van gegevens en informatie gebeuren op de eerste plaats op het terrein. Zo is de informatie afkomstig van de wijkdiensten, interventieploegen, rechercheurs ook heel belangrijk voor de gespecialiseerde politiezorg die zich vooral richt op de aanpak van de bovenlokale tot zelfs internationale (georganiseerde) criminaliteit. Ook de politiemedewerkers die instaan voor de gespecialiseerde politiezorg en die een gedegen kennis hebben van de onveiligheidsfenomenen, moeten de informatiepositie in veel gevallen opbouwen of aanscherpen. Dit gebeurt meer bepaald door een beroep te doen op bijzondere opsporingstechnieken en enkele andere (wettelijk geregelde) technieken. Alle expertise, ervaring en informatie, zelfs deze ingewonnen door het gebruik van bijzondere opsporingstechnieken 12, worden ter beschikking gesteld van alle componenten van de geïntegreerde politie, dit rekening houdend met de wettelijke voorschriften. Dit veronderstelt een goed werkende informatiecyclus op en tussen beide niveaus van de geïntegreerde politie met strikte naleving van de regelgeving (bestuurlijk en gerechtelijk) en een kwaliteitsvolle informatiehuishouding. De informatie-uitwisseling tussen beide niveaus is één van de hoekstenen van een goede geïntegreerde werking. De informatiekruispunten (AIK en NIK) en de centrale diensten vervullen daarbij een essentiële scharnierfunctie en onmisbare ondersteunende rol ten behoeve van zowel de lokale als de federale politie. 12 De wet van 6 januari 2003 betreffende de bijzondere opsporingsmethoden en enige andere onderzoeksmethoden, gewijzigd door een de wet 27 december 2005 ( reparatiewet BOM ). 26 DEEL II: TOELICHTING BIJ DE BASISBEGRIPPEN

Excellente Politiezorg Ned en Eng.book Page 27 Thursday, May 24, 2007 1:13 PM Daarbij is bij alle actoren ook een attitude noodzakelijk die gekenmerkt wordt door empathie (het willen aanvoelen wat mekaars behoeften zijn), het zoeken en bieden van meerwaarde (het willen tussenkomen als er een meerwaarde kan geboden worden) en loyauteit (het willen uitvoeren van gemaakte afspraken). Maar ook de informatie-inzameling en verwerking zelf gebeuren best op een gerichte en gestuurde wijze binnen een duidelijk omschreven wettelijk en legitiem kader en in samenspraak met en onder controle van de bestuurlijke en gerechtelijke overheden. Gericht en gestuurd informatie inwinnen betekent dat aan de actoren op het terrein duidelijk meegedeeld wordt wat de informatiebehoeften zijn. Iedere politiemedewerker moet ook de informatie aangeleverd krijgen voor de uitoefening van zijn functie. 2.3 De verbanden tussen IGPZ en GGPZ De informatiegestuurde politiezorg is dus zeker geen alternatief voor de gemeenschapsgerichte politiezorg. Integendeel, de IGPZ is volledig verweven met de GGPZ en maakt er aldus integraal deel van uit. Ook versterken beide basisbegrippen elkaar. DEEL II: TOELICHTING BIJ DE BASISBEGRIPPEN 27

Excellente Politiezorg Ned en Eng.book Page 28 Thursday, May 24, 2007 1:13 PM Enkele voorbeelden om deze verbanden te verduidelijken: het doelbepalend karakter van de IGPZ draagt zeker bij tot de externe oriëntering en het probleemoplossend werken uit het basisbegrip GGPZ; pro- en reactief omgaan met informatie is duidelijk een voorwaarde voor het afleggen van verantwoording, als vierde pijler uit de GGPZ; gericht zijn op het bieden van meerwaarde is ongetwijfeld van belang bij het opstarten en in stand houden van partnerschap; het bieden van meerwaarde aan informatie (door de inzameling, de verwerking, de verspreiding) veronderstelt een bekwame betrokkenheid van het personeel. Elk personeelslid bepaalt in functie van zijn opdrachten hoever hij in dit proces moet gaan en wanneer hij informatie moet verspreiden; de uitwisseling van informatie draagt bij tot het probleemoplossende vermogen van de politie. Een goede verhouding met diverse belanghebbenden, waarvoor een goede externe oriëntering vereist is, is ongetwijfeld een belangrijke voorwaarde om de juiste informatie op het juiste ogenblik van de juiste belanghebbenden te krijgen en opnieuw aan hen ter beschikking te stellen; om voldoende uitwisseling te krijgen van de diverse belanghebbenden bij het informatiegestuurde werken vormen externe oriëntering, partnerschap en bekwame betrokkenheid uit het basisbegrip GGPZ cruciale voorwaarden; doelgerichte sturing op basis van informatie speelt in op de bekwame betrokkenheid van de eigen medewerkers en draagt bij tot het probleemoplossende karakter binnen de GGPZ; De informatiegestuurde politie is essentieel voor de informatiehuishouding van de lokale en de federale politie. Samen met het politiespecifiek model GGPZ en het algemeen ondersteunend basisbegrip OBV geeft het inhoud aan de visie op een excellente politiezorg als de politionele bijdrage voor maatschappelijke veiligheid. 3. Het basisbegrip optimale bedrijfsvoering Het basisbegrip optimale bedrijfsvoering, afgekort als OBV, steunt op gangbare principes op het vlak van het leiden en managen van bedrijven en organisaties. Het ondersteunt de politiespecifieke basisbegrippen GGPZ en IGPZ. Optimale bedrijfsvoering heeft betrekking op het besturen van de organisatie. Het gaat uit van vijf principes: resultaatgerichtheid, transparantie, samenwerking, continu verbeteren en leiderschap met lef. De optimale 28 DEEL II: TOELICHTING BIJ DE BASISBEGRIPPEN

Excellente Politiezorg Ned en Eng.book Page 29 Thursday, May 24, 2007 1:13 PM bedrijfsvoering is in de metafoor de derde (en laatste) fundering waarop het huis van de excellente politiezorg wordt gebouwd: Eerst beschrijven we de regelgevende basis van de optimale bedrijfsvoering, de definitie ervan en de visie erop. Hierbij komen ook de vijf principes van OBV aan bod. We geven enkele voorbeelden ter verduidelijking van de verbanden met GGPZ en IGPZ. Vervolgens onderscheiden we in OBV vijf organisatiegebieden en vijf groepen van belanghebbenden. Ze zijn terug te vinden in het EFQM 13 -model politie België ( EFQM Pol Be ). Ook de vijf groeifasen van het model worden behandeld. 3.1 Regelgevende basis De Memorie van Toelichting bij de WGP 14 bepaalt dat de opdrachten van de politie moeten worden uitgevoerd via een geïntegreerde benadering gebaseerd op de principes van community policing. Ze verwijst in dit verband naar de senaatscommissie 15 : Onze politie moet steunen op het concept van de community policing De community policing is zowel een filosofische als een organisatorische strategie die. 13 European Foundation for Quality Management, www.efqm.org. 14 Wet van 7 december 1998 tot organisatie van een geïntegreerde politiedienst, gestructureerd op twee niveaus (Belgisch Staatsblad van 5 januari 1999). 15 Bedoeld wordt het verslag betreffende de evaluatie van de politiediensten van de senaatscommissie voor de binnenlandse en administratieve aangelegenheden (cf. Parl. St., Senaat, 1996-1997, nr. 1/700/1, blz. 1 tot 160). DEEL II: TOELICHTING BIJ DE BASISBEGRIPPEN 29