7-3-213 Positieve psychologie (vanaf, o.l.v. Seligman) Krachtig leren door het gebruik van kernkwaliteiten VELON congres 213 Peter Ruit & Fred Korthagen Kritiek: psychologie is op de verkeerde weg geraakt. Seligman: Zet liever in op versterken van welbevinden via de aanwezige kracht van mensen. Nadruk op kernkwaliteiten (character strengths), psychologisch kapitaal en veerkracht. Fredrickson: Broaden and build model. Een fascinerend experiment Een kernkwaliteit inzetten op een nieuwe manier. Leidt tot opmerkelijk lange-termijneffect op welbevinden. Door het gebruiken van kernkwaliteiten: voldoening betekenisvol leven. Wat zijn kernkwaliteiten? handig, zorgzaam, creatief, spontaan, avontuurlijk, daadkrachtig, geduldig, eerlijk, moedig, optimistisch, zelfstandig, bescheiden, betrokken, flexibel, onafhankelijk, visionair, ijverig, sportief, verantwoordelijk, liefdevol, assertief, consequent, doelgericht, analytisch, gevoelig, humoristisch, helder, inspirerend, ordelijk, gepassiord, nauwkeurig, relativerend, rustig, veelzijdig, gestructureerd, hulpvaardig, betrokken, initiatiefrijk, ondernemend, praktisch, zorgvuldig, verbindend, respectvol, muzikaal, zelfverzekerd, vastberaden, empathisch, attent,.. Kernkwaliteiten Kernkwaliteiten zijn onze meest eigene eigenschappen. Ze vormen het potentieel aan persoonlijke mogelijkheden die wij tot onze beschikking hebben en die we al dan niet gebruiken. Ondeelbaar - in beginsel in mensen aanwezig - breed inzetbaar. Onderzoeksvraag eerste deelonderzoek Wat zijn de effecten van een interventie gericht op vergroting van bewustwording en ontwikkeling van kernkwaliteiten bij leerlingen in het basisonderwijs? 1
7-3-213 De activiteit Resultaten Zet gedurende een week elke dag je kernkwaliteit, die jij gekozen hebt aan de hand van de vragenlijst, opnieuw in en op een andere manier. Schrijf aan het eind van de schooldag een situatie op waarbij je je kernkwaliteit gebruikt hebt en waar jij tevreden over bent. Kinderen worden zich bewust van hun kernkwaliteit en zijn trots op hun kernkwaliteit. Driekwart van de leerlingen blijkt goed in staat om hun kernkwaliteit opnieuw en zelfstandig te gebruiken, in verschillende contexten. Resultaten Het bewust inzetten van kernkwaliteiten wordt door ruim driekwart van de leerlingen als een positieve activiteit ervaren, wat in bijna alle gevallen een positieve emotie geeft. Er is bij veel leerlingen sprake van een langetermijneffect; Uit de experimentele groep herinnerden zich 483 leerlingen (8,7%) hun gekozen kernkwaliteit; Van de leerlingen uit de experimentele groep gaven 35 leerlingen (58%) aan dat ze hun kernkwaliteit nog gebruikten; Leerlingen ontwikkelen niet alleen een positieve kijk op zichzelf, maar ook op hun medeleerlingen (positief pedagogisch klimaat): Ik zei dat Ton hard kon rennen. Dat gaf mij een blij gevoel. Samenvatting Het 'leren van binnenuit' wordt gestimuleerd. Door een relatief korte en eenvoudige activiteit zien we persoonlijke groei door voort te bouwen op het menselijk kapitaal, kernkwaliteiten. Welbevinden lijkt het waard te zijn om onderwezen te worden door bewustwording en ontwikkeling van kernkwaliteiten. Publicatie Vervolgonderzoek Ruit, P. &. Korthagen, F.A.J. (213). Developing core qualities in young students. In F.A.J. Korthagen, Y.M. Kim, & W.L. Greene, Teaching and Learning from Within: A Core Reflection Approach to Quality and Inspiration in Education (pp. 131-147). New York/London: Routledge. Bewustwording van kernkwaliteiten Gebruik van kernkwaliteiten Gedrag Welbevinden Zelfbeeld Leerprestaties 2
7-3-213 Kernkwaliteiten en welbevinden Leren en positieve psychologie Het aanspreken van een kernkwaliteit geeft het ervaren van vervulling (Park & Peterson, 9); Kernkwaliteiten zijn de basis van een gezonde, optimale, levenslange ontwikkeling en zijn van invloed op welbevinden; Kernkwaliteiten als dankbaarheid, optimisme, enthousiasme, nieuwsgierigheid en (vooral) liefdevolheid (d.i. het vermogen om nauwe relaties met andere mensen te onderhouden), blijken belangrijke indicatoren voor persoonlijk welbevinden. Aandacht voor de persoonlijke kwaliteiten van de individuen; Persoonlijke kwaliteiten, zoals volharding, liefde voor leren, dankbaarheid, hoop en perspectief, hebben een voorspellende waarde voor de schoolprestaties. Omgeving Gedrag Vaardigheden Overtuigingen Identiteit Betrokkenheid Het ui-model Wat kom je tegen? (Waar heb je mee te maken?) Wat doe je? Wat kun je? Waar geloof je in? Probleemsituatie Wie ben je in je werk? (Hoe zie jij je professionele rol?) Waar doe je het allemaal voor? (Op welk groter geheel voel jij je betrokken?) Idealen Vervolgonderzoek Het hele team wordt getraind. Meerdere activiteiten. Van 24 naar 2 kernkwaliteiten. Langdurige interventie. Preciezer kijken naar welbevinden. Het zelfbeeld. Kernkwaliteiten Gegevens vervolgonderzoek Experimentele groep: 9 leerlingen Controlegroep: 55 leerlingen regulier PO: 1365 leerlingen SBO: 85 leerlingen 45 leerlingen uit reformatorische scholen 6 leerlingen uit PC scholen 4 leerlingen uit neutrale scholen Hoe de kernkwaliteiten gekozen zijn kernkwaliteit aantal keer 1 = nieuwsgierigheid 1 2 = leergierigheid 38 3 = creativiteit 63 4 = sociale intelligentie 9 5 = dapperheid 72 6 = doorzettingsvermogen 29 7 = betrouwbaarheid 23 8 = vriendelijkheid 89 9 = liefdevol 56 1 = samenwerken 113 kernkwaliteit aantal keer 11 = eerlijkheid 17 12 = zelfbeheersing 41 13 = verstandigheid 15 14 = bescheidenheid 21 15 = waardering voor schoonheid 9 16 = dankbaarheid 25 17 = optimisme 32 18 = spiritualiteit 17 19 = humor 19 2 = enthousiasme 68 3
7-3-213 Zijn de gekozen kernkwaliteiten te herkennen in de beschrijvingen? Bij 64% is in het voorbeeld de gekozen kernkwaliteit te herkennen. Bij 9% komt in het voorbeeld de gekozen kernkwaliteit van de leerling niet naar voren. Wel kunnen er andere kernkwaliteiten herkend worden in het voorbeeld. Bij 27% is het voorbeeld niet concreet genoeg omschreven, waardoor er geen kernkwaliteit in is te ontdekken. 6 Waar gebruik je je kernkwaliteit? 3 Hoe vond je het om je kernkwaliteit te gebruiken? 5 25 4 3 15 5 school thuis club buiten spelen anders Reeks1 551 461 212 281 147 Reeks2 462 378 192 228 142 Reeks3 43 335 195 217 142 Reeks4 414 32 184 212 136 super leuk leuk saai goed moeilijk stom fijn grappig spannend vermoeiend 27 271 59 22 57 38 228 126 41 45 Reeks1 Reeks2 197 255 53 193 59 39 214 15 44 47 Reeks3 18 245 55 27 56 39 219 17 46 39 Reeks4 158 29 77 179 56 47 187 91 28 48 3 Welk gevoel gaf het werken met je kernkwaliteit jou? 4 Word je er gelukkiger van als je je kernkwaliteit hebt gebruikt? 25 35% 3 25% 15 2 15% 5 5% ik voel niets pijnlijk blij vrolijk opgelucht gelukkig enthousiast trots tevreden Reeks1 119 5 277 269 78 226 136 162 226 Reeks2 16 8 258 246 77 24 13 166 218 Reeks3 111 9 251 24 86 25 116 161 Reeks4 125 8 27 199 76 187 115 137 17 1 = heel erg 2 = 3 = en beetje 5 = 6 = helemaal niet 4 = weet ik niet Reeks1 24% 37% 17% 5% 1% 16% Reeks2 24% 34% 19% 4% 3% 16% Reeks3 24% 34% 17% 5% 4% 16% Reeks4 23% 3 19% 7% 4% 17% 4
7-3-213 Na drie maanden een korte vragenlijst 1 Weet jij nog welke kernkwaliteit jij gekozen had aan het begin van het schoolar? 9 8 7 Doel: welke effecten meet ik nog na ongeveer drie maanden? In de volgende dia s komen de vragen met de resultaten. 6 5 4 3 2 Reeks1 93% 7% 9 8 7 6 5 Gebruik jij deze kernkwaliteit nog wel eens? 8 7 6 5 Heb je ook andere kernkwaliteiten gebruikt dan die je eerst gekozen had? 4 4 3 3 2 2 Reeks1 84% 16% Reeks1 7 3 45 Als je je kernkwaliteit die je eerst gekozen had nog wel eens gebruikt of misschien een andere kernkwaliteit, welk gevoel heb je bij het gebruiken van je kernkwaliteit? 8 Als je nog wel eens je kernkwaliteit of een andere kernkwaliteit gebruikt, kun je hier een voorbeeld van geven hoe je die gebruikt hebt? 4 7 35 6 3 25 5 4 15 3 2 5 Ik voel Enthousias Goed eigen Pijnlijk Blij Vrolijk Opgelucht Gelukkig Trots Tevreden niets t gevoel keuze Reeks1 27 12 384 358 12 333 211 247 31 335 75 Reeks1 69% 31% 5
7-3-213 3 Vind je dat je door je kernkwaliteit te gebruiken beter bent geworden met je schoolwerk? 3 Vind je dat je door je kernkwaliteit te gebruiken gelukkiger geworden bent? 25% 25% 2 2 15% 15% 5% 5% 1 = heel erg 2 = 3 = een beetje 4 = 5 = helemaal niet 6 = weet ik niet Reeks1 9% 16% 28% 15% 6% 26% 1 = heel erg 2 = 3 = een beetje 4 = 5 = helemaal niet 6 = weet ik niet Reeks1 14% 24% 28% 12% 5% 17% Wat opvalt Voorbeelden van kernkwaliteiten Shining eyes. Eén kernkwaliteit werkt beperkend. Het bijhouden van het logboek is niet voor alle kinderen plezierig. Kinderen blijken vaak beter zicht te hebben op de kernkwaliteit bij de ander dan bij zichzelf. Mentaliseren is lastig voor sommige kinderen. Het werken met kernkwaliteiten is geen trucje, maar een manier van zijn die het pedagogisch handelen beïnvloed. Spiritualiteit: toen ik zag dat juf M een baby kreeg wilde ik steeds weten wat het wordt, maar wat boeit het als het maar gezond is dacht ik. Liefdevol: mijn oma was er en ik wou met Noah spelen, maar ik heb het niet gedaan. Ik ben naar huis gegaan voor mijn moeder en mijn oma. Zelfbeheersing: er stond iets op het bord wat wij niet leuk vonden en toen zij ik het rustig dat wij het niet leuk vonden. Geïnteresseerd? Teamtraining van twee dagen. Citaat: Deze manier van werken raakt je hart! Je wordt er blij van te kijken naar wat je al kunt en hoe je dit bewust kunt inzetten om bepaalde dingen te bereiken (competenties). Door je kernkwaliteiten te gebruiken, krijg je energie. Meer informatie en contact Peter Ruit: p.ruit@driestar-educatief.nl 642698418 Fred Korthagen: fred@korthagen.nl WEBSITE: www.korthagen.nl 6