Naam: Klas: Nr.: 2015-2016 Leer- en oefenbundel voor het 3 de leerjaar E-Project Scholengemeenschap Gemeentelijk Onderwijs Zwevegem ICT-coördinator Ine Vanhoe
Inhoud: 1 Een computer in huis 2 Op het internet 3 Communiceren 4 De gevaren van internet 5 Je computer beveiligen 6 Leren e-mailen 7 Nettiquette 8 Het toetsenbord Opdracht: E-mail: Ik stel me voor 1 Leer- en oefenbundel E-project voor het 3de leerjaar 2015-2016
1 Een computer in huis esafetykitonline Een computer is net een mens, wist je dat? vraagt Laura aan Emma en Alex. Laura is een meisje uit de buurt. Ze studeert informatica aan de universiteit en past af en toe op Emma en Alex. Emma, Alex en hun ouders hebben pas een nieuwe thuiscomputer gekocht. Hij staat in een knus hoekje van de huiskamer. Alex en Emma mogen de nieuwe computer elke dag een half uur gebruiken als ze hun huiswerk af hebben. De ouders van Emma en Alex hebben Laura uitgenodigd om een kopje thee te komen drinken en haar gevraagd of ze hen zou kunnen helpen met het installeren van de nieuwe computer en hun internetaansluiting. Hoe kan een computer nu op een mens lijken? lacht Alex. Wel, hij heeft geheugen en een processor die op ongeveer dezelfde manier werken als jouw geheugen en jouw hersenen, legt Laura uit. Met het geheugen en een processor kun je heel veel nuttige computerbestanden opslaan, zoals programma s, afbeeldingen, documenten, spelletjes en muziek, elk op hun eigen plekje, gaat ze verder. Hmm, dus een computer werkt ongeveer als een kast met lades? vraagt Emma. Ja, precies, knikt Laura, maar een computer weet zelf heel goed waar ALLES ligt. Je kan je computer ook allerlei knappe dingen laten doen door middel van computerprogramma s. Alex springt op. Oh, ja, dat weet ik wel, dat heet software! Emma snapt het niet helemaal. Soft-wear, dat klinkt net als haar donzen winterjas of haar zachte pantoffels. Hoeveel soft-wear kan je in een computer stoppen? vraagt ze. Dat hoeft niet. Software is een onzichtbaar onderdeel van de computer, zegt haar vader grinnikend. Als je iets schrijft of tekent op de computer, of computerspelletjes speelt, gebruik je verschillende soorten computerprogramma s, maar die kan je niet echt zien. De onderdelen van de computer die je wel kan zien, heten hardware, zoals de computerkast, de muis, het beeldscherm, de printer en de webcam. Software is als het ware het brein van de computer en hardware het lichaam. 2 Leer- en oefenbundel E-project voor het 3de leerjaar 2015-2016
3 Leer- en oefenbundel E-project voor het 3de leerjaar 2015-2016
2 Op het internet esafetykitonline Emma hoort haar ouders praten over hun internetaansluiting. Wat is een internetaansluiting? vraagt ze. Dat is een aansluiting op een netwerk, zegt haar moeder. Het internet verbindt jouw computer met andere computers over de hele wereld. Net zoals de telefoon via een kabelnetwerk verbonden is met andere telefoons over de hele wereld. Eén van de leuke dingen van een internetaansluiting is dat je iedereen, waar ook ter wereld, een brief kunt sturen of met ze kan praten, voegt haar vader eraan toe. Omcirkel de dingen die je kan doen met de computer alleen maar als je bent aangesloten op het internet. 4 Leer- en oefenbundel E-project voor het 3de leerjaar 2015-2016
3 Communiceren esafetykitonline Wanneer kunnen we gaan chatten?, vraagt Emma aan Laura terwijl ze opgewonden op en neer springt. Laura is bij Emma en Alex thuis om op hen te passen terwijl hun ouders weg zijn. Ze hebben hun huiswerk af en willen meer over e-mail en chatten leren. Vooral Emma wil heel graag chatten: ze heeft een nieuw vakantievriendinnetje, Jenny, die in Engeland woont. Jenny heeft Emma haar chatgegevens gegeven. Je kan chatten zodra we je e-mailadres en chataccount hebben aangemaakt, zegt Laura glimlachend. Wat is een account?, vraagt Emma. Laura legt uit: Als je in de echte (offline) wereld een busabonnement koopt, een abonnement op een tijdschrift neemt of lid wordt van een sportclub, dan moet je een formulier invullen en informatie over jezelf geven. Als je gebruik wil maken van een e- mail- of chatdienst, moet dat ook. Je kiest een dienst bijvoorbeeld Gmail, Hotmail, Skype, Yahoo Messenger en je stuurt een aanmelding om lid te worden van die dienst. Wat betekent privé informatie? 5 Leer- en oefenbundel E-project voor het 3de leerjaar 2015-2016
De informatie die je over jezelf geeft, komt op je profiel, gaat Laura verder. Als je op het internet bezig bent, kan jouw profiel, of de informatie die je over jezelf geeft, wel door tientallen, honderden, duizenden of zelfs miljoenen mensen gelezen worden. Emma vindt het maar ingewikkeld, dus Laura probeert het wat makkelijker uit te leggen. Weet je nog dat we wel eens het spelletje Wie is het? speelden? Als je vragen stelt over de leeftijd, de kleur van ogen of het kapsel, dan probeer je eigenlijk achter het profiel te komen van degene die je moet vinden. Dus mensen proberen erachter te komen wie ik ben? vraagt Emma onschuldig. Soms wel, antwoordt Laura. Je staat er misschien niet bij stil, maar je kan al vrij snel te veel informatie over jezelf geven aan mensen die je niet eens kent. Zelfs als je alleen maar je nickname, je e-mailadres, een foto van jezelf of de naam van je school geeft, kunnen vreemden al een heleboel over je te weten komen. Eigenlijk meer dan nodig is. Persoonlijke informatie is net een puzzel, en vreemden kunnen al die kleine stukjes bij elkaar leggen, zelfs als die heel verschillend zijn, om zo een beter en gedetailleerder beeld van je te krijgen. 4 De gevaren van internet Digitips Open een Internet browser Ga naar de website http://ictzwevegemjufine.weebly.com Ga naar 34de leerjaar» Filmpje Disney: De giftige appel Mogelijke vragen bij het filmpje: 1. Wie stuurde de e-mail over het computerspel? 2. Wat zou jij doen met deze e-mail? 3. Wat gebeurt er als je het computerspel toch downloadt? 4. Waarom denken Goofy en Mickey aan het verhaal van Sneeuwwitje? 5. Mickey heeft weer een goede les over het gebruik van internet geleerd. Weet jij nog wat Mickey nooit zal doen? 6 Leer- en oefenbundel E-project voor het 3de leerjaar 2015-2016
5 Je computer beveiligen esafetykitonline Laura, hoe veilig is het als we onze computer op het internet aansluiten? vraagt haar moeder, terwijl ze Laura bezorgd aankijkt. Laura legt uit dat een computer duizenden poorten heeft die op deuren lijken. Steeds als je het internet opgaat, gaan ze open en dicht om informatie te ontvangen en te verzenden. Je kunt het zien als een enorm kasteel dat je moet verdedigen, zegt ze. Maar Laura, hoe kunnen we nu duizenden deuren bewaken? Dat zou zelfs Alex niet kunnen, vraagt Emma. Ik zal jullie wat tips geven, zegt Laura en begint uit te leggen. Ten eerste moet je ervoor zorgen dat je computer beveiligd is Wist je dat een onbeveiligde computer kan worden aangevallen door kwaadwillige internetgebruikers van over de hele wereld? Weet je nog dat we het over software hadden? Wel, er is niet alleen goede software, er bestaat ook schadelijke software die op het internet verspreid kan worden, gaat Laura verder. Virussen, wormen, Trojaanse paarden en spyware zijn gevaarlijke programma s die je computer kunnen besmetten net zoals wij mensen verkouden worden of de griep krijgen. Hoe kunnen we er dan voor zorgen dat onze computer niet ziek wordt, Laura? vraagt Emma. Bestrijd virussen met een antivirusprogramma. Dit is een programma die je computer verdedigt en beschermt. Je kan een virus oplopen als je een bijlage van een e-mailbericht van onbekende afzenders opent, door spelletjes of muziek van een website te downloaden, 7 Leer- en oefenbundel E-project voor het 3de leerjaar 2015-2016
6 Leren e-mailen Digitips E-mail is hetzelfde als een brief. Maar dan niet op papier maar op een computer. Een gewone brief wordt gebracht door een postbode naar een huisadres en dat duurt ongeveer één of twee dagen. Een e-mail wordt verstuurd via het internet en dat duurt ongeveer één of twee seconden. Snel hé! Zoals bij een brief die je verstuurt via de post, moet een e-mail ook een adres hebben. Een e-mail bestaat uit twee delen, gescheiden door @ (lees je zo: at) en ziet er bijvoorbeeld als volgt uit: leerjaar3.sintdenijs@gmail.com Deze a met het krulletje lijkt op de krulstaart van een aap. Zie je? Dat apenstaartje is het symbool voor e-mail. Om het apenstaartje te typen, druk je op het toetsenbord op alt gr en tegelijkertijd op 2. Hier kan je het apenstaartje eens oefenen: @ Open een Internet browser Ga naar de website http://ictzwevegemjufine.weebly.com Ga naar klassikaal 3de leerjaar» Steffie vertelt: e-mail 8 Leer- en oefenbundel E-project voor het 3de leerjaar 2015-2016
7 Nettiquette Digitips De nettiquette zijn de ongeschreven richtlijnen en gedragsregels voor het gebruik van internet. Hier bespreken we de afspraken voor het correct opstellen van een e- mailbericht. #Afspraken Stel een nieuw e-mailbericht op, klik daarvoor op Opstellen. Aan: Typ hier het e-mailadres van de ontvanger. Onderwerp: van... aan... Typ in het onderwerp waarover jouw bericht gaat, van wie het bericht komt en voor wie het bestemd is. Begin je bericht met een aanspreking. Typ een kort bericht. Begin elke zin met een hoofdletter en eindig met een leesteken. Gebruik geen GSM-taal. Typ niet heel je bericht in hoofdletters. Hoofdlettergebruik betekent roepen. Vermijd herhalingen. Eindig met een groet en je voornaam. Is je bericht klaar? In Gmail wordt de e-mail nu automatisch opgeslagen als concept (=ontwerp). Je mag de e-mail sluiten. De e-mail wordt nu eerst gecontroleerd en nagelezen door de leerkracht. Na de controle mag je de e-mail terug openen en verzenden. 9 Leer- en oefenbundel E-project voor het 3de leerjaar 2015-2016
Opdracht: Bekijk onderstaand voorbeeld. Vul de nummers 1 tem. 7 van de afspraken in de hokjes. 10 Leer- en oefenbundel E-project voor het 3de leerjaar 2015-2016
8 Het toetsenbord ictheek 11 Leer- en oefenbundel E-project voor het 3de leerjaar 2015-2016
Aan het werk! E-mail: Ik stel me voor Schrijf in een aantal zinnen iets over jezelf, wat je lievelingsvak is, wat je graag doet in je vrije tijd, wat je (niet) leuk vindt, wat je later graag wil worden, over je huisdier, via een e-mailbericht naar een leerling van de partnerklas. E-mailadres van de partnerklas: Naam van de leerling naar wie je een e-mail stuurt: Bereid hieronder je e-mailbericht voor. Denk daarbij aan de #Afspraken van de nettiquette. 12 Leer- en oefenbundel E-project voor het 3de leerjaar 2015-2016
1. AANMELDEN BIJ GMAIL STAP 1 NAAR DE WEBSITE VAN GMAIL SURFEN Open Google Chrome Typ in de adresbalk: www.gmail.com Klik op Inloggen STAP 2 INLOGGEN BIJ GMAIL De leerkracht typt het e-mailadres in van de klas en het wachtwoord om in te loggen. Klik daarna op Inloggen. STAP 3 OVERZICHT VAN HET VENSTER Klik op Opstellen om een nieuwe e-mail te maken. Klik op het e-mailbericht om jouw e-mail te lezen. Klik op Concepten om je niet-verstuurde e-mail af te werken en te verzenden. Klik hier op het e-mailadres en op uitloggen om af te melden. 13 Leer- en oefenbundel E-project voor het 3de leerjaar 2015-2016
2. E-MAIL OPSTELLEN STAP 1 NIEUW E-MAILBERICHT OPSTELLEN Klik in het menu aan de linkerkant op de rode knop Opstellen. STAP 2 GEGEVENS INVULLEN Typ bij Aan (Ontvangers) het e-mailadres van de partnerklas: Typ een passend onderwerp, gevolgd door jouw naam (van ) en de naam van de leerling naar wie je een e-mail schrijft (aan ). jouw eigen naam naam van je pennenvriend(in) STAP 3 E-MAILBERICHT TYPEN Typ in het tekstvak je bericht. Denk aan de #Afspraken: aanspreking hoofdletters leestekens spelling deftige taal (geen GSM-taal) groet Je e-mail wordt automatisch opgeslagen en bewaard in de map Concepten. STAP 4 E-MAILBERICHT SLUITEN Klik op het kruisje om je e-mail te sluiten. Je e-mail wordt automatisch opgeslagen en bewaard in de map Concepten. 14 Leer- en oefenbundel E-project voor het 3de leerjaar 2015-2016
3. E-MAIL VERSTUREN STAP 1 E-MAILBERICHT OPENEN Klik op Concepten. Zoek jouw e-mail terug in de lijst. Klik op je e-mailbericht om te openen. STAP 2 E-MAILBERICHT VERZENDEN Klik op Verzenden om je e-mailbericht te versturen naar je pennenvriend(in). en klaar! Bron: http://www.ictheek.be/ictheek/emailproject/stappenplan2012gmaill.pdf Vergeet je straks niet jouw ontvangen e-mail te lezen? Je bent vast wel benieuwd 15 Leer- en oefenbundel E-project voor het 3de leerjaar 2015-2016