Stuurgroep SEPA Opsteller: C.J. de Reus (secr.) Aan Afstemgroep SEPA Nederland Datum 28 januari 2009 Referentie SG SEPA 090127 Betreft 6 e Statusrapportage follow-up zorgpunten SEPA migratieplan. Gevraagde actie U ontvangt deze statusrapportage over de voortgang follow-up van de zorgpunten over de SEPA-migratie ter bespreking in uw vergadering van 9 februari 2009. Kerninformatie Een kort overzicht van geïdentificeerde zorgpunten, wie de follow-up verzorgt en de deadlines is als volgt: Zorgpunten Follow-up Deadline. 1. behoefte aan duidelijkheid dat prijzen Individuele banken MOB monitort, niet zullen stijgen jaarl.rapportage 1 e kwartaal. 2. keuzemogelijkheden voor consumenten en Individuele banken MOB monitort, winkeliers merk debitcard betalingen Scheme owner jaarl.rapportage 1 e kwartaal. 3. gebruiksvriendelijke migratie naar IBAN SG SEPA april 2009. 4. de veiligheid van de SEPA incasso SG SEPA 1 e kw. 2009. 5. gebruik bestaande machtigingen en SG SEPA 1 e kw. 2009. incassocontracten 6. standaardisatie bank-klant domein SG SEPA a. standaarden overschrijvingen afgerond Afgehandeld. in Q4 2007. b. standaarden incasso 1e kw. 2009. 7. voortzetting Overstapservice (Direct Debit) SG SEPA 4 e kw. 2009. 8. geschillenbeslechting in SEPA SG SEPA Afgehandeld. 9. gevolgen van SEPA voor de toegankelijkheid NVB Banken Rapportage van het betalingsverkeer 1 e kw. 2009 10. de vraag of alle marktpartijen betrokken zijn MOB Secr. Afgehandeld. bij de consultatie. Voor de zorgpunten 8 en 10 is de oplossingsrichting gevonden en vastgesteld, waarmee de actie formeel is afgerond. De resultaten zullen door de Afstemgroep Nederland worden gevolgd en beoordeeld. Met deze rapportage informeert de Stuurgroep SEPA u over de status van de zorgpunten 3 tot en met 8. Over punt 9 wordt u afzonderlijk geïnformeerd door het NVB-bureau. 1/6
3. Gebruiksvriendelijke migratie naar IBAN. De gezamenlijke Nederlandse banken ontwikkelen een dienst voor zakelijke en particuliere gebruikers om de huidige rekeningnummers op een gemakkelijke manier te kunnen omzetten ( verrijken ) tot internationale rekeningnummers (IBAN s) en de bijbehorende bankcodes (BIC s). Op verschillende manieren zal het straks mogelijk zijn om van Nederlandse rekeningnummers de bijhorende internationale rekeningnummers (IBAN s) en codes van de banken (BIC s) te achterhalen: via internet, telefonische navraag, sms en via aanlevering van bestanden. Hierbij wordt uiteraard rekening gehouden met de in de ASN vastgestelde aandachtspunten voor toegankelijkheid. Er wordt sinds het 4 e kwartaal 2008 hard gewerkt aan de bouw van de IBANBIC service. De Nederlandse banken zijn verheugd om te kunnen melden dat de IBANBIC service naar verwachting in april 2009 beschikbaar komt, behoudens onvoorziene omstandigheden. De Stuurgroep SEPA heeft de banken aanbevolen om: - IBAN en BIC standaard op te nemen in uitingen naar rekeninghouders; - IBAN en BIC te tonen in de betaalomgeving van internet bankieren; - IBAN en BIC toe te voegen aan gegevens van begunstigden in het adresboek bij internetbankieren. Aan Nederlandse bedrijven wordt dringend aanbevolen om IBAN en BIC op facturen te vermelden. Aan banken is aanbevolen is om tussen 2010 en 2013 het IBAN geleidelijk op te nemen op de betaalpas, waarmee het IBAN nog bekender wordt gemaakt bij rekeninghouders; er wordt naar gestreefd om in 2013 een brede beschikbaarheid van IBAN op de betaalpas gerealiseerd te hebben. 4. De veiligheid van de SEPA incasso De ASN heeft met instemming gereageerd op de voorgestelde stroomlijning van het huidige incassopakket en de benodigde aanpassingen aan de Richtlijn Betaaldiensten (PSD). Over de SEPA incasso voert de Stuurgroep SEPA gesprekken met marktpartijen. Sinds augustus 2008 zijn banken en de Consumentenbond in gesprek over bezwaren van de Consumentenbond die zich vooral toespitsen op de risico s die het gevolg kunnen zijn van de vergroting van de Nederlandse markt tot het Europese speelveld. De Consumentenbond heeft aangegeven dat er in de Nederlandse context (Nederlandse incassanten die via Nederlandse banken Nederlandse consumenten met een Nederlandse bank incasseren) geen aanvullende maatregelen voor het Europese product nodig zijn; de bezwaren richten zich op grensoverschrijdende Incasso s waarmee Nederlandse klanten worden belast. Tijdens het constructieve overleg dat heeft plaats gevonden is vastgesteld dat de volgende beschermingsmaatregelen standaard van toepassing zijn bij de Europese incasso: - Altijd acht weken recht van terugboeking voor de consument (PSD). - De procedure Melding Onterechte Incasso (MOI) is van toepassing tot 13 maanden na afschrijving (SDD reglement). - Geen financieel risico voor de consument (PSD en SDD regelement): * Indien een teruggeboekte Europese incasso niet gedebiteerd kan worden bij de 2/6
incassant is de creditbank hiervoor verantwoordelijk. * De creditbank is verantwoordelijk voor het accepteren van de incassant. De bank van het bedrijf (incassant), hanteert altijd het Ken Uw Klant -principe, gebasseerd op internationale afspraken, de zgn. KYC-rules. * Indien in het uitzonderlijke geval de bank van de incassant niet zou kunnen betalen, zal de bank van de consument het financiële risico van de teruggeboekte Europese incasso dragen. Op verzoek van de Consumentenbond heeft de Stuurgroep SEPA de haalbaarheid van een drietal zaken onderzocht waarmee de veiligheid van de SDD kan worden verbeterd. De resultaten daarvan zijn als volgt. 1. Het realiseren van een valideringcheck voor verwerking (bij de eerste van een reeks doorlopende machtigingen of bij een eenmalige incasso) is technisch mogeljk, maar alleen tegen hoge kosten. Een valideringscheck kan in de vorm van een sms- of email alert of in de vorm van limietcontroles op klantniveau. Een en ander vraagt wel om een actieve houding van de geïncasseerde. Banken zullen vooralsnog individueel bepalen welke van de diensten geleverd zullen worden. Mogelijk komen er ook gezamenlijke oplossingen. Controleopties zullen niet ter beschikking zijn in de eerste fase van de Europese incasso. 2. Het invoeren van de mogelijkheid van een selectieve incassoblokkade (voor bepaalde bedrijven of landen) is technisch realiseerbaar. Hiervoor moet de bestaande functionaliteit op het niveau van de incassant worden uitgebreid. De selectieve blokkade op landenniveau is een niet bestaande dienst en vereist aanpassingen bij de banken. Het druist ook in tegen het reachability principe en ligt politiek lastig. 3. Het scheppen van de mogelijkheid om doorlopende incasso s via de bank van de debiteur te stoppen respectievelijk niet uit te voeren stuit op juridische complicaties. Gezien de alternatieven bij 1 en 2 is tijdens het gesprek gebleken dat deze weg niet verder zal worden ingeslagen. De Consumentenbond heeft in het overleg met dank voor de inspanningen van de banken kennis genomen van de voorstellen van de Stuurgroep SEPA en op 17.12.2008 als volgt schriftelijk gereageerd: Ad 1. Wij zijn verheugd te vernemen dat een valideringscheck mogelijk is bij een eerste van een reeks doorlopende machtigingen, of bij een éénmalige machtiging. Wij zijn van mening dat dit kosteloos zou moeten zijn voor de consument. De wijze waarop deze valideringscheck plaatsvindt is hierbij van minder belang. Wanneer het bijvoorbeeld betekent dat een sms-alert veel en een email geen kosten met zich meebrengt, opteren wij voor dat laatste. Een limietcontrole op klantniveau zou wat ons betreft eenvoudig uitvoerbaar moeten zijn door de klant zelf. Ad. 2. Verheugend zijn we ook dat de selectieve incassoblokkade (in ieder geval voor bepaalde bedrijven) technisch realiseerbaar zijn. Wij gaan ervan uit dat dit, evenals de binnenlandse functionaliteit, ook voor de buitenlandse functionaliteit gratis is, en eenvoudig door de consument zelf te bewerkstelligen. Wij kunnen ons vinden in het feit, dat het gevoelig ligt om op landenniveau een dergelijke functionaliteit in te voeren, en kunnen ermee instemmen dat deze niet wordt ontwikkeld. Ad 3. 3/6
Het kunnen stoppen van doorlopende incasso s via de bank van de debiteur, is wat ons betreft niet meer nodig, indien de selectieve incassoblokkade zoals in punt 2. wordt uitgevoerd. De banken zullen vóór 1 maart 2009 een definitief standpunt innemen. 5. Gebruik bestaande machtigingen en incassocontracten. Er is onderzocht of de bestaande machtigingen voor het huidige product Incasso gebruikt kunnen worden nadat de bestaande nationale wetgeving is aangepast aan de Payment Services Directive (PSD) van de Europese Unie. Vastgesteld is dat er geen sprake is van verslechtering van de voorwaarden voor de geïncasseerde. Daarop is geconcludeerd dat de bestaande machtigingen voor Incasso PSD-compliant te maken zijn. Ook kan de regelgeving voor het huidige product Incasso aan de PSDregels aangepast worden. Currence verzorgt als producteigenaar de verdere uitwerking. De hiervoor vermelde resultaten hebben uitsluitend betrekking op aanpassingen van (machtigingen van) het bestaande product Incasso als gevolg van de implementatie van de PSD in 2009. Voor de implementatie van de Europese incasso (SDD) is het echter cruciaal te weten of en onder welke voorwaarden bestaande machtigingen voor Incasso kunnen worden gebruikt of omgezet naar SDD-machtigingen. Zowel aanbieders als gebruikers zijn het eens dat voorkomen moet worden dat nieuwe mandaten van rechtswege nodig zouden zijn. De Nederlandse banken hebben samen met andere Europese banken de technische en juridische mogelijkheden hiervoor onderzocht. Aangezien de uitgangspositie echter per land in Europa verschilt, is het niet mogelijk om één integrale, Europese oplossing vast te stellen die in alle landen toepasbaar is. Het is voor Nederland duidelijk geworden dat een wetswijziging (al dan niet tegelijk met de implementatie van de PSD) niet de te volgen route is. Hierover heeft o.a. overleg met het Ministerie van Financiën plaatsgevonden. In de afgelopen maanden is duidelijk geworden dat voor de oplossing van dit zorgpunt de Rulebooks SDD moeten worden aangepast. 6. Standaardisatie bank-klant domein. Zoals in de derde rapportage gemeld, zijn de SEPA Credit Transfer XML customer-tobank Implementation Guidelines for the Netherlands gepubliceerd op www.sepanl.nl. Daarnaast heeft een voorlichtingsbijeenkomst plaatsgevonden met verschillende ERP en sofware leveranciers om de guidelines toe te lichten. Deze bijeenkomst is goed ontvangen. Een volgende voorlichtingsbijeenkomst zal in april 2009 worden gehouden, zodat in deze bijeenkomst tevens informatie kan worden gegeven over de nieuwe IBAN BIC service. In maart 2008 zijn aanvullende optionele XML Implementation Guidelines gepubliceerd voor bedrijven en hun leveranciers die de XML standaard voor al hun betaalopdrachten willen implementeren. Bijvoorbeeld voor internationale betaalopdrachten, spoedopdrachten of huidige binnenlandse betaalopdrachten. Immers: de overgang naar het gebruik van de XML-standaard kan door een bedrijf sowieso wenselijk zijn, los van de overgang naar een SEPA-product. Updates van de SEPA Credit Transfer XML customer-to-bank Implementation Guidelines en van de aanvullende optionele XML Implementation Guidelines zijn 4/6
beschikbaar sinds oktober 2008. Inmiddels heeft de European Payments Council (EPC) onder andere de volgende documenten opgeleverd: - SEPA Core Direct Debit Scheme Customer-to-Bank Draft Implementation Guidelines; - SEPA Business-to-Business Direct Debit Scheme Customer-to-Bank Draft Implementation Guidelines. De Stuurgroep SEPA verwacht dat voor deze Guidelines geen nadere Nederlandse aanpassing nodig is. Op dit moment wordt nog wel gekeken of een Nederlandse toelichting op de Europese Guidelines nodig is. Als dat het geval blijkt te zijn zullen ASN partijen worden betrokken bij het vaststellen van de inhoud. 7. Voortzetting Overstapservice. Door de opzet van de huidige Nederlandse Overstapservice in combinatie met het feit dat betalingsverkeer in Nederland via één centrale processor wordt geleid zou er door de komst van SEPA, waarbij banken ook van andere, niet-nederlandse procesoren gebruik kunnen maken, een mogelijk probleem m.b.t. het gebruik van deze service voor nieuwe SEPA-producten kunnen ontstaan. Dit probleem zou zich bij zowel de Europese overschrijving maar vooral bij de Europese incasso kunnen voordoen. Inmiddels was al bekend dat er voor de Europese overschrijving een oplossing gevonden is. Die is dan ook begin 2008 door de banken ingevoerd. Voor de Europese incasso is in de afgelopen periode uitgebreid onderzoek uitgevoerd. De Stuurgroep SEPA heeft in de 5 e statusrapportage kunnen melden dat uit dit onderzoek is gebleken dat er ook voor de Europese incasso een oplossing is gevonden, waardoor in de toekomst ook de Europese incassi van Nederlandse banken via de Overstapservice kunnen worden omgeleid naar het nieuwe rekeningnummer van een overstapper. De Stuurgroep SEPA is verheugd te kunnen melden dat deze oplossing kort na de launch van de Europese Incasso in Nederland beschikbaar zal zijn. Over het initiatief van de Eurpese Commissie om in elk land in Europa Overstapservices in te richten kunnen wij u het volgende melden. Inmiddels is de tekst van de Common Principles for Bank Account Switching bekend geworden. Duidelijk is inmiddels geworden dat de Nederlandse Overstapservice nauwelijks afwijkt vande geschetste Europese Common Principles. Verwacht wordt dat met enkele tekstuele aanpassingen van voorwaarden de Nederlandse Overstapservice in de huidige vorm kan worden gecontinueerd. 8. Geschillenbeslechting in SEPA. Ervan uitgaande dat het Klachteninstituut Financiële Dienstverlening (KiFiD) ook onder de nieuwe betaalwetgeving (PSD) als het klachteninstituut voor particulieren wordt aangewezen, verandert er in principe niets ten opzichte van de huidige situatie: consumenten kunnen zich blijven wenden tot KiFiD. Ten aanzien van FIN-NET, het grensoverschrijdende buitengerechtelijke klachtennetwerk voor financiële diensten is de situatie dat in eerste instantie de diverse bij FINNET aangesloten nationale geschillencommissies moeten zijn voorbereid op een eventuele toename van grensoverschrijdende klachten. KiFiD kan niet meer doen dan zelf voorbereid zijn op dergelijke vragen en aandacht vragen voor het onderwerp bij FINNET. Uit rapportages van FINNET blijkt dat men zich hiervan bewust is en dat er volop aandacht aan is gegeven. 5/6
In een overleg in april 2008 tussen het Ministerie van Financiën, KiFiD en de Consumentenbond is de conclusie getrokken dat er geen grote barrières zijn om de geschillenbehandeling te vertalen naar het SEPA-speelveld en de Richtlijn Betaaldiensten. De rapportage over dit zorgpunt is hiermee afgesloten. Overige issues Voor het kunnen invoeren van de Europese incasso is duidelijkheid over het (kunnen) toepassen van de zo genoemde Multilateral Balancing Payment (MBP) cruciaal. Op Europees niveau is het overleg met de Europese Commissie nog gaande. Kopie aan -- 6/6