Sociaal Jaarverslag 2013. Koopmans Bouwgroep b.v.

Sociaal Jaarverslag 2013 Koopmans Bouwgroep b.v.

2

Inhoudsopgave 1. Inleiding 5 2. Terugblik 2013 6 3. Personele organisatie 8 4. Bijzondere gebeurtenissen 11 5. Marssteden 66 12 6. Opleiding en ontwikkeling 14 7. Arbeidsvoorwaarden 15 8. Ondernemingsraad 16 9. Veiligheid, gezondheid en welzijn 18 10. Toekomst 2014 21 3

4

1. Inleiding Velen waren optimistisch gestemd over het aantrekken van de bouwsector in 2013. De cijfers voor 2013 laten toch een afname in volume zien en de prijzen staan nog steeds onder druk. Door tijdig in te springen op de veranderende markt (integrale projecten) proberen we aan de marktvraag tegemoet te komen en zo een deel van de markt te heroveren. Verwachtingen bouwproductie en werkgelegenheid 2014 Geplaatst op: 30 januari 2014 De dalende omzet in 2013 had ook gevolgen voor de personeelsbezetting. Hierdoor hebben we afscheid moeten nemen van een aantal van onze medewerkers. Gelukkig vinden veel van onze gewaardeerde oud collega s snel een passende werkkring elders of hebben ze hun draai gevonden na het gebruik maken van de plaatsmaakregeling. In dit jaarverslag laten we enkele van hen aan het woord. We hebben vele positieve reacties ontvangen op de nieuwe insteek voor het opstellen van het vorige jaarverslag en gaan daarom verder op de ingeslagen weg. Het verslag wordt digitaal toegestuurd en is blijvend op K-online te lezen. Het verslag wordt beperkt in hardcopy verspreid. Directie Koopmans Bouwgroep b.v. 5 Bouwsector dit jaar nog onder druk, maar krachtig herstel is onderweg Ondanks de berichten over herstel op de woningmarkt, zal de woningbouwproductie dit jaar verder dalen. De nieuwbouwproductie van woningen is sinds het uitbreken van de crisis al met 35% gedaald en deze zal in 2014 opnieuw met 7% krimpen. Het aantal opgeleverde woningen daalt daarbij naar 45.000. Enig tegenwicht wordt binnen de woningbouw geboden door de renovatie- en onderhoudsmarkt die dit jaar licht kan groeien. Bij de utiliteitsbouw en de grond-, water- en wegenbouw is sprake van een stabilisatie van de productieniveaus. Daarmee wordt 2014 voor de totale bouwproductie vooral een overgangsjaar. Wel daalt de werkgelegenheid opnieuw fors. Het aantal voltijdse banen van werknemers is sinds het uitbreken van de crisis al met 70.000 gedaald en dit jaar daalt de werkgelegenheid hier opnieuw met 10.000 arbeidsjaren. Op middellange termijn is het beeld voor de bouw juist gunstig met dubbele groeicijfers bij de nieuwbouwproductie van woningen en gematigde, solide groei bij de overige onderdelen van de bouwproductie. Het herstel wordt veroorzaakt door marktkrachten, onder de aanname dat (nieuwe) ongunstige overheidsmaatregelen de komende jaren uitblijven. Dit concludeert het EIB in het zojuist verschenen rapport Verwachtingen bouwproductie en werkgelegenheid 2014.

2. Terugblik 2013 In 2013 is de woningbouw nog niet aangetrokken. Starters kunnen nog steeds moeilijk een hypotheek verkrijgen en slechte beleggingsresultaten dragen bij aan een voortdurend slappe woningbouwmarkt. Koopmans wil minder afhankelijk zijn van de aanbestedingsmarkt en speelt in op de nieuwe ontwikkelingslijn van tendercontracten. We besteden daarom meer aandacht aan het verkrijgen van tenderprojecten. Om de kans op het verkrijgen van dergelijke projecten te vergroten, is Lotte Slaghekke in 2013 als tendermanager aangetrokken. Lotte Slaghekke verwoordt hieronder haar visie op de markt in tenders. Aanbestedingen / tenders De tenders zijn gebaseerd op projecten met geïntegreerde contracten (UAV-gc) waarbij de prijs wordt onderbouwd met het ontwerp en een plan van aanpak. Tenders worden niet alleen beoordeeld op laagste prijs maar ook op onderbouwing en uitwerking van het ontwerp en het plan van aanpak (het kwalitatieve gedeelte). Deze werkwijze wordt steeds vaker toegepast door opdrachtgevers. Wat betekenen de tenders voor ons? Naast de prijsvorming dienen we dus meer aandacht te besteden aan hoe we het project willen realiseren. Hoe gaan we het organiseren en faseren, wat doen we aan duurzaamheid, welke alternatieven zien we en ga zo maar door. Per project is de vraag van de opdrachtgever verschillend en de opdrachtgever geeft aan op welke criteria wordt beoordeeld. Het is heel belangrijk bij tenders om ons te onderscheiden van onze concurrenten. Het plan dient origineel te zijn en de beste oplossing te bieden voor onze opdrachtgever. Een mooie uitdaging! We hebben binnen TBI meerdere personen die betrokken zijn bij de tenders en door samen op te trekken vergroten wij onze kennis en zorgen we ervoor dat we de beste worden en blijven, aldus Lotte. Van oudsher zijn we goed in het maken van woningbouwprojecten. In de goede tijd hebben we jarenlang gebruik gemaakt van een groeiende woningbouwmarkt. Maar het aandeel woningbouwprojecten van de totale omzet van Koopmans is verminderd. We leggen nu de focus op projecten in de utiliteitsbouw en (grote) renovatie projecten Onderstaande tabel laat de omzetontwikkeling zien vanaf 2010 in woning- en utiliteitsbouw. Omzet 2010 2011 2012 2013 Woningbouw 99,0 98,8 55,9 49,0 Utiliteit 38,8 42,9 53,4 51,0 Risico 31,0 28,2 33,8 25,0 Totale omzet 168,8 169,9 143,1 125,0 6

Mooie voorbeelden van projecten in de utiliteitsbouw: Nieuw Waterlandplein, Amsterdam Basisrenovatie+ Provinciehuis, Groningen Stadhuis, Hoofdpost Almelo brandweer, GGD en HVD, Assen (D&B) 7 Stadhuis Almelo

3. Personele organisatie In 2013 heeft Koopmans de ingeslagen weg van geleidelijke personeelsreductie helaas moeten doorzetten. Dit heeft geresulteerd in het verminderen van de personeelscategorie Timmerman I en het verminderen van het aantal personeelsleden in ondersteunende afdelingen, zoals administratie, KAM, CZ en PZ. De krimp is ten dele door middel van wederzijds goedvinden tot stand gekomen en deels door het verkrijgen van ontslagvergunningen via het UWV. Daarnaast hebben medewerkers, die daarvoor in aanmerking kwamen, gebruik gemaakt van de plaatsmaakregeling. Bouwplaatsmedewerkers UTAmedewerkers Aantal medewerkers per 31-12-2012 125 175 Af: uit dienst 27 31 Bij: in dienst 0 4 Per 31-12-2013 98 148 Het verminderen van het personeelsbestand werd onder andere gerealiseerd door: pensionering plaatsmaakregeling vrijwillig vertrek beëindigingsovereenkomsten afloop tijdelijke contracten UTA-medewerkers per 31-12-2013 Aantal Directie / MT / Staf 11 Projectvoorbereiding Projectcoördinatie/planvoorbereiding 3 Calculatie 10 Planbureau 5 Inkoop 2 Uitvoering Projectleiding 11 Uitvoering 24 Projectvoorbereiding 13 Werkvoorbereiding 16 Projectontwikkeling 5 Service & Onderhoud Nazorg en onderhoud 9 Stafafdelingen Personeelszaken 3 Financiële/Loon- en salarisadministratie 13 Automatisering 2 Commerciële zaken 3 Kwaliteit 2 Receptie / secretariaat / facilitair 14 Kopersbegeleiding 1 Trainee 1 Totaal 148 Bouwplaatsmedewerkers per 31-12-2013 Aantal Timmerman 84 Kaskowerker 3 Metselaar 8 Overig 3 Totaal 98 8

Bouwplaatsmedewerkers UTAmedewerkers Verzoek werknemer 0 2 Verzoek werkgever 2 0 Wederzijds goedvinden 19 16 Naar vroegpensioen 0 5 WIA/IVA 2 0 Einde contract 0 2 Overig 4 6 Totaal 27 31 Jan Mulder zocht Bart Krediet op die in 2013 van de plaatsmaakregeling gebruik heeft gemaakt. Jan Mulder in gesprek met Bart Krediet De knop moest wel even om aldus oudcollega Bart Krediet die op 1 augustus 2013 gebruik maakte van de plaatsmaakregeling en daarmee afscheid nam van zijn werkzame leven bij Koopmans. Tegelijkertijd is hij daarmee toegevoegd aan de ambassadeurs van Koopmans. Bart, destijds timmerman bij Service & Onderhoud, was al enkele malen benaderd om gebruik te maken van de plaatsmaakregeling. Hij vond zichzelf steeds te jong maar begin 2013 besloot hij samen met zijn vrouw Alie dat het na ruim 40 jaar in de bouw, waarvan 31 jaar bij Koopmans, welletjes was. Bart liet zich eerst door Koopmans bijpraten over de regeling en maakte vervolgens gebruik van de diensten van de vakbond CNV die hem ook prima hebben geholpen. Het vreemde aan de regeling is natuurlijk dat je vrijwillig eerder en op een andere wijze dan gepland afscheid neemt van je werkzame leven. Het dienstverband met Koopmans eindigt en je moet maar hopen dat het UWV of BPF Bouw een en ander goed oppakt. Inmiddels zijn Bart en Alie aan de nieuwe situatie gewend. Bart heeft geen enkel probleem ondervonden met het UWV en heeft zelfs zijn Vervroegd Ouderdoms Pensioen (VOP) van BPF Bouw naar voren gehaald en op 1 april 2014 in laten gaan. Voor mij was dat prima te doen, mijn VOP is zelfs hoger dan mijn WW-uitkering maar dat is natuurlijk voor iedereen weer anders. Zoals we ons nu voelen kunnen we het iedereen van harte aanraden. Bart en Alie houden zich nu bezig met de leuke dingen in het leven waaronder het vrijwilligerswerk bij twee bejaardencentra in Apeldoorn. Ook helpt Bart regelmatig -en als het hém uitkomt- vrienden en kennissen met klussen; je bent timmerman of je bent het niet. Als ik dan toch een klein probleempje moet noemen dan is het dat ik qua gereedschap nu nog wel eens misgrijp. 9

Na bijna 15 jaar van haar werkzame leven bij Koopmans te hebben doorgebracht, kreeg Heleen Lodeweeg het bericht dat haar functie als KAM-coördinator kwam te vervallen. Nadat eerst de bezetting in directe functiegroepen was verminderd, ontstond ook de noodzaak om in de ondersteunende functies de bezetting te verminderen. Eind vorig jaar kreeg ik het bericht dat mijn functie kwam te vervallen. Op zo n boodschap zit je niet te wachten, maar ik wist dat het zou kunnen gebeuren en heb daarom mijn kop niet in het zand gestoken. Ik had mijn CV al eens een flinke opknapbeurt gegeven en ook mijn netwerk heb ik goed onderhouden, bijvoorbeeld via mijn LinkedIn pagina. Heleen heeft tijdens een groot deel van haar opzegtermijn gewoon haar werkzaamheden uitgevoerd en overgedragen. Zij heeft haar taken en verantwoordelijkheden overzichtelijk in kaart gebracht zodat deze snel en goed konden worden overgenomen. Toch is het haar in die periode gelukt om, naast het werk en haar gezin met twee kinderen, ook aandacht te besteden aan sollicitatieactiviteiten. Ik heb mij al snel actief op de arbeidsmarkt begeven. Mijn man had onlangs hetzelfde proces doorlopen en die ervaring neem je wel mee. Je gaat niet bij de pakken neerzitten. Persoonlijk ben ik optimistisch en positief ingesteld en ik kon mij daardoor snel focussen op de wereld na Koopmans. In mijn geval had ik niet veel tijd nodig om een passende baan te vinden. Nog voordat mijn dienstverband formeel bij Koopmans eindigde, wist ik al dat ik weer aan de slag kon. Op de vraag hoe Heleen die periode vanaf de aanzegging heeft ervaren, zegt ze: Wat is bijgebleven van die rare periode, is dat juist mijn positieve houding, een goed CV en een goed netwerk mij in alle aspecten heeft geholpen. Zowel bij het afronden van de werkzaamheden bij Koopmans, als ook bij het verkrijgen van een andere baan, maar ook zeker voor mijn eigenwaarde. Het is zeker jammer als je afscheid moet nemen, maar er is meer, als je het maar wilt zien. Ook nu heb ik een uitdagende baan met leuke collega s. Het doet oprecht goed om te zien dat veel van de oud-collega s inmiddels een andere dienstbetrekking hebben gevonden of genieten van hun nieuw verworven vrije tijd. 10

4. Bijzondere gebeurtenissen Binnen Koopmans is het gebruikelijk om aandacht te schenken aan medewerkers die al een groot deel van hun werkzame leven bij Koopmans werken. Ook in 2013 was er weer een groot aantal jubilarissen. Dit is met de jubilarissen zelf, hun gezin en een groot aantal collega s gevierd. In 2013 zijn 23 medewerkers vanwege hun jubileum in het zonnetje gezet. Hierbij werd de eerder ingeslagen weg, om jubilea gezamenlijk te vieren, voortgezet. Dit is door zowel de jubilarissen als de collega s goed ontvangen en deze trend wordt in 2014 voortgezet. Onderstaand zie je welke collega s in 2013 hun jubileum vierden. Natuurlijk werden in 2013 niet alleen jubilea gevierd. Zo was er de zomerbijeenkomst en de winterbijeenkomst voor het personeel, de familiefietsdag, de seniorendag en het sinterklaasfeest. 12½-jarig jubileum 25-jarig jubileum 40-jarig jubileum Roy Franken Albert Kamphuis Henk Peters Albert Wolterink Appie Westerhof Peter Schütz Nathalie Randazzo Gert Hutten Louis Pegge Jan-Willem Nijkamp René Reimert J.M.X. Mulder Sander de Bot André Meulenkamp Harry Arp Gerwin Prophitius Hans Olde Keizer Carolien Fortgens Erik Iepsma Henk Iepsma Henk Kats Johan Baan Bas Klein Haarhuis 11

5. Marssteden 66 In mei 2013 hebben de collega s die hun werkzaamheden vanuit kantoor verrichten het vernieuwde pand van Koopmans aan de Marssteden 66 betrokken. Gedurende zes maanden heeft een deel van de collega s gebruik mogen maken van de gastvrijheid van Groothuis in Harbrinkhoek. Een ander deel kreeg onderdak in het pand te Apeldoorn. Uiteindelijk kon iedereen zijn plek in het nieuwe kantoor betrekken. Zijn tussen aanhalingstekens, want in het concept van Slimmer Samen Werken heeft niemand nog langer een vaste werkplek. Hoewel dit voor sommige collega s even wennen was, worden de voordelen van deze werkwijze her en der al zichtbaar en raken medewerkers met een flexibele werkplek vertrouwd. Niet alleen voor de medewerkers is het een bijzonder gebouw. Met de keus om niet nieuw te bouwen, maar op deze wijze te verbouwen, laat Koopmans zien dat duurzaamheid binnen bestaande bouw niet alleen mogelijk is, maar ook succesvol kan zijn! André Meulenkamp geeft onderstaand nadere toelichting op de BREEAM-certificering voor Koopmans. Bij de verbouwing legde Koopmans de lat hoog voor wat betreft duurzaamheid. Het gebouw is BREEAM (internationaal label voor duurzaamheid, energieverbruik en belasting van de omgeving) gecertificeerd. Bijkomend effect is dat Koopmans nu ook daarvoor de kennis (BREEAM-experts) in huis heeft. Vooral Remert Jutten en André Meulenkamp waren nauw betrokken bij de BREEAMcertificering. Het vernieuwde kantoor van Koopmans is niet alleen geschikt gemaakt voor Het Nieuwe Werken, maar is ook voorzien van een duurzaamheidscertificaat. Dé beoordelingssystematiek hiervoor is BREEAM, een internationaal erkend label. 12

Door negen verschillende facetten te beoordelen wordt een zo optimaal mogelijk gebouw gerealiseerd. Niet alleen energie- en materiaalgebruik maar ook bouwproces, gezondheid, transport, landschap, watergebruik, afval en vervuiling zijn belangrijk items. Uiteindelijk heeft het vernieuwde kantoor het driesterren label Very Good gekregen met een score van ruim 57%. Ook voor de gezondheid van medewerkers van Koopmans die in het gebouw werken zijn positieve effecten bereikt. Voldoende daglicht, goed uitzicht, hoogfrequente verlichting en een aangenaam klimaat zijn hiervan concrete voorbeelden. Maar ook de gebruikte materialen zijn belangrijk. Alleen materialen die geen vluchtige stoffen bevatten zijn geschikt. In ons geval hebben we het dan vooral over de plafondplaten, de (gelijmde) vloerbedekking en het gebruikte plaatmateriaal. Al deze aspecten hebben invloed op het welzijn van medewerkers. Wist u overigens dat de toiletten gespoeld worden met regenwater? Een van de duurzame items op het gebied van water is het grijswatercircuit. In combinatie met waterbesparende drukknoppen kunnen we het verbruik verder reduceren. Op die manier kan elke medewerker bijdragen aan het verminderen van onze drinkwaterconsumptie. Hetzelfde is eigenlijk van toepassing op het scheiden van afval. Niet alleen het papierafval maar ook het andere afval kan gescheiden worden. Voor de tuin is een ontwerp gemaakt in samenspraak met een ecologisch adviseur. Het ontwerp draagt bij aan de landschappelijke waarde van de totale omgeving. Doordat het kantoor aan de rand van het industriegebied de Marssteden ligt vormt de tuin één geheel met het gebied aan de Windmolenweg. Het vernieuwde kantoor mag dan ook zeker geslaagd worden genoemd. 13

6. Opleiding en ontwikkeling In 2013 is geïnvesteerd in opleiding en ontwikkeling van medewerkers. Veel medewerkers volgden een cursus om hun kennis te vergroten of volgden een training om hun vaardigheden verder te ontwikkelen. Hieronder het overzicht van de gevolgde opleidingen. Tabel: scholing bouwplaatsmedewerkers Nascholing leermeester Luchtdicht bouwen Toezichthouder steigers Voorkomen van opleverpunten Stellen profielen en kozijnen Vakman centraal in slimmer werken Totaal aantal dagen Daarnaast werden uiteraard ook de standaardcursussen georganiseerd zoals bedrijfshulpverlening (BHV) en voor bouwplaatsmedewerkers de training De vakman centraal in slimmer werken. Scholencluster De Twijn, Nijverdal 8 dagen 3 dagen 3 dagen 4 dagen 8 dagen 93 dagen 119 dagen Tabel: opleidingen en cursussen UTA-medewerkers Bouw en techniek Persoonlijke en management vaardigheden Automatisering Overig Werkorganisatie UAV GC Kostendeskundige Bouw BREEAM Middelbare Veiligheidskunde Energiebesparing bestaande Bouw Bouwkunde EPG in de praktijk Brandveilige instellingen KOB Ondernemen BIM-management WKA TALENT (interne TBI-cursus) TEAM (interne TBI-cursus) Leidinggeven Leermeester Communicatie Functioneren en Beoordelen Loon- en Salarisadministratie Personeelszaken, Persoonlijke effectiviteit Financiële bedrijfsvoering, Praktijkdiploma Boekhouden Academy Oost Klantbeleving The Learning Cycle Revit Office 2010 Typevaardigheid Beeldschermwerk Prezi Bedrijfshulpverlening (BHV) Ploegleider BHV VCA Pensioen Actueel Loonbelasting en premieheffing Cash is King Pensioenopleiding Bouwnijverheid Stoppen met roken 14

7. Arbeidsvoorwaarden De cao van 2012 is wederom met een jaar verlengd in 2013. Daardoor bleven de arbeidsvoorwaarden nagenoeg ongewijzigd. 50 appartementen Lauwerspark, Drachten De pensioenopbouw is in 2013 van 2,25% naar 1,8% gegaan. De ingegane pensioenen zijn niet gekort, maar ook niet verhoogd (geïndexeerd). De aanvullingsregelingen (55+ en 55-) zijn met 10% gekort om de regelingen betaalbaar te houden. Hoofdpost brandweer, GGD en HVD, Assen (D&B) Eind 2013 waren nog geen nieuwe onderhandelingen over een nieuwe cao gestart tussen werkgevers en werknemers. Inmiddels is duidelijk dat de cao ongewijzigd tot en met 31 december 2014 wordt voortgezet. Basisrenovatie+ Provinciehuis, Groningen Rsg Wiringherlant, Wieringerwerf 15

8. Ondernemingsraad De ondernemingsraad en de directie van Koopmans hebben in 2013 structureel overleg gevoerd. Ook heeft de ondernemingsraad diverse adviezen gegeven aan de directie over negen verschillende onderwerpen. Hieronder is een overzicht van adviesaanvragen waarbij de directie als reactie op positief advies de maatregel heeft doorgevoerd: Omschrijving adviesaanvraag Vakantiesluiting 2014 Verlenging Sociale Regeling Aanpassing ontwerp en verspreiding Sociaal Jaarverslag Aanpassing pensioenpremie Advies Positief Positief Positief Positief aanstelling nieuwe compliance officer telefonie verzuim jubilarissen voortgang projecten opzetten gezamenlijke HR afdeling TBI bouw- en ontwikkelbedrijven PVK-activiteiten VGWM-onderwerpen De samenstelling van de ondernemingsraad was in 2013 als volgt: OR-functie / OR-commissie Voorzitter Naam Geert Maijer Eigenrisicodragerschap ZW-flex Positief Vice-voorzitter Gert Hutten Inleveren 2 verlofdagen Benoeming statutair directeur Sanctiebeleid Reorganisatie november 2013 Negatief Positief Positief Positief Er zijn 6 reguliere OR-vergaderingen gehouden op diverse locaties. Er hebben 5 overleggen plaatsgevonden met de directie van Koopmans. Naast de adviesaanvragen werden in de ondernemingsraad onder andere de volgende onderwerpen besproken: Secretaris Vice-secretaris Afgevaardigde COR VGWM-commissie PR-commissie CAO-commissie Mink Toet Heleen Lodeweeg-Voerman Arjan Osinga Geert Maijer André Nijzink Rob Scheffer Heleen Lodeweeg-Voerman Gert Hutten Heleen Lodeweeg-Voerman Arjan Osinga Rob Scheffer Mink Toet 16

Winkelcomplex Michaelkerk-locatie, Stadsveld, Enschede OR 2014: in 2013 zijn er drie leden uit de ondernemingsraad getreden. Dit betekent dat de OR in afgeslankte vorm 2014 is ingegaan. Zij zal op zoek gaan naar vervangende leden en eventueel verkiezingen uitschrijven. 44 koopwoningen De Plantage, Zutphen 17

9. Veiligheid, gezondheid en welzijn Bij Koopmans vinden we het belangrijk dat medewerkers zich goed voelen op hun werkplek en in hun werkomgeving. Daarom is in 2013 de focus op veiligheid, gezondheid en welzijn verscherpt. De eerste helft van 2013 is de verbouwing van het kantoor van Koopmans in Enschede afgerond en vanaf 13 mei kwamen de UTA-medewerkers weer terug in het pand aan de Marssteden. Na een heuse officiële opening en met enkele huisregels zijn de vernieuwde voorzieningen op de ergonomische werkplekken en in de huiskamers in gebruik genomen. Na de ingebruikneming zijn medewerkers betrokken gebleven bij optimalisaties gedurende het jaar. Op de bouwplaatsen geldt bij vele binnenstedelijke projecten vanaf het laatste kwartaal 2013 dat zij deelnemen aan Bewuste Bouwers. Door de minimale vereisten op de gebieden Bewust, Veilig, Verzorgd, Milieu en Sociaal is het de bedoeling dat de omstandigheden stapsgewijs op een hoger niveau komen. Vanaf maart 2013 hebben alle medewerkers en bezoekers op de bouwplaatsen van Koopmans de veiligheidsfilm Werk veilig, werk samen gezien, met de bijbehorende bouwplaatsregels. Eind 2013 is de TBI Veiligheidsrichtlijn gepresenteerd aan de operationeel leidinggevenden. Om hoger op de veiligheidsladder te komen worden op de vlakken Ambitie, Kennis, Organisatie en Leiderschap verbeteringen verwacht. Leren van incidenten is een ander belangrijk aandachtspunt. Hiervoor is een verbeterde meldingsprocedure in ontwikkeling genomen met de collega s van de TBI bouwbedrijven. Iedereen elke dag gezond weer naar huis na een dag van hard werken. Vanaf 2013 is de begeleiding op het gebied van gezondheidsbeleid van de medewerkers, de afdeling personeelszaken en de directie in handen van de nieuwe arbodienst Human Capital Care (HCC). Onder leiding van de bedrijfsarts, dr. G.J. Beens, zijn ziektebegeleiding, Periodiek Arbeidsgeneeskundig Onderzoek (PAGO) en aanverwante zaken overgenomen. Een belangrijk onderwerp vanuit gezondheid op lange termijn is het Stofvrij werken. In 2013 is hier, middels onderzoeken en testsessies, een gereedschapspakket van Makita uit voortgekomen. Binnen dit pakket is ook rekening gehouden met de uitkomsten van de onderzoeken naar hand en armtrillingen. 18

Voor medewerkers is het van groot belang veilig kunnen werken. De directie van Koopmans onderkent dit belang en zet jaarlijks in om de werkomgeving zo veilig mogelijk te maken. Ook voor de algemene gezondheid is aandacht. Zo is er in 2013 voor de 3 e keer de cursus stoppen met roken aangeboden. Hier hebben 16 mensen aan deelgenomen. Helaas vond in 2013 wel een aantal bedrijfsongevallen plaats. Alle (bijna) ongevallen worden geregistreerd en geëvalueerd om alles in het werk te stellen nieuwe ongevallen te voorkomen. Tabel: bedrijfsongevallen 2013 Soort letsel Aantal ongevallen Aantal verzuimdagen Snijwonden 2 0 Verrekking/kneuzing 3 38 Overig 1 0 Totaal 6 38 In maart 2014 wordt het PAGO bedrijfsrapport door de stichting Arbouw opgesteld en verstuurd. In deze rapportage staan de resultaten van de PAGO s vermeld. Niet per individu, maar voor de hele organisatie, gebaseerd op de resultaten van de deelnemers in het betreffende jaar. De resultaten zijn zo geformuleerd dat ze niet naar individuele medewerkers zijn terug te herleiden. Enige jaren geleden is door Arbouw de werkvermogenindex geïntroduceerd. Dit getal laat de mate waarin een werknemer het vermogen heeft om arbeid te verrichten zien. De beoordeling is gebaseerd op een zevental factoren, zoals fysieke en mentale belastingaspecten in het werk, de individuele gezondheid en de beschikbare capaciteiten van de werknemer. Het werkvermogen wordt uitgedrukt in een getal van 7 tot 49 en is in de volgende klassen verdeeld: 7-27 = slecht 28-36 = matig 37-43 = goed 44-49 = uitstekend De uitkomsten van het PAGO worden gebruikt om te onderzoeken op welke punten we actie kunnen ondernemen om de resultaten te verbeteren. Ziekteverzuim in % Bouwplaatsmedewerkers 3,9% UTA-medewerkers 3,8% Gemiddeld 3,3% 19

Tabel: ziekteverzuim en duur 2013 Duur (in dagen) Bouw UTA Totaal % 0 t/m 4 52 97 149 65 5 t/m 14 29 26 55 24 15 t/m 29 2 5 7 3 30 t/m 64 7 1 8 3 65 t/m 149 4 2 6 3 > 149 3 2 5 2 Totaal 97 133 230 100 Zorgcomplex Beth San, Aalten Ziekteverzuim landelijk / bouwnijverheid / Koopmans 2013 2012 2011 2010 2009 2008 2007 2006 Landelijk 3,9 4,0 4,2 4,2 4,1 4,1 4,4 4,4 Landelijk bouwnijverheid 3,8 4,0 4,3 4,2 4,1 4,1 4,6 4,3 Koopmans Bouwgroep 3,3 4,4 5,6 4,1 4,5 4,7 4,0 4,1 Zorgcomplex GGNet, Warsveld 20

10. Toekomst 2014 Het Sociaal Jaarverslag is een terugblik op 2013. Het was een jaar met moeilijke, maar vooral ook leerzame momenten. Inmiddels zijn we al weer een eind op weg in 2014. Uit onze ervaring van 2013 halen we inspiratie en ideeën. We koersen naar een integrale aanpak om ons omzetvolume voor 2014 te realiseren en daarmee ook een goede basis te leggen voor 2015. Onze kernwaarden zijn daarbij voor ons belangrijke uitgangspunten en bieden houvast om van 2014 - samen - een succesvol jaar te maken en te bouwen aan de toekomst. Klantgerichtheid - Innovatiekracht Sterke samenwerking - Duurzaamheid. 21 Transformatie Molenwerf, Amsterdam

Zorgcomplex Beth San, Aalten Koopmans Bouwgroep b.v. Koopmans Bouw b.v. Koopmans Projecten b.v. Marssteden 66 7547 TD Enschede Postbus 461 7500 AL Enschede Telefoon 053-4 600 600 Koopmans Service & Onderhoud b.v. Staalsteden 34 7547 TA Enschede Postbus 461 7500 AL Enschede Scheepvaartstraat 6 7411 MB Deventer Postbus 12 7400 AA Deventer Telefoon 088-6 004 600 www.koopmans.nl https://twitter.com/koopmansbouw https://www.facebook.com/koopmans.bouw http://www.linkedin.com/company/koopmans-bouwgroep-b.v. 22