VERSLAG 2 2 M A A R T Krimp: kansen en keuzes PROVINCIE ZUID-HOLLAND ZUID-HOLLANDPLEIN 1 2596 AW DEN HAAG
Beste lezer, Op 22 maart jl. bent u aanwezig geweest bij de themabijeenkomst Krimp: kansen en keuzes. De Provincie Zuid-Holland kijkt terug op een geslaagde middag waar leuke ideeën voor krimpgebieden uit zijn gekomen. In dit verslag hopen wij u deze middag nog een keer te laten beleven.
WELKOMSWOORD & OPENING THEMABIJEENKOMST De middag werd geopend door gastheer Frank Cohen en dagvoorzitter Willemjan van de Wetering. Zij hebben ons een voorproefje gegeven van wat ons te wachten stond die middag. Wat is krimp? Wat is het effect op openbaar vervoer? Hoe kunnen we hiermee omgaan in de toekomst?
HOE KAN OPENBAAR VERVOER IN EEN KRIMREGIO VORMGEGEVEN WORDEN? Het inhoudelijke deel van de middag begon met een korte presentatie van Sebastiaan van Kooij van inno-v over mobility as a service. Nieuwe digitale technieken en IT-bedrijven bieden namelijk steeds vaker nieuwe mobiliteitsdiensten. Deze diensten kunnen het reizen makkelijker maken. Ook kan het eenvoudiger worden om af te wisselen tussen fiets, auto, lopen en OV.
Victor Wollaert van Samobiel heeft ons vervolgens een voorbeeld gegeven van een nieuwe vorm van vervoer. Hun visie is geïnspireerd op een Zweeds voorbeeld en ziet kansen voor de participatiesamenleving en het aanbieden van particuliere vervoerritten.
SPELEN VAN DE GAME: REIZIGER IN DE (FICTIEVE) KRIMPREGIO RIJNSEWAARD Om te ervaren hoe het is om in een krimpregio te reizen, maken we kennis met de fictieve gemeente Rijnsewaard. Er worden 3 reizigers geïntroduceerd: Sophie, studente Angelique, de zakelijke reiziger Wim, gepensioneerd Iedere deelnemer is ingedeeld in een groep die ieder probeert in de huid van 1 van de reizigers te kruipen. Wie komt met de beste (vervoer)oplossingen voor deze persoon?
GROEP 1: SOPHIE - STUDENTE
GROEP 2: ANGELIQUE ZAKELIJKE REIZIGER
GROEP 3: WIM - GEPENSIONEERDE
BEOORDELING VAN HET SPEL: PRESENTATIES EN INTRODUCTIE VAN DE JURY Na afloop van het spel presenteert ieder groepje hun ideeën aan de jury. Deze jury bestaat uit personen die de reizigers uit het spel vertegenwoordigen. Zij beoordelen de presentatie en de ideeën van iedere groep. Welke groep komt met de beste ideeën voor de reiziger in een krimpregio? En wie is de winnaar van het spel?
IDEEËN GROEP 1: SOPHIE - STUDENTE Voor de groep was het geen discussiepunt dat Sophie beschikt over de studenten OV-chipkaart. Hiermee kan ze gebruikmaken van OV en dit kan later een motief zijn om het OV te gebruiken. Vanwege het beperkte OV in de streek dient reisinformatie snel en makkelijk te zijn. Alles moet vindbaar zijn op de mobiele telefoon van Sophie. Hoe Sophie zich in haar vrije tijd verplaatst, was een groter discussiepunt. Na het kletsen met medestudenten of na haar bijbaantje in haar studentenstad, sluit het OV minder goed aan (flexibiliteit). Ook voor het sporten en vriendenbezoek in de streek is flexibiliteit gewenst. Is de e-fiets dan geen optie? Elektrisch omdat de afstanden behoorlijk zijn. Samen met anderen om lekker bij te kletsen. Om veilig te kunnen fietsen is wel een goede infrastructuur nodig. Sophie is sociaal en bereid om als bode te fungeren. Ze neemt spullen vanuit de apotheek in Rijnstad mee voor mensen in het dorp. Een mooie extra motivatie om te fietsen. Sophie kan bij de disco komen met de discobus, maar deze is allesbehalve flexibel. Dan zijn ouders in te schakelen of anders een vrienden met een auto. Denk aan de BOB! En als dat alles niet werkt, kan Sophie altijd nog verhuizen naar de stad waar ze studeert. Het studentzijn riep herinneringen op en zorgde voor een lach bij de deelnemers. De leeftijd van Sophie riep ook zorg op of ze zich veilig zou kunnen verplaatsen. Het verplaatsen in gezelschap was een rode draad. OV leent zich daar prima voor.
IDEEËN GROEP 2: ANGELIQUE ZAKELIJKE REIZIGER De zakelijke reiziger Angelique reist het liefste met de auto. Alleen als de auto een last wordt, zoals bij parkeerproblemen, dan is de trein een aantrekkelijk alternatief. Maar dan wel in combinatie met een P+R, als de bus gemeden kán worden, dan heeft dit de absolute voorkeur. Angelique wil graag dat haar dochter mobiel is. Vooral omdat zij naar school in de stad moet en gaat stappen in de discotheek (een paar dorpen verderop). De e-bike is hiervoor een goede oplossing samen met een snelfietsnetwerk. Dit netwerk loopt grotendeels parallel aan de autowegen waar ook de bus overheen rijdt. De bus moet als voorziening blijven bestaan: in de spits voor de bereikbaarheid van de stad en in de om feestgangers veilig naar de discotheek te brengen. Nu brengt Angelique haar dochter vaak met de auto heen en weer. Tot slot vindt Angelique het belangrijk dat de sfeer en voorzieningen in het dorp behouden worden. Een idee dat haar te binnen schoot is om het recreatiegebied naast haar dorp meer onder de aandacht te brengen. Hierdoor kunnen stedelingen met de bus, auto en fiets recreëren en genieten van haar dorp!
IDEEËN GROEP 3: WIM - GEPENSIONEERDE De gepensioneerde Wim gaat graag op pad met bus en e-bike en wil graag toegang hebben en houden tot voorzieningen die hij (steeds meer) nodig heeft. Hij heeft wel begrip voor het feit dat je geen lege bussen kunt laten rondrijden naar kleine dorpen. Waarom dan niet functies combineren? De bundelbus is hiervoor de oplossing! De buurtbus die nu ook rijdt kan ook als pakketdienst fungeren en neemt bijvoorbeeld ook maaltijdpakketten mee uit de stad naar de dorpen. En kun je er niet zelf naar toe, laat de service dan aan huis komen, zoals een paspoort aanvragen en bloedprikken aan huis. Omgekeerd kan het seniorencomplex in het dorp waar hij woont ook meer zijn dan alleen een woonhuis voor senioren; laat het ook fungeren als crèche voor een paar ochtenden in de week en open een supermarktje in het complex. Het alles-in-1 wooncomplex als wijk van je leven, waar ook anderen weer profijt van hebben.
ALGEMENE IDEEËN Hoewel we het over hetzelfde gebied hebben gehad, liepen de ideeën zeer uiteen doordat men vanuit verschillende reizigers heeft gedacht. Rode draad is de fiets als misschien wel de belangrijke schakel in mobiliteit in een krimpgebied. Voor de gepensioneerde is het de e-bike die voorzieningen en vrienden/familie toegankelijk maken en houden. Voor de zakelijke reiziger is de OV-fiets een onmisbaar onderdeel in de keten en voor de student is de fiets de goedkoopste reisoptie, die misschien wel kan uitgroeien tot een studentenfietskoeriersysteem. En dan niet te vergeten de toeristen; zouden de wegtrekkende inwoners die in de steden gaan wonen niet heerlijk per fiets de Rijnsewaard kunnen komen (her)ontdekken? Maar dan wel met de garantie dat je altijd weer thuis kunt komen!
BEOORDELING DOOR DESKUNDIGEN De presentatie van de ideeën is niet alleen door de jury beoordeeld maar ook twee deskundigen gaven hun visie op de presentaties. Guy Hermans (expert op het gebied van kleinschalig vervoer): Interessant dat er heel breed scala aan oplossingen naar voren is gekomen. Van een bundelbus, vrije fietsroutes tot medicijnen uit de grotere stad mee laten nemen. Het idee dat openbaar vervoer altijd het antwoord is voor een vervoersvraag werd heel snel losgelaten. Dat maakt het mogelijk om openbaar vervoer juist daar in te zetten waar het meest nodig is en om in het openbaar vervoer te investeren. Denk aan een veilige en comfortabele reis met goede reisinformatievoorziening. Wat me verder opviel, is dat reizigers wel van zekerheid houden, zoals ze dat ook bij openbaar vervoer kennen in de vorm van de dienstregeling. Dergelijke zekerheid bieden is echt van belang. Het schrikbeeld dat men niet meer naar huis kan omdat de bundelbus al weg is, er geen vrijwilliger is die een rit wil maken, of dat de medicijnen vergeten zijn kan een belemmering zijn. Een vangnet is dan nuttig. Het is dan de zekerheid dat het vangnet er is dat van belang is.
BEOORDELING DOOR DESKUNDIGEN Sebastiaan van der Vliet (Provincie Zuid-Holland): Opvallend was dat oplossingen voor het mobiliteitsvraagstuk in het gebied vooral buiten het bestaande OV werden gezocht. Met name ideeën om fietspaden te verbeteren, en verkeersstromen met elkaar te combineren, scoorden goed onder de deelnemers. Het meest originele idee dat naar boven kwam was mijns inziens het idee van de bundelbus; een bus die vervoer van goederen en mensen in een dunbevolkt gebied met elkaar kan combineren. Ook verplaatsing van voorzieningen voor verschillende doelgroepen zelf kwam naar voren, waardoor mobiliteit verminderd kan worden. Verbeteren van de OV-keten scoorde ook goed. Hierbij dacht men aan goede fietsenstallingen bij haltes en P+R, bijvoorbeeld bij treinstations.
EN HET WINNENDE GROEPJE IS ZAKELIJKE REIZIGER ANGELIQUE!