Woonvisie Lelystad Woonvisie Lelystad 2016-2020 2016-2020 Samen aan de slag Samen aan de slag Gemeente Lelystad December 2016
Het is koers 1 Wonen aan het water, dichtbij het bos of bouwen, helemaal naar eigen wens en ontwerp, zelf of samen met anderen. Geen woonwens is te gek. Lelystad geeft je alle ruimte en vrijheid. Lelystad geeft lucht aan woondromen. Zo staat het op onze site. En terecht. Dat geldt natuurlijk voor onze nieuwe inwoners. Hen willen we verleiden om naar onze stad te komen. Maar dat geldt ook, nee moet ook, in nog belangrijkere mate gaan gelden voor onze huidige inwoners. Hen willen we vasthouden en uitdagen om anderen er van te overtuigen bij ons in Lelystad te komen wonen. Want één ding is zeker: inwoners vasthouden is minstens zo belangrijk als nieuwe inwoners binnenhalen. Of mensen in de stad blijven, vertrekken of hier besluiten te komen wonen beslissen ze uiteindelijk zelf. Maar wij kunnen samen met onze inwoners werken aan bijvoorbeeld de uitstraling en identiteit van de stad, woonmogelijkheden, werkgelegenheid, recreatiemogelijkheden, leefklimaat en ruimtelijke programmering. Bestaande stad en nieuwbouwlocaties, ze vormen twee kanten van dezelfde medaille: Lelystad. Over wonen is veel te doen. Politieke discussies over hypotheekrenteaftrek, over de hoogte en omvang van de huurtoeslag, over de omvang van de (sociale) huurwoningvoorraad, over het tekort aan woningen (huur en koop) en zo kan ik nog wel even doorgaan. Het zijn landelijke discussies die een lokale weerslag hebben maar lokaal nauwelijks te beïnvloeden zijn. Daarom is het belangrijk dat we de stap maken van de principiële discussie naar de praktische uitvoering. Deze woonvisie zal daarvoor de komende jaren ons koersboekje zijn. In het raadsprogramma is daarvoor de route al uitgezet: we zetten in op vitale woonwijken met kwalitatief goede woningen en een prettige leefomgeving. Die koers houden we vast. We hebben geprobeerd bij het uitstippelen van die koers zoveel mogelijk onze oren te luisteren te leggen bij de samenleving. Bij onze inwoners, die toch de enige echte deskundigen zijn als het gaat over zaken als woonbeleving en woongenot. En specifiek bij huurders die, terecht, in de nieuwe woningwet een prominente positie hebben gekregen, bij onze woningcorporaties, bij ontwikkelaars, 2
bouwers en makelaars en bij nog vele anderen. Op basis daarvan hebben we een visie gemaakt. Die visie gaat niet alleen over de kansen, maar geeft ook een antwoord op de bedreigingen die er zijn. Zo staat ook in Lelystad de betaalbaarheid steeds meer onder druk en worden inwoners gedwongen een steeds groter deel van hun inkomen te verwonen. De nieuwe wetgeving beperkt onze woningcorporaties helaas in hun mogelijkheden. De leefbaarheid in de wijken wordt sterk beïnvloed door tal van andere ontwikkelingen in het sociale domein. Aan wonen en zorg besteden we dan ook in het bijzonder aandacht. Met dit koersboekje zijn we er nog niet. De visie geeft de richting aan, maar het gaat om de precieze route en die kan ieder jaar veranderen. De (woon)wereld is zo in verandering dat het goed is om ieder jaar vast te stellen waar we staan. Om vervolgens in bijvoorbeeld prestatieafspraken met de corporaties en met een productieplanning voor de nieuwbouw per jaar aan te geven hoe ver we in dat jaar denken te kunnen komen. Veel wielrenners dromen er van een grote koers te winnen. De echte kampioenen weten dat dat alleen maar kan als de ploeg een plan heeft en dat plan consequent uitvoert. Samen vormen we die ploeg. We gaan voor goud! Want het is koers! 1 Kreet uit het wielrennen als de strijd in het peloton begint. 3
4
Inhoud Begrippenlijst 6 1. Inleiding 9 1.1. Waarom een actualisatie van de woonvisie? 9 1.2. Bestuurlijke visie 10 1.3. Leeswijzer 12 2. Samenvatting 13 2.1. Samenvatting 13 2.2. Uitgangs- en actiepunten relevant voor de prestatieafspraken met de corporaties en huurdersorganisaties 16 2.3. Uitgangs- en actiepunten relevant voor het Meerjaren Perspectief Grondbedrijf (MPG) 18 2.4. Samenhang verschillende (beleids)documenten 19 3. Visie op wonen in Lelystad 20 3.1. Wonen in Lelystad anno 2015 20 3.1.1. Waar staan we? 20 3.1.2. SWOT-analyse wonen in Lelystad 22 3.2. Waar willen we naartoe? 23 3.2.1. Ambitie 23 3.2.2. Thema s 23 3.2.3. Randvoorwaarden 23 4. Uitvoeringsprogramma 24 4.1. Goede en betaalbare woningen voor iedereen 25 4.1.1. Betaalbaarheid 25 4.1.2. Beschikbaarheid en bereikbaarheid 27 4.1.3. Wonen met zorg 31 4.1.4. Nieuwbouw 34 4.1.5. Taakstelling vergunninghouders 40 4.2. Goede woningen in prettige en gewilde woonwijken 41 4.2.1. Kwaliteit woningvoorraad 41 4.2.2. Duurzaam bouwen en renoveren 43 4.2.3. Kwaliteit openbare ruimte 45 4.2.4. Leefbaarheid 45 4.3. Samen aan de slag 48 4.3.1. Een visie van en voor de stad 48 4.3.2. Ondersteunen en stimuleren 48 4.3.3. De woonvisie en dan? 48 5
Begrippenlijst Aftoppingsgrens Begrip uit de huurtoeslag, die de grens van de huurprijs van een woning aangeeft waarboven de huurtoeslag verlaagd ofwel afgetopt wordt. In de praktijk zijn er twee verschillende aftoppingsgrenzen: 1. Lage aftoppingsgrens die geldt voor 1-persoonshuishoudens en voor 2-persoonshuishoudens tussen 23 en de AOW-gerechtigde leeftijd. 2. Hoge aftoppingsgrens die van toepassing is op huishoudens van 3 of meer personen. De grens geldt ook voor 2-persoonshuishoudens, als minstens 1 van de 2 ouder is dan de AOW-gerechtige leeftijd. En voor 2-persoonshuishoudens die vanwege een handicap in een aangepaste woning wonen. Bouwbesluit Besluit op grond van de Woningwet die de minimale eisen en technische voorschriften voor het bouwen (zowel voor nieuwbouw en verbouw als voor de staat van bestaande bouwwerken) voorschrijft. Extramuralisering Het streven om buiten de muren van een intramurale instelling (waar iemand opgenomen wordt) gelijkwaardige zorg te bieden, bijvoorbeeld in de eigen woning (thuiszorg). De zorg wordt geleverd aan een zelfstandig wonende cliënt. Huurtoeslag Een tegemoetkoming in de huurkosten die onder bepaalde voorwaarden verkregen kan worden als een woning wordt gehuurd. De hoogte van de huurtoeslag hangt af van leeftijd, het aantal gezinsleden, de huurprijs en het (gezamenlijke) inkomen. De belangrijkste voorwaarden om voor huurtoeslag in aanmerking te komen zijn: - Je bent 18 jaar of ouder; - Je huur is niet hoger dan de liberalisatiegrens / huurtoeslaggrens. Is de huur hoger, dan valt de huur onder een geliberaliseerd huurcontract en gelden andere regels - Je voldoet aan de inkomenseisen die gesteld zijn voor het toekennen van huurtoeslag - De woning die je huurt, is een zelfstandige woonruimte Duurzaamheidslabel / energielabel Dit label voor woningen geeft door middel van klassen A (zeer zuinig) tot en met G (zeer onzuinig) aan hoe energiezuinig een woning is in vergelijking met soortgelijke woningen. Energie neutrale woning Een woning waarbij met een normaal leefpatroon en een hoog comfortniveau over een jaar gemeten de som van het gebruik en het opwekken van energie nul of zelfs negatief is. De woning zelf levert dus uit duurzame bronnen minstens net zoveel energie op als uit het gas- en elektriciteitsnet wordt betrokken. Ieder huishouden met recht op huurtoeslag betaalt hoe dan ook een deel van de huurprijs zelf. Het (inkomensafhankelijke) bedrag dat ieder huishouden met toeslag zelf moet betalen heet basishuur of normhuur. Over het deel van de huurprijs dat tussen de basishuur en de aftoppingsgrens valt is huurtoeslag mogelijk. Over het eerste stukje (tot de kwaliteitskortingsgrens) krijg je 100% toeslag, over het tweede stukje (tot de aftoppingsgrens) 65%. Ligt de huurprijs boven de aftoppingsgrens dan moet je een groot deel van de huurprijs zelf betalen. ISV-projecten Het Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing (ISV) is bedoeld voor gemeenten en provincies die een ontwikkelingsplan indienen om de leef kwaliteit in de plaat- 6
selijke stedelijke omgeving te verbeteren. Deze regeling is inmiddels afgesloten. Kernvoorraad Sociale huurwoningen met een huurprijs onder de huurtoeslaggrens. Heemskerk, Heemstede, Hilversum, Huizen, Landsmeer, Laren, Lelystad, Oostzaan, Ouder-Amstel, Purmerend, Uitgeest, Uithoorn, Velsen, Waterland, Weesp, Wijdemeren, Wormerland, Zaanstad, Zandvoort, de provincies Noord-Holland en Flevoland en de Stadsregio Amsterdam. Kwaliteitskortingsgrens Het bedrag tussen de basishuur en de kwaliteitskortingsgrens wordt 100% vergoed door huurtoeslag. De kwaliteitskortingsgrens is een harde grens in euro s, die op 1 januari van ieder kalenderjaar wordt aangepast. Participatiemaatschappij Een samenleving waarin iedereen die dat kan verantwoordelijkheid neemt voor zijn of haar eigen leven en omgeving, waarbij de (landelijke) overheid geen of slechts een faciliterende rol speelt Levensloopbestendig Zelfstandige woning die geschikt is (of eenvoudig geschikt te maken) voor bewoning tot op hoge leeftijd, ook in geval van fysieke handicaps of chronische ziekten van bewoners. De woning past in alle levensfasen bij de behoeften die de bewoner op dat moment heeft. Liberalisatiegrens Voor woningen met een huurprijs onder deze grens is het mogelijk om in aanmerking voor huurtoeslag te komen. Passend toewijzen Woningcorporaties moeten vanaf 2016 bij het toewijzen van sociale huurwoningen voldoen aan de nieuwe passendheidsnorm. Huishoudens met recht op huurtoeslag moeten in principe een woning toegewezen krijgen met een huur onder de zogenaamde aftoppingsgrenzen. Corporaties zijn daartoe verplicht in ten minste 95 procent van de gevallen. Ze hebben een marge van 5 procent voor uitzonderingssituaties. De norm geldt voor alle nieuwe verhuringen aan huishoudens met een inkomen tot en met de huurtoeslaggrens. De overheid wil hiermee voorkomen dat huishoudens met de laagste inkomens in te dure woningen terecht komen. Metropoolregio Amsterdam (MRA) De Metropoolregio Amsterdam - kortweg MRA - is het informele samenwerkingsverband van 36 gemeenten, de provincies Noord-Holland en Flevoland en de Stadsregio Amsterdam. Het metropoolgebied omvat het grondgebied van het noordelijk deel van de Randstad en strekt zich uit van IJmuiden tot Lelystad en van Purmerend tot de Haarlemmermeer. Onder de metropoolvlag werken de partners vanuit een gedeelde visie aan een krachtige, innovatieve economie, snellere verbindingen en voldoende en aantrekkelijke ruimte voor wonen, werken en recreëren. Deelnemers zijn de 33 gemeenten: Aalsmeer, Almere, Amstelveen, Amsterdam, Beemster, Beverwijk, Blaricum, Bloemendaal, Diemen, Edam-Volendam, Gooise Meren, Haarlem, Haarlemmerliede en Spaarnwoude, Haarlemmermeer, Primaire doelgroep De primaire doelgroep is de groep van huishoudens met een belastbaar inkomen tot de grens waarop men in aanmerking kan komen voor huurtoeslag. Scheefwoners Met scheefheid bedoelen we de situatie dat het inkomen van de bewoner niet overeenstemt met de huurprijs van de woning waarin degene woont. Twee groepen scheefwoners worden onderscheiden: - Dure scheefwoner: huishouden dat wel tot de (primaire) doelgroep behoort, maar dat niet in de kernvoorraad woont. 7
- Goedkope scheefwoner: huishouden dat niet behoort tot de (primaire) doelgroep, maar dat wel in de kernvoorraad woont. Secundaire doelgroep Groep in de samenleving bestaande uit huishoudens met een inkomen net boven de inkomensgrens van de primaire doelgroep. Deze groep kan gezien het inkomen zich in de praktijk moeilijk een koopwoning veroorloven. Aan de andere kant kunnen zij wel in aanmerking komen voor een sociale huurwoning, maar niet voor huurtoeslag. Verhuurdersheffing Een heffing die zich richt op verhuurders van huurwoningen in de gereguleerde sector. Hiermee worden huurwoningen bedoeld waarvan de huur lager is dan de grens voor de huurtoeslag (liberalisatiegrens). De heffing wordt berekend over de waarde van gereguleerde ofwel sociale huurwoningen en geldt voor verhuurders van meer dan tien huurwoningen. Woonruimteverdeling Een stelsel van regels om huurwoningen in de sociale sector (woningen met een huurprijs onder de liberalisatiegrens) te verdelen. Dergelijke regels zijn nodig als de vraag groter is dan het aanbod, terwijl de huurprijzen zijn gereguleerd. WoON onderzoek De Rijksoverheid doet om de drie jaar onderzoek naar hoe mensen wonen en willen wonen. Ze kijkt daarbij onder meer naar de samenstelling van huishoudens, de woning, de woonlasten, woonwensen en woonomgeving. Het onderzoek wordt gebruikt voor kennisontwikkeling op het terrein van wonen en bouwen, in het beleidsontwikkeling traject en voor het beantwoorden van Kamervragen. De basis van het onderzoek vormt de module Woningmarkt. 8
1. Inleiding 1.1. Waarom een actualisatie van de woonvisie? De vorige woonvisie, de publieksnotitie Lelystad, een vitale woonstad dateert van 2009 en had een looptijd van vijf jaar. Niet alleen het aflopen van deze woonvisie maakt dat het tijd is voor een actualisatie, er is in deze vijf jaar ook veel veranderd op het gebied van het wonen. De Nederlandse woningmarkt beleefde in de jaren 2008-2014 de diepste crisis van na de Tweede Wereldoorlog. De nieuwbouwproductie is landelijk gehalveerd en er kwam een einde aan almaar stijgende verkoopprijzen van woningen. Sterker, ze daalden aanzienlijk. De prijs van koopwoningen zakte uiteindelijk landelijk met meer dan 20 procent. De verkoop van woningen stokte. Het aantal huishoudens dat een beroep deed op de huurtoeslag steeg tussen 2010 en 2014, onder meer door de stijgende werkloosheid, met ruim 20% tot ruim 1,4 miljoen huishoudens in 2014. Een ding is duidelijk: de crisis heeft voor veranderingen in de markt heeft gezorgd. Een geactualiseerde woonvisie is ook gewenst omdat er vanuit het Rijk, eveneens naar aanleiding van de crisis, nieuwe beleidskaders zijn. Zo zijn de Huisvestingswet en de Woningwet onlangs geactualiseerd en in werking getreden. In de nieuwe Woningwet is bepaald dat corporaties geen bijdrage aan het woonbeleid hoeven te leveren als de gemeente niet beschikt over een actueel en vastgesteld woonbeleid, zoals een woonvisie. Daarnaast gelden er nieuwe regels ten aanzien van de woonruimteverdeling en is het speelveld van de corporaties en de rol van de huurders en de gemeente veranderd. Ten slotte verandert de maatschappij steeds meer van een verzorgingsstaat in een participatiemaatschappij en gemeenten zien zichzelf als maatschappelijke partner en nemen steeds meer een (op onderdelen) faciliterende en regio voerende rol in. Voor de uitvoering van haar 9
beleid zoekt zij steeds meer de maatschappelijke partners op. Kortom, genoeg redenen om de woonvisie te actualiseren. Hoe de woningmarkt zich de komende tijd verder gaat ontwikkelen, kent een grote mate van onzekerheid. Gemeente Lelystad werkt om die reden met vier mogelijke scenario s. De vier scenario s zijn: groeien met gedoe gezamenlijk gedijen slinken met sores krimpen met kwaliteit Deze scenario s hangen af van de mate van urbanisatie (groei van de bevolking of juist niet) en de kracht van de maatschappij (laag of hoog). De scenario s zijn bij het tot stand komen van deze woonvisie gebruikt om handelingsperspectieven (denkrichtingen, ideeën, mogelijke acties) te toetsen. We moeten ons er bewust van zijn dat de maatregelen en acties uit deze woonvisie gebaseerd zijn op het nu en op onze ambitie voor de toekomst. Zo blijken de voorgestelde maatregelen en acties dan ook het meest robuust te zijn in het scenario dat het meest lijkt op de huidige situatie. Toch is gebleken dat een groot deel van de maatregelen en acties ook stand houdt als Lelystad zich ontwikkelt in de richting van een van de andere scenario s. Het verschil zit vaak in de manier waarop je als gemeente moet acteren. Sommige scenario s vragen om een actievere trekkersrol; in andere scenario s lijken bepaalde zaken vanuit de maatschappij als vanzelf opgepakt te worden. Het ons bewust zijn van het feit dat we vanuit het nu naar de toekomst kijken is zeer belangrijk. We willen de scenario s dan ook blijven gebruiken bij het monitoren van de acties en maatregelen uit het uitvoeringsprogramma. De vragen: in welke richting ontwikkelt Lelystad zich? en doen we dan nog de juiste dingen of is bijstellen noodzakelijk? staan bij de periodieke evaluatie dan ook centraal. Zie hiervoor ook bijlage 5. Deze woonvisie biedt het kader voor het gemeentelijk woonbeleid en sluit aan bij ambities van het Lelystads bestuur, zoals verwoord in de bestuurlijke visie op Lelystad 2014-2018. 1.2. Bestuurlijke visie De kern van de bestuurlijke visie zoals verwoord in het raadsprogramma, is dat de gemeente zich opstelt als partner van burgers en maatschappelijke organisaties binnen een participerende samenleving. In het raadsprogramma wordt hierover het volgende gezegd: We gaan uit van zelfredzame inwoners die weten wat goed voor ze is. Als gemeentebestuur willen we veel meer gebruik maken van de kracht van de samenleving en daarmee energie vrijmaken en nieuwe ideeën ophalen. Daarbij leveren we meer maatwerk in plaats van blauwdrukken en letten we scherp op hen die minder zelfredzaam zijn. We stellen daarbij weliswaar kaders, maar bieden vooral ruimte voor ontwikkelingen die de samenleving zelf doormaakt of wil doormaken. In het raadsprogramma staat de ambitie verwoord dat Lelystad in 2018 op de kaart staat als aantrekkelijke woon- werk- en recreatiestad. Er is veel aandacht voor de duurzame ontwikkeling van de stad. Duurzaamheid richt zich daarbij niet alleen op energieopwekking of besparing. Nodig is een bewuste houding die gericht is op zorgvuldig gebruik en hergebruik van materialen en op het voorkomen van verspilling. De gemeente heeft hierin een voorbeeldfunctie. Specifiek ten aanzien van wonen en leefbaarheid is een belangrijke richtinggevende uitspraak uit het raadsprogramma, dat ingezet wordt op vitale woonwijken met kwalitatief goede woningen en een prettige woonomgeving. Daarnaast vindt het bestuur het van belang dat we de ligging van de stad benutten en blijven werken aan ons imago. In relatie tot de opgave voor wonen, welzijn en zorg is een belangrijke uitspraak uit het raadsprogramma dat voorop staat dat iedereen verzekerd is van noodzakelijke hulp en -waar nodig- van ondersteuning. 10
ruimte voor ontwikkelingen meer maatwerk zelfredzame burgers Lelystad als... aantrekkelijke woonstad aantrekkelijke werkstad aantrekkelijke recreatiestad positionering van de stad prettige woonomgeving duurzame ontwikkeling ons imago vitale woonwijken kwalitatief goede woningen 11
1.3. Leeswijzer Na de inleiding, die vooral ingaat op het waarom van de nieuwe woonvisie, volgt de samenvatting van deze woonvisie. De woonvisie zelf is opgedeeld in twee hoofdstukken: hoofdstuk 3 bevat de visie op en ambitie voor het wonen in Lelystad op de langere termijn en hoofdstuk 4 is het uitvoeringsprogramma van deze visie voor de komende vijf jaar. Het uitvoeringsprogramma is opgedeeld in twee delen: 1. Goede en betaalbare woningen voor iedereen 2. Goede woningen in prettige en gewilde woonwijken Aan het einde van elke paragraaf staan actiepunten verwoord. Het uitvoeringsprogramma eindigt met een paragraaf genaamd Samen aan de slag. Deze titel is tevens de ondertitel van deze woonvisie. In deze paragraaf benadrukt de gemeente dat de woonvisie nadrukkelijk een visie van en voor alle bij het wonen in de stad betrokken partijen is en gaat in op de vraag hoe nu verder?. De belangrijkste cijfers en feiten over het wonen in Lelystad en de trends en ontwikkelingen die daarin een rol spelen vindt u in de bijlagen. Evenals een samenvatting van een tweetal peilingen onder bewoners die gebruikt zijn bij het tot stand brengen van deze woonvisie. In bijlage 4 is een vergelijk gemaakt tussen het raadsbesluit met nummer Z12-247645 Voorstel tot herijking Structuurvisie Lelystad 2015-2030, dd. 29 januari 2013 en deze woonvisie. Bijlage 7 bevat de factsheets van de beoogde woningbouwlocaties in Lelystad. Hierin staan de toekomstige woningbouwlocaties met de daarbij behorende uitgiftevoorwaarden. Bijlage 8 laat zien hoe de cyclus om te komen tot een jaarlijkse productieplanning woningbouw er uit ziet. 12
2. Samenvatting 2.1. Samenvatting Aanleiding Voor u ligt een nieuwe woonvisie Lelystad 2016-2020, samen aan de slag. Een nieuwe woonvisie omdat er in de afgelopen vijf jaar veel veranderd is. Nederland heeft een diepe financiële crisis doorgemaakt wat geleid heeft tot een crisis op de woningmarkt. De betaalbaarheid van het wonen is voor veel Lelystadse huishoudens een steeds groter wordende zorg; de Nederlandse maatschappij vraagt meer van haar burgers en maatschappelijke organisaties (participatiemaatschappij). De gemeente zal dan ook voor de uitvoering van haar beleid steeds meer deze partners opzoeken. Het rijk heeft een nieuwe Huisvestingswet en Woningwet vastgesteld. De Huisvestingswet gaat over de sturing op de woonruimteverdeling en de samenstelling van de woningvoorraad. In de Woningwet is het belang van een actuele woonvisie vastgelegd, op basis waarvan de gemeente afspraken kan maken met de corporaties en de huurdersorganisaties over het te voeren woonbeleid. Stand van zaken Lelystad is een woonstad met veel ruimte, groen en water, centraal gelegen in Nederland en is onderdeel van de Metropoolregio Amsterdam. De bewoners waarderen deze kwaliteiten en dat willen we behouden. Er zijn echter ook ontwikkelingen die de aandacht vragen; - De kwaliteit van de bestaande stad, met name de oudere woonwijken. De kwaliteit van de woningvoorraad en de leefbaarheid staan onder druk. - De betaalbaarheid en de bereikbaarheid van het wonen wordt een steeds groter wordende zorg; zijn er de komende jaren voldoende woningen beschikbaar en betaalbaar wanneer er meer ouderen komen die langer zelfstandig moeten blijven wonen; voor de toename van het aantal vergunninghouders, 13
Lelystad biedt het beste van twee werelden Centrale ligging en goede bereikbaarheid: optimaal gebruik maken van de nabijheid van de grote stad Aantrekkelijk rustig en betaalbaar woonmilieu met ruimte, groen en water in directe omgeving Economische ontwikkeling van de stad en de gepaard gaande ontwikkeling van werkgelegenheid Woonvisie Kwaliteit en beschikbaarheid van voorzieningen met nadruk op het Stadshart Betaalbaarheid Beschikbaarheid en bereikbaarheid Goede en betaalbare woningen voor iedereen Goede woningen in prettige en gewilde woonwijken Kwaliteit woningvoorraad Duurzaam bouwen en renoverern Wonen met zorg Nieuwbouw Imago van Lelystad Kwaliteit openbare ruimte Leefbaarheid Taaksstelling vergunninghouders 14
voor mensen die zich geen koopwoning kunnen permitteren. - Daarnaast worden we voor onze bevolkingsgroei steeds afhankelijker van vestigers (mensen van buiten Lelystad die zich in Lelystad vestigen). Daarvoor is het essentieel om als totale stad aantrekkelijk te zijn en te blijven. Doelstelling Gezien deze ontwikkelingen hebben we in deze woonvisie de volgende doelstellingen geformuleerd: 1. Goede en betaalbare woningen voor iedereen 2. Goede woningen in prettige en gewilde woonwijken Uitgangspunten Om dit te bereiken hanteren we de volgende uitgangspunten: Betaalbaarheid en bereikbaarheid - De betaalbaarheid van het wonen is voor de gemeente een belangrijke leidraad. - Verduurzaming van de woningvoorraad is (naast de doelstelling om energieneutraal te worden) een belangrijk middel om de betaalbaarheid van het wonen te waarborgen of verbeteren. - In de prestatieafspraken met de corporaties en huurdersorganisaties maken we afspraken om de betaalbaarheid en beschikbaarheid voor mensen met lage inkomens beheersbaar te houden. De belangrijkste beleidslijnen zijn: - We maken afspraken met de corporaties en huurdersorganisaties over het geschikt maken van woningen, eventuele uitbreiding van de woningvoorraad voor deze doelgroepen en over specifieke woonruimteverdelingsregelingen; - We informeren en stimuleren ontwikkelaars om geschikte woningen voor deze doelgroepen te realiseren; - We onderzoeken de mogelijkheden van financiële faciliteiten (bijvoorbeeld de zogenaamde SVn blijverslening ) voor particulieren om langer zelfstandig te blijven wonen. Kwaliteit woningvoorraad, duurzaam bouwen en renoveren en leefbaarheid - De gemeente stimuleert, faciliteert en verbindt bewoners, en (maatschappelijke) organisaties die initiatieven ter verbetering van woningen en woonomgeving en leefbaarheid willen realiseren. - De gemeente maakt afspraken met Centrada voor de korte en langere termijn om woningen en buurten toekomstproof te maken; dit kan kleinschalige sloop/ nieuwbouw betreffen maar ook experimenten over toewijzing van woonruimte, zo nodig in een huisvestingsverordening. - Er worden afspraken gemaakt over de samenhang van onderhoudsprogramma s, bijvoorbeeld onderhoud van het groen van gemeente en corporaties en evt. particulieren om een optimale verbetering van de buurt te realiseren. Verduurzaming en aspecten van wonen, welzijn en zorg komen daarbij ook aan de orde. Wonen en zorg Vanwege de toenemende vergrijzing en het beleid om ouderen en andere kwetsbare groepen langer zelfstandig te laten wonen, is het noodzakelijk extra inspanningen te verrichten om zorg te dragen voor voldoende geschikte woningen voor deze doelgroepen. De gemeente heeft daarin met name een faciliterende rol. Daartoe heeft de gemeente een beleidsplan wonen, welzijn, zorg 2016-2020 opgesteld. Nieuwbouw - Kwaliteit gaat voor kwantiteit; er wordt organisch ontwikkeld (elk stadium kan in principe het eindstadium zijn) en er wordt vraaggericht gewerkt; - De kernvoorraad sociale huurwoningen, nu 28 %, mag uitgebreid worden. Bij nieuwbouw geldt de verhouding 70% markt-30% sociaal. Het percentage kernvoorraad sociale huurwoningen neemt in elk geval niet af. - We geven ruimte aan marktinitiatieven voor transformatie en ontwikkelingen voor middel dure huur. 15
- We faciliteren consument gericht bouwen. Uitgangspunten ontwikkeling en beschikbaarheid kernvoorraad: a. Het toevoegen van kwaliteit, met onder meer aandacht voor duurzaamheid en goede toegankelijkheid voor doelgroepen, staat voorop. b. Het percentage sociale huur neemt niet af. De sociale huurvoorraad groeit in deverhouding 70% markt 30% sociaal mee met de groei van de particuliere voorraad. Sloop-nieuwbouw of verkoop van bezit is mogelijk. Ook gerichte aan- en verkopen in situaties van gemengd bezit zijn mogelijk. c. Als de druk op de sociale huurwoningmarkt toeneemt en de wachttijden voor een sociale huurwoning dreigen op te lopen, kunnen extra sociale huurwoningen worden toegevoegd. d. De productieplanning woningbouw wordt jaarlijks bijgestuurd zoals schematisch in bijlage 8 is weergegeven. e. Minimaal 75% van de vrijkomende sociale huurwoningen is beschikbaar voor niet-urgenten. Maximaal 25% van de vrijkomende sociale huurwoningen gaat naar huishoudens met urgentie. f. Bij uitbreiding van de kernvoorraad wordt de draagkracht van de wijk meegewogen bij het besluit waar toegevoegd wordt. Tot slot Deze woonvisie biedt het beleidskader voor een periode van vijf jaar. In deze periode kan veel gebeuren wat van invloed is op het wonen in Lelystad. Het is de verantwoordelijkheid van de gemeente om samen met bewoners en maatschappelijke partners de beleidsuitvoering daarop aan te passen en te zorgen dat het goed wonen blijft in Lelystad, zoals in de algemene doelstellingen van de woonvisie is verwoord. Daartoe zullen we de ontwikkelingen volgen, instrumenten aanpassen of nieuwe ontwikkelen en nieuwe afspraken met onze partners maken. De doelstellingen en uitgangspunten van deze woonvisie blijven het ijkpunt. 2.2. Uitgangs- en actiepunten relevant voor de prestatieafspraken met de corporaties en huurdersorganisaties Actiepunten Het verduurzamen van de woningvoorraad ook inzetten als belangrijk instrument om de betaalbaarheid van het wonen te waarborgen/verbeteren. Gemeente Lelystad werkt samen met partners en gaat na, of en zo ja, hoe zij kan bijdragen aan het betaalbaar houden van het wonen, bijvoorbeeld door mee te werken aan een gezamenlijk onderzoek naar de mogelijkheden van een zogenaamd woonlastenfonds. In de prestatieafspraken met de corporaties en huurdersorganisaties afspraken maken over: a. Het monitoren van de effecten van de herinvoering van de huurinkomentabel (in het kader van het passend toewijzen ) b. De omvang van het aanbod van woningen onder de aftoppingsgrenzen c.q. de beschikbaarheid voor de primaire en secundaire doelgroep in het kader van passend toewijzen. c. Over de inzet van de 10%-ruimte voor huishoudens met een inkomen tussen de 35.739 en 39.874 en boven de 39.874 tot 44.000. d. Mogelijkheden om het huren voor mensen die langdurig in de bijstand zitten zo betaalbaar mogelijk te houden. In samenwerking met partners ideeën te ontwikkelen om de doorstroming van de zogenaamde scheefwoners naar de bij actiepunt 2 in paragraaf 4.1.2. genoemde middel dure huur (wanneer gerealiseerd) te bevorderen. In de prestatieafspraken met de corporaties en huurdersorganisaties afspraken maken over: a. Het percentage te verloten woningen b. De ontwikkeling en monitoring van de wachttijden en slaagkansen per doelgroep tijdens de looptijd van deze woonvisie (als indicator voor bereikbaarheid). c. Het bevorderen van de doorstroming om zo woningen vrij te spelen voor de doelgroep met behulp van bijvoorbeeld het landelijke huurprijsbeleid, de nieuwe wettelijke mogelijkheden voor tijdelijke verhuur en het ver 16
leiden van senioren om van een eengezinswoning naar een seniorenwoning of appartement te verhuizen. d. Huisvesting kwetsbare jongeren e. Nieuwbouw f. Grondprijzen Herijken beleidsregel kamerverhuur en woningsplitsing Bestaande woningen zullen vaker (preventief) moeten worden aangepast aan beperkingen van de bewoners. Met het oog hierop willen wij: a. afspraken maken met de corporaties over het opplussen van bestaande woningen b. samen met de betrokken organisaties de 6% regeling evalueren en waar nodig aanpassen Ouderen en zorgbehoevenden wonen in toenemende mate in gewone woningen. Een beperkt deel wil graag verhuizen naar een levensloopbestendige gelijkvloerse woning, zoals een (patio)bungalow of appartement. Dit woningtype is in Lelystad nog ondervertegenwoordigd. Met het oog hierop willen wij: a. de prestatieafspraken met de corporaties en huurdersorganisaties uitbreiden met afspraken over realisatie van woningen die geschikt zijn voor mensen met beperkingen. Er komt een lijst met voorzieningen waar aan bij levensloopbestendig bouwen of aanpassen standaard wordt voldaan. Op diezelfde lijst komen de voorzieningen te staan waarvoor een beroep op de Wmo gedaan kan worden. Het uitgangspunt is dat deze woningen flexibel gebouwd worden, dus (op termijn) ook geschikt voor andere doelgroepen b. overwegen de prestatieafspraken uit te breiden met afspraken over voorrang voor mantelzorgers en -ontvangers in de woonruimteverdeling c. samen met lokale partners nagaan hoe specifieke belemmeringen voor ouderen om te verhuizen naar een geschiktere woning kunnen worden weggenomen We houden er rekening mee dat de vraag naar beschut wonen de komende jaren toeneemt. In dat verband willen wij: a. de corporaties vragen in beeld te brengen welke woningen in haar bezit geschikt zijn om te clusteren voor ouderen of andere specifieke doelgroepen die beschutting nodig hebben. In samenwerking met de zorg partijen stellen we een programma van eisen op waar deze woningen aan moeten voldoen Samenwerking bieden aan Centrada om te komen tot een (middel)lange termijnstrategie met herstructureringsopgave voor het bezit van Centrada in de diverse wijken. Met Centrada en huurdersorganisaties afspraken maken over kleinschalige sloop/nieuwbouw (acupunctuuraanpak) op de korte(re) termijn. Bij sloop/ nieuwbouw in de wijk te streven naar een meer gedifferentieerd woningaanbod dat inspeelt op de behoeften van de buurt. Met Centrada en huurdersorganisaties afspraken maken over aankoop van woningen in particulier eigendom (indien mogelijk) daar waar het gespikkeld bezit (corporatiebezit en particulier eigendom in een rijtje) problemen oplevert voor bijvoorbeeld de leefbaarheid in een buurt of waar herbestemming wenselijk is. Met de corporaties en huurdersorganisaties afspraken maken over hun bijdrage aan de vorming van wooncoöperaties wanneer bewoners hier zelf het initiatief toe nemen. Afspraken met de corporaties en huurdersorganisaties over verdere verduurzaming van hun bezit meer dan alleen op het gebied van energie. Afspraken maken over samenhang onderhoudsprogramma s corporaties en gemeente en daarin specifieke kenmerken van de bevolkingsopbouw van een wijk hierin meewegen. Met de corporaties en huurdersorganisaties afspraken maken over handhaving in de openbare ruimte Met de corporaties en huurdersorganisaties afspraken maken over de inzet op het terrein van de leefbaarheid, waaronder investeringen in maatschappelijk vastgoed (zie bijlage 6). Met Centrada prestatieafspraken maken over de wederzijdse inspanningen 17
voor stedelijke vernieuwing. Hieronder vallen onder meer afspraken over de kluswinkel. De kluswinkel is een belangrijke steunpilaar voor verbetering van de leefbaarheid in de wijken In samenwerking met Centrada afwegen of er passende woonruimteverdelingsmaatregelen zijn die de leefbaarheid en woonkwaliteit in een buurt bevorderen. Realiseren van een project Skaeve Huse. 2.3. Uitgangs- en actiepunten relevant voor het Meerjaren Perspectief Grondbedrijf (MPG) Uitgangspunten bij nieuwbouw: a. Kwaliteit gaat voor kwantiteit. Kwaliteit uit zich in een bepaald architectonisch en bouwtechnisch niveau, variatie, locatie en omgevingsfactoren, hoge aantrekkingskracht, duurzaamheid en bijpassende prijsstelling, b. Er wordt vraaggericht gewerkt. De gemeente faciliteert initiatieven. Uitganspunt is dat de inbreng van de toekomstig bewoners op de vormgeving en het ontwerp van zijn/haar toekomstige woning substantieel vergroot wordt. Diverse (bewezen) concepten zijn hiervoor toepasbaar: (collectief) particulier opdrachtgeverschap, medeopdrachtgeverschap en consument gericht bouwen. c. Te allen tijde is er voldoende variatie in bouwlocaties, waaronder grote en kleine kavels en wordt waar mogelijk gestuurd op de diversiteit in gewenste prijsklassen, woonmilieus (centrum-stedelijk, groen-stedelijk etc.) en woning typologieën, zo veel mogelijk zonder dat de afzonderlijke projecten met elkaar concurreren. Om dit te waarborgen wordt het aanbod gemonitord. d. Ruimte bieden op bouwlocaties aan particuliere initiatieven die voorzien in goede woonvormen voor kwetsbare huishoudens, bijvoorbeeld in combinatie met mantelzorg. e. De groei van de stad draagt bij aan het in evenwicht brengen van de sociale structuur en het vergroten van de koopkracht van de Lelystadse bevolking, hierdoor vindt nieuwbouw vooral plaats in het midden (WOZ-waarde 170.000-270.000) en hogere segment (WOZ-waarde meer dan 270.000). f. Er wordt prioriteit gegeven aan het invullen van gronden van de gemeente die geheel of gedeeltelijk bouwrijp zijn. Nieuwbouw in het centrum (inclusief Parkwijk), Hanzepark, Warande deelgebied 1 en onafgemaakte plekken 1 in de bestaande stad, plekken rond bestaande voorzieningen en de woonblokken Batavia Haven krijgt voorrang. Voor bijzondere initiatieven of niches die hier niet passen, maar wel een kwalitatieve toevoeging zijn voor de stad, kan een uitzondering worden gemaakt. Er wordt zo veel mogelijk organisch ontwikkeld. Elk stadium kan in principe het eindstadium zijn. g. De grens voor een goedkope koopwoning wordt gesteld op 170.000 vrij op naam. h. Over nieuwbouw in het sociale huursegment en goedkope koopsegment en grondprijzen worden prestatieafspraken gemaakt met de corporaties en huurdersorganisaties. i. Het beschikbaar stellen van gemeentelijke bouwgrond voor sociale woningbouw of goedkope koopwoningen aan andere partijen dan de corporaties kan slechts binnen het volume waarover in de jaarlijkse productieplanning woningbouw (zoals weergegeven in het MPG) afspraken zijn gemaakt. Hiervoor vindt geen subsidiering plaats. j. Initiatieven van derden waar bij het eigendom in handen is van deze partij komen niet in aanmerking voor subsidiëring en worden planologisch beoordeeld. De op deze wijze gerealiseerde woningen in het sociale huursegment tellen mee in de omvang van de kernvoorraad. Actiepunten Monitoren van de beschikbare voorraad betaalbare woningen, ook in relatie tot de ontwikkeling van de leencapaciteit van woonconsumenten Ontwikkelaars en/of beleggers die zich richten op het middel dure huursegment voor (lage) middeninkomensgroepen (woningen met een huurprijs tussen de 710 (huurprijsgrens sociale huurwoningen) en circa 850) worden 1 Onafgemaakte plekken (waar bouwen mogelijk/gewenst is en de gemeente grond uitgeeft): Park Houtribhoogte, Suyderzeeboulevard, Punter, Schoener West, Schouw (HVL locatie), Kempenaar 15 (schoollocatie), Campuszone Midden, Kop de Veste, Parkwijk, Kustrif, Waddenlaan, Kwelder, Werkeiland, Overig Stadshart (Zilverparkkade, PTT-complex, Theaterkwartier, de Waag) 18
gestimuleerd woningen in dit segment in Lelystad te realiseren. Met marktpartijen als de OBL en makelaars periodiek in gesprek blijven om de doorstroming in de bestaande stad en kansen voor nieuwbouwprojecten in relatie tot de vraag op de Lelystadse woningmarkt te bevorderen. Op ieder willekeurig moment is er voldoende kwalitatief goed, gedifferentieerd en concurrerend aanbod aan kavels. We zorgen er voor dat de regeldruk zo laag mogelijk is en blijft. 2.4. Samenhang verschillende (beleids)documenten 19
Dat het warm aanvoelt wanneer je hier binnenkomt, zonder dat je steeds aankijkt naar slecht onderhouden tuinen e.d. Wat mij betreft mogen daar sancties op komen te staan. Het hoeft geen plaatje te zijn, maar je gras maaien en rotzooi weghalen zou al de helft schelen. 3. Visie op wonen in Lelystad 3.1. Wonen in Lelystad anno 2015 3.1.1. Waar staan we? Lelystad ligt centraal in Nederland in een overgangsgebied tussen de Randstad en Noord- en Oost-Nederland. De stad is vooral een woonstad. Lelystad kenmerkt zich door het vele groen in en om de stad. Tegelijkertijd genieten de Lelystedelingen van de voordelen van een stad als het gaat om voorzieningen, cultuur en recreatie. Ik heb het hier erg naar mijn zin, maar dat is niet alleen omdat ik in Lelystad woon, het komt voornamelijk omdat ik in een bijzonder fijne wijk in Lelystad woon. Ik kan de vraag niet beter beantwoorden. Een stad, dus ook Lelystad, is nooit af. Afgezien van de onafgemaakte stukken die er nog in de stad zijn en om een invulling vragen, veranderen door de tijd heen behoeften, raken gebouwen of woningen verouderd en komt er mede hierdoor ruimte voor andere functies. Voor het wonen blijft het van groot belang dat de woningvoorraad blijft aansluiten bij de behoeften van de woonconsument. Vernieuwing en verandering blijven noodzakelijk. Alleen dan kan Lelystad een aantrekkelijke woonstad blijven. De bevolkingssamenstelling blijft immers veranderen. De woningvoorraad moet hierdoor in beweging blijven om aan de (specifieke) vragen van de bevolking te kunnen voldoen. Op dit moment wonen veel Lelystedelingen met veel plezier in de stad. Hun woning en woonomgeving geven zij een mooie voldoende (gemiddeld 8 en 7,3) en ook uit de antwoorden op vragen aan het Lely Stads Panel over hun visie blijkt dat velen het wonen in Lelystad als prettig ervaren (zie bijlage 1). In Lelystad is het over het algemeen goed wonen. Ook geven de bewoners aan erg blij te zijn met de ruimte en het groen en het water om hen heen. Lelystedelingen hebben de keuze uit diverse woningtypes in verschillende wijken en buurten. Deze kwaliteiten koesteren we. Toch zijn er plekken in Lelystad die om aandacht vragen 20
en waar de woonkwaliteit verbeterd kan worden. De analyse van de woningvoorraad laat zien dat het merendeel van deze voorraad in een korte periode gebouwd is. We willen zo veel mogelijk voorkomen dat de kwaliteit van de oudere wijken achteruit gaat. De woonconcepten die in die korte periode aan de woningvoorraad zijn toegevoegd raken gedeeltelijk achterhaald en voldoen niet meer aan de kwaliteitsvraag van vandaag. Er ontstaat druk om de woningvoorraad te verduurzamen op zowel het gebied van energieverbruik als levensduur. Kwaliteit en comfort van de woning zijn van belang voor de verhuur- en verkoopbaarheid. Zeker in combinatie met de tendens om langer thuis te blijven wonen, dienen de woningen meer toekomstbestendig en voor bredere doelgroepen geschikt te zijn. De afgelopen jaren hebben al in het teken gestaan van grootschalig onderhoud aan huur- en particuliere woningen in diverse wijken. Dit proces blijft voortdurend om aandacht vragen. De toekomstige ontwikkelingen zijn onzeker, maar we verwachten dat de druk op de sociale woningvoorraad de komende jaren iets toe zal nemen. Begin 2016 is het percentage kernvoorraad (sociale huurwoningen met een huurprijs onder de huurtoeslaggrens) 28%. We willen dat iedereen in Lelystad kan wonen in een woning die past bij het inkomen. In Lelystad heeft circa 49% van de huishoudens een inkomen tot 35.739. Als we kijken naar de grens van 39.874 komt daar nog eens circa 6% bij. Een groot deel van deze huishoudens woont in een sociale huurwoning. Een deel van deze huishoudens woont in een goedkope(re) koopwoning. Deze verhouding is een goed uitgangspunt. Een klein deel van de sociale huurvoorraad wordt bezet gehouden door scheefwoners: huishoudens met een relatief hoog inkomen. Zij worden gestimuleerd om door te stromen naar een woning op de particuliere markt. Wij verwachten dat de druk op de sociale huurmarkt toeneemt vanwege een aantal bevolkingsontwikkelingen. Landelijk is het percentage circa 30%. De verhouding 30% sociale huur en 70% particulier bezit wordt landelijk als goede mix gezien. We willen ruimte bieden om aan de verwachte toename van de vraag naar sociale huur tegemoet te komen. Meer dan 30% sociale huur zien wij echter als niet wenselijk voor Lelystad als geheel. Uitbreiding van de voorraad sociale huur heeft invloed op de wachttijden (die worden daardoor korter) en we willen voorkomen dat Lelystad daardoor een (nog) aantrekkelijk(er) alternatief wordt voor mensen die elders lang op een sociale huurwoning moeten wachten. Daar waar de stad substantieel groeit, zoals in de uitbreidingswijken, willen wij dat de kernvoorraad in de verhouding 70% markt 30% sociale huur meegroeit. Dit vragen we dan ook aan de corporaties. We willen in ieder geval niet dat het huidige percentage afneemt. In de bestaande stad willen we steeds per wijk of buurt kijken wat de buurt nodig heeft en aankan. In sommige gevallen kan dit prima een toevoeging of vervanging in de sociale huur zijn, terwijl op andere plekken het toevoegen of vervangen van het lagere segment niet wenselijk is gezien de kwaliteit van de wijk. Een wijk is immers aantrekkelijker om in te wonen als er verschillende typen woningen zijn. In het laatste geval streven we naar een toevoeging in het koopsegment of het iets hogere huursegment. Maatwerk dus. Lelystad groeit op termijn steeds minder door natuurlijke bevolkingsgroei (meer geboorten dan sterften) en wordt dus meer en meer afhankelijk van vestigers (mensen van buiten Lelystad die in Lelystad komen wonen). Om te blijven groeien is het van groot belang dat we mensen van buiten Lelystad weten te trekken, maar even zo belangrijk is het dat we de huidige bewoners niet verliezen doordat zij uit Lelystad wegtrekken. We moeten zorgen dat we aantrekkelijk blijven voor zowel de huidige bewoners als de toekomstige bewoners. We gaan er hierbij vanuit dat als onze huidige inwoners prettig wonen en zich thuis voelen, Lelystad ook aantrekkelijk is voor mensen die er nu nog niet wonen. We zien onze huidige inwoners als de beste ambassadeurs van de stad. Wij hebben speciaal oog voor de categorie jongeren. Een deel van de jongeren die in Lelystad opgroeit zal de stad verlaten vanwege studie of werk. Deze groep houd je niet tegen. De ervaring leert echter dat een deel van deze jongeren in de gezinsvormende fase terugkeert naar Lelystad. Voor de jongeren die Lelystad niet hoeven en willen verlaten, willen wij een aantrekkelijke woonstad zijn met passende huisvestingsmogelijkheden. Voor de groep in de gezinsvormende fase, of ze nu in Lelystad opgegroeid zijn of niet, willen wij een goed alternatief zijn als woonstad. Om de stad aantrekkelijk te houden voor een brede groep mensen is het belangrijk dat Lelystad uitgaat van een goede mix van woningtypen en woonmilieus. We willen kansen op het aan- 21
trekken van nieuwe, misschien nog niet zeer draagkrachtige, maar wel jonge en talentvolle inwoners niet missen. Het is daarin belangrijk dat we zoeken naar mogelijkheden om de aantrekkingskracht van de gehele stad te vergroten en die te koppelen aan specifieke kansen en opgaven op buurtniveau. Zo wordt bereikt dat de verbetering van de oudere woonbuurten niet alleen goed is voor de buurt zelf en haar bewoners, maar ook voor de stad als geheel. Belangrijk is ook dat er oog is voor de vergrijzing, vooral in de sociaaleconomisch wat zwakkere wijken. Op korte termijn moet er ingezet worden op de leefbaarheid, op langere termijn komen in deze wijken woningen leeg vanwege de vergrijzing. De grote vraag is hoe je deze wijken aantrekkelijk houdt. 3.1.2. SWOT-analyse wonen in Lelystad Sterke punten Zwakke punten Over het algemeen goede Eenzijdige woningvoorraad; voorraad vooral prijs-kwaliteitverhouding afgestemd op gezinnen met kinderen. woningen; in Lelystad krijg je veel woonkwaliteit voor relatief weinig geld Sterke lokale woningcorporatie Delen van sommige oudere woonwijken (verouderde woningen en openbare ruimten). De particuliere woningvoorraad is vaak matig tot slecht onderhouden en voldoet in de toekomst niet goed meer aan de woonwensen. Een kwalitatief en kwantitatief Te weinig diversiteit in woonmilieus goede sociale woningvoorraad Centrale ligging van Lelystad in Nederland Onderdeel van de Metropoolregio Amsterdam (MRA) Kansen Bedreigingen Ruimte voor uitbreiding, dus ruimte Verouderde wijken en toenemende voor kansrijke woonmilieus leefbaarheidsproblematiek maakt Lelystad als geheel minder aantrekkelijk als vestigingsplaats Leegstand kantoren en transformatie Nieuwbouw met een goede prijs-kwaliteitverhouding elders kan leiden tot naar woningen het wegtrekken van hoogopgeleide en/ of koopkrachtige inwoners Bestaande voorraad is relatief makkelijk aan te passen aan de behoeften bouwlocaties in Lelystad bestaat het Door het ruime aanbod van woning- van langer thuiswonende ouderen risico dat er onafgebouwde wijken/ buurten blijven bestaan Onvoldoende woningen voor jongeren en ouderen Woningvoorraad weliswaar wat eenzijdig, maar eengezinswoningen zijn een gewild woonproduct en geschikt voor bewoning door verschillende typen huishoudens Goed betaalbare koopwoningen (ben niet bekend met de huursector in Lelystad) voor iedere portemonnee. Dat is een groot pluspunt voor de stad. Dichtbij de Randstad, goed bereikbaar. En de stad is aangenaam ruim opgezet en er is veel groen om woningen en in de nabijheid, ook dat is zeker een pluspunt van het wonen in Lelystad. 22
Meer gericht op het water. Meer horeca en winkels aan water. Minder mensen met een laag inkomen of uitkeringen. De thema s zijn: 1. Goede en betaalbare woningen voor iedereen 2. Goede woningen in prettige en gewilde woonwijken 3.2. Waar willen we naartoe? 3.2.1. Ambitie In de toekomst wil Lelystad, als voorportaal van de Randstad, een prettige woonstad blijven. De inwoners van Lelystad wonen in een comfortabele, goed onderhouden woning die bij hem of haar (gezinssituatie) past. De woning staat in een kwalitatief goede omgeving met goede voorzieningen. We streven dan ook de volgende ambitie na: Lelystad biedt het beste van twee werelden. Door haar centrale ligging en de goede bereikbaarheid kunnen inwoners optimaal gebruik maken van alle voordelen van de nabijheid van de grote stad. Aan de andere kant biedt Lelystad haar inwoners de aantrekkelijkheid van een rustig en betaalbaar woonmilieu met ruimte, groen en water in de directe omgeving. Het koesteren en toevoegen van kwaliteit staat voorop en we blijven streven naar een goede balans tussen bebouwing, groen en recreatie. 3.2.2. Thema s Ons woonbeleid is er op gericht dat er in aantal en kwaliteit voldoende woningen zijn in een prettige woonomgeving voor onze (toekomstige) inwoners en dat er keuzemogelijkheden zijn. Om de komende jaren daadwerkelijk de woonkwaliteit van de stad te koesteren, te verbeteren en kwaliteit toe te voegen werken we de komende tijd aan twee hoofdthema s: In de hierna volgende uitvoeringsprogramma (hoofdstuk 4) worden deze twee thema s uitgewerkt. 3.2.3. Randvoorwaarden Uit de visie van bewoners op wonen in Lelystad blijkt dat voor de inwoners van Lelystad wonen veel meer is dan alleen hun woning en directe woonomgeving. Om te bereiken dat Lelystad een aantrekkelijk woonstad blijft, is er dus ook een aantal randvoorwaarden die van cruciaal belang zijn. De eerste randvoorwaarde is de economische ontwikkeling van Lelystad en de daarmee gepaard gaande ontwikkeling van de werkgelegenheid. De werkgelegenheid moet groeien. Er moeten banen bij komen, niet alleen in het lagere segment, maar zeker ook voor hoger-opgeleiden. Zonder groei van werkgelegenheid is het lastig de genoemde ambities te realiseren. De ontwikkeling van Lelystad Airport, de ontwikkeling van bedrijventerreinen OMALA/Larserknoop en de binnenhavenontwikkeling Flevokust is hierin van groot belang. Ook het imago van Lelystad is een belangrijke randvoorwaarde. Het imago is in de afgelopen jaren veranderd van sterk negatief naar licht negatief/neutraal. Hier moet blijvend aan gewerkt worden om het imago van Lelystad positiever te maken. Een positief imago zal immers bijdragen aan de wil van bedrijven en inwoners om hier te blijven of zich hier te vestigen. Een derde randvoorwaarde die van belang is, is de kwaliteit en beschikbaarheid van voorzieningen met de nadruk op het Stadshart. Een kwalitatief goed voorzieningenniveau draagt bij aan de aantrekkelijkheid van de stad. Gezien de reikwijdte van de woonvisie wordt alleen daar waar deze randvoorwaarden het wonen raken hier verder op ingegaan. 23