VOORSTEL OPSCHRIFT Vergadering van september 2015 Besluit nummer: 2015_Raad_00029 Onderwerp: Boterhuispolder: vaststellen uitgangspunten - Besluitvormend Beknopte samenvatting: De Boterhuispolder is een uniek stuk natuur aan de rand van stedelijk gebied. We willen dit stuk natuur beleefbaar maken voor inwoners en bezoekers van de regio en tegelijkertijd de bijzondere kwaliteiten van dit gebied beschermen. De gemeente Teylingen participeert in een traject met twee ondernemers uit de Boterhuispolder om te komen tot een uitvoeringsagenda die het mogelijk maakt dit te bereiken. In juli 2014 heeft een ontwerpsessie plaatsgevonden met inwoners en bezoekers van de polder. De gemeente Teylingen geeft in dit besluit de kader aan, waarbinnen de gemeente met de andere participanten in dit traject een uitvoeringsagenda op kunnen stellen. De gemeente formuleert de volgende uitgangspunten voor de deelname aan het project in de Boterhuispolder: 1. 2. 3. 4. 5. Behoud van de polder op de lange termijn: kenmerken zijn een open landschap, koeien in de wei, agrariërs die bedrijf hebben in de polder wonen bij voorkeur ook in de polder en zijn een gids in de polder ; Aandacht voor de balans tussen natuur, recreatie en agrarische bedrijvigheid: bijvoorbeeld door agrarisch natuurbeheer, fiets/wandelpaden waarbij door keuze van het tracé rekening wordt gehouden met natuurwaarden in de polder met inachtneming van de motie over recreatieve fietspaden als ingebracht door D66 in de vergadering van de gemeenteraad van 30 april 2015, kanoroutes, natuurvriendelijke routes, langjarig beheerplan, zoveel mogelijk gebruik maken van bestaande paden, geen honden los in de polder, recreatieve nevenfuncties bij agrariërs; Goede bereikbaarheid: goede bereikbaarheid vanuit het omliggende stedelijk gebied voor wandelaars en fietsers, parkeren waar mogelijk langs de rand van de polder, geen grote parkeervoorzieningen in de polder, goede bereikbaarheid per openbaar vervoer; Aandacht voor educatie over de geschiedenis van de polder en natuur, bijvoorbeeld door informatiepanelen, (digitale) informatiefolders en rondleidingen in de polder (door o.a. de ondernemers in de polder); De gemeente neemt als participant deel aan dit traject: de gemeente is projectleider voor de realisatie van het fietspad, het waar mogelijk en noodzakelijk doorlopen van eventueel noodzakelijke RO-procedures, inbreng van het project in het programma p 1 van 14
Leidse Ommelanden ten behoeve van het verkrijgen van subsidie voor de uitvoering van de projecten en onafhankelijke procesbegeleiding en (het ondersteunen van de ondernemers bij) het zoeken naar eventuele andere subsidie. 6. De gemeente bezit grond in de polder. Deze gronden zijn verworven ten behoeve van natuurcompensatie voor Hooghkamer. Onder voorwaarde van realisatie van deze natuurcompensatie zal de gemeente deze gronden waar mogelijk inzetten ter ondersteuning van deze visie. Met de twee andere initiatiefnemers van de boerderijen Zijleinde en Zeldenrust stelt de gemeente een uitvoeringsagenda op voor de periode tot 2017 op basis van deze uitgangspunten. Bestemd voor: Commissie BFT DE GEMEENTERAAD AANHEF Bijgevoegde bijlage(n): verslag droomsessie Informerende memo Indicatieve kaart (informatief) MOTIVERING Aanleiding en context: In 2007 is Leiderdorp gestart met het maken van een toekomstscenario voor de Boterhuispolder. Dit heeft er toe geleid dat in 2012/2013 wandelpaden, fietspad, kanoroutes, picknickplekken en visstekken zijn aangelegd in het Leiderdorpse gedeelte. In het Teylingse deel zijn in dezelfde periode een aantal fiets- en wandelpaden en een kanoroute aangelegd. De gemeente Teylingen heeft de intentie om een recreatief fietspad aan te leggen door het noordelijk deel van de polder om de polder beter beleefbaar te maken. In de Boterhuispolder zijn twee ondernemers actief die plannen hebben die aansluiten bi het aantrekkelijker en beleefbaarder maken van de polder. Een ondernemer wil een agrarisch bedrijf opbouwen, gecombineerd met recreatieve functies en verkoop van streekproducten. De andere ondernemer wil het recreatieve onderdeel van zijn bedrijf uitbreiden.begin 2014 hebben de gemeente Teylingen en deze twee ondernemers de handen ineengeslagen om te komen tot uitvoering van hun plannen. In het kader van het project Mijn Groen Ons Groen heeft de provincie Zuid-Holland de Dienst Landelijk Gebied (DLG) gevraagd om de initiatiefnemers te ondersteunen bij het opstellen van het ontwerp. DLG is gestart met gesprekken met de afzonderlijke partijen. Vervolgens is onder leiding van de provincie Zuid-Holland een droombijeenkomst gehouden met de drie initiatiefnemers. Op basis van de uitkomsten is een ontwerpbijeenkomst gehouden waarvoor diverse inwoners van de polder en gebruikers uit de omgeving aanwezig waren. Tijdens deze bijeenkomst zijn de p 2 van 14
voorstellen van de initiatiefnemers verder uitgewerkt. DLG heeft als afronding van haar werkzaamheden een verslag gemaakt van de ontwerpbijeenkomst en een advies uitgebracht over een verdere inrichting van de polder. Op basis van dit verslag zijn de initiatiefnemers in 2015 verder gegaan met de uitwerking van de plannen. Omdat DLG per 1 januari 2015 is opgehouden te bestaan, heeft het Kadaster de begeleiding in 2015 overgenomen. Tegelijkertijd is de Boterhuispolder één van de projecten die is opgenomen in het programma Leidse Ommelanden. Het Uitvoeringsprogramma Leidse Ommelanden 2014 2020 richt zich op de ontwikkeling van een duurzaam (people-profit-planet) stad-land systeem (straal 10 km van het Singelpark in Leiden) Leidse Ommelanden dat 4 oer-hollandse landschappen en Leiden verbindt. En bewoners, bedrijven en bezoekers bindt. In dit programma zijn middelen beschikbaar voor de uitvoering van projecten. De gemeente Teylingen wil op korte termijn een uitvoeringsagenda voor het project Boterhuispolder, met projecten van de twee ondernemers en de gemeente, indienen bij de Leidse Ommelanden. Beoogd resultaat: Vaststellen kaders voor opstellen uitvoeringsagenda Boterhuispolder. Argumentatie: 1.1.De gemeente Teylingen participeert in een traject om te komen tot meer beleving van de bijzondere (natuur) waarden van de Boterhuispolder. In dit besluit worden de uitgangspunten voor deelname aan het vervolg van traject vastgesteld. 1.2 De gemeente Teylingen is één van de participanten in dit traject om te komen tot meer beleving van de bijzondere (natuur) waarden van de Boterhuispolder. Dit is een nieuwe rol voor de gemeente. Ook voor de andere participanten is dit een andere rol dan zij van de gemeente gewend zijn. Dit besluit geeft zowel de gemeente als de andere participanten meer duidelijkheid over de inzet van de gemeente in dit traject. 1.3 De gemeente Teylingen speelt een kaderstellende, ondersteunende en adviserende rol bij planvorming en uitvoering binnen dit traject. Conform de Gemeentewet is het stellen van kaders een bevoegdheid van de gemeenteraad. Kanttekening: De rol van de gemeente in dit traject, participant, is een nieuwe onbekende rol voor zowel gemeente als overige participanten. Aanpak / uitvoering: Op basis van de door de raad vastgestelde uitgangspunten zal het college de participatie in het traject rond de Boterhuispolder verder vormgeven. In overleg met de andere initiatiefnemers zal zij op korte termijn nadere afspraken maken over de uitvoeringsagenda. Het college zal mideels de geeigende Planning en Conrtrol cyclus rapporteren aan de raad. Participatie niveau: Samenwerkingspartner p 3 van 14
Duiding participatie niveau: De gemeente is één van de drie initiatiefnemers en samenwerkingspartners in dit traject. Op voorstel van het college van burgemeester en wethouders Beslist het volgende: VOORSTEL Besluitpunt 1: De gemeenteraad van Teylingen besluit de volgende uitgangspunten te formuleren voor de deelname van de gemeente Teylingen aan het project in de Boterhuispolder: 1. Behoud van de polder op de lange termijn: kenmerken zijn een open landschap, koeien in de wei, agrariërs die bedrijf hebben in de polder wonen bij voorkeur ook in de polder en zijn een gids in de polder ; 2. Aandacht voor de balans tussen natuur, recreatie en agrarische bedrijvigheid: bijvoorbeeld door agrarisch natuurbeheer, fiets/wandelpaden waarbij door keuze van het tracé rekening wordt gehouden met natuurwaarden in de polder met inachtneming van de motie over recreatieve fietspaden als ingebracht door D66 in de vergadering van de gemeenteraad van 30 april 2015, kanoroutes, natuurvriendelijke routes, langjarig beheerplan, zoveel mogelijk gebruik maken van bestaande paden, geen honden los in de polder, recreatieve nevenfuncties bij agrariërs; 3. Goede bereikbaarheid: goede bereikbaarheid vanuit het omliggende stedelijk gebied voor wandelaars en fietsers, parkeren waar mogelijk langs de rand van de polder, geen grote parkeervoorzieningen in de polder, goede bereikbaarheid per openbaar vervoer; 4. Aandacht voor educatie over de geschiedenis van de polder en natuur, bijvoorbeeld door informatiepanelen, (digitale) informatiefolders en rondleidingen in de polder (door o.a. de ondernemers in de polder); 5. De gemeente neemt als participant deel aan dit traject: de gemeente is projectleider voor de realisatie van het fietspad, het waar mogelijk en noodzakelijk doorlopen van eventueel noodzakelijke RO-procedures, inbreng van het project in het programma Leidse Ommelanden ten behoeve van het verkrijgen van subsidie voor de uitvoering van de projecten en onafhankelijke procesbegeleiding en (het ondersteunen van de ondernemers bij) het zoeken naar eventuele andere subsidie. 6. De gemeente bezit grond in de polder. Deze gronden zijn verworven ten behoeve van natuurcompensatie voor Hooghkamer. Onder voorwaarde van realisatie van deze natuurcompensatie zal de gemeente deze gronden waar mogelijk inzetten ter ondersteuning van deze visie. Besluitpunt 2: De raad verzoekt het college halfjaarlijks te rapporteren over de voortgang van dit project aan de raad. BIJKOMENDE INFO BIJ HET BESLUIT Ruimte Programma's & Projecten Financiële consequenties: p 4 van 14
Binnen de gemeente zijn geen middelen beschikbaar voor dit traject. Financiering van projecten dient plaats te vinden vanuit subsidies, zoals het programma Leidse Ommelanden. STEMMING Ontwerpbesluit door de gemeenteraad in vergadering van 24 september 2015 BIJLAGEN DIE INTEGRAAL DEEL UITMAKEN VAN HET BESLUIT Informerende memo p 5 van 14
Informerende memo Boterhuispolder Versie: mei 2015 p 6 van 14
Memo: Boterhuispolder Gemeente Teylingen Inhoudsopgave 1.1 Achtergrond... 2 1.2 Positie gemeente... 3 1.3 Voorstel... 4 1.4 Vervolg... 5 1.1 Achtergrond De Boterhuispolder ligt op het grondgebied van twee gemeenten. Het gebied is als onderdeel van een groter gebied (globaal het gebied gelegen tussen Warmond, Leiden/Leiderdorp en Oud Ade) vanaf de 9 e eeuw ontgonnen. Daarmee is het één van de oudste ontginningen van de veengebieden in het groene hart. Op dit moment ligt het gebied op 1.40m NAP. Het is een landbouwgebied dat ook al langere tijd een betekenis heeft als recreatielandschap (bijv. Kaagsociëteit). De polder is een uniek stukje natuur aan de rand van stedelijk gebied. In 2007 is Leiderdorp gestart met het maken van een toekomstscenario voor de polder. Dit heeft er toe geleid dat in 2012/2013 wandelpaden, fietspad, kanoroutes, picknickplekken en visstekken zijn aangelegd in het Leiderdorpse gedeelte. In het Teylingse deel zijn in dezelfde periode een aantal fiets- en wandelpaden en een kanoroute aangelegd. Daarnaast staat in de plannen van de gemeente Teylingen nog de Bladzijde 2 van 5 p 7 van 14
Memo: Boterhuispolder Gemeente Teylingen aanleg van een recreatief fietspad door het noordelijk deel van de polder om de polder beter beleefbaar te maken. In de Boterhuispolder zijn twee ondernemers actief die plannen hebben die aansluiten bi het aantrekkelijker en beleefbaarder maken van de polder. Een ondernemer wil een agrarisch bedrijf opbouwen, gecombineerd met recreatieve functies en verkoop van streekproducten. De andere ondernemer wil het recreatieve onderdeel van zijn bedrijf uitbreiden. Begin 2014 hebben de gemeente Teylingen en deze twee ondernemers de handen ineengeslagen om te komen tot uitvoering van hun plannen. In het kader van het project Mijn Groen Ons Groen heeft de provincie Zuid-Holland de Dienst Landelijk Gebied (DLG) gevraagd om de initiatiefnemers te ondersteunen bij het opstellen van het ontwerp. DLG is gestart met gesprekken met de afzonderlijke partijen. Vervolgens is onder leiding van de provincie Zuid-Holland een droombijeenkomst gehouden met de drie initiatiefnemers. Op basis van de uitkomsten is een ontwerpbijeenkomst gehouden waarvoor diverse inwoners van de polder en gebruikers uit de omgeving aanwezig waren. Tijdens deze bijeenkomst zijn de voorstellen van de initiatiefnemers verder uitgewerkt. DLG heeft een verslag gemaakt van de ontwerpbijeenkomst. Op basis van dit verslag zijn de initiatiefnemers in 2015 onder begeleiding van het kadaster verder gegaan met de uitwerking van de plannen. Tegelijkertijd is de Boterhuispolder één van de projecten die is opgenomen in het programma Leidse Ommelanden. Het Uitvoeringsprogramma Leidse Ommelanden 2014 2020 richt zich op de ontwikkeling van een duurzaam (people-profit-planet) stad-land systeem (straal 10 km van het Singelpark in Leiden) Leidse Ommelanden dat 4 oer-hollandse landschappen en Leiden verbindt. En bewoners, bedrijven en bezoekers bindt. In dit programma zijn middelen beschikbaar voor de uitvoering van projecten. De gemeente Teylingen wil op korte termijn een uitvoeringsagenda voor het project Boterhuispolder, met projecten van de twee ondernemers en de gemeente, indienen bij de Leidse Ommelanden. Het college vraagt de gemeenteraad de kaders vast te stellen waarbinnen deze uitvoeringsagenda opgesteld kan worden. Het voorstel voor deze kaders is gemaakt op basis van de gesprekken met de twee ondernemers en de ontwerpsessie. 1.2 Positie gemeente De gemeente is één van de drie initiatiefnemers om te komen tot meer beleving van het noordelijk deel van de Boterhuispolder. De gemeente wil dit doen door realisatie van een recreatieve fietsverbinding. De gemeente is nadrukkelijk geen trekker van het traject om te komen tot een gebiedsvisie, maar een (actieve) participant. Het proces is in de eerste fase begeleid door DLG in opdracht van de provincie Zuid-Holland. Aangezien DLG per 1 januari 2015 opgeheven is, heeft het kadaster aangeboden deze taak in 2015 over te nemen. Hoewel de gemeente participant is in dit traject, is zij zich er wel van bewust dat zij een bijzondere positie inneemt. Door het stellen van kaders, bijvoorbeeld op het gebied van Bladzijde 3 van 5 p 8 van 14
Memo: Boterhuispolder Gemeente Teylingen ruimtelijke ontwikkeling, kan zij immers wel richting geven aan de ontwikkelingsmogelijkheden van andere initiatiefnemers. Ook bezit de gemeente gronden in de polder. Deze gronden kan zij, met inachtneming van de verplichting tot natuurcompensatie voor Hooghkamer, inzetten ter ondersteuning van de realisatie van de uitvoeringsagenda conform de uitgangspunten. Het is daarom gewenst dat de gemeente heldere richtinggevende uitgangspunten meegeeft aan de initiatiefnemers. Dit kan gezien worden als kaderstelling. Conform de Gemeentewet is het stellen van kaders een bevoegdheid van de gemeenteraad. 1.3 Voorstel Bij deze memo hoort als bijlage het verslag dat opgesteld is door DLG naar aanleiding van de droombijeenkomsten. Het college stelt de raad voor de volgende uitgangspunten te formuleren voor de deelname aan het project in de Boterhuispolder: 1. Behoud van de polder op de lange termijn: kenmerken zijn een open landschap, koeien in de wei, agrariërs die bedrijf hebben in de polder wonen bij voorkeur ook in de polder en zijn een gids in de polder ; 2. Aandacht voor de balans tussen natuur, recreatie en agrarische bedrijvigheid: bijvoorbeeld door agrarisch natuurbeheer, fiets/wandelpaden waarbij door keuze van het tracé rekening wordt gehouden met natuurwaarden in de polder met inachtneming van de motie over recreatieve fietspaden als ingebracht door D66 in de vergadering van de gemeenteraad van 30 april 2015, kanoroutes, natuurvriendelijke routes, langjarig beheerplan, zoveel mogelijk gebruik maken van bestaande paden, geen honden los in de polder, recreatieve nevenfuncties bij agrariërs; 3. Goede bereikbaarheid: goede bereikbaarheid vanuit het omliggende stedelijk gebied voor wandelaars en fietsers, parkeren waar mogelijk langs de rand van de polder, geen grote parkeervoorzieningen in de polder, goede bereikbaarheid per openbaar vervoer; 4. Aandacht voor educatie over de geschiedenis van de polder en natuur, bijvoorbeeld door informatiepanelen, (digitale) informatiefolders en rondleidingen in de polder (door o.a. de ondernemers in de polder); 5. De gemeente neemt als participant deel aan dit traject: de gemeente is projectleider voor de realisatie van het fietspad, het waar mogelijk en noodzakelijk doorlopen van eventueel noodzakelijke RO-procedures, inbreng van het project in het programma Leidse Ommelanden ten behoeve van het verkrijgen van subsidie voor de uitvoering van de projecten en onafhankelijke procesbegeleiding en (het ondersteunen van de ondernemers bij) het zoeken naar eventuele andere subsidie. 6. De gemeente bezit grond in de polder. Deze gronden zijn verworven ten behoeve van natuurcompensatie voor Hooghkamer. Onder voorwaarde van realisatie van deze natuurcompensatie zal de gemeente deze gronden waar mogelijk inzetten ter ondersteuning van deze visie. Met de twee andere initiatiefnemers van de boerderijen Zijleinde en Zeldenrust stelt de gemeente een uitvoeringsagenda op voor de periode tot 2017 op basis van deze uitgangspunten. De kaart in de bijlage geeft een indicatie van de mogelijke ontwikkelingen in de polder als genoemd in de ontwerpbijeenkomst. Deze kaart dient als basis voor de verdere uitwerking van de uitvoeringsagenda. Met nadruk wordt gesteld dat deze kaart indicatief is. Bladzijde 4 van 5 p 9 van 14
Memo: Boterhuispolder Gemeente Teylingen 1.4 Vervolg Op basis van de door de raad vastgestelde uitgangspunten zal het college de participatie van de gemeente in het traject rond de Boterhuispolder verder vormgeven. In overleg met de andere initiatiefnemers zal zij op korte termijn nadere afspraken maken over de uitvoeringsagenda. Het college zal halfjaarlijks rapporteren aan de raad. Bladzijde 5 van 5 p 10 van 14