Finance Update 8 november 2011 Hoeveel regels Drs. H.J. Geels, CIP
1. Waar hebben we het over: welke regels? 2. Waarom nu? 3. Wat voor gevolgen hebben die regels? Zijn ze productief? 4. Kan het anders? 5. Hoe moeten of kunnen financiële dienstverleners met die nieuwe regels omgaan? 2
1. Overzicht van nieuwe regels (1): - MiFiD II: vooral nieuwe regels voor financiële instrumenten, mede bedoeld voor harmonisatie en integratie van de financiële markten in Europa, al snel gevolgd door MiFiD III dat de concurrentie en de bescherming van beleggers beoogt te verbeteren. - Basel III: Bankrichtlijnen voor onder andere kredietreserves opgesteld naar aanleiding van de kredietcrisis, door de BIS (Bank for International Settlements). 3
1. Overzicht van nieuwe regels (2): - Solvency II: Europese solvabiliteitswetgeving voor verzekeraars. - EMIR: Europese richtlijn voor OTC-derivaten, centrale tegenpartijen en transactieregisters, van de European Market Infrastructure Regulation. - FACTA: Fair and Accurate Credit Transactions Act Amerikaanse wetgeving die consumenten het recht geeft om iedere twaalf maanden een credit report op te vragen. 4
1. Overzicht van nieuwe regels (3): - UCITS IV en V: Undertakings for Collective Investment in Transferable Securities: regels voor beleggingsinstellingen met een Europees paspoort. - AIFMD: Alternative Investment Fund Managers Directive: Europese richtlijn voor beheerders van alternatieve beleggingsinstellingen. - IORP: Institutions for Occupational Retirement Provision: Europese richtlijn voor bedrijfspensioenfondsen 5
1. Overzicht van nieuwe regels (4) Verder van belang: - Transactietaks - Bankeed - Leidraden van de AFM, o.a. actief versus passief beheer, zorgvuldig vermogensopbouw cliënten - Eigen (lokale) invullingen van nieuwe regels/normen, bijvoorbeeld de provisieregels (voor tussenpersonen, fondsaanbieders en vermogensbeheerders) 6
2. Waarom nu? (1) -Malversaties/fraude (Buffett: you only see who has been swimming naked when the tide goes out ) -Kredietcrisis toonde aan er te veel leverage in het systeem is opgebouwd - De financiële wereld kwam er achter dat er meer risico s in het systeem zitten dan we dachten ( tail risk, liquiditeitsrisico, tegenpartijrisico), ofwel er was een verkeerde perceptie van risico 7 Hoeveel regels
2. Waarom nu? (2) Hoeveel regels Maar ook: toezichthouders hebben zitten slapen en zijn nu wakker geworden 8
2. Waarom nu? (3) Hoeveel regels Maar ook: een bepaald gedeelte van de financiële wereld heeft te lang in een ontkenningsfase gezeten (of zit daar zelfs nog steeds in) 9
3. Wat voor gevolgen hebben de regels? (1) Ten eerste: een toenemende aandacht voor risicomanagement en compliance (u kent toch de bijnaam van de compliance officer? De business avoidance manager!) 10
3. Wat voor gevolgen hebben de regels? (2a) Ten tweede (samenhangend met het eerste punt): een afnemende bereidheid tot het nemen van risico s 11
3. Wat voor gevolgen hebben de regels? (2b) Wat betreft de afnemende bereidheid tot het nemen van risico s: Het paradoxale is dat de financiële markten ons juist leren dat op momenten dat de markten laag risico inprijzen er in het systeem juist risico s opgebouwd worden en vice versa (dat is bijvoorbeeld goed te zien aan een indicator als de VIX, de impliciete volatiliteit in de optieprijzen, of het verloop van de yieldcurve) 12
3. Wat voor gevolgen hebben de regels? (2c) < Hier zou je als belegger de risico s moeten vergroten 13 < Hier zou je al belegger de risico s moeten verkleinen
3. Wat voor gevolgen hebben de regels? (3) Ten derde: een afbouw van de leverage in het systeem (minder beleggingen en bestedingen) 14
3. Wat voor gevolgen hebben de regels? (4) Ten vierde: Meer transparantie, lagere tarieven en eenvoudigere producten 15
3. Wat voor gevolgen hebben de regels? (5) Onduidelijk is of het fraude of te grote risico s tegengaat 16
3. Wat voor gevolgen hebben de regels? (5) Onduidelijk is of het fraude of te grote risico s tegengaat, ondanks al het extra toezicht, meer regels: - Fraude met life settlements Quality Investments (2010) - Bankia, alias Alia Bankia en de 33 rovers (2012) - tradingfraude bij zakenbanken (Société Générale in 2009, UBS in 2011 en JP Morgan in 2012) - Broker MF Global (had in 2012 geld gebruikt als onderpand om voor eigen boek te handelen) - Libor-schandaal (2012) 17
4. Kan het ook anders? (1) 1. Ja, aspecten van de behavioural finance meenemen 18
4. Kan het ook anders? (2) Welke behavioural finance-gegevens dan? - consumentenvertrouwen (als contraire indicator) - VIX (als contraire indicator) - yieldspread (negatieve spread als contraire indicator) - (ontwikkeling) financiële balans van bedrijven (en dan met name banken) ten opzichte van de reële economie 19
4. Kan het ook anders? (3) Financial amnesia is een groot probleem We hebben min of meer hetzelfde meegemaakt in de jaren dertig van de vorige eeuw en de jaren zeventig van de 19de eeuw. Eerst opbouwen van leverage en minder toezicht en vervolgens een crisis waarin leverage werd teruggedrongen en toezicht werd verscherpt (EN DE CYCLUS WERD VERSTERKT!) 20 Hoeveel regels
4. Kan het ook anders? (4) Voorbeeld van financial amnesia : In 1933 en 1938 werden er wetten aangenomen (Glass Steagall Act) die het onder andere moeilijker maakten voor financiële partijen om verschillende financiële diesten als commercial en investment banking e.d. in één conglomeraat te doen. In 1999, bijna op het hoogtepunt van de ict-hype kwam de Gramm Leach Bliley Act die het weer mogelijk maakte verschillende financiële diensten onder één dak te brengen. 21 Hoeveel regels
4. Kan het ook anders? (5) 2. Ja, financiële conglomeraten scheiden 22
4. Kan het ook anders? (6) Commissie onder leiding van de Fin Erkki Liikanen heeft aangeraden om de banken weer te gaan scheiden. Een goed advies, omdat dit: - transparantie bevordert - koppelverkoop tegengaat - perverse bonuscultuur kleiner maakt - level playing field herstelt - too big to fail tegengaat 23
4. Kan het ook anders? (6) 3. Ja, toezicht en regels anticyclisch maken 24
4. Kan het ook anders? (7) Professor Thorsten Hens over anticyclisch toezicht: Toezicht zou eigenlijk contrair moeten zijn. Dat is nu niet het geval, waardoor het de cycli juist versterkt. In slechte tijden als nu moeten we niet zaken als Basel III invoeren, maar banken juist de vrijheid geven, zodat er nu meer kredietverlening ontstaat. Juist in euforische tijden moet regelgeving er op toezien dat de risico s en leverage worden afgebouwd (Bron: Financial Investigator) 25 Hoeveel regels
4. Kan het ook anders? (8) 3. Ja, iedereen onder toezicht plaatsen 26
5. Hoe om te gaan met de regels (1) - Actief in discussie gaan en alleen die zaken oppakken die echt moeten volgens duidelijke wetten - Passief afwachten tot wat komen gaat en zaken pas invoeren als het echt moet - Accepteren en voor gaan lopen (regels gebruiken om nieuw business model op te zetten) -> probleem, je moet alles zelf uitvinden 27
5. Hoe om te gaan met de regels (2) Voorbeeld Leidraad Zorgvuldig beleggingsadives en vermogensbeheer (AFM): - Financiële positie cliënt moet volledig in beeld (anders nee verkopen); - Keuzes van alle beleggingsbeslissingen vastleggen en monitoren, zodat keuzes verantwoord blijven; - Realisatie doelstellingen inzichtelijk maken en risico s bewaken 28
5. Hoe om te gaan met de regels (2) Voorbeeld Leidraad zorgvuldig vermogensbeheer (AFM): Voorbeeld: Wij hebben deze leidraad proactief opgepakt, om een nieuw business model te bouwen waarbij we cliëntportefeuille, expost en ex-ante kunnen sturen op risico s. when you manage your risk, return is the result 29
Tot besluit: 1. Er komt een enorme hoeveelheid regels, richtlijnen op de financiële sector af 2. De kredietcrisis is daarvoor de aanjager 3. Risicobeheersing staat overal bovenaan 4. Toezicht en regelgeving kunnen en moeten ook anders 5. Meegaan met alle regels/invullingen van open normen vereist veel afwegingen 30