Voorstel aan de raad Aan de gemeenteraad Gemeente Steenwijkerland Vendelweg 1 8331 XE Steenwijk Steenwijk, 19 mei 2009 Nummer voorstel: 2009/58 Voor raadsvergadering d.d.: 02-06-2009 Agendapunt: Onderwerp: Verbreed Gemeentelijk RioleringsPlan 2009-2015 Aan de raad van de gemeente Steenwijkerland wordt voorgesteld te besluiten: Conceptbesluit: Het in het Verbreed Gemeentelijk RioleringsPlan 2009-2015 beschreven scenario vast te stellen inclusief het vrijgeven van de middelen om het college in staat te stellen het beoogd kwaliteitsprofiel waar te kunnen maken. Samenvatting: Met dit vgrp wordt een scenario voorgesteld dat naast de traditionele beheertaken en zorgplicht rondom stedelijk afvalwater ook invulling geeft aan de twee nieuwe zorgplichten (hemel- en grondwater). De Stedelijke Wateropgave en de Baggeropgave maken in dit vgrp onderdeel uit van deze nieuwe zorgplichten. Middels de voorgestelde rioolheffing is onderzoek, onderhoud en maatregelen voor alle zorgplichten structureel geregeld. Verbreed Gemeentelijk RioleringsPlan 2009-2015 gemeente Steenwijkerland Een duurzaam stelsel dat klaar is voor de toekomst! Iedere Nederlander loost per dag ongeveer 120 liter afvalwater. Toiletten, douches, wasmachines en vaatwassers: al het afvalwater verdwijnt via de afvoer in het riool. Ook hemelwater wordt voor een groot deel via de riolering afgevoerd. Waar al dat water heen gaat en wat er mee gebeurt, daarbij staan maar weinig mensen stil. Aanleg en beheer van riolering is een gemeentelijke taak die zijn wettelijke basis vindt in de Wet milieubeheer. In de gemeente Steenwijkerland ligt voor 200 miljoen aan rioleringsobjecten in de grond. Alleen al aan het reguliere onderhoud van de riolering in Steenwijkerland wordt jaarlijks circa 1,9 miljoen besteed. Dat is niet niks! Voor het beheer hiervan is dus een degelijke visie nodig met een achterliggend beheerplan. In aansluiting op de wetswijziging wordt in het beleidsscenario naast de invoering van de twee nieuwe zorgplichten (hemel- en grondwater) ook nadrukkelijk voorgesteld het 'traditioneel 1
rioolbeheer' te verbreden naar stedelijk waterbeheer. De watergangen in stedelijk gebied leveren een belangrijke bijdrage aan het bergen, vasthouden en afvoeren van overtollig hemel- en grondwater. Er wordt voorgesteld het onderhoud aan deze voorzieningen onderdeel uit te laten maken van dit verbreed GRP. Deze taakverbreding vormt het belangrijkste verschil met het voorgaand GRP. Het vgrp stelt het kader voor de onderhoudskwaliteit en geeft inzicht in de beheercyclus, de kwaliteit en kosten van alle facetten. Een korte terugblik traditionele taak op koers De gemeente ligt goed op koers voor de verdere versteviging van het kwaliteitsniveau van het rioleringsstelsel. Dit blijkt uit de geboekte resultaten aangaande vuiluitstoot en inzameling van het afvalwater. De geplande werkzaamheden zijn de afgelopen periode nadrukkelijk tegen het licht gehouden en geoptimaliseerd uitgevoerd. Daarnaast zijn nagenoeg alle percelen aangesloten op de riolering. scoren in de verbreding Terugkijkend op de afgelopen jaren werden er in de verbrede taken al resultaten behaald. Werkzaamheden voor wat betreft onderhoud aan beschoeiingen, overlastbestrijding hemelwater en het baggeren zijn ondanks gebrek aan structurele middelen opgepakt. Nu is het zaak om met behulp van dit vgrp planmatig te scoren ten aanzien van de verbrede taken. aandachtspunt In het vorige GRP constateerden wij dat er in het beheer nog een achterstand is. In dit plan is echter onvoldoende aangegeven welke organisatorische maatregelen genomen zouden moeten worden om ervoor te zorgen dat de beheercapaciteit toereikend is. In de planperiode is dit tekort opgevangen en is achterstand niet verder opgelopen. Visie en doelen Het verbrede Gemeentelijke Rioleringsplan (vgrp) beschrijft breed gedragen de beleidsvoornemens en de maatregelen voor inzameling, transport en (lokale) verwerking van afval-, hemel- en grondwater in Steenwijkerland voor de periode 2009-2015. Deze voornemens zijn van invloed op de rioolheffing. Dit plan is belangrijk voor iedereen! Niet alleen de gemeente, maar zeker ook burgers, ondernemers en externe partijen hebben een groot belang bij een adequate rioleringszorg. Net als het vervangen van riolen kost het verminderen van de vervuiling van het oppervlaktewater veel geld. Er zijn de afgelopen jaren al grote vorderingen gemaakt. Toch blijven nieuwe investeringen nodig om het verminderen van de vervuiling en de vervanging van slechte riolen te blijven uitvoeren. Daarom is het belangrijk keuzes te maken en uitgaven goed te overwegen. Niet alleen keuzes bij het bepalen van de prioriteit maar ook keuzes bij de gewenste kwaliteit. 2
Keuze voor een kwaliteitscenario; een duurzaam watersysteem Iedereen heeft zijn eigen beeld van wateroverlast. Wat voor de één een schadepost is, is voor de ander 'slechts' een bron van ergernis. Weer een ander valt het wellicht niet eens op. Vragen als: Mogen straten na een hevige regenbui korte tijd blank staan? Is water in de kruipruimte erg? Is water afvoeren via de straat een goed alternatief voor de afvoer via de riolering? Wanneer is sprake van structurele grondwateroverlast?' staan hierbij centraal. Om dergelijke vragen te beantwoorden is het van belang dat alle betrokkenen dezelfde taal spreken. In het vgrp doen wij dit met behulp van een kwaliteitsscenario. Dit verbreed GRP beschrijft in dié begrijpelijke taal het beleidskader voor de gemeentelijke watertaken in de gemeente Steenwijkerland. Dit beleidskader richt zich op de kenmerken veilig, functioneel, heel en schoon en is vertaald in een wenselijk onderhoudsscenario voor de komende jaren. Het benodigde budget voor zowel het planmatige onderhoud als de eventuele eenmalige investeringen is hieraan gekoppeld. Het scenario inzameling en transport van afvalwater Voor inzameling en transport van afvalwater naar de zuivering wordt een basiskwaliteit geambieerd. Dit sluit aan bij de wettelijke resultaatsverplichting die het Rijk eist en de regelgeving van waterschap Reest & Wieden. Met het vorige GRP is op grote lijnen al invulling aan deze ambitie gegeven. De risico's blijven hiermee beperkt. lozing/uitstoot van afvalwater Voor de lozing en uitstoot van afvalwater op oppervlaktewater wordt een hoog onderhoudsniveau nagestreefd. Dit niveau beperkt de risico's op calamiteiten, schade en stank tot een minimum. omgang hemelwater Voor de omgang met de hemelwaterinzameling wordt een basiskwaliteit voorgesteld. De risico's blijven hiermee beperkt. Ten aanzien van de aanpak van wateroverlast vanuit de riolering zijn er vanuit het vorige GRP reeds afspraken gemaakt. Het gewenste scenario borduurt hierop voort. Invulling van de stedelijke wateropgave (voldoende berging in het totale systeem) en de baggeropgave (baggeren oppervlaktewater in stedelijk gebied) maken onderdeel uit van dit scenario. omgang grondwater De hinder in de huidige situatie is minimaal en staat gelijk aan een basiskwaliteit. Er is geen bewonerssignaal waarbij overlast wordt ervaren. Daarnaast is de ondergrond in de gemeente zeer gevarieerd. In een plaats als Giethoorn is acceptatie van enige overlast onvermijdelijk. Meldingen van grondwateroverlast worden wel onderzocht. Deze opstelling vergt beperkte inzet van middelen en benadrukt de rol van de gemeente als aanspreekpunt. Deze planperiode wordt aangewend om een technisch beeld van de werkelijke situatie rond grondwater te krijgen. In het volgend verbreed GRP wordt vervolgens daadwerkelijk invulling gegeven aan de vraag hoe de term structurele grondwateroverlast kan worden ingevuld en wat doelmatig beheer is in de situatie van de gemeente Steenwijkerland. 3
Gevolgen van de keuzes Voor het efficiënt uitvoeren van de gemeentelijke watertaken levert lokale gebieds- en organisatiekennis op onderdelen een duidelijke meerwaarde op. Zo voeren wij het gegevensbeheer en regulier klein onderhoud aan de voorzieningen volledig zelfstandig uit. Wij stellen daarom voor deze onderdelen volledig binnen de eigen organisatie uit te voeren en alleen die taken uit te besteden, waar deze kennis minder van belang is. Van beleidskader naar uitvoeringsplan De gemeenteraad is verantwoordelijk voor het stellen van het beleidskader, het college voor de uitvoering van het beleidskader. Met dit vgrp wordt het beleidskader voor de gemeentelijke watertaken vastgesteld voor de periode 2009 tot en met 2015. De gehanteerde planperiode geeft over een redelijke termijn zekerheid voor een gericht beleid en biedt voldoende flexibiliteit voor een tijdige bijsturing. Na vaststelling van dit beleidskader werkt het college dit kader uit tot concrete maatregelen. Deze worden jaarlijks verwoord in het uitvoeringsplan cluster water en riolering (van de afdeling openbare werken). Het college rapporteert jaarlijks de Raad over de voortgang. Resumé: Met dit verbreed Gemeentelijk rioleringsplan wordt een scenario voorgesteld dat naast de traditionele beheertaken en zorgplicht rondom stedelijk afvalwater ook invulling geeft aan de twee nieuwe zorgplichten (hemel- en grondwater). De stedelijke wateropgave en de baggeropgave maken in dit vgrp onderdeel uit van deze nieuwe zorgplichten. Middels de voorgestelde rioolheffing is onderzoek, onderhoud en maatregelen voor alle zorgplichten structureel geregeld. Met het kwaliteitsprofiel behalen we voor het afval- hemel- en grondwaterdeel een basisniveau. Ten aanzien van lozing en uitstoot van afvalwater een hoog niveau. De niveaus voldoen daarmee aan de wettelijke normen en landelijk geldende eisen. Wij leggen het beschreven scenario in dit vgrp aan u ter vaststelling voor inclusief het vrijgeven van de middelen. Hiermee stelt u het college in staat om het beoogd kwaliteitsprofiel waar te kunnen maken. Met dit vgrp realiseren wij een veilig, functioneel, heel en schoon watersysteem dat klaar is voor de toekomst! Bijlagen bij het voorstel - Verbreed Gemeentelijk RioleringsPlan 2009-2015; de samenvatting - Verbreed Gemeentelijk RioleringsPlan 2009-2015; bestuurlijk rapport - Verbreed Gemeentelijk RioleringsPlan 2009-2015; achtergronddocument 4
Ondertekening De secretaris De burgemeester drs. A.J. Peterson drs. H.H. Apotheker Betrokken partijen afdeling adviseur behandeld in raadscommissie OPWE Robert de Jager, tel.: 0521-538209, email: robert.de.jager@steenwijkerland.nl ja, nl. 19 mei 2009 nee
Raadsbesluit Steenwijk, 2 juni 2009 Nummer: 2009/58 De raad van de gemeente Steenwijkerland; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 19 mei 2009, nummer 2009/58; b e s l u i t : Het in het Verbreed Gemeentelijk RioleringsPlan 2009-2015 beschreven scenario vast te stellen inclusief het vrijgeven van de middelen om het college in staat te stellen het beoogd kwaliteitsprofiel waar te kunnen maken. De rioolheffing (niveau 2009 224,=) jaarlijks stijgt met 9,= tot een maximum van 280,=. De raad voornoemd, de griffier, de voorzitter, R.G.H.P. Moonen drs. H.H. Apotheker 1