Inspraakverslag Onderwerp: Inspraak toekomstbestendige afvalinzameling Datum: 9 oktober 2015 Opsteller: G.H.A. Wagelmans Kenmerk: INT-15-10013 De gemeenteraad van Groesbeek heeft op 25 juni 2015 een principebesluit genomen over harmonisatie van de inzameling van huishoudelijk afval. In het voorstel waren 3 scenario s weergegeven waarbij de gemeenteraad een principebesluit heeft genomen voor invoering van omgekeerd inzamelen. Om de mening van de inwoners over dit beleidsvoornemen te horen is op basis van de inspraakverordening een inspraakronde opgezet. Het voornemen is op 7 juli 2015 op www.overheid.nl, in het Groesbeeks Weekblad en in De Rozet gepubliceerd. Daarnaast is het op de gemeentelijke website gepubliceerd waarbij ook achtergrondinformatie beschikbaar is gesteld. In het Groesbeeks Weekblad van 12 augustus, en De Rozet van 18 augustus is het voornemen vervolgens nogmaals bekend gemaakt waarbij tevens de datums van de inloopavonden bekend zijn gemaakt, en waarin is aangegeven dat de inspraakperiode is verlengd t/m 16 september. De inloopavonden zijn gehouden op 1 september in Beek, op 2 september in Groesbeek, en op 3 september in Millingen aan de Rijn. Op de inloopavonden is kort het voorstel toegelicht en is de gelegenheid geboden om vragen te stellen en om mondeling of via een formulier een inspraakreactie te geven. Naar schatting hebben zo n 100 inwoners de inloopavonden bezocht. Daarnaast zijn gedurende de inspraakperiode 34 schriftelijke inspraakreacties binnengekomen. In dit inspraakverslag worden globaal de reacties behandeld. Het is niet bedoeld als specifieke beantwoording per vraag of opmerking. De reacties hebben veelal dezelfde onderwerpen. Pagina 1 van 10
Onderwerp Beantwoording Actie Waarom moeten er veranderingen plaatsvinden in het inzamelsysteem? In het kader van de herindeling moet het inzamelsysteem geharmoniseerd worden. De wijze van inzamelen en het betalen van heffing daarvoor moet voor alle inwoners gelijk zijn. Er mag eventueel wel verschil zijn tussen type bouw: laagbouw versus hoogbouw, of tussen type gebied: bebouwde kom versus buitengebied. Sinds 1 juli 2015 zijn de milieustraten aangepast waardoor aanbieden van grof afval beter is geregeld. Daarnaast mogen sinds 1 juni 2015 drankkartons en blik bij het kunststofafval worden aangeboden, vanaf 1 september wordt dat Plastic+ vaker (2 wekelijks) ingezameld. Insprekers adviseren om het effect van die wijzigingen op de afvalscheiding af te wachten voordat een nieuw inzamelsysteem wordt ingevoerd. Waarom omgekeerd inzamelen en niet het bestaande systeem? Een aantal insprekers wil graag het eigen bestaande systeem behouden: Ubbergse inwoners willen het Ubbergse systeem behouden. Inwoners van Groesbeek en Millingen willen het Groesbeeks/Millingse systeem behouden. Het effect van milieustraten heeft met name betrekking op grof afval en niet op de stromen die huis aan huis worden ingezameld. In de meeste gemeenten is door de toevoeging van drankenkartons en blik tussen de 15 en 25% meer aanbod van Plastic+. Voor restafval is deze afname niet evenredig, de afname ligt tussen de 5 en 10%. Gelet op deze ervaringen en de jaarlijkse sorteerproeven is nog steeds veel scheidingswinst te behalen. Geen reden om de geopperde effecten af te wachten. Overal het bestaande systeem behouden is wettelijk niet toegestaan. Er zal een keuze gemaakt moeten worden. Gelet op de landelijke afvalscheidingsdoelstellingen wordt geprobeerd het scheiden van afval zo goed mogelijk te stimuleren. De invoer van omgekeerd inzamelen vergt van alle inwoners een inspanning. Pagina 2 van 10
Groesbeek en Millingen kennen al een goed scheidingsgedrag. Is het mogelijk om nog meer te scheiden en voldoen we daarmee aan de landelijke eisen? Doordat er een tarief betaald moet worden per opening, en omdat mensen het restafval moeten wegbrengen zijn insprekers bang voor toename van de hoeveelheid zwerfafval en bijplaatsing. Hoe ver moeten mensen met het restafval rijden of lopen? Uit de jaarlijkse sorteerproeven blijkt dat er nog veel scheidingswinst te behalen is. Groesbeek en Millingen deden het al zeer goed met 69 kg/inwoner/jaar restafval, maar ook zitten nog veel herbruikbare grondstoffen in het restafval belanden. In Ubbergen ligt dit aanzienlijk hoger, hier wordt 190 kg/inwoner/jaar restafval ingezameld. Uit ervaringen elders, oa de pilot in Druten, blijkt dat 40kg/inwoner/jaar restafval goed mogelijk is. Daarmee wordt voldaan aan de landelijke doelstellingen van 2020. Groesbeek en Millingen kennen al een tarief voor aanbieden van restafvalzakken (diftar), ten opzichte van Ubbergen zonder tarief is er geen sprake van extra zwerfafval. Gezien de kleine hoeveelheid restafval is de inspanning om het weg te brengen beperkt. De containers voor papier, GFT en plastic+ maken het scheiden van afval goed mogelijk. We verwachten daarom niet dat de hoeveelheid zwerfafval zal toenemen. Ervaringen elders laten ook geen significante toename van zwerfaval zien. Bij de berekening is uitgegaan van 1 container op 225 huishoudens. Dit aantal is gebaseerd om ervaringen in andere gemeenten. Het concept locatieplan laat de verdeling van de containers zien. Hierbij is rekening gehouden met in ieder geval de volgende criteria. Alert zijn op bijplaatsing, en adequaat reageren op bijvoorbeeld storingen aan de ondergrondse containers. In eerste instantie wordt geen extra handhavingscapaciteit ingezet. Na invoer kan afhankelijk van de ervaringen worden beoordeeld of er aanpassingen moeten komen in aantal containers en locaties. Eventueel kunnen bepaalde containers ook vaker geleegd worden. Pagina 3 van 10
1- Dichtbij supermarkten, verenigingsgebouwen; 2- Uitvalswegen van de wijken; 3- De zogenaamde witte vlekken waarbij rekening wordt gehouden de opbouw van de huishoudens en de bevolkingsdichtheid. De geschiktheid van de plaats is afhankelijk van onder andere ondergrondse kabels/leidingen, opstelplaats voor vrachtauto en personenauto, voldoende ruimte in de hoogte (geen bomen, lantaarns enz). Niet ieder huishouden heeft plaats om 3 containers te plaatsen. Er wordt geen maximale afstand vastgelegd. In de inspraakreacties valt op dat men in Ubbergen de 3 containers wil behouden, in Groesbeek en Millingen wil men juist liever niet 3 containers. In de huidige situatie heeft een inwoner ook opslag van kunststof zakken en papier. Deze afvalstromen blijven maar de inwoner heeft dan de beschikking over een ander inzamelmiddel. De ervaring elders leert dat mensen heel snel aan de containers gewend raken en dat ze na een gewenningsperiode de containers, net zoals nu in Ubbergen, graag willen houden. In het hele proces wordt flexibel omgegaan met de wensen van de inwoners. Als bijvoorbeeld twee huishoudens samen willen doen met containers, dan is dat mogelijk. De inzamelmiddelen worden aangewezen in de afvalstoffenverordening. Inwoners kunnen kiezen uit een aantal afmetingen containers. Afhankelijk van de ervaringen kan na een aantal maanden een omruilronde worden georganiseerd. Pagina 4 van 10
Ouderen en minder mobiele mensen hebben moeite met het wegbrengen van restafval. Zijn er mogelijkheden om deze doelgroep te ondersteunen? Bepaalde groepen mensen produceren meer restafval dan andere groepen door incontinentie of ander medisch afval. Zijn er mogelijkheden om deze mensen te ondersteunen? In hoogbouwcomplexen is niet altijd geschikte ruimte beschikbaar om containers te plaatsen. Hoe wordt de afvalinzameling hier vorm gegeven? Een aantal insprekers twijfelt aan de gepresenteerde getallen. De bedoeling is dat mensen zelfs zorgen voor wegbrengen van het afval (met hulp van buren, familie, vrienden, enz). Voor gevallen waarbij dat niet mogelijk is worden mensen met een uitkering/bijstand van de gemeente ingezet. De vraag bestaat uit delen: Meer kosten omdat meer afval geproduceerd wordt. Hiervoor bestaat al een regeling, deze zal worden voortgezet, deze vergoeding wordt achteraf verrekend bij de belastingaanslag. Deze doelgroep moet vaker afval wegbrengen. Hiervoor gelden dezelfde uitgangspunten als voor ouderen/minder validen Voor hoogbouwlocaties bestaat de mogelijkheid om naar wens containers (papier, GFT, Plastic+) te ontvangen. Deze zullen geplaatst moeten worden in een centrale ruimte of tuin. Eventueel kunnen GFT per huishouden citybins danwel afsluitbare cocons beschikbaar worden gesteld. De containers en/of citybins moeten op de dag van inzameling aangeboden worden en worden geleegd in de inzamelroute. Restafval moet per huishouden naar de ondergrondse container gebracht worden. In de uitwerking van het locatieplan zijn de reeds aanwezige ondergrondse containers beoordeeld. Waar mogelijk worden deze aangepast Opzetten van een aanvraagsysteem voor hulp. Systeem opzetten voor het beoordelen en registeren van de restitutie van een aantal tikken. Het aantal benodigde tikken is afhankelijk van de hoeveelheid incontinentie afval of medisch afval. Dit verschilt per persoon. De restitutie zal plaatsvinden met de belastingaanslag. Er wordt ook gekeken naar een systeem met prepaid tikken die vanuit de gemeente kunnen worden verstrekt. Dit lijkt meer op de huidige incontinentieregeling. Maatwerk afspreken per hoogbouwlocatie. De te gebruiken containers moeten geschikt zijn voor de vuilnisauto. De exacte investering is nog afhankelijk van een aantal factoren. Uiteraard wordt zo efficiënt mogelijk ingekocht en gewerkt. Pagina 5 van 10
Omgekeerd inzamelen is of wordt in meer gemeenten ingevoerd. Is gekeken naar de ervaringen elders, zowel positief als negatief? zodat er minder nieuwe containers nodig zijn. Het grootste deel van de investering is echter nodig voor mincontainers, de inkoopprijs is afhankelijk van de actuele markt, en of bijvoorbeeld gezamenlijk kan worden ingekocht met Druten en/of Beuningen. Een van de moeilijk te ramen voordelen is het positief resultaat op de verwerkingskosten. Dit is zeer afhankelijk van het scheidingsgedrag van de inwoners. In de verwachte voordelen is met deze verwerkingskosten wel rekening gehouden, deze zijn zekerheidshalve hoger ingeschat dan de resultaten uit Druten. Door heel Nederland wordt in diverse gemeenten omgekeerd inzamelen geïntroduceerd. Zo zijn een aantal gemeenten in Drenthe bezig met invoering van omgekeerd inzamelen. Ook een aantal grote steden is bezig met invoer, bijvoorbeeld Breda. Arnhem heeft een aparte website (https://www.arnhem.nl/inwoners/ wonen_en_milieu/afval/omgekeer d_inzamelen_professionals ) opgezet met alle aandachtspunten en ervaringen bij de invoer in Arnhem. Deze informatie wordt nadrukkelijk meegenomen. Rova: Het meest prominent is het gebied van afvalbedrijf Rova (de Dar van regio Zwolle/Achterhoek). Hier is contact mee gezocht. In hun gebied zijn 17 van de 21 gemeenten bezig met invoering van omgekeerd inzamelen. Zes ervan zijn al helemaal klaar. De verwerkingskosten worden doorlopend gemonitord. Uiteindelijk kan een evaluatie worden opgesteld met alle werkelijk kosten en opbrengsten. Er wordt veel aandacht besteed aan het locatieplan voor de ondergrondse containers. Waar mogelijk worden reacties van inwoners op het locatieplan nog meegenomen. Storingen aan de containers moeten snel worden verholpen. Het KCC van Dar is dagelijks bereikbaar voor vragen en meldingen. In de invoerperiode wordt extra capaciteit ingezet. Iedereen kan bij alle ondergrondse containers aanbieden. Bij storingen kan uitgeweken worden naar een andere container. Alle inwoners van Groesbeek hebben al een afvalpas voor gebruik van de milieustaten. Deze afvalpas is ook geschikt voor de ondergrondse containers. Er zal een overgangsperiode zijn waarin naast gebruik van de Pagina 6 van 10
Om afvalscheiding te stimuleren worden 2 prikkels ingevoerd: De moeite om restafvalweg te brengen, en betalen voor de opening van de containers. Is enkel de prikkel van wegbrengen niet voldoende? In de meeste gevallen zijn de resultaten goed, er zijn ook een paar gevallen bekend waarbij de invoering niet goed is gegaan: Gemeente Woerden: De communicatie over de invoering en de werkwijze was niet goed genoeg. De locaties van de ondergrondse containers waren niet goed en het aantal was te weinig. Daarnaast werd niet snel genoeg gereageerd op storingen aan de container. Gemeente Winterswijk In deze gemeente is een met proef omgekeerd inzamelen afval niet goed gegaan, voornamelijk door een te snelle invoering. Inwoners hadden bijvoorbeeld nog geen pas om de ondergrondse containers te openen, maar konden ook geen restafval meer aanbieden in de grijze container. Communicatie over omruilen van de minicontainers kwam te laat en er werd niet adequaat gereageerd op meldingen. Met Rova is gesproken over de prikkel van wel of niet betalen. Rova geeft aan dat een dubbele prikkel noodzakelijk is voor de effectiviteit: én wegbrengen én betalen. Bij Rova hanteren ze de dubbele prikkel in de gemeenten die bij aanvang van het project al diftar hadden. In gemeenten zonder diftar (Zwolle) hoeven bewoners niet te betalen voor restafval. Inmiddels is duidelijk dat Zwolle met alleen wegbrengen de afvalscheidingsdoelstellingen niet gaat halen. Ze blijven daar ruim boven de 100 kg per inwoner (is ondergrondse containers, ook de restafvalzakken (Groesbeek/Millingen) en de restafvalcontainers (Ubbergen nog aangeboden kunnen worden. Er zal een goede communicatie campagne opgestart worden, dit heeft al een begin gehad door het houden van 3 informatieavonden. In het projectplan is hiervoor ook budget en uren begroot. Pagina 7 van 10
meer dan huidige niveau van Groesbeek en Millingen). Zwolle werkt nu aan vervolgstappen, bijvoorbeeld een tarief. Insprekers maken zich zorgen over de rol en inkomsten van verenigingen die oud papier ophalen Om te komen tot de gewenste resultaten, en uiteindelijk een circulaire economie, is de inzet van zowel de financiële prikkel als ook de afstandsprikkel onvermijdelijk. De huis aan huis inzameling blijft plaatsvinden met de bestaande verenigingen. De verenigingen ontvangen hiervoor een vergoeding op basis van de ingezamelde tonnages. De inzameling vind niet meer plaats met losse dozen of pakken, maar met behulp van containers. Voordelen hiervan: geen verwaaiing of nat regenen op de inzameldag, en het is minder zwaar en veiliger (arbo) voor de vrijwilligers. Uit ervaringen elders blijkt dat de hoeveelheid ingezameld papier toeneemt, en daarmee ook de inkomsten voor de vereniging. Nadelen: de inzameling met containers kost iets meer tijd. De vergoeding die papierverenigingen ontvangen is momenteel verschillend: Millingen 50,- Ubbergen 31,76 Groesbeek 22,69. Deze vergoeding moet ook geharmoniseerd worden. De garantievergoeding bedraagt straks 22,69/ton. Jaarlijks wordt beoordeeld of, op basis van de opbrengsten voor het papier (marktwaarde) en de inzamelkosten, een hogere vergoeding kan worden gegeven. Pagina 8 van 10
Overige stromen huishoudelijk afval De brenglocaties blijven ook mogelijk bij verenigingen, maar worden niet meer ondersteund door de gemeente. Verenigingen zullen zelf prijsafspraken moeten maken met commerciële instellingen. Dit is in de voormalige gemeente Groesbeek al het geval. Textiel: Uitgangpunt is dat textiel gelijktijdig met het oud papier huis aan huis kan worden aangeboden, en wordt ingezameld met behulp van de verenigingen. Het textiel wordt na inzameling gescheiden en verder verwerkt. De verzamelcontainers voor textiel zijn dan niet meer nodig: bestaande ondergrondse textielcontainers worden omgebouwd voor restafval, de bovengrondse textielcontainers worden weggehaald. Textiel kan ook worden aangeleverd op de milieustraat. De exacte uitvoering van huis aan huis inzameling textiel moet nog worden uitgewerkt. Daarbij hoort ook de vergoeding voor de verenigingen voor textiel. Er wordt gekeken om meer glascontainers ondergronds te maken. De inkoop en aanleg kan gecombineerd worden met restafvalcontainers. Opstellen werkwijze ophalen grof afval en wit/bruingoed. Glas: blijft zoals het nu is, wegbrengen naar centrale containers. Kleine elektrische apparaten: blijft zoals het nu is, wegbrengen naar de milieustraat of inleveren in winkels. KCA: inleveren op de milieustraat. In Ubbergen verdwijnt de KCA ronde. Grof afval: momenteel wordt in de 3 gemeenten op verschillende wijzen grof afval en groot wit/bruingoed opgehaald. Hiervoor wordt nog een eenduidige werkwijze opgesteld. Pagina 9 van 10
Pagina 10 van 10