Marianne Zwolsman diëtist UMC-Groningen Coby Wijnen diëtist VSN

Vergelijkbare documenten
Marianne Zwolsman diëtist UMC-Groningen Coby Wijnen diëtist VSN

Coby Wijnen diëtist VSN

Frauke Thomsen diëtist St. Maartenskliniek Coby Wijnen diëtist VSN

Coby Wijnen diëtist VSN

Coby Wijnen diëtist VSN

Voeding en voedingssupplementen bij de ziekte van Pompe. Coby Wijnen, diëtist

Coby Wijnen diëtist VSN

De invloed van voeding op neuropathieën (CIAP en MGUS-pnp)

Frauke Thomsen, diëtist St. Maartenskliniek Coby Wijnen diëtist VSN

Hoe zorg ik voor een goed gewicht en goede conditie met behulp van voeding?

De zin en onzin van voedingssupplementen. Coby Wijnen diëtist Spierziekten Nederland

Voeding als therapie bij metabole spierziekten? Coby Wijnen, diëtist verbonden aan de VSN. 20 juni 2009 metabole en mitochondriële NMA

Voedingsadvies bij de ziekte van McArdle

Algemene voedingsinterventies bij spierziekten. Coby Wijnen, Diëtist verbonden aan de VSN

Update literatuur Voedingaspecten bij ALS. Coby Wijnen, diëtist

Voeding bij kinderen met een neurologische / neuromusculaire aandoening. Coby Wijnen, diëtist

Sepion Medicamenteus onbehandelbare epilepsie % is niet goed met medicijnen te behandelen!

Er zijn verschillende meetmethodes waarmee u kunt vaststellen of u een gezond gewicht hebt:

Ketogeen dieet bij refractaire epilepsie. Liesbeth Rietveld Carly Jansen

Gezond gewicht. Wat kunt u er zelf aan doen? altijd dichtbij. Vraag ons gerust om advies.

SLIM een revolutionaire visie

24 mei 2011 Gezonde voeding voor senioren

= antwoord is goed. De grote voedingsquiz. De grote voedingsquiz. De grote voedingsquiz RONDE 0. Vraag 1 Het is vandaag dinsdag 12 februari 2013.

Gezond gewicht. Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies. Jouw gezondheid is onze zorg

Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3 112

Praktijk voor Fysiotherapie. Altijd in beweging

Ziek zijn en voeding Informatie voor de ondervoede patiënt met een natrium- en/of vochtbeperkt dieet

De NVD heet je van harte welkom bij deze sessie!

Chapter 10. Samenvatting

Refeedingsyndroom in de Oncologie Marleen Ariëns en Esther Heijkoop Diëtisten

Voedingszorg rondom de COPD-patiënt. 2. In welke gold klasse valt mevrouw?

Voedingszorg rondom de COPD-patiënt

Workshop Volwassen en energietekort. Heidi Zweers, diëtist Mirian Janssen, Internist Paul de Laat, onderzoeker

OBESITAS STAPPEN NAAR GEZONDHEID. Dr. Marly Oosterhof

Deze brochure is gebaseerd op de NDF Voedingsrichtlijn Diabetes. Lekker. en gezond eten met diabetes

Voeding & kanker: feiten & fabels

Meer inzicht in uw gezondheid?

De grote voedingsquiz

Slikproblemen bij NMA/ALS. Nicole Frielink, logopedist

Deze brochure is gebaseerd op de NDF Voedingsrichtlijn Diabetes. Lekker. en gezond eten met diabetes

Berekening energiebehoefte en meting lichaamssamenstelling bij ALS, zinvol? Dea Schröder, Coby Wijnen, Ilse Batten 2016

Individueel zorgplan vitale vaten

Er gaat niets boven Groningen! 1. Rol van dieet en samenstelling voeding. Inhoud. Waarom afvallen

Voedingsmanagement in de Psychiatrie

DIABETES EN LEEFSTIJL 7 JUNI 2018 MARTIJN CANOY

Rol van dieet, samenstelling voeding en bewegen bij de behandeling van Nonalcoholic Fatty Liver Disease

Het syndroom van Klinefelter: Screening en opvolging van metabole afwijkingen. David Unuane Endocrinologie Klinefelter Kliniek

Een goede behandeling. begint bij de juiste diagnose. Gewichtstoename is te vergelijken met koorts

1 op de Voeding en borstkanker. Vragen? 1 op de 8 vrouwen krijgt borstkanker

Kennisclip Signaleren van ondervoeding bij dementie. Kathleen Paal, diëtist MoveDis, voedings- en bewegingspraktijk

MAKE THE SWITCH. Van suiker- naar vetverbranding

Mondgezondheid en Voeding betekent. iets met Eten en Drinken?!

Wetenswaardigheden over eten en drinken.

Psychiatrie. Metabool syndroom.

Voorstellen. Wanneer naar de diëtist?

Consequenties voor de voeding

Vaatrisico-polikliniek. screening/behandeling en begeleiding vaatziekten

Leefstijlkoers. De koers van uw leefstijl is gezond. Kijk op de volgende pagina voor een overzicht van uw leefstijl. 1 / 7

Het ketogeen dieet Informatie over toepassing van het ketogeen dieet als behandelmethode voor epilepsie

sportmedische voorlichtingsavond

MIJN KLEINKIND HEEFT TYPE 1 DIABETES, WAT NU?

MIJN KLEINKIND HEEFT TYPE 1 DIABETES, WAT NU?

Vernieuwend - Attent - Samen

Dieetadviezen bij een ontstoken alvleesklier

Toelichting op de jaarcontrole Voor mensen met diabetes mellitus

Protocol Obesitas St. Antonius Ziekenhuis. Gera Hoorweg-Nijman & Marja van der Vorst kinderartsen

Voeding en SMA. Coby Wijnen, diëtist

CHOLESTEROL EN OVERGEWICHT WAT DOEN ZE MET JE HART?

Dweilen met de kraan open

Inhoud workshop. BONE workshop. calcium. Voeding-Leefstijl. calcium. calcium. Calcium Vitamine D Oefenen met FRAX Casus 1 Casus 2 Casus 3

Gezondheid & Voeding

Het Ketogeen dieet Radboud universitair medisch centrum Radboud universitair medisch centrum

Patiënteninformatie. Alcohol drinken in combinatie met insulinegebruik

Koolhydraatbeperking S, M, L. Welke maat heeft je cliënt? Welkom Waarschuwing

Even voorstellen. Fitness (± 2 miljoen sporters) Opbouw presentatie. Voedingssupplementen (57,4% van 718 respondenten; meerdere antwoorden mogelijk)

Diabetes type 2. Het belang van gezonde voeding

S A M E N V A T T I N G 1 6 3

WAT HEBBEN WE GEMETEN? Inner Scan Body Composition

Ellen Govers. Waarom een dieet dat afwijkt van de RGV? Het dieet in 3 fasen Casussen Conclusies en aanbevelingen

Eet smakelijk René de Groot

Sondevoeding in de thuissituatie

Ondervoeding bij ouderen

Medicatie Stappenplan

Superfoods of doe maar gewoon? Coby Wijnen diëtist Spierziekten Nederland

H Osteoporose (bij behandeling voor borstkanker)

Aanbevolen Dagelijks Hoeveelheden (ADH) voor zwangeren

Afslanken met IJzer. Anneke Palsma. EFAA Fitness- & Personal Training Congres 15 februari 2009, Noordwijkerhout

Daarbij kan er sprake zijn van minder eten door bijvoorbeeld: toenemende vermoeidheid; kortademigheid; minder beweging; angst; depressie.

uiterlijke verzorging CSPE BB 2010 minitoets bij opdracht 21

SPORTVASTEN Make the Switch

Voeding in vechtsporten

Effectieve voeding en beweging bij overgewicht Esther van Etten Sportdietist

Bijlage KA.1 Diagnostisch instrument overgewicht kinderen

Behandeling van diabetes type 2

GLUT1 deficientie syndroom. Drs. Willemijn Leen, neuroloog i.o. Prof. dr. Michèl Willemsen, kinderneuroloog

BELGISCHE CARDIOLOGISCHE LIGA ZWAARLIJVIGHEID. Blaine Stiger - FOTOLIA DUIDELIJKE ANTWOORDEN

3 Persoonlijke gegevens

Resultaten Vierdaagse Onderzoek 2017 Drs. Dominique ten Haaf Drs. Coen Bongers Dr. Jeanne de Vries Prof. Dr. Lisette de Groot Dr.

Zelfmanagement. Project. Filmpje IZP

Transcriptie:

netwerk diëtisten voor spierziekten Marianne Zwolsman diëtist UMC-Groningen Coby Wijnen diëtist VSN

voeding groei en onderhoud weerstand en conditie lekker en gezellig

secundaire gevolgen spierziekten minder bewegen gevolgen voor voeding: gewicht botdichtheid obstipatie metabool syndroom

gewicht: toename wijziging lichaamssamenstelling: door spierverlies meer vet

osteopenie / osteoporose tips: gewichtsdragende belasting voldoende kalk in voeding zonlicht

Obstipatie zie stappenplan

groter risico op metabool syndroom bij volwassenen met langzaam progressie spierziekten (in onderzoek md, hmsn, limb girdle, fshd) metabool syndroom heeft niets te maken met metabole spierziekten Aitkens 2005

metabool syndroom = optelsom risicofactoren h&v en diabetes 3 van de 5 items gestoord: nuchtere bloedsuiker, HDL-cholesterol, triglyceriden, bloeddruk, buikomvang > 88 cm vrouwen, 102 cm mannen. Aitkens 2005

iets mindere energie inname en iets meer bewegen helpt tegen het metabool syndroom (deelnemers onderzoek: limb girdle, md, hmsn, fshd, becker, kennedy, ibm) Kilmer 2005

slikproblematiek diverse oorzaken eten niet zelf naar mond kunnen brengen zwakke kauwspieren gebrekkige lipsluiting diverse plekken voor in de mond tong problemen in de keel slokdarm

aandachtspunten metabole ziekten

helaas nauwelijks beïnvloedbaar via voeding, ook niet via alternatieve routes

stoornissen in koolhydraatafbraak: meest bekend binne de VSN: McArdle en Pompe

McArdle suikerdrank en fietstest: effectief eerste minuten, niet bij sterke inspanning, werkt kortdurend, leidt tot gewichtstoename Vissing 2003

McArdle Creatine: lijkt soms iets te doen, bij hoge dosis meer spierpijn Quinlivan 2005

Pompe in verleden suppletie met aminozuren, weinig tot geen resultaat recent: weinig koolhydraten veel eiwit suppletie az alanine licht bewegingsprogramma op maat leidt tot vertraging progressie Slonin 2007

maar: voldoende kcal nodig en BMI >18 agressieve maatregel: PEG Slonin 2007

kans op hypo = te laag bloedsuiker: bij combinatie laag gewicht en weinig spiermassa

stoornis in vetzuuroxidatie meest bekend binnen VSN: carnitine-deficiëntie MCAD CPT-deficiëntie

vetzuuroxidatiestoornissen: (deels) behandelbaar via voeding komen weinig voor binnen VSN voor MCAD recent voedingsbrochure

stoornissen in mitochondriën nauwelijks met voeding beïnvloedbaar geen effect, bv.: dieet met veel vet bij complex I deficiëntie (De Meer 2005) creatine bij Kearns-Sayre en CPEO (Kornblum 2005) wel effect, bv.: l-arginine bij MELAS intraveneus in acute fase en oraal: voorkomen van ernst en frequentie aanvallen (Koga 2005)

altijd: niet op eigen houtje experimenteren met supplementen en ketogeen dieet (met veel vet en weinig koolhydraten)