De transities, een samenwerkingsvraagstuk van jewelste Navigeren in een nieuw zorglandschap Dag van de transities 19 november 2014 Dr. Wilfrid Opheij Common Eye 19-11-2014 Twee aanvliegroutes.. Een samenwerkingsvraagstuk van jewelste Condities voor veelbelovende samenwerking 19-11-2014 2 1
Het institutionele veld rond de transities 11/19/2014 Het institutionele veld rond de transities (LZ) IGZ Centrale overheid CK CIZ VVTaanbieders Zorgkantoor Belastingdienst Gemeentelijk samenwerkings -verband Gemeente Zieken huis GGZ aanbieders Wijkverpleegkundige Zorgverzekeraars Eerstelijns aanbieders Huisarts Zorgen welzijn aanbieders 11/19/2014 4 2
Naar je toetrekken Vier vormen van gemeentelijke regie.. gemeente in the lead, aanbieders als teamgenoten. G G..gemeente doet het zelf en contracteert wat ze niet zelf kan of wil.. Cocreatie Coördineren Sturen Controle G G aanbieders gaan het samen oplossen met (in opdracht van) gemeente.. anspreken Regelen..gemeente aan zet en dwingt samenwerking contractueel af.. Gedeeld vraagstuk maken 19-11-2014 5 Het beeld van de transitie.. Wat het lijkt te zijn: Een wettelijke stelselwijziging en transitie Die leidt tot decentralisatie en aanpassing van taken Waarbij professionals en burgers meer aan zet komen Met minder hiërarchie en management, Voor iedereen een intern verandervraagstuk 11/19/2014 6 3
Het beeld van de transitie.. Wat het lijkt te zijn: Een wettelijke stelselwijziging Die leidt tot decentralisatie en aanpassing van taken Waarbij professionals en burgers meer aan zet komen Met minder hiërarchie en management, Voor iedereen een intern verandervraagstuk Wat het ook (en vooral) is: Wijziging van onderlinge verhoudingen Die leidt tot andere rollen en relaties Waarbij we condities moeten creëren voor professionals en burgers Gebaseerd op de logica van het netwerk Een samenwerkingsvraagstuk van jewelste 11/19/2014 7 Waar het toe leidt als je doet wat het lijkt: Babylonische spraakverwarring Losse verbinding tussen ambities en praktijk Spaghetti van regie en coördinatie Te weinig besef van een gezamenlijk vraagstuk 11/19/2014 8 4
In welke logica werk je samen? Logica van de hiërarchie: Een partij kan bepalen Er is een probleem Doelstelling is referentiepunt Informatie is robuust, intersubjectief Uitvoering: probleem en doel gegeven Norm: doelrealisatie leidende partij Logica van het netwerk: Wederzijdse afhankelijkheid en beïnvloeding Er is een probleemperceptie Doelstelling is momentopname Na besluit is er een volgende ronde met nieuwe kansen Uitvoering: wees alert op nieuwe kansen Norm: gesorteerd effect en tolerantie 11/19/2014 9 In welke logica werk je samen? Logica van de hiërarchie: Een partij kan bepalen Er is een probleem Doelstelling is referentiepunt Informatie is robuust, intersubjectief Uitvoering: probleem en doel gegeven Norm: doelrealisatie leidende partij Logica van het netwerk: Wederzijdse afhankelijkheid en beïnvloeding Er is een probleemperceptie Doelstelling is momentopname Na besluit is er een volgende ronde met nieuwe kansen Uitvoering: wees alert op nieuwe kansen Norm: gesorteerd effect en tolerantie De logica van het netwerk Belangen Wat heb ik te bieden? Het vraagstuk De kans Wat wil ik eruit halen? Halen & brengen 11/19/2014 10 5
PRKTIJKCSUS Hiërarchische of netwerk logica GEMEENTEPOLIS:gemeentelijke zorgverzekering voor minima/chronisch zieken CONTEXT: bewezen samenwerking tussen gemeente en zorgverzekeraar CTULITEIT: beider financiën en rendementen onder grote druk UITKOMST: verwijdering of intensivering van de relatie? 11/19/2014 www.bsenf.nl/gemeentepolis PRKTIJKCSUS Herken de logica Ik heb een probleem: ik maak verlies op de Gemeentepolis. Dat komt doordat jouw burgers relatief veel zorg consumeren en bovendien een slecht betaalgedrag hebben. Dit contract kent (te) veel wanbetalers en hoogconsumerende verzekerden. Mijn rendement moet omhoog dus rest mij niets anders dan de premie te verhogen. ls je het daar niet mee eens bent dan staat het je uiteraard vrij om dit contract onder te brengen bij een andere zorgverzekeraar. GEMEENTE We hebben een gezamenlijk vraagstuk: hoe zorgen we ervoor dat de Gemeentepolis aantrekkelijk blijft voor minima, nu zorg steeds duurder wordt terwijl onze beide rendementen onder druk staan. Laten we samen de analyse proberen te maken van de financiën en met onze klanten bespreken aan welke knoppen we kunnen draaien om het product voor iedereen interessant te houden. Doen we iets aan de premie, of bijvoorbeeld aan contractering of dekkingen? En laten we goed volgen hoe het beleid van VWS zich ontwikkelt, om tijdig in te spelen op nieuwe kansen en middelen. ZORGVERZEKERR X ZORGVERZEKERR Y 11/19/2014 12 www.bsenf.nl/gemeentepolis 6
PRKTIJKCSUS Redeneren vanuit netwerklogica BELNGEN GEMEENTE vitale samenleving toegang tot zorg garanderen ontsluiten bijzondere bijstand verbinding met WBZ en Zvw lokaal gezondheidsbeleid terugdringen van schulden BELNGEN VERZEKERR gezond rendement gemeente als ambassadeur en co financier samenwerking Wmo Zvw Wlz realiseren gezondheidswinst tegengaan wanbetaling DE KNS GEMEENTEPOLIS goede toegang tot zorg voor zoveel mogelijk burgers (verzekerden) tegen een zo effectief mogelijke inzet van middelen www.bsenf.nl/gemeentepolis De unieke kenmerken die erbij horen Tussen marktgedrag en hiërarchie Complexiteit in samenwerkingsrelaties Lengte van de relatie Concernvorming Fusies Overnames Ketens cquisities Verkoopcombinaties Coöperatieve vereniging Co-marketing llianties Preferred suppliers Inkoopcombinaties Franchiseformules Gezamenlijke R&D Marktgedrag Shared Service Centres Conventioneel Inkopen Mate van gezamenlijk beslissen Onduidelijk machtscentrum Wie is hier de baas? llebei een beetje Interdependentie We kunnen niet zonder, maar ook niet met elkaar Nieuwe werkelijkheid In den beginne valt er niets te managen, behalve een betekenisvolle relatie en een kwetsbaar proces Heterogeniteit De aantrekkingskracht van de ander zit in zijn anders zijn, maar dat is precies waarom we die ander niet echt begrijpen Context Omgeving en context veranderen voortdurend en doen hun invloed gelden Naar Gomes-Casseres 11/19/2014 14 7
Drie aanvliegroutes.. Een samenwerkingsvraagstuk van jewelste Condities voor veelbelovende samenwerking 19-11-2014 15 Condities voor verbinding Proces mbitie Belangen Relatie 11/19/2014 16 8
Veerkracht Voortgang Gebrekkige relatie ontwikkeling Stagnatie Op de goede weg samen? De goede stappen, de goede volgorde, Win-win, in dialoog Werken aan een gedeelde ambitie Hoe gedeeld is de ambitie van de partners? Condities voor verbinding Inspirerend perspectief Mobiliserend effect Uitputting inspiratiebron Schijnsamenwerking Vormgeven en monitoren van een goed proces Proces Inhoud Commitment Gezamenlijkheid Governance besluitvorming vorm mbitie Recht doen aan belangen Betrouwbaarheid Daadkracht Is de samenwerking goed georganiseerd? Belangen Creëren van waarde voor betrokken partners? Synergie Proactief gedrag Onderorganisatie Neiging tot controle Professioneel organiseren Leiderschap Relatie Vertrouwen Relatie Goed persoonlijk samenwerken Transparantie Dialoog Mutual gains Continue onderhandeling Verdedigend gedrag Hoe doen we het als alliantieteam? Vertrouwen Goede conflicthantering Onderliggend machtspel Instabiele relaties 11/19/2014 17 Tot slot Transitie is naast een inhoudelijk vraagstuk óók een complexe samenwerkingsvraag! Dat vraagt om een samenwerkingsvisie en aanpak! Regie nemen betekent: het samen met sleutelpartijen werken aan de condities voor samenwerking! Verbindend leiderschap gezocht! 19-11-2014 18 9
Dr. Wilfrid Opheij wilfrid@commoneye.nl www.commoneye.nl lle intellectuele eigendomsrechten met betrekking tot deze presentatie berusten bij Common Eye. Niets uit deze presentatie mag worden verveelvoudigd of openbaar gemaakt zonder schriftelijke toestemming van Common Eye. 10