Leerlandschappen. Amersfoort 26 oktober 2009 Manon Ruijters

Transcriptie

1 Amersfoort 26 oktober 2009 Manon Ruijters

2 Er zijn veel verschillende vormen van leren. Leren gebeurd in alle organisaties! Maar hoe zorg je dat: kennis stroomt? dat wat er gemaakt wordt, ook toegepast wordt? dat dat wat je leert ook gedeeld en gebruikt wordt? dat je optimaal investeert? dat wat de één leert, ook effect heeft op een ander? Leren zit in het werk, in opleidingen, in het maken van producten Twynstra Gudde

3 80% van al het leren is informeel Ook informeel leren kun je organiseren 80% van alle kosten gaan naar het formeel leren 20% van al het leren is formeel leren Twynstra Gudde

4 Reis en ritme Deel 1: aanloopje toelichting op het landschap spelen met interventies Deel 2: toepassing op twee vraagstukken uitwisseling van inzichten, vragen afronding. Twynstra Gudde

5 Onderliggende aanname over het leren van en in de organisatie (lerende organisatie) Het normatieve perspectief: leren vindt plaats onder een specifieke set criteria, bepaalde interventies worden per definitie als goed of slecht gezien (bijvoorbeeld Senge). Het ontwikkelingsperspectief: leren wordt gezien als een ver stadium in organisatieontwikkeling (zoals Argyris). Het capability-perspectief: elke organisatie leert en doet dat op z n eigen manier (Nevis en dibella). Twynstra Gudde

6 Leerlandschap Het landschap van het leren ordent (geeft overzicht en inzicht) alle vormen van leren en ontwikkelen in én van de organisatie: zowel het informele als het formele leren zowel het individuele als het collectieve leren zowel het leren buiten als het leren in en om het werk zowel het binnenhalen van nieuwe kennis, als het zelf ontwikkelen en bouwen van kennis, als het rouleren en uitwisselen van kennis. Twynstra Gudde

7 Wat kun je ermee?? In kaart brengen van het leren van de organisatie Basisvraag: Hoe leert deze organisatie nu eigenlijk? Wat levert het op: Inzicht in huidige manier van ontwikkelen in de organisatie en aandachtspunten daarbij gezien de strategische agenda Ontwerpen Basisvraag: Wat is de aard van het leerproces? Wat levert het op: basis voor een effectief en expliciet ontwerp Reconstrueren/audit Basisvraag: Waarom levert dit traject/programma onvoldoende op? Wat levert het op: inzicht in oorzaak en aanwijzingen wat te behouden, wat bij te stellen. Twynstra Gudde

8 Leerlandschappen Twynstra Gudde

9 Landschap van het leren: samenvatting Eilanden: Bruggen: Polders: Zee: praktiseren: leren door wat zich voordoet in het primaire proces onderzoeken: opdoen van nieuwe kennis en inzicht creëren: maken van hulpmiddelen (producten, handleidingen en dergelijke). ervaringen/kennis expliciteren, rouleren van kennis verbinden in taal (expliciteren van kennis/ervaring om te kunnen delen, of om gerichter een ander eiland op te zoeken). cocreatie (combineren van praktijk, onderzoek en creatie) verbinden in handelen (combineren van twee eilanden). mate van urgentie, druk, onzekerheid, onduidelijkheid mate van tolerantie, ruimte, speelveld. Twynstra Gudde

10 Leeroriëntatie Gericht op ontwikkeling Werkoriëntatie Gericht op functioneren eilanden bruggen polders zee Korte termijn rendement Oppervlakkig Kleine discrepatie als aanleiding Weinig complexiteit Lange termijn rendement Diepgaand Grote crisis als aanleiding Veel complexiteit Twynstra Gudde

11 Reactive learning Deeper levels of learning enkelslags dubbelslags productief generatief eilanden bruggen polders zee Twynstra Gudde

12 Aanscherpen van de vraag en maken van leerstrategie Eilanden: Bruggen: Polders: Zee: draait de vraagstelling om het beter gebruik maken van alles wat we weten en kunnen in ons primaire proces (praktiseren) zit er achter de vraag een behoefte aan meer kennis en inzicht (onderzoeken)? is er een noodzaak om hulpmiddelen (producten, handleidingen en dergelijke) te creëren om een gewenste situatie te realiseren (creëren)? rouleert de kennis voldoende? is er behoefte tot meer explicitering? Is (ervarings)kennis voldoende expliciet om te kunnen delen en verbinden? is er behoefte aan samen maken/ doen (combineren van praktijk, onderzoek en creatie)? hoe groot is de urgentie/druk? hoe groot is de vrije ruimte, het speelveld? Twynstra Gudde

13 Advies; Hoe kun je hiermee aan het werk? Maak samen taal en neem daarvoor de tijd Zorg voor inzicht in je interventierepertoire! Maak lijst van al je interventies Onderzoek samen de betekenis (dekt het begrip de lading?) Plot ze in het landschap wat valt op? Hoe waardeer je dit? Analyseer grotere vragen en maak een transparant ontwerp! Wat is de aard van het proces dat we tot stand willen brengen? Maak doorgaande lijnen Geef vorm aan de regel Reconstrueer lopende en afgeronde trajecten en programma s (al dan niet succesvol) ze bevatten hele waardevolle informatie voor de manier waarop in een organisatie ontwikkeling vorm kan krijgen Twynstra Gudde

14 Manon Ruijters Alle intellectuele eigendomsrechten met betrekking tot deze presentatie berusten bij Twynstra Gudde. Niets uit deze presentatie mag worden verveelvoudigd of openbaar gemaakt zonder schriftelijke toestemming van Twynstra Gudde. DOCSOpen nummer Twynstra Gudde

15 Waaraan denk je bij Interventies in leerwereld, uitstapjes naar het werk Meer dimensionale aanpak Vertrekt vanuit ambitie in werk Besluitvorming, cohesie, creatie, navigatie, persoonlijke ontwikkeling, professionalisering en samenwerking Vertrekt vanuit inhoud of leerdoelen professionalisering en persoonlijke ontwikkeling Leren en ontwikkelen? Organisatieontwikkeling? Collectieve processen en resultaten Meerdere doelgroep Soms collectieve processen, maar individuele resultaten Lineaire aanpak Eén doelgroep Interventies in werkwereld, uitstapjes naar leren en creëren Twynstra Gudde

16 Ontwerpproces grondplan Uitvoeren & Monitoren Destinatie Voorbereiden & verkennen Brondocument Referentiekader bepalen Rendementsatlas Interpreteren & schetsen Bouwtekening Elementen uitwerken Bestekken Twynstra Gudde

17 Het Web Individu - Leerprofiel - Professioneel profiel - Persoonlijk profiel Interventie geschiedenis Organisatie Stijl - Strategie - Structuur en systemen - Ambitie & vraagstuk - Dynamiek - Diversiteit - Dilemma s Collectief Wet en regelgeving - Marktwerking - Maatschappelijke ontwikkeling - Omgeving Twynstra Gudde

18 Inhoudelijke thema s Schaarste overvloed Kiezen 7 processen Besluitvorming Cohesie Creatie Navigatie Persoonlijke ontwikkeling Professionalisering Samenwerking Eigenaarschap Eigenaar van de ambitie Formeel eigenaar Eigenaar van het ontwerp Eigenaar van het proces Collectieven en interventieniveaus Groep Community of learning Community of practice Twynstra Gudde

19 De 7 processen 7 processen Bijvoorbeeld: Resultaat: Besluitvorming Cohesie Creatie Persoonlijke ontwikkeling Navigatie Professionalisering Samenwerking Planningsprocessen, onderhandelen Netwerken, cultuur Innovatie, produktontwikkeling Leiderschap, ontplooiing Onderzoek, visie, strategie Opleidingen, inhoudelijke ontwikkeling Conflicthantering, fusie, onderhandelen (Gedragen) keuze Ervaren samenhang Nieuw product Persoonlijke actie Gemeenschappelijke richting Inhoudelijke verrijking Verbeterde functionele relaties Twynstra Gudde