Meer dan een Master. Professionele kwaliteit hbo-docent. Amersfoort 1 november 2012 Willem Eikelenboom

Transcriptie

1 Professionele kwaliteit hbo-docent Amersfoort 1 november 2012 Willem Eikelenboom

2 Reis en ritme Maatschappelijke ontwikkelingen t.a.v. professionalisering Waarom is professionalisering überhaupt een item bij leraren? Wat kan dan wel? 2

3 Steeds scherpere eisen aan professionaliteit, bijvoorbeeld: Zorg: Wet BIG (1993) Onderwijs: Wet BIO (2006) Zakelijke dienstverlening: WFT (2007) 3

4 Antwoord vanuit het hbo, o.a: Prestatieafspraak met OCW: van 66% met masterkwalificatie of PhD nu, naar 80% in Aanname is dat stijgend kwalificatieniveau leidt tot stijgend niveau onderwijs Vrij naar McKinsey? 4

5 Was het maar zo makkelijk Studenten waarderen hun docent met gemiddeld een 7 voor hun vakexpertise en iets meer dan een 5 voor overige vaardigheden (lees: generieke docentvaardigheden) Generieke docentvaardigheden krijgen weinig aandacht in het hbo. Er zijn geen wettelijke benoembaarheideisen! Cie. Bruijn c.s. geeft aan dat de toetskwaliteit in het hbo beneden de maat is Is BKO voldoende impuls voor boost in generieke Docentvaardigheden? 5

6 Willen leraren niet veranderen? Ja, maar het lekt bij de loodgieter thuis niets zo moeilijk om met een leraar over leren te praten Hoe kun je over professionele ruimte praten als je niet weet wat professionaliteit inhoudt? 6

7 Waarom professionalisering van leraren doorgaans een gevoelig thema is Sociologisch perspectief: frontliniewerker (Lipsky, 1980) met belemmerende coping strategies Psychologisch perspectief: restricted professionality of perspectivische obsoletie (Thijssen 2006), bang voor verandering, defensive routines (Argyris, 1999) HR-perspectief: weinig loopbaandifferentiatie, en functieprofielen die vaag zijn qua benodigde professionaliteit Managerial perspectief: geen aanspreekcultuur ( leniency ) mede vanwege solistisch hooggeschoold beroep Politiek-sociologisch perspectief: teveel top-down en MBAmanagement, aangeleerde hulpeloosheid (Seligman), geringe beroepstrots 7

8 Deel 3: wat wél kan werken Een combinatie van interveniëren in: Willen Waardering van de rollen Explicitering van de rollen De groep 8

9 1: Intervenieer in willen Bijvoorbeeld : maak andere docentrollen dan die van de vakexpert onderwerp van intervisie, R&O, dialoog over rolopvatting, enz Rolopvatting Kunnen (cognitief emotionele dispositie) Identiteit / zelfbeeld Willen (interne toelating) Gedrag Overtuigingen en waarden Mogen (externe toelating) context 9

10 2. Waardeer andere docentrollen expliciet! Bijvoorbeeld: In landelijke eisen / evt. register In instellingsplan In communicatie In voorbeeldgedrag In R&O / jaargesprekken In STO en evaluaties van onderwijseenheden In professionalisering en middelen (tijd en geld) In toelatingseisen tot een bepaalde taak of functie In systemen (bv. registratie van bekwaamheid in een bep. rol) 10

11 3.Werk de rollen concreet uit: ook in benodigde kennis en vaardigheden

12 4. Gebruik de groep (en hun direct leidinggevende) Denk aan: De kracht van het sociale systeem en groupthink De diversiteit in leren (leervoorkeuren) De diversiteit in persoonskenmerken De diversiteit in taken, functies, omvang aanstelling De managementstijl 12

13 Motivatie: interveniëren in gedrag en beleving uit Self Determination theory Deci & Ryan lage motivatie hoge motivatie Geen motivatie Extern Ten dele extern Ten dele intern Intrinsieke motivatie Belonen straffen Waardering Identificatie Van binnen uit Extrinsieke motivatie (beïnvloedbaar) 13

14 Mate van duurzaamheid Meer dan een Master Interveniëren op motivatie (is per definitie extrinsiek): Identificatie aanpakken van: belemmerende overtuigingen, beroepsbeeld Hier ligt de kern van dit (taaie) vraagstuk; dat andere docentrollen dan die van de vakexpert doorgaans te weinig status hebben in het hbo straffen belonen waarderen is zeer afhankelijk van de persoon quick wins Mate van complexiteit van de interventie 14

15 Een veranderkundige aanpak t.b.v. professionalisering Monitoring en waardering Landelijke eisen Landelijk register Individuele keuzes expliciteren en verantwoorden Vertaling eigen instelling in concrete functievereisten En in taken / rollen Bespreken in je team Samen keuzes maken Teamverantwoordelijkheid Functiegroepen kunnen dit zelf laden. Het is essentieel dat elke functiegroep zich herkent in de gestelde eisen. 15

16 Meten en waarderen (niet vrijblijvend) Motivatie ook vanuit hogere leeropbrengst Monitoring en waardering Uitstraling van belangrijkheid en duidelijkheid Landelijke eisen Landelijk register Eigen keuzes expliciteren en verantwoorden Vertaling eigen instituut: in concrete functievereisten En in taken / rollen Benut de kracht van binnen uit Bespreken in je team Samen keuzes maken Teamverantwoordelijkheid Benut de groep voor veranderkracht 16

17 Willem Eikelenboom Alle intellectuele eigendomsrechten met betrekking tot deze presentatie berusten bij Twynstra Gudde. Niets uit deze presentatie mag worden verveelvoudigd of openbaar gemaakt zonder schriftelijke toestemming van Twynstra Gudde. 17