Zorgvrager ondersteunen bij de toiletgang

Zorgvrager ondersteunen bij de toiletgang

> Inhoud > Cursus: Zorgvrager ondersteunen bij de toiletgang 3 > Tekstbron: Zorgvrager ondersteunen bij de toiletgang 21 > Project: Zindelijk worden 27 > Training: Hulpmiddelen bij de toiletgang 35 > BPV: Ondersteunen bij de toiletgang 39 Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl Auteurs Gerda Verhey Titel Zorgvrager ondersteunen bij de toiletgang Vormgeving Binnenwerk: DBD Design / Ruurd de Boer, omslag: Tekst in beeld / Hubi de Gast ISBN 978 90 3720 592 3 Copyright 2011 Uitgeverij Edu Actief b.v. Eerste druk/eerste oplage Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, microfilm, fotokopie of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot de uitgever wenden. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikelen 16h t/m 16m Auteurswet 1912 jo. Besluit van 27 november 2002, Stb. 575, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoeding te voldoen aan de Stichting Reprorecht te Hoofddorp (Postbus 3060, 2130 KB) of contact op te nemen met de uitgever voor het treffen van een rechtstreekse regeling in de zin van art. 16l, vijfde lid, Auteurswet 1912.

cursus: Zorgvrager ondersteunen bij de toiletgang

> Ondersteunen bij de toiletgang Inleiding Deze cursus gaat over het ondersteunen van een zorgvrager bij de toiletgang. Je leert hoe je dat kunt doen. Je leert ook welke hulpmiddelen er zijn rondom de toiletgang. Je leert welke uitscheidingsproblemen er zijn en wat eraan te doen is. Ten slotte leer je wat incontinentie is en welke maatregelen je kunt nemen. In deze cursus handel je vanuit de werksituatie in een verpleeghuis. Ondersteunen bij de toiletgang kom je ook tegen in verzorgingshuizen, ziekenhuiszorg, thuiszorg, gehandicaptenzorg en kinderopvang. Casus Mevrouw Sanders is 83 jaar en verblijft sinds enkele maanden in een verpleeghuis. Het verpleeghuis heeft een somatische en een psychogeriatrische afdeling. Mevrouw was al slecht ter been. Toen ging ze licht dementeren en langzamerhand werd dat steeds erger. De politie heeft haar s nachts een keer van straat gehaald waar ze rondliep in haar pyjama. Uiteindelijk ging het thuis niet meer en moest ze in het verpleeghuis opgenomen worden. In het begin kon mevrouw nog naar het toilet, met begeleiding. Langzamerhand werd ze daar te zwak voor en ging ze op de postoel. De laatste tijd is ze incontinent. Ze beseft niet meer dat ze een volle blaas heeft en laat haar urine dan lopen. Daarom heeft ze nu incontinentiemateriaal. Zorgvragersdossier In het zorgvragersdossier van mevrouw Sanders staat dat ze incontinentiemateriaal heeft dat regelmatig verwisseld wordt. Daarbij is extra aandacht nodig voor huidverzorging. Beroepsproduct Het maken van een poster met do s en dont s voor het begeleiden van een zorgvrager bij de toiletgang. Doelstellingen Je kunt aangeven wat belangrijk is bij het begeleiden van een zorgvrager bij de toiletgang. Je kunt minimaal drie hulpmiddelen benoemen die ervoor zorgen dat de zorgvrager langer zelfstandig naar het toilet kan gaan. Je kunt drie hulpmiddelen benoemen voor het plassen en kwijtraken van ontlasting op bed. Je kunt van deze hulpmiddelen uitleggen welke functie ze hebben en je kunt uitleggen hoe je ermee om moet gaan. Je kunt aangeven welke uitscheidingsproblemen er zijn en wat je daaraan kunt doen. Je kunt aangeven hoe je rekening houdt met wensen en behoeften van de zorgvrager bij de toiletgang. Je kunt een zorgvrager op een goede en respectvolle manier begeleiden bij de toiletgang. Je weet welke instructies, richtlijnen en protocollen er zijn bij het ondersteunen bij de toiletgang. Je kunt voor privacy zorgen bij het ondersteunen bij de toiletgang. Je kunt aangeven welke soorten incontinentie er zijn. Uitgeverij Edu Actief b.v. 5

Beoordelingscriteria gebruikt de juiste hulpmiddelen bij het ondersteunen van de zorgvrager bij de toiletgang en gebruikt de hulpmiddelen op de juiste manier houdt rekening met wensen en behoeften van de zorgvrager bij het ondersteunen bij de toiletgang kan volgens instructies, richtlijnen en protocollen de zorgvrager ondersteunen bij de toiletgang. 6 Zorgvrager ondersteunen bij de toiletgang

> Voorbereiding Opdracht 1: Ondersteunen bij de toiletgang Ben jij zelf wel eens bij de toiletgang geholpen, bijvoorbeeld bij ziekte? Wat vond je daar moeilijk aan? Opdracht 2: Begeleiden naar het toilet In je werk als helpende zul je regelmatig een zorgvrager begeleiden naar het toilet. Daarbij zijn de volgende punten heel belangrijk. Geef van elk punt een voorbeeld hoe je dat als verzorgende goed aanpakt. Bespreek je antwoorden met een medestudent. Tekstbron: 1. Begeleiden naar het toilet 1. rekening houden met wat de zorgvrager zelf kan 2. rekening houden met de wensen van de zorgvrager 3. respect tonen voor de zorgvrager 4. zorgen voor voldoende privacy Uitgeverij Edu Actief b.v. 7

Opdracht 3: Hulpmiddelen bij de toiletgang Schrijf op waar je de hulpmiddelen voor gebruikt. 1. 2. Tekstbron: 2. Hulpmiddelen bij de toiletgang 1. 2. 3. 4. 3. 4. Opdracht 4: Op bed Op de volgende pagina zie je twee foto s van een po die op een bed is gezet. Welke foto is goed? Leg je antwoord uit. Tekstbron: 3. Op bed 8 Zorgvrager ondersteunen bij de toiletgang

Foto 1. Foto 2. Opdracht 5: Hulpmiddelen Wat hoort bij elkaar? Trek lijnen. Let op, er kunnen meerdere uitspraken bij één foto horen. Gebruik je als een vrouw haar billen niet op kan tillen. Gebruik je voor vrouwen om te plassen. Po. Gebruik je voor mannen voor ontlasting. Gebruik je voor mannen om te plassen. Gebruik je voor vrouwen voor ontlasting. Urinaal. Urineschuitje. Uitgeverij Edu Actief b.v. 9

Opdracht 6: Tijdgebrek Rianne is helpende in het verpleeghuis. Ze doet haar ochtendronde en helpt een aantal bewoners met plassen en ontlasting kwijtraken op bed. Ze is gehaast want ze loopt al achter en zo meteen wordt het ontbijt geserveerd. Meneer Karels geeft aan dat hij moet plassen. Rianne zegt: Ik kom zo bij u. Ondertussen helpt ze eerst een paar andere zorgvragers. Als ze bij meneer Karels aankomt, zegt ze: U bent de laatste. Opschieten hoor, want ik heb weinig tijd. Na 2 minuten is ze alweer terug. Het urinaal is nog leeg. Niet gelukt? Nou ja, volgende keer beter. Ze neemt het urinaal weer mee en gaat snel verder. 1. Wat doet Rianne fout? Leg je antwoord uit. 2. Wat kan Rianne de volgende keer beter op een andere manier doen? Opdracht 7: Obstipatie Veel bewoners in het verpleeghuis hebben last van obstipatie. 1. Waardoor kan obstipatie veroorzaakt worden? Tekstbron: 4. Uitscheidingsproblemen 2. Geef aan welke maatregelen je kunt nemen om obstipatie te verminderen of te voorkomen. 10 Zorgvrager ondersteunen bij de toiletgang

Opdracht 8: Diarree Beantwoord de volgende vragen. 1. Wat is diarree? 2. Waar wordt diarree door veroorzaakt? 3. Wat is het gevaar van diarree? Leg je antwoord uit. 4. Wat kun je doen om dat te voorkomen? Leg je antwoord uit. Opdracht 9: Goede voeding Voor een goede stoelgang is goede voeding erg belangrijk. 1. Welke voedingsstof is met name belangrijk voor een goede darmwerking? 2. In welke voedingsmiddelen zit deze voedingsstof? Opdracht 10: Wat kan er beter? Meneer Boersma zit ook in het verpleeghuis. Hij is 85 jaar en hij is slecht ter been. Hij heeft de laatste tijd veel last van verstopping. Hij vraagt zich af wat hij daaraan kan doen. Misschien kan hij zijn voeding aanpassen, denkt hij. Hij heeft gisteren het volgende gegeten: Ontbijt: twee witte boterhammen met jam, thee en karnemelk Lunch: twee witte boterhammen met kaas en vleeswaren, een beschuitje met jam, vruchtensap en thee Warme maaltijd: aardappelpuree, verse worst en appelmoes Tussendoortjes: een schaaltje yoghurt, een gevulde koek, een glas cola en een zakje chips. Uitgeverij Edu Actief b.v. 11

Geef aan welke veranderingen je in het dagmenu van meneer Boersma aan zou kunnen brengen om verstopping te voorkomen. Opdracht 11: Moeite met kauwen Mevrouw Reitsma is een andere zorgvrager uit het verpleeghuis. Zij heeft ook last van obstipatie. Ze heeft ook moeite met kauwen. Bedenk voor haar drie tussendoortjes die de darmwerking bevorderen. 1. 2. 3. 12 Zorgvrager ondersteunen bij de toiletgang

Opdracht 12: Incontinentie Wat is waar? Kruis aan waar of niet waar. Waar Niet waar Incontinentie is een ziekte. Urge-incontinentie wordt veroorzaakt door verslapping van de bekkenbodemspieren. Stressincontinentie komt meer bij vrouwenvoor dan bij mannen. Incontinentie komt regelmatig voor bij MS. Bespreek je antwoorden met een medestudent. Opdracht 13: Soorten incontinentie Wat hoort bij elkaar? Trek lijnen. Stressincontinentie Urge-incontinentie Druppelincontinentie Incontinentie door neurologische stoornissen Opdracht 14: Schaamtegevoelens Door vergroting van de prostaat Zorgvrager is zich niet bewust van volle blaas Bijvoorbeeld bij tillen Overactieve blaas Mevrouw Brandt verblijft ook in het verpleeghuis. Zij zit in een rolstoel en is sinds een paar weken urine-incontinent. Tot voor kort ging mevrouw altijd naar een kaartclubje dat één avond in de week in het verpleeghuis bij elkaar komt. Ze had het daar altijd goed naar haar zin en genoot van de contacten. Sinds ze last heeft van incontinentie, wil ze er niet meer heen. Ze is bang dat de andere bewoners haar zullen ruiken. Helpende Britt vindt het heel jammer dat mevrouw er niet meer heen wil. Ze ziet dat mevrouw de contacten mist en een beetje somber wordt. Daarom besluit ze om er met mevrouw Brandt over te praten. Tekstbron: 5. Incontinentie Speel dit uit in een rollenspel met twee medestudenten. Een van jullie is Britt, één is mevrouw Brandt, één is observator. De observator let op de volgende punten: Britt heeft aandacht voor de problemen van mevrouw. Britt toont respect voor de gevoelens van mevrouw. Britt legt uit waarom het belangrijk is dat mevrouw naar de kaartclub blijft gaan. Uitgeverij Edu Actief b.v. 13

Britt probeert mevrouw ervan te overtuigen dat haar problemen niet zo groot zijn als ze lijken. Britt draagt een oplossing aan die kan helpen het probleem te verkleinen. Wissel van rol na afloop. Schrijf een kort verslag van het rollenspel. Wat ging goed, wat kon beter? Opdracht 15: Incontinentiemateriaal Wat is een voorbeeld van tweedelig absorberend incontinentiemateriaal? A. materiaal dat je met elastiek vastmaakt B. materiaal dat je met plakstrips vastmaakt C. materiaal in de vorm van een plastic broek D. condoomkatheter Opdracht 16: Soorten incontinentiemateriaal Tekstbron: 6. Incontinentiemateriaal Zoek uit welke soorten incontinentiemateriaal er zijn. Noteer de antwoorden in het schema. a. Welke soorten zijn er? b. Wat zijn de verschillen? c. Welk materiaal is geschikt voor mevrouw Sanders? Leg je antwoord uit. d. Wat kost het materiaal? Soorten Verschillen Geschikt voor mevrouw Sanders Kosten 14 Zorgvrager ondersteunen bij de toiletgang

Opdracht 17: Bijkomende problemen Zorgvragers die incontinent zijn, gaan vaak minder drinken. Welke problemen kan dit geven? Leg je antwoord uit. Opdracht 18: Zindelijk worden De kleindochter van mevrouw Sanders komt regelmatig op bezoek. Zij heeft een zoontje van 2½ jaar. Je maakt wel eens een praatje met haar. Ze vertelt dat ze bezig is haar zoontje zindelijk te krijgen, maar dat het nog niet erg goed lukt. Speel dit uit in een rollenspel met een medestudent. Een van jullie is helpende, één is de kleindochter van mevrouw Sanders. De helpende legt uit wat je kunt doen om ervoor te zorgen dat een kind zo snel mogelijk zindelijk wordt. Wissel van rol. Schrijf op wat de beste manier is om een kind zindelijk te krijgen. Opdracht 19: Bedplassen 1. Waardoor kan bedplassen worden veroorzaakt? Tekstbron: 8. Bedplassen 2. Welke sociale problemen kunnen bedplassen met zich mee brengen? Leg je antwoord uit. 3. Hoe kun je het best met bedplassen omgaan? Uitgeverij Edu Actief b.v. 15