handel en administratie thema de afdeling boekhouding Basisberoepsgerichte leerweg
colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. Meppel Auteurs: A. Bosma, P.F.C. Croese, M. van Esch, H. Kamerbeek, A. Reijn, J.M. van der Steeg Redactie: Edu Actief b.v. Meppel Inhoudelijke redactie: J.M. van der Steeg Vormgeving: Ontwerpbureau Voltage, Nijmegen Drukker: Drukkerij Giethoorn ten Brink, Meppel Bosma, A. Tendens Handel en administratie, instructie-/werkboek deel 1, basisberoepsgerichte leerweg ISBN: 90 6053 4603 NUR: 161 Trefwoord: leermiddelen; vmbo Copyright 2005 Uitgeverij Edu'Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl Eerste druk/eerste oplage Dit katern maakt onderdeel uit van Tendens Handel en administratie, instructie-/werkboek deel 1, basisberoepsgerichte leerweg met ISBN 90 6053 4603. Katernen uit deze uitgave zijn niet los te koop. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, microfilm, fotokopie of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. No part of this book may be reproduced in any form, by print, photoprint, microfilm or any other means, without written permission from the publisher. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikelen 16h t/m 16m Auteurswet 1912 jo. Besluit van 27 november 2002, Stb. 575, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoeding te voldoen aan de Stichting Reprorecht te Hoofddorp (Postbus 3060, 2130 KB) of contact op te nemen met de uitgever voor het treffen van een rechtstreekse regeling in de zin van art. 16l, vijfde lid, Auteurswet 1912. De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot de uitgever wenden.
inhoud van katern thema de afdeling boekhouding Thema de afdeling Boekhouding Taak 1 De balans 5 Taak 2 Veranderingen op de balans van Top Center 20 Taak 3 De grootboekrekening 30 Taak 4 Veranderingen in het grootboek: inkopen 34 Taak 5 Veranderingen in het grootboek: verkopen 59 Taak 6 Nog meer veranderingen 90 Taak 7 Alles door elkaar 120 Taak 8 Afsluiten grootboek, maken eindbalans 149 3 Dit katern maakt onderdeel uit van Tendens Handel en administratie, instructie-/werkboek, basisberoepsgerichte leerweg. Het instructie-/werkboek bestaat uit de volgende katernen: Werken met Tendens-Examn! Thema Oriëntatie op dehandel en administratie Thema de afdeling Receptie Thema Uitgaande goederen Thema Inkomende Boekhouding Boekhoudbijlage Thema Verkopen
Welkom op de afdeling Boekhouding. In dit onderdeel leer je wat er allemaal op de afdeling Boekhouding gebeurt. De afdeling Boekhouding verwerkt alles wat met geld te maken heeft. Een belangrijke afdeling dus. Want je moet als bedrijf goed in de gaten houden hoe je bedrijf er financieel voor staat. Op deze afdeling krijg je dus vaak met geld te maken. Je moet daarom goed kunnen rekenen. Ook is het belangrijk dat je netjes en nauwkeurig werkt. Als er een foutje wordt gemaakt, kan het anders heel lang duren voordat je dat hebt teruggevonden. Heel veel succes op deze afdeling.
de balans taak 1 Lees de teksten Inleiding en De balans op bladzijde 215 en 216 van je bronnenboek. Maak opdracht 1 tot en met 8. Opdracht 1 Start je cd-rom. Ga naar Thema de afdeling Boekhouding. Ga naar Taak 1 De balans. Bekijk het filmpje Kennismaken met de afdeling Boekhouding. Beantwoord de volgende vragen. a. Wat moet elk bedrijf verplicht bijhouden? b. Wat is het middelpunt van het werk op de afdeling Boekhouding? c. Schrijf een voorbeeld van een bezit van Top Center op. d. Schrijf een voorbeeld van een schuld van Top Center op. e. Wat houd je op de balans bij? f. Wat drukt de boekhouder op de factuur? g. De boekhouder is ook wel de man h. Waarom heeft de boekhouder niet veel geld in kas? 5 i. Pauline mag niet in de ordner kijken. Waarom niet? j. Aan welke twee eisen moet je voldoen als je op de afdeling Boekhouding werkt? 1. 2. Waarom? k. Zou jij op de afdeling Boekhouding willen werken? Waarom wel of waarom niet?
Opdracht 2 Onderstreep het goede antwoord. a. De afdeling Boekhouding van Top Center houdt precies bij wat de bezittingen en schulden zijn. b. Een lening bij de bank is een bezit. c. Als een leverancier nog betaald moet worden, dan heeft Top Center bij die leverancier een schuld. d. Een bestelauto is een bezit. e. Geld dat Top Center op de bank heeft staan is een schuld. f. Een goede boekhouding is belangrijk om te zien hoeveel geld er binnenkomt en hoeveel geld eruit gaat. 6 Opdracht 3 Omcirkel het juiste antwoord. Een balans is: A een overzicht van alle bezittingen van een bedrijf B een overzicht van alle schulden van een bedrijf C een overzicht van alle bezittingen en schulden van een bedrijf D een overzicht van alle inkomsten en uitgaven van een bedrijf Opdracht 4 Vul de volgende woorden in de tekst in: bezittingen rechts schulden links Alle staan op de balans. Alle staan op de balans. Opdracht 5 Vul de volgende woorden in de tekst in: bezittingen rechterkant balans Hoe alle zijn betaald, kun je op de van de zien.
Opdracht 6 Schrijf achter elke zin op of het om bezit of schuld gaat. a. Een auto is een b. Een lening van de bank is een c. Als je geld leent van een vriend, dan is dit een d. Aan de rechterkant van de balans staat je e. Aan de linkerkant van de balans staat je Opdracht 7 Bekijk de cartoon op bladzijde 216 van je bronnenboek. Beantwoord daarna de vragen. a. Alle bezittingen samen opgeteld zijn 3 b. Alle schulden samen opgeteld zijn 3 c. Het bedrag in de linkerschaal is even groot als/kleiner dan/groter dan het bedrag in de rechterschaal. Opdracht 8 Hieronder zie je een balans van de afdeling Boekhouding. Twee woorden uit de cartoon uit je bronnenboek, de rekening Gebouw en de rekening Geleend van de bank, zijn al op de goede plek ingevuld. a. Zet nu zelf de rekening Goederen en Eigen Geld op de goede plaats. b. Vul in de kolom Bedrag de bedragen in die bij de verschillende rekeningen horen. Eén bedrag is al ingevuld. c. Het totaalbedrag van de linkerkolom is al uitgerekend. Doe dit ook voor de rechterkolom. d. Het totaalbedrag in de linkerkolom is even groot als/kleiner dan/groter dan het totaalbedrag in de rechterkolom. 7 Per 1 mei 2006 Bezit Balans Schuld Rek. nr. Rekening Bedrag Rek. nr. Rekening Bedrag Gebouw 200.000,00 Geleend van de bank 230.000,00 Lees de teksten Het gebouw en Eigen vermogen op bladzijde 216 en 217 van je bronnenboek. Maak opdracht 9 en 10.
Opdracht 9 Onderstreep het goede antwoord. a. Het rekeningnummer van de rekening Gebouw is 0500. b. Om een gebouw te kopen, kun je geld van de bank lenen. c. Een ander woord voor eigen geld is eigen vermogen. d. Als de eigenaar uit eigen zak geld in het bedrijf stopt, komt dit op de rekening Eigen Vermogen. e. Het eigen vermogen is een schuld van het bedrijf aan de eigenaar of eigenaren. Opdracht 10 Top Center gaat een nieuw filiaal beginnen in Leidsche Rijn bij Utrecht. Hiervoor koopt Top Center een gebouw voor de prijs van 3 450.000,00. De eigenaren van Top Center betalen dit gebouw uit hun eigen zak. Op de balans worden de rekeningen 0100 Gebouw en 0500 Eigen Vermogen gebruikt. a. Vul de aankoop van het gebouw in op de balans hieronder. b. Tel de bedragen in de kolom met de bezittingen op. Schrijf het antwoord onder de dik gedrukte streep. c. Tel de bedragen in de kolom met de schulden op. Schrijf het antwoord onder de dik gedrukte streep. d. Is de balans in evenwicht? De balans is wel/niet in evenwicht. Per 1 mei 2006 Bezit Balans Schuld Rek. nr. Rekening Bedrag Rek. nr. Rekening Bedrag 8 Lees de teksten Inventaris tot en met Lening bij de bank op bladzijde 217 tot en met 219 van je bronnenboek. Maak opdracht 11 tot en met 17. Opdracht 11 Onderstreep het goede antwoord. a. Op de rekening Inventaris komen alle goederen die je inkoopt om later te verkopen. b. Op de rekening Voorraad Goederen komen alle goederen die je inkoopt om later te verkopen. c. Als je de bedragen aan de kant met alle bezittingen optelt en ook alle bedragen aan de kant van de schulden optelt, moet er aan beide kanten altijd hetzelfde bedrag uitkomen. d. Een lening bij de bank is een schuld. e. Een schuld komt altijd rechts op de balans.
Opdracht 12 Onderstreep het goede antwoord. a. De rekening Gebouw is een bezit/schuld. b. De rekening Eigen Vermogen is een bezit/schuld. c. De rekening Inventaris is een bezit/schuld. d. De rekening Voorraad Goederen is een bezit/schuld. e. De rekening Auto is een bezit/schuld. f. De rekening Lening Bank is een bezit/schuld. Opdracht 13 Reken de totale waarde van de inventaris uit die Top Center voor de vestiging koopt. Twee kassa s 3 5.000,00 Kasten en stellingen 3 30.000,00 Etalagematerialen 3 2.750,00 Verlichtingsmaterialen 3 3.750,00 Toonbank 3 10.250,00 Totaal 5 + Opdracht 14 De eigenaren betalen zelf de inventaris die bij opdracht 13 is gekocht. a. Op de balans worden de rekeningen en gebruikt. b. Het eigen vermogen was: 3 450.000,00 Het eigen vermogen neemt toe met: 3 + Het nieuwe eigen vermogen is: 3 c. Vul op de balans hieronder in: Gebouw 3 450.000,00. d. Vul de aankoop van de inventaris en het nieuwe eigen vermogen in op de balans hieronder. e. Tel de kolom met bezittingen op en schrijf het antwoord onder de dik gedrukte streep. f. Tel de kolom met schulden op en schrijf het antwoord onder de dik gedrukte streep. g. Is de balans in evenwicht? De balans is wel/niet in evenwicht. 9 Per 1 mei 2006 Bezit Balans Schuld Rek. nr. Rekening Bedrag Rek. nr. Rekening Bedrag
Opdracht 15 Top Center koopt goederen in om te verkopen. Reken de totale waarde van de voorraad goederen uit die Top Center bij verschillende leveranciers koopt. Kompas 3 10.500,00 Tielhelden 3 45.000,00 NicKant 3 2.500,00 Smith 3 4.500,00 Totaal 5 + 10 Opdracht 16 De eigenaren van Top Center betalen zelf het bedrag dat de goederen in opdracht 15 kosten. a. Op de balans gebruik je de rekening en b. Het eigen vermogen was: 3 501.750,00 Het eigen vermogen neemt toe met: 3 + Het nieuwe eigen vermogen is: 3 c. Vul op de balans hieronder in Gebouw 3 450.000,00; Inventaris 3 51.750,00 d. Vul de aankoop van de goederen en het nieuwe eigen vermogen in op de balans hieronder. e. Tel de bedragen in de kolom met bezittingen op en schrijf het antwoord onder de dik gedrukte streep. f. Tel de bedragen in de kolom met schulden op en schrijf het antwoord onder de dik gedrukte streep. g. Is de balans in evenwicht? De balans is wel/niet in evenwicht. Per 1 mei 2006 Bezit Balans Schuld Rek. nr. Rekening Bedrag Rek. nr. Rekening Bedrag