Rabobank Automotive Update september 2016 Deze update geeft een selectie van belangrijke ontwikkelingen in de sector 1. De onderwerpen zijn voorzien van Rabobank commentaar en gegroepeerd naar de belangrijkste ontwikkelingen in de automotive sector: sales, aftersales, innovatie, de Elektrische auto. Sales Verkoop nieuwe auto s grillig, onder niveau 2015. In juli noteerden de Nederlandse autodealers tezamen 31.261 nieuwe auto s tegenover 33.820 stuks in dezelfde maand in 2015 een afname van 7,6 procent. Marktleider Volkswagen noteert niettemin een prima maand en verstevigt haar eerste plek, de Volkswagen Polo is in juli het bestverkochte model. Economie, koopkracht, consumentenvertrouwen en last but not least het, grillige, fiscale regime maken de autoverkoop volatiel. De 3e dinsdag in september en de Korte Voorhout 7 zijn onderhand bepalend geworden. 2016 eindigt zo n 12% onder het bizarre jaar 2015 met toen bijna 450.000 door een eindejaarsrally met fiscaal gunstige auto s en een groot aantal voorregistraties. Verkoop leaseauto s in juli 29% achteruit; VW Up! de topper In de maand juli werden 9.124 nieuwe auto s op naam van leasebedrijven genoteerd tegenover 12.825 stuks in juli 2015, een daling van 28,9 procent. In de eerste zeven maanden van dit jaar zijn er nu bijna 16 procent (ruim elf duizend stuks) minder leaseauto's op naam van leasebedrijven gesteld dan in dezelfde periode van 2015. Dit blijkt uit cijfers van VWE, bewerkt door AUMACON. Na zeven maanden stond het aantal verkochte (nieuwe) auto's dit jaar nu op 225.223 stuks. Vorig jaar waren dat in dezelfde periode 235.114 stuks; een daling van 4,2 procent. Na een slechte juli-maand, was ook augustus teleurstellend met een min van 12% t.o.v. augustus 2015. Voor de eerste 8 maanden komt daarmee een min 5,2% op het bord. Deze terugval is vooral in de maanden januari en februari ontstaan als naweeën van de per eind 2015 verminderde fiscale impulsen voor zakenrijders. Er ontstaat inmiddels consensus over de prognose voor heel 2016 met een uitkomst van rond de 395.000, een slordige 12% onder het niveau van 2015. De daling in juli is opvallend scherp. Alleen in januari (dus kort na fiscale veranderingen) was er van een soortgelijke, forse daling sprake. Het beeld voor de komende maanden zal bepaald worden door de negatieve vergelijking met (leasetopjaar) 2015, maar anderzijds toch ook positief beïnvloed worden door lastminute verkoop van plug-in's, die namelijk volgend jaar naar het algemene bijtellingstarief van 22 procent opgetrokken worden 1 Voor bronnen: zie pagina 5 Pagina 1 van 5
(nu nog 15 procent). Daarnaast registreren ook nogal wat leasebedrijven hun privéleaseauto's op hun eigen naam. Vooralsnog zijn deze B2C-leaseauto's in de statistieken niet te onderscheiden van echte' zakelijke leaseauto's. B2C-occasions juli 2016: verkoop +5,6%, prijzen +2,4% Juli was wederom een prima occasionmaand voor de autobedrijven in Nederland. Met z n allen verkochten zij in juli 97.230 occasions aan eindgebruikers, een toename van 5,6 procent ten opzichte van juli 2015 toen het nog om 92.070 stuks ging. Verdere groei import en export De import van occasions blijft toenemen. In het tweede kwartaal zijn er 40.810 personenauto s geïmporteerd. Dat zijn 6.300 auto s meer dan vorig jaar; een groei van 18,3%. Dit groeipercentage ligt niet meer zo hoog als vorig jaar, maar het blijft een steeds groter wordende markt. Bedrijfsauto s worden in veel mindere getale geïmporteerd, maar de aantallen nemen wel snel toe. Daarentegen beleefden de C2C- en de B2B-occasionhandel een tamelijk lauwe maand. Dit en meer blijkt uit cijfers van VWE, bewerkt door onafhankelijk kennisbureau AUMACON. De Nederlandse autobedrijven verkochten daarmee in de eerste zeven maanden van dit jaar 680.691 occasions aan eindgebruikers, eveneens een toename van 5,6 procent ten opzichte van de eerste zeven maanden van 2015 toen het nog om 644.540 stuks ging. Particulieren (C2C) verkochten vorige maand 57.412 occasions aan elkaar; een jaar geleden waren dat nog 57.642 stuks waardoor juli een daling van 0,4 procent voor dit segment noteerde. De professionele handel (B2B) verkocht onderling 60.605 gebruikte auto's tegenover 60.518 stuks in juli 2015, plus 0,1 procent. In augustus ligt de B2B 5,8% hoger dan augustus 2015,en voor het hele jaar t/m augustus op plus 8%. Voor B2C liggen deze percentages op 6,3% en 5,7%; voor C2C op 2,8% en 2,2%. In het tweede kwartaal lag de import van gebruikte bedrijfsauto s maar liefst 35,8% boven het aantal in 2015. Bij zowel personen- als bedrijfsauto s is er veel vraag naar occasions. Doordat het binnenlandse aanbod aan courante modellen beperkt is, wordt dit steeds meer aangevuld met auto s uit het buitenland. De prijsindex van Autodata staat begin augustus 0,6 procent hoger dan in juli. Vergeleken met augustus 2015 zijn occasions nu gemiddeld 2,4 procent duurder. De algemene prijsindex staat nu op 100,2 punten- de allerhoogste stand van de afgelopen jaren. Naar bouwjaarcategorie bezien staat de index het hoogst bij de 4 tot 8 jaar oude auto's (107,1 punten). Jonge auto's (tot vier jaar) blijven achter met een index van slechts 95,5 punten, oudere auto's (8 tot 12 jaar) staan nu op 101,9 punten. De gemiddelde statijd van gebruikte personenauto s is in het eerste halfjaar licht gedaald. In Q2 2015 stond een auto gemiddeld 76 dagen, in Q2 van dit jaar daalde dat naar 73 dagen. De langdurige daling van occasionexport is in het afgelopen kwartaal ten einde gekomen. In het tweede kwartaal zijn er ruim duizend personenauto s meer geëxporteerd dan vorig jaar, een stijging van 1,7%. Doordat de aantallen in de eerste drie maanden van dit jaar nog wel daalden, zijn de exportcijfers over het eerste halfjaar met +0,1% maar net aan positief. Naar een aantal belangrijke exportbestemmingen werden veel meer auto s verkocht. Naast de grootste exportbestemming Polen zijn dat vooral Roemenië en Duitsland. Opvallend is verder dat sinds het begin van dit jaar exporten naar een aantal Zuid- Europese landen sterk toenemen; met name Portugal en Italië. Doordat de Zuid-Europese economieën weer uit het dal komen, stijgt de vraag daar sterk, maar het aanbod blijft achter door de lage nieuw verkopen in eerdere jaren. Tot slot daalde export naar Oekraïne, Bosnië-Hercegovina, Nigeria en vooral Libië. De export van lichte bedrijfsauto s groeide sterker dan de export van personenauto s. In het tweede kwartaal zijn er 11,4% meer Pagina 2 van 5
bedrijfsauto s geëxporteerd dan in dezelfde periode van 2015. De export naar de drie belangrijkste markten Polen, Roemenië en Oekraïne steeg. Opkomende markten voor lichte bedrijfsauto s zijn Bosnië-Hercegovina, Jordanië en, net als bij de personenauto s, Zuid-Europese bestemmingen als Spanje en Portugal. Er werden daarentegen minder bedrijfsauto s naar België, Nigeria, Libië en Litouwen geëxporteerd. Hoewel er minder Volkswagens Golf en Passat zijn geëxporteerd, bleven deze modellen de lijst van meest geëxporteerde modellen aanvoeren. De BMW 3-serie heeft de Audi A4 net ingehaald. Andere modellen waarvan de export afgelopen kwartaal groeide zijn de Renault Scénic, Ford Focus, Mercedes C- klasse en Peugeot 407. Van de Toyota Prius en de grotere BMW 5-serie, Mercedes E-klasse en Audi A6 werden er juist minder occasions geëxporteerd. Occasions, van bijzaak tot big business, van handje klap naar professionele internationale en transparante handel. De groei zit er in: in aantallen, in prijsniveau. Statijden lopen verder terug naar een ooit voor bijna onmogelijk gehouden gemiddelde van 73 dagen. Import blijft toenemen (mede als gevolg van stagnatie in verkoop nieuw en dus in aantal inruilers), en zelfs export groeit weer licht na een lange periode van daling. After sales Onderhoudsmarkt trekt aan Waar de nieuwverkoop van auto s begin dit jaar als gevolg van de eindspurt in de laatste maanden van 2015 volledig inzakte, werd de stijgende lijn in aftersales wel doorgezet. Volgens het CBS maakten garagebedrijven al sinds 2015 weer aanzienlijk meer omzet dan in de jaren ervoor. De stijging in Q1 2016 was 7 procent. De laatste keer dat de markt voor autoreparatie en onderhoud zo n omzetstijging meemaakte was in 2007. Brancheverenigingen Bovag en RAI constateerden in hun Aftersalesmonitor 2015 dat de omzet uit aftersales bij autobedrijven in 2015 11 procent is gestegen ten opzichte van het jaar er voor. Ook het aantal onderhoudsmomenten nam in het afgelopen jaar weer toe tot ruim 14 miljoen, dat is 5 procent meer dan in 2014. De aftersalesmonitor werd gepresenteerd tijdens het Nationaal Automotive congres, dat werd georganiseerd naar aanleiding van het 20-jarig bestaan van vakblad Automotive. De ICDP aftersalesprognose 2021, gemaakt in opdracht van RAI Vereniging, voorspelt dat de totale onderhoudsvraag tot 2021 ongeveer gelijk blijft met 13,7 miljoen onderhoudsmomenten (-0,3 procent). Wel blijft de prijs van reparatie en onderhoud onder druk staan. Dat leidt tot een omzetdaling van 3,2 procent. Internarional Car Distribution Programme In 2012 waren de prognoses van ICDP negatiever. Volgens ICDP neemt de verkoop van onderhoud, banden en ruitherstel toe, terwijl er 9,2 procent minder gerepareerd wordt, schadeherstel 3,6 procent daalt en er ook minder garantiegevallen behandeld worden. Aftersales blijft qua bijdrage aan het resultaat interessant; ooit werd het de spreekwoordelijke kurk genoemd waar het dealerbedrijf op dreef. Mooi dus dat deze business al in 2015 flink aantrok en ook in 2016 een stijgende lijn laat zien in aantal onderhoudsmomenten en omzet. Kanttekening: het aandeel van de dealers in het totaal aantal momenten schommelt al een aantal jaren tussen de 37 en 38%, het aandeel in de totale aftersales omzet lag in verschillende jaren boven de 40% maar ligt inmiddels net onder de 40 met 39,8%. Universelen groeien licht in APK Universele autobedrijven profiteren het meeste van de gestegen apk-volumes. Sterker nog, zij doen het twee keer zo goed als de merkdealers. Dat blijkt uit analyse van apk-cijfers van VWE over de eerste zes maanden van dit jaar. Over het eerste halfjaar liet het apk-volume in personen- en bestelauto s een plus van 2,8 procent zien ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. Opvallend: het universele autobedrijf lijkt meer te profiteren van het grotere apk-aanbod dan de andere distributiekanalen. De merkdealers zagen over het eerste halfjaar hun apk-aandeel ten opzichte van 2015 teruglopen met 0,3 procent - terwijl zij vorig jaar (2014-2015) juist een plus van 0,8 procent realiseerden. De grote fastfit- en bandenketens Profile Car & Tyreservice, Kwik-Fit en Euromaster zagen, ondanks hun gestegen volume ( 1,5%), het gezamenlijke apk-aandeel eveneens iets teruglopen (-0,1%). 2012H1 2013H1 2014H1 2015H1 2016H1 Merkdealers 1050 1002 1072 1129 1148. Fastfitters** 138 132 145 145 147 Universelen 2231 2176 2215 2249 2326 Totaal 3419 3310 3431 3523 3621 Aantal APK s *1000 per kanaal, periode januari juni, 2012-2016 Pagina 3 van 5
APK: grote aantallen (ruim 7 miljoen per jaar) dus grote volumes, het startpunt van menig onderhoudsbeurt en reparatie, een logisch onderdeel van die klantbeleving, de aftersales customer journey. Hier doen de dealers het over een langere periode gemeten wel goed met een stijgend marktaandeel van 30,7 in 2012 naar 31,7 % in 2016: wel 03,% lager dan 2015. De universelen krijgen die 0,3% erbij in 2016 maar staan wel op een verlies van 1 punt sinds 2012, van 65,2 naar 64,2%. Innovatie To Bot or not to Bot: De opkomst van chatbots Chat is bezig aan een enorme opmars en niet alleen als helpdesks op social media. Online chatfuncties begeleiden consumenten steeds vaker in het zoekproces. Veel bedrijven kiezen voor een chatbot om hun klantenservice te verbeteren en de conversie te verhogen. Hoe kun je hier als autodealer op inspelen? Marktplaats schetst de ontwikkelingen en geeft tips. meer vragen om naar hen toe te komen, maar het dealerschap naar de klant toebrengen. Toekomstmuziek? Nee dus. En natuurlijk zijn er merken en dealers die het begrijpen: een nieuw spel, nieuwe regels. Leuk dat het een partij van buiten is die hiervoor aandacht vraagt; geen pure autojongens daar bij Marktplaats maar een partij die ooit gevestigde markten doorbrak, een disruptor toen het woord nog niet eens bestond. Elektrische auto Meeste elektrische auto s alweer op hun retour in kwakkelende automarkt Verkoop van nieuwe auto s ligt inmiddels ruim 5% onder 2015. Van de iconische Mitsubishi Outlander werden in de eerste zeven maanden van dit jaar nog maar 480 stuks verkocht (tegen nu 15% bijtelling) tegenover 3.245 stuks (tegen toen nog 7% bijtelling) in dezelfde periode van 2015, een min van 85%. Voor de consument blijft het gesprek met de dealer een belangrijke factor in het aankoopproces. Live chat en chat bots bieden hiervoor een uitkomst. De chatbot functioneert als een virtuele assistent en kan gezien worden als een verfijnde vorm van een FAQ. Bots beantwoorden vragen en kunnen een dialoog voeren over het onderwerp dat wordt gezocht. Men verwacht dat een mens beter in staat is om een helder en goed lopend gesprek te voeren, maar tech giganten als Google, Facebook en Microsoft zetten nu al 100 procent in op chatbots. De verwachting is dat chatbots binnen afzienbare tijd deel zijn van ons dagelijks leven. In het begin zullen we vooral via tekst met de bots communiceren, maar de volgende stap is stembesturing. Michiel de Jong, Hoofd Marketing Automotive bij Marktplaats: "Wij verwachten dat chat een tussenstap is naar spraakgestuurde oplossingen zoals Siri' van Apple & Echo' van Amazon. Gebruikers hoeven dan geen muis of toetsenbord meer te gebruiken en zoekopdrachten en vragen kunnen dan nog sneller worden uitgevoerd. Het live karakter van internet wordt steeds belangrijker." Dit betekent dat je als dealer niet meer op zoek moet naar de perfecte website, maar juist naar de perfecte omgeving waar de klant informatie kan inwinnen. Dealers moeten de klant niet Opvallend is verder dat naast plug-in auto's nu ook de meeste vol-elektrische auto's met verminderde belangstelling te kampen hebben, dit ondanks de onverminderd aantrekkelijke voorwaarden waartegen dergelijke auto's gekocht en gereden kunnen worden. Dit blijkt uit cijfers van RDC, bewerkt door Aumacon. Van de onbetwiste EV nummer één, de Tesla Model S, werden in de eerste zeven maanden 913 stuks verkocht, tegenover 976 stuks in dezelfde periode van 2015. Alleen de nummer twee in dit segment, de Nissan Leaf, weet haar cijfers te verbeteren; 420 stuks in de eerste zeven maanden van dit jaar tegenover 271 stuks in dezelfde periode 2015. Optimistische voorspellingen over het aantal elektrische auto s worden afgewisseld met nuchtere, soms wat somberder dagkoersen. Het blijft werken op de lange baan. Het aantal PHEV (en E-REV) nam in 2015 nog spectaculair toe naar 78.000 stuks (2014: 37.000). Tot augustus werden daar dit jaar een schamele 4.700 aan toegevoegd. Met De BEV s (Elektrische auto op batterij) gaat het nog niet zoals vaak gedroomd. In 2015 groeide dit vlootje van 6800 naar bijna 9400; in 2016 zijn daar tot augustus zo n 1750 stuks aan toegevoegd. Pagina 4 van 5
Als percentage van het totaal aantal registraties lag dit voor PHEV s op 3,2% in 2014, 9,2% in 2015 en een luttele 2,1% in 2016. Voor de BEV zijn de cijfers achtereenvolgens 0,7%, 0,6% en 0,8%. Staatssecretaris Wiebes van Financiën hekelt subsidies stekkerauto s Staatssecretaris van Financiën Eric Wiebes laat zich kritisch uit over de belastingvoordelen die de afgelopen jaren door zijn voorgangers zijn toegekend aan auto s met een stekker. We hadden er nooit aan moeten beginnen, zo laat hij weten. In een exclusief interview met AutoWeek concludeert hij: "We hebben er zes miljard euro in gestopt en er nul klimaateffect voor teruggekregen". De realiteit is dat voor elke zuinige auto die hier verkocht wordt, autofabrikanten elders in Europa een niet-zuinige auto kunnen verkopen. In Autobrief 2 heeft Wiebes een einde gemaakt aan nagenoeg alle voordelen van pluginhybrides. Om relatief zuinige, alternatieve aandrijflijnen te stimuleren geeft de overheid de afgelopen jaren fiscale voordelen aan berijders van met name hybride auto's. Door kortingen op de BPM is de aanschafprijs lager en zakelijke rijders komen in aanmerking voor een lager bijtellingstarief. In de praktijk is gebleken dat met name die zakelijke rijders veel minder zuinig rijden dan waar voor de kortingen vanuit werd gegaan. "Gemiddeld wordt er maar voor een kwart elektrisch gereden met plugin hybrides," stelt Wiebes. Ook volledig elektrische auto's worden volgens de staatssecretaris overgesubsidieerd. De aankoopsubsidie voor particulieren, die de Tweede Kamer graag zou zien, doet Wiebes af als een absurd idee. Dit worden nog leuke discussies rondom de miljoenen-nota en de aanloop naar de verkiezingen 2017. Wiebes heeft gelijk met zijn constatering over de ongeveer 6 miljard die weliswaar niet in de sloot belandde, maar geen bijdrage heeft geleverd aan het beoogde doel (schonere wereld, de markt overtuigen, acceptatie van Elektrisch vergroten). Jammer dat dit inzicht zo laat is doorgedrongen. Wat kort door de bocht wisten we al langer: - dat veel zakelijke rijders nauwelijks elektrisch reden en dat het primair ging om de lage bijtelling - er een enorme mismatch is tussen lange zakelijke afstanden en korte range - er hooguit een prikkel was tot de aanschaf van een mogelijk schone auto maar niet tot het gebruik ervan - ondernemers op grote schaal een flink deel van de rekening voor de net aangeschafte bolide in de bus gooiden bij de belastingdienst (leuker kunnen we het WEL maken ) - de financiele incentive vooral ging richting zakelijke markt en veel minder naar de particulier/consument. En vanuit een cynisch perspectief was ook al duidelijk dat er sprake is van een waterbed effect (voor elke schone auto hier kan de fabrikant elders een gewoon vervuilende auto op de weg zetten), en dat het toch niets uitmaakt dat wij iets doen als de rest van de wereld er een smeerboel van blijft maken. Zoals de Engelsen zeggen : no use crying over spilled milk, laten we ophouden met te zeuren over het verleden, en werken aan de toekomst. Het is wel erg simpel, wellicht op basis van de negatieve ervaringen uit het verleden, het subsidie instrument nu definitief naar de prullenbak te verwijzen. Van belang bij een toekomstige subsidieregeling voor elektrische auto s is: - tijdelijke incentive (geleidelijk afbouwend) - meer op gebruik dan op aanschaf - meer belans tussen particulier en zakelijke markt - vermijden van lekkage naar buitenland - inspelen op een breder en dieper aanbod van modellen (vooral ook in de wat lager geprijsde segmenten) - duidelijk afbakening: is het doel schoner op zich? Of alleen via kansrijke nieuwe technologie? (battery, fuel cell, andere brandstoffen en energiedragers); wel of geen PHEV s? - minimale marktverstoring c.q. concurrentievervalsing Voor de middellange termijn zal ooit (nog los van de motie Vos) nagedacht moeten worden over verdere incentives op gewenst gedrag en ontmoediging/beprijzing van ongewenst gedrag. Voorlopig leven we met een tijdshorizon van zo n 6 jaar tot 2023; een periode waarin veel nieuwe modellen op de weg moeten komen, batterijen beter/lichter/goedkoper worden met meer capaciteit en actieradius met uiteindelijk een elektrische auto die qua kosten gelijk wordt aan of zelfs beter wordt dan de auto met verbrandingsmotor. Rond die tijd zou het voornemen van Wiebes om het zonder subsidies te doen, werkelijkheid moeten worden. De elektrische auto moet het dan op eigen kracht gaan redden. Bronnen voor deze uitgave zijn: Aftersales Magazine, Automotive Management, Automobiel Management, Aumacon, Dealer Support Net, VWE, Bovag Autodealers, ASE/DEMAC, ACEA, PWC Autofacts, RDW, Marktplaats, RAI Vereniging, ICDP. Aumacon heeft recent haar website vernieuwd. Op www.aumacon.nl is een schat aan data en informatie beschikbaar. Contactgegevens Hans Groenhuijsen Senior Industry Analyst Automotive, Transport & Logistics, Rabobank hans.groenhuijsen@rabobank.com Pagina 5 van 5