Derde kwartaal Conjunctuurenquête Nederland. Nederland totaal

Transcriptie

1 Derde kwartaal 2013 Conjunctuurenquête Nederland

2 Inhoud rapport COEN in het kort Economisch klimaat Omzet Export Personeelssterkte Investeringen Winstgevendheid Toelichting De Conjunctuurenquête Nederland (COEN) ondervraagt elk kwartaal ondernemers over onderwerpen die hen aangaan. Hierbij wordt gevraagd naar ervaringen van het afgelopen kwartaal en verwachtingen voor het lopende kwartaal. Deze rapportage werkt met saldo s. Een saldo ontstaat door het percentage ondernemers dat hun ervaring of verwachting als negatief ziet, af te trekken van het percentage dat zijn ervaring of verwachting als positief ziet. Als bijvoorbeeld 10% van de ondernemers een dalende omzet had, en 20% een stijgende omzet, ontstaat een saldo van +10%. Het saldo geeft in één oogopslag weer of de stemming onder ondernemers positief of negatief is en in welke mate. COEN in het kort Nog geen herstel voor ondernemers Ondanks optimistische geluiden van economen en bankiers zien Nederlandse ondernemers nog geen herstel van de economie. Het tweede kwartaal pakte minder slecht uit voor Nederlandse ondernemers dan het uitermate slechte eerste kwartaal, maar minder goed dan verwacht. De omzet (1,7%) pakte per saldo minder goed uit dan verwacht (5,6%), maar kwam wel boven de nullijn uit. Ook de export deed het minder goed (7,9%) dan verwacht (11,5%). De verwachte krimp (-12,6%) in de werkgelegenheid pakte in werkelijkheid iets slechter uit (-14%). Alleen de winstgevendheid laat een opmerkelijk herstel zien. Na een absoluut dieptepunt in het eerste kwartaal (-30,7%) steeg de winstgevendheid per saldo naar -15,5%. Het totale oordeel over het economisch klimaat pakte lager uit (-23,8%) dan de redelijk optimistische verwachting (-16,9%). In lijn met ramingen en bespiegelingen van economen en bankiers over de economie zijn Nederlandse ondernemers toch weer relatief optimistisch over het economische klimaat in het derde kwartaal. Hoewel het derde kwartaal vanwege seizoensinvloeden altijd slechter uitpakt dan het tweede kwartaal is hun verwachting voor het derde kwartaal per saldo (-16,6%) vrijwel gelijk aan die voor het tweede kwartaal (-16,9%). Dichter op de bedrijfsvloer zijn ondernemers echter aanmerkelijk somberder dan economen en bankiers. De omzetverwachting (-11,7%) pakt opnieuw somber uit en zakt weer onder de nullijn. Ondanks de aantrekkende wereldhandel verwachten Nederlandse ondernemers per saldo amper een toename van de export (1,4%). Er wordt weer een grotere krimp (-14,6%) in de personeelssterkte verwacht en een forse daling in de investeringen (-20,7%). Na een zeer slecht eerste kwartaal, gevolgd door een in de ogen van ondernemers matig tweede kwartaal - waarin het Centraal Bureau voor de Statistiek toch een krimp noteerde - en de per saldo negatieve verwachtingen van ondernemers voor het derde kwartaal, lijkt de kans al met al niet groot dat we in 2013 al van economisch herstel kunnen gaan spreken. Toelichting grafiek verwachtingen Wat betreft winstgevendheid worden hier de ervaringen van het tweede kwartaal van 2013 getoond, er wordt bij deze indicator namelijk niet naar de verwachtingen gevraagd. Door een klein aantal respondenten in sommige sectoren, kan niet iedere sector worden weergegeven in de rapportage. 17 I pagina 1 van 7

3 Beoordeling economisch klimaat Economisch klimaat Oordeel wordt opnieuw milder De relatief positieve verwachting over het economisch klimaat voor het tweede kwartaal (-16,9%) werd niet bewaarheid (-23,8%). Toch pakte het tweede kwartaal per saldo een flink stuk positiever uit dan het eerste kwartaal, dat op een dieptepunt uitkwam (-34,8%). Voor het derde kwartaal zijn ondernemers opnieuw per saldo relatief optimistisch gestemd (-16,6%). Daarmee zijn ze ook een stuk positiever dan voor hetzelfde kwartaal van vorig jaar (-30%). Derde kwartaal 2013 (verwachting) De groep ondernemers die een verslechtering van het economisch klimaat ziet ten opzichte van vorig jaar neemt met 12,9% af. De groep die een verbetering ziet neemt een beetje toe (0,5%). De groep die denkt dat het economisch klimaat niet verandert is 12,4% groter geworden. De stemming in de bouw blijft uitermate somber (per saldo -41,9%). Het oordeel in de landbouw (-23%) en de groothandel (-17,8%) is somberder dan gemiddeld. De detailhandel (-16,4%) schommelt rond het gemiddelde. In de industrie (-8,6%), de zakelijke diensten (-7,6%) en het vervoer (-7,6%) is de stemming het minst somber. 27 I pagina 2 van 7

4 Beoordeling omzet Omzet Nog geen herstel in zicht De omzet in het tweede kwartaal (1,7%) pakte iets minder goed uit dan verwacht (5,6%). Weliswaar kwam de omzet boven de nullijn uit, maar op een lager niveau dan hetzelfde kwartaal van vorig jaar. Van herstel is nog geen sprake. De verwachting voor het derde kwartaal (-11,7%) pakt, zoals de laatste jaren gebruikelijk in het derde kwartaal, per saldo weer negatief uit, maar de ondernemers zijn minder negatief dan vorig jaar (-14,3%) om deze tijd.. Derde kwartaal 2013 (verwachting) De groep ondernemers die een omzettoename verwacht is 3,2% kleiner dan hetzelfde kwartaal vorige kwartaal. De groep die een afname verwacht is 6,4% kleiner dan vorig jaar. De groep die verwacht dat de omzet gelijk blijft is met 9,6% toegenomen. Ook het derde kwartaal laat nog geen echt herstel van de omzet zien. De stemming is in alle sectoren per saldo negatief. De bouw (-15,6%) springt er voor het eerst niet als meest sombere sector uit. De stemming is per saldo in de detailhandel (-23,5%) en het vervoer (-19,2%) het meest somber. Het minst negatief zijn de industrie en de zakelijke diensten met elk -5%. De groothandel (-10,1%) en de landbouw (-9,6%) zitten daar tussenin. 37 I pagina 3 van 7

5 Beoordeling export Export Internationale aansluiting nog niet gevonden Ook de export pakte in het tweede kwartaal (7,9%) iets minder goed uit dan verwacht (11,5%). Ondanks de aantrekkende wereldhandel zijn de ondernemers opvallend zuinig gestemd over het derde kwartaal: per saldo verwacht slechts 1,4% een toename. De stemming is daarmee nog iets somberder dan vorig jaar om dezelfde tijd (2,1%). Het aantal ondernemers dat een toename verwacht ligt 4,3% lager dan het derde kwartaal van vorig jaar. Het aantal ondernemers dat een daling verwacht neemt met 3,6% af. Het aantal ondernemers dat verwacht dat de export per saldo gelijk blijft, neemt met 7,9% toe. Het lijkt er nog niet op dat de export de economie binnenkort weer vlot gaat trekken. Derde kwartaal 2013 (verwachting) De stemming is wederom relatief hoog in de vervoerssector (9,6%). De zakelijke diensten scoort nu het laagst (-7,3%) en negatief. Ook in de landbouw is de stemming per saldo negatief (-2,4%). De groothandel (1,4%) en de industrie (2,3%) komen net boven het gemiddelde uit. De motor van de export probeert wel wat gas te geven. 47 I pagina 4 van 7

6 Beoordeling personeelssterkte Personeelssterkte Krimp neemt weer toe De verwachte krimp (-12,6%) in de werkgelegenheid pakte in het tweede kwartaal iets slechter uit (-14,0%). Voor het derde kwartaal wordt een krimp van 14,6% verwacht. De verwachte krimp is hoger dan vorig jaar om dezelfde tijd (-11,7%) De dalende trend in de werkgelegenheid zet voor heel Nederland per saldo nog steeds door. De groep bedrijven met een verwachte toename van het personeelsbestand is 4,6% kleiner dan vorig jaar voor hetzelfde kwartaal. De groep bedrijven, waarbij het personeelsbestand afneemt, wordt 1,7% kleiner. De groep met gelijkblijvend personeelsbestand wordt 6,3% groter. Derde kwartaal 2013 (verwachting) De krimp is nog steeds het grootst in de bouw (-32,7%). De krimp is meer dan gemiddeld in de detailhandel (-16,8%) en het vervoer (-16%) en minder dan gemiddeld in de groothandel (-6,6%). De industrie (-11%) en de zakelijke diensten (-12,2%) zitten tegen het gemiddelde. Alleen de landbouw is per saldo wederom positief (0,6%) over een toename van de werkgelegenheid. Het uitblijven van bestedingen leidt nog steeds tot verlies aan banen. 57 I pagina 5 van 7

7 Verwachting investeringen Investeringen Opnieuw forse krimp investeringen De stemming rond de investeringen zakt na een korte opleving in het tweede kwartaal (-11,6%) per saldo fors onderuit voor het derde kwartaal (-20,7%). Daarmee wordt het dieptepunt van het eerste kwartaal van dit jaar geëvenaard. Dit weerspiegelt de sombere verwachtingen ten aanzien van de bestedingen. Het aantal bedrijven dat verwacht dat de investeringen op peil blijft neemt met 4,1% toe ten opzichte van hetzelfde kwartaal in Het aantal ondernemers dat een afname verwacht wordt 3,2% groter. De groep met een verwachte toename wordt 7,6% kleiner. Derde kwartaal 2013 De investeringsgeneigdheid neemt nog steeds in alle sectoren af. Het meest in de bouw (-42,7%) en de landbouw (-39,4%). In de industrie (-10,5%) en de groothandel (-8,8%) nemen de investeringen minder dan gemiddeld af. De afname in de detailhandel (-18,7%), vervoer (-20%) en de zakelijke diensten (-20%) ligt per saldo tegen het gemiddelde aan. 67 I pagina 6 van 7

8 Beoordeling winstgevendheid Tweede kwartaal 2011 Winstgevendheid Opmerkelijk herstel winstgevendheid De winstgevendheid van het bedrijfsleven is in het tweede kwartaal na het absolute dieptepunt in het eerste kwartaal (-30,7%) per saldo gestegen naar -15,5%. De verwachte winstgevendheid ligt hiermee ook op een hoger peil dan hetzelfde kwartaal in 2012 (-24,5%). Tweede kwartaal 2012 Het aantal bedrijven met gelijkblijvende winstgevendheid ten opzichte van dezelfde periode in 2012 is met 4,4% gestegen. Het aantal bedrijven met verbeterde winst is met 2,3% toegenomen. Het aantal bedrijven waar de winst afnam is met 6,7% gedaald. Tweede kwartaal 2013 Ten opzichte van een jaar geleden is de winstgevendheid in alle sectoren minder slecht geworden, behalve in de landbouw, waar de winstgevendheid daalde van -18,4% naar -28,7%. 77 I pagina 7 van 7

9 Kamer van Koophandel. Wie vraagt komt verder.