Social Problemsolving and Offence Related Thinking (Lindsay, W.R., 2009) Willemijn van der Bijl Bart Carboex GZ-psychologen VGCT congres 8 november 2012
Programma workshop 1. Coping bij LVB 2. SPORT-module 3. Replicatie-studie
Warming-Up STRESS
Cliënten met LVB wie bedoelen we daarmee? -Up LVB: Lichte Verstandelijke Beperking IQ 55-85 èn bijkomende problematiek zelfredzaamheid
Classificatie DSM-IV-TR Significant benedengemiddeld cognitief functioneren Problemen/ tekorten in de sociale, emotionele, praktische en conceptuele zelfredzaamheid/ adaptief functioneren Vóór 18e levensjaar ontstaan Zwakbegaafd: IQ 71-85 Licht zwakzinnig : IQ 55-70
IQ 50-70 < 7e groep basisschool 70-75 praktijkonderwijs, begin groep 7 81-90 VMBO basisberoeps- en kadergericht 90-93 VMBO kadergericht 94-96 VMBO kadergericht / gemengde leerweg 97-101 MAVO/ VMBO theoretische leerweg 102-105 VMBO-TL / HAVO 106-113 HAVO IQ >114 VWO
What s the problem bij LVB? Morele ontwikkeling: eigen belang voorop (Kohlberg, niveau 1 en 2) Moeite met perspectiefwisseling wantrouwen, de wereld is vijandig, weinig succeservaringen Vermijdende copingstijl Negatieve verklaring problemen Impulsiviteit, carelessness
Sociale Informatieverwerking Crick & Dodge, 1994 STRESS
Wat ziet/denkt/doet Ali? 1. De smakkende kauwgomkauwer kijkt mij aan 2. Ik word uitgedaagd! 3. Hij moet stoppen, NU! 4. Ik zal hem leren! 5. Ik spuug hem in het gezicht, nèt goed!
Hoe anders? 1. De kauwgumkauwer heeft een oortje in en kijkt langs mij heen om te zien of hij er al uit moet. 2. Hij heeft z n gesmak niet in de gaten. 3. Ik wil er geen last van hebben. 4. Ik doe m n eigen oortje in en luister naar mijn lievelingsmuziek.
Sociale Informatie Verwerking bij LVB Van Nieuwenhuijzen e.a (2004) Cliënten met LVB achterstand in : Encoderen (onvolledige waarneming) Interpreteren (stereotype, eenzijdige verklaringen) Invullen (..intenties van de ander) Meer agressieve oplossingen Geen alternatieve oplossingen
LVB vaker dader? JA NEE Feit: Forensische GGZ-populatie > 30% LVB (IQ 55-85 èn bijkomende problematiek zelfredzaamheid)
Richten op niet-criminogene behoeften: outdooractiviteiten (jungle) Non-directieve counseling Wat vooral NIET doen Eigenwaardevergroting Ongestructureerde programma s Heropvoedingsprogramma s (Glen Mills) Meer bewaking en controle Toestaan contact antisociale leeftijdsgenoten
state of the art Leer nadenken via denkstappen Handelen: laat ervaren, voelen, beleven Visualiseer: plaatjes, filmpjes Voordoen: laat zien, sta model Concreet: Rome leuk!..., maar hoe kom je er? Herhalen: check! Lager tempo: babysteps' Netwerk: omgeving betrekken, MEE, thuiszorg Bekrachtiging: beloon en begrens Structuur: blijf bij je onderwerp
SPORT = voorwerk Cognitieve Gedragstherapie
Oude situatie. lichamelijk gevoel emoties gedachten gedrag = bepaalde beslissingen nemen
Nieuw houvast GEDACHTEN GEDRAG GEVOELENS LICHAMELIJKE REACTIE
Replicatie-studie SPORT Social Problemsolving and Offence Related Thinking for LD Naar opzet module Lindsay, W.R., 2009 Castlebeck, Dundee UK Uitgevoerd bij De Waag Leiden en Utrecht voorjaar 2012
SPORT = voorwerk Cognitieve Gedragstherapie gebaseerd op Stop and Think (McMurran, Fyffe e.a.) (2001); probleem identificeren, specificeren, doelen stellen en een oplossing genereren in alle situaties. Focus op praktische oefeningen ipv discussie en schrijfwerk.
SPORT - social problem solving and offence related thinking for LD Gat in de markt: voorbereiding op delictspecifieke CGT Met beeldmateriaal en humor Concrete handvatten Sluit aan op wat al beheerst wordt Voorbeelden uit de dagelijkse praktijk Voor en nameting Duidelijke take-home opdrachten Kort traject: 14 sessies van 1 uur in een groep voor- en nameting via verkorte SPSI-R:S
SESSIE 1: Kennismaking, groepsvorming SESSIE 2: Je lost de hele dag problemen op SESSIE 3: Oplossen is een vaardigheid, je wordt er steeds beter in SESSIE 4: De keten van gedrag: alles werkt op elkaar in SESSIE 5: Denken Lichaam Gedrag SESSIE 6: Lichaam Gedrag SESSIE 7: Emoties Gedrag SESSIE 8: Gedachten zelfspraak Gedrag SESSIE 9: Excuses zoeken SESSIE 10: Het hele plaatje SESSIE 11: Feiten en meningen SESSIE 12: Kijken, luisteren, W- vragen Stelllen SESSIE 13: De beste oplossing SESSIE 14: VERTRAAG en DENK NA Diploma uitreiking uitreiking
Wat gaat er al goed?
Definitie Wat verstaan we bij SPORT onder: Probleem: Oplossing:
Er zijn ook verkeerde manieren van oplossen.
Wat gaat er al goed? Alledaagse problemen honger: TREK, je flauw voelen Ik moet wat eten Ik pak een boterham Wat gebeurt er als je bij honger i.p.v. iets eten... naar de wc gaat? We doen dat waarschijnlijk allemaal al goed!
gedragsketen
Wie zal er beter in voetballen zijn?
Wie is beter in problemen oplossen? Je wordt steeds beter in problemen oplossen! Probleemoplossen is een VAARDIGHEID!!!
Ervaringsleren
Wat is 40 procent van 40?
Jan kijkt naar Anne, Anne kijkt naar Gerard. Jan is getrouwd, Gerard niet. Kijkt een getrouwd persoon naar een ongehuwd persoon? Ja Nee Dat kun je zo niet weten
Welke drank gebruikt men in het internationale spellingsalfabet voor de letter W?
Aanbieding 1: 6 dagen Rome voor 359,-- Aanbieding 2: 8 dagen Rome voor 495, -- Aanbieding 3: 10 dagen Rome voor 649,-- Welke reis is naar verhouding het voordeligst?
.het is zeepsop
Met wie van de twee zou je een afspraakje willen?
.. Het zijn mannen
Wat je ziet klopt niet altijd Je kunt je vergissen
Goedpraters
p l e n a i r Het is laat. Je hebt de laatste bus gemist, je bent moe, je wilt naar huis.
Verstandig besluiten 1. Bedenk zoveel mogelijk oplossingen 2. Heb je de middelen? 3. Wat zijn de gevolgen? 4. Korte termijn OK lange termijn OK? 5. Voer uit de beste oplossing 6. Check of het goed gegaan is
BEWIJS VAN DEELNAME SPORT De Waag/ De Forensische Zorgspecialisten SPORT = Social Problemsolving and Offence Related Thinking Naam: Geboortedatum: Voor het met goed gevolg deelnemen aan de Module SPORT, een cursus over juiste beslissingen nemen en de invloed van denken, gevoelens, lichamelijke reacties op je gedrag. Datum: Trainers:
Opzet replicatie-studie SPORT De Waag, voorjaar 2012 De Waag Utrecht en De Waag Leiden De Waag Utrecht, N = 6 De Waag Leiden, N = 8
Effectmeting SPSI-R:S(hort): Social Problem Solving Inventory-Revised: Short (25 items ipv 50) Twee factoren: Negatieve probleemoriëntatie Positieve probleemoriëntatie Drie dimensies: Impulsiviteit Vermijding Rationeel denken
Social Problem Solving Inventory-R: Short D Zurilla, Nezu, & Maydeu-Olivares, 2002 Ik voel me bang en bedreigd als ik een belangrijk probleem moet oplossen" > Negatieve probleemoriëntatie "Als het me niet lukt een probleem op te lossen, dan blijf ik doorgaan met het zoeken naar de juiste oplossing." > Positieve probleemoriëntatie
Social Problem Solving Inventory-R: Short D Zurilla, Nezu, & Maydeu-Olivares, 2002 Wanneer ik een probleem probeer op te lossen, doe ik meestal het eerste wat in me opkomt. > Impulsief denken "Bij het oplossen van een probleem, houd ik altijd mijn doel voor ogen zodat ik weet wat ik moet doen. > Rationeel denken Ik wacht af om te zien of een probleem zichzelf oplost voordat ik iets ga doen. > Vermijding
SPSI-R:S
Eerste resultaten pilot SPORT De Waag, september 2012 250 200 150 100 50 0 NEG VRM IMP RAT POS Pre 171 172 144 177 163 Post 166 149 129 213 190
Eerste resultaten pilot SPORT De Waag, september 2012 Conclusies PILOT: Vooruitgang in positieve probleemoplossing en rationeel denken Geen effect op impulsief denken, vermijding en negatieve probleemoplossing
Vergelijking resultaten N=10 (mannen), Leeftijd: gem. 27.4 (range 18-40), IQ gem. 64.9 (rangen 58-73), 5 SGG; 5 Agressie vooruitgang positieve probleemoriëntatie en impulsiviteit, geen verbetering rationeel denken en negatieve probleemoriëntatie, vermijdend denken N=14, Leeftijd: gem. 45,8 (range 27-62), IQ gem. 70,4(range 65-82); 9 SGG, Agressie 5 vooruitgang positieve probleemoriëntatie en rationeel denken, geen verbetering impulsiviteit, negatief denken en vermijdend denken
dank voor uw aandacht
wvanderbijl@dewaagnederland.nl bcarboex@dewaagnederland.nl
dank voor uw aandacht