Emmaüs Culturele diversiteit in de zorg Mechelen 26 mei 2011 Hamida Chikhi 1 Italiaanse Turkse Marokkaanse Dienst gestart in 1992 2 1
Doelstellingen van de dienst Gelijke toegang tot de gezondheid Kwaliteit van de zorg te kunnen verzekeren 3 Kwaliteitsvolle zorg Kwaliteit van de zorg te kunnen verzekeren door ondersteuning van de zorgvrager & zorgverlener Gelijke toegang tot de gezondheidzorg 4 2
Brugfunctie te slaan door 5 taken uit te voeren Tolken Vorming Voorlichting geven Overleg Pleitbezorging 5 Autochtoon Allochtoon patiënt Taal Migratiegeschiedenis- proces Positie in de maatschappij Discriminatie Agrarische <----> stedelijk - industriële 6 3
Opleiding OSP 3 jarige opleiding aan het Onderwijs sociaal promotie Sociale vaardigheden Antropologie Gezondheid Methodiek Intercultureel communicatie 7 Taalbijstand Beroepsgeheim Sociaal tolken letterlijk vertalen Transculturele competentie Open houding 8 4
Transculturele competentie Zich bewust worden van verschillen door verbetering van communicatievaardigheden Respect voor deze verschillen krijgen door empathie De verzoening van die verschillen door middel van creativiteit en systeemdenken 9 Het vertalen van het therapeutische karakter Bv. Ik heb horen zeggen Ik heb gemerkt Het besef dat het over een inleving gaat Je moet het relationele aspect ook kunnen vertalen 10 5
Overleg - Niet altijd een oplossing vinden maar het besef van de belevingswereld en de betekenis van de probleem te verstaan - de veronderstellingen en verwachtingen op elkaar afstemmen - Niet alleen de inhoud maar ook de houding erbij te betrekken. Een relatie opbouwen 11 Transculturele zorg Oog hebben voor geloof en hun levensvisie Welke persoonlijk bagage ( leefwereld van de patiënt) Volksgeloof - Bovennatuurlijke elementen - Onzichtbare boze geesten - Bezeten door de djinn 12 6
Rekening houden met Sociale klasse Geschooldheid Onwetendheid vanuit een ander cultuur/land Onwennigheid van de hulpverlener Door gebrek aan kennis en goede communicatie kunnen HV de allochtonen op een aangepaste manier benaderen, waardoor de zorg en ondersteuning niet altijd optimale verloopt 13 Uitbouw van de noodzakelijke preventie & sensibilisatie Door middel van voorlichting en vormingen en dit vooral in samenwerking met verschillende instellingen. De continue interactie tussen kennisopbouw van de interculturele bemiddelaars en het ten dienste staan van de hulpverleners moet garanderen dat de kwaliteit van de gezondheidszorg aan allochtonen verbetert. 14 7
Verschil met de sociale tolkendienst Cultureel vertalen Culturele & religiueze informatie geven Opleiding in de gezondheid Voorgesprek met de hulpverlener Nabespreking met de hulpverlener Pleitbezorgen 15 Tolken in verschillende culturen In Angelsaksische culturen wordt een vertaler gezien als een neutrale figuur; de woorden gaan er in de ene taal in en komen er in een andere taal uit. Vb Ierland en Engeland In een communitaristische cultuur staat hij meestal in dienst van zijn eigen mensen. Hij neemt hen ter zijde voor een uitvoerig commentaar en probeert te bemiddelen bij misverstanden die het gevolg zijn van de cultuurverschillen of de taalbarrière. Niet zelden is de vertaler de belangrijkste onderhandelaar 16 8
De basis van cultuurverschillen Culturen onderscheiden zich van elkaar door de specifieke oplossingen die ze bieden voor bepaalde problemen. Problemen die behoren tot menselijke relatie Problemen die te maken hebben met het voortschrijden van de tijd Problemen die inherent zijn aan de omgeving Over de grenzen van Cultuur & Mangement, Trompenaars & Hampden 1998 uitgeverij Contact Agrarische <----> stedelijk - industriële Na de 2 de wereldoorlog werden de verzorgingsinstellingen steeds meer verbonden met de staat & krijgt de professionalisering steeds meer aandacht. Cultuurhistorische overgang van een agrarische naar een, stedelijke- industriële samenleving. Een traditioneel en gesloten naar een moderne en open samenleving 18 9
Traditioneel Traditioneel wordt verstaan dat cultuur wordt overgedragen via familiestructuren, culturele erfenis wordt hierbinnen voorgeleefd en eventueel cultureel benoemd Mensen groeien op in een band die vooral via familiegeschiedenis wordt bepaald De orale overdracht is hier belangrijk en ook de bewegingstraditie is anders dan voor mensen die in een stedelijke- industriële samenleving wonen Zorg wordt verbonden met familieverhoudingen of clanbindingen 19 Moderne samenleving Informatie, dienstverlening een steeds belangrijke plaats Beheerbaar en meetbare zorg Leer en disciplineringprocessen die men moet ondergaan om lid te worden van een westerse samenleving Emotioneel en impulsen en directe aandriften steeds meer en vaker beheers te worden en mogen nog slechts in gedempte vormen geuit te worden 20 10
Cultuuraspect in een traditionele omgeving - Wij- cultuur - Schaamte, schande en familie-eer - Hiërarchische verhouding - Huwelijk 21 Samenwerking met een ICB - Triade op een interactief model Gelijkzijdige driehoek - Aandacht voor de communicatie cultuur - Goed vertalen is belangrijk maar niet genoeg - Hv voert de leiding maar kan ook delegeren 22 11
Multiculturele omgeving vraagt - Openheid - Veranderingsgezindheid - Daar is reflectie, dialoog en kritische beschouwen van uitgangspunten - Grensverleggend professionele handelen voor nodig 23 Actiepunten - Maak diversiteit tot kwaliteitskenmerk - Versterk de positie van migranten als marktpartij - Toets beroepsprofielen aan de multiculturele hulpverleningspraktijk - Ontwikkel kennis- en, consensusdocumenten 24 12
Migratie is een bron van verlies & verrijking Volgens een Turkse zegswijze liggen de bronnen waar de breuken zijn 25 Momenteel volgende talen binnen de vzw Foyer Albanees Arabisch Berbers Roemeens Rom Russisch Turks Servo Kroatische 26 13
Bedankt voor het luisteren 27 14