Cultuursensitief werken met asielzoekerskinderen: een inleiding

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Cultuursensitief werken met asielzoekerskinderen: een inleiding"

René Goossens
5 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Cultuursensitief werken met asielzoekerskinderen: een inleiding Cor Hoffer cultureel antropoloog en socioloog Info: 1

2 Onderwerpen: cultuursensitief werken en zorg: verklaringsmodellen Culturele Interview / Cultureel Venster Jeugdhulpverlening cultuur, identiteit en opvoeding werkhouding suggesties voor de praktijk 2

3 Doelen: cultuursensitieve benadering inzicht in belevingswereld van kinderen en hun naasten met een andere culturele en levensbeschouwelijke achtergrond culturele zelfreflectie vaardigheden 3

4 Didactische aspecten cultuursensitief werken: kennis houding vaardigheden 4

5 Cultuursensitief werken: begrippen cultuur levensbeschouwing religie 5

6 Cultuur: cultuur = manier van leven cultuur geeft aan wat mensen waardevol vinden en hoe zij zich behoren te gedragen kortom, cultuur heeft betrekking op de waarden en normen van een bepaalde groep of samenleving cultuur = vanzelfsprekend 6

7 Levensbeschouwing: een min of meer samenhangend geheel van overtuigingen, waarden en normen, waarmee mensen zin en richting geven aan hun handelen; overtuiging: waar en onwaar waarde: goed en kwaad norm: concretisering waarde 7

8 Religie: betrokkenheid op het spirituele: d.w.z. aanname van een niveau dat verder reikt dan de zichtbare werkelijkheid religieuze systemen: God (godsdienst) 8

9 Religies: diversiteit en dynamiek diverse stromingen geleefde religie : - cultuur - individuele interpretaties 9

10 Betekenis cultuur en levensbeschouwing voor de zorg: beleving van ziekte, beperkingen en problemen uiting geven aan ziekte en problemen hulpzoekgedrag gezondheidszorg 10

11 11

12 Citaat Surinaams-Hindostaans- Nederlandse vrouw: broer met verstandelijke beperking: karma zusje, dat af en toe flauwvalt: ritueel ouders: amuletten huis reinigen: ritueel zij zelf, na slagen voor havo: ritueel rol pandit (hindoe-priester) als adviseur en genezer 12

13 Bovennatuurlijke ziekteoorzaken: boze oog (l`ain, nazar, najar, ogri-ay, oyada) geesten (djinns, jnûn, cinler, winti) magie (suhur, büyü,wisi,brua) vloek (sjraap) niet nakomen plichten (dharma) Satan duivels demonen 13

14 14

15 15

16 16

17 17

18 Visies op gezondheid en ziekte: reguliere (biomedische) gezondheidszorg alternatieve geneeswijzen: homeopathie, acupunctuur, antroposofie, healing/religieuze geneeswijzen 18

19 Verklaringsmodellen (VM s): disease (visie arts/zorgverlener/begeleider) illness (belevingswereld cliënt) cultuur en/of levensbeschouwing essentieel t.b.v. werkrelatie 19

20 Twee benaderingen begrip cultuur: statische benadering dynamische benadering 20

21 Wij- en ik-culturen: wij-cultuur: groep bepaalt identiteit sociale controle eer schaamte ik-cultuur: individu bepaalt identiteit anonimiteit zelfontwikkeling schuld 21

22 Diversiteit en dynamiek: Surinaamse Nederlanders: Afrosurinamers, Hindostanen (hindoes, moslims, christenen), Javanen etc. Turkse Nederlanders: soennieten, alevieten, Arabieren, Turken, Koerden, Armeense christenen Marokkaanse Nederlanders: Berbers, Arabieren 22

23 De Nederlandse cultuur: Friezen, Limburgers, Randstedelingen stedelingen en plattelanders Hagenezen/Hagenaars, Rotterdammers, Amsterdammers rooms-katholieken, protestanten, humanisten, atheïsten, agnosten werkenden en niet-werkenden welgestelden en lagere inkomensgroepen 23

24 Voorbeeld diversiteit en dynamiek asielzoekers en vluchtelingen: Eritrese Nederlanders 9 etnische groepen: o.a. Tigrinya, Tigre, Afar - circa 50% christenen (Eritrees-Orthodox) - circa 50% moslims (soennieten) talen: o.a. Tigrinya, Arabisch, Engels, Italiaans platteland, stad langer in Nederland, recent in Nederland 24

25 Belevingswereld cliënt: individu / persoon sekse leeftijd 1 e, 2 e, 3 e generatie opleiding sociaaleconomische positie (sub)cultuur levensbeschouwing / religie 25

26 Wat te doen? kennis alleen volstaat niet: het gaat om inzicht in de dynamiek van de belevingswereld van cliënten 26

27 GGZ en Culturele Interview: aanvulling op gangbare werkwijze doel: systematisch achterhalen van de betekenis van cultuur in: a. belevingswereld cliënten en hun naasten b. hulpzoekgedrag cliënten en hun naasten vergt korte training en flexibele inzet 27

28 Vragen als introductie: Wilt u iets over uw achtergrond vertellen? Ofwel: Wie is uw vader? Wie is uw moeder? Hoe bent u opgevoed? Welke regels vonden uw ouders/familie belangrijk? Bent u gelovig? Wilt u daar iets over vertellen? 28

29 Drie aspecten identiteitsvorming: 1. herinneringen aan land van herkomst 2. sociale interactie: leven tussen 2 culturen ( culturele hybriden ) 3. betekenis taal en veranderingen daarin 29

30 Twee dimensies acculturatie/identiteitsvorming: cultuurbehoud aanpassing 30

31 Behoud van de oude cultuur sterk zwak Aanpassing aan de nieuwe cultuur sterk integratie assimilatie zwak separatie marginalisatie Acculturatie: cultuurbehoud en aanpassing volgens Berry (1997) 31

32 32

33 Werkhouding: 3 posities 1. cultuurrelativisme 2. pluralisme 3. cultuurabsolutisme (Procee, 1993) 33

34 Twee typen moraal: persoonlijke levensbeschouwing beroepsethiek 34

35 Enkele voorbeelden: schoenen uit doen begroeten: bijvoorbeeld hand geven gelegenheid om te bidden rekening houden met voedselvoorschriften op levensbeschouwelijke gronden raadplegen alternatieve genezer 35

36 Conclusies: cultuur, levensbeschouwing en religie cultuur en levensbeschouwing: invloed op zorg en welzijn diversiteit en dynamiek cultuur devies: open houding 36

Vergelijkbare documenten

Introductie cultuursensitief werken: een kwestie van kennis én houding

Introductie cultuursensitief werken: een kwestie van kennis én houding Cor Hoffer cultureel antropoloog en socioloog Info: www.corhoffer.nl 1 Onderwerpen: migratie cultuursensitief werken korte oefening