Allochtone Nederlandse ouderen: de onverwachte oude dag in Nederland

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Allochtone Nederlandse ouderen: de onverwachte oude dag in Nederland"

Guido Baert
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Allochtone Nederlandse ouderen: de onverwachte oude dag in Nederland Cor Hoffer cultureel antropoloog / socioloog c.hoffer@parnassiabavogroep.nl 1

2 Onderwerpen: gezondheidszorg en cultuur demografische gegevens positie allochtone Nederlandse ouderen interculturele communicatie GGZ en allochtone Nederlandse ouderen conclusies 2

3 3

4 4

5 Recente geschiedenis immigratie: Chinezen (begin 20e eeuw en in latere perioden) Indische Nederlanders, Molukkers (jaren 50) Spanjaarden, Italianen, Grieken, Joegoslaven, Portugezen (jaren 60) Marokkanen en Turken (jaren 60 en 70) Surinamers (jaren 70) Antillianen en Arubanen (jaren 90) Oost-Europeanen (laatste jaren) Vluchtelingen en Asielzoekers (meerdere decennia) 5

(jaren 60) Marokkanen en Turken (jaren 60 en 70) Surinamers (jaren 70) Antillianen en

6 Betekenis cultuur voor de gezondheidszorg en hulpverlening: beleving van ziekte en problemen uiting geven aan ziekte en problemen hulpzoekgedrag voorbeeld: casus Surinaams-Nederlandse man 6

7 7

8 8

9 9

10 10

11 11

12 12

13 13

14 Demografische gegevens allochtone Nederlandse ouderen: aantal niet-westerse allochtone ouderen (55+) in Nederland (2003): aandeel in totale ouderenbevolking (2003): 2,9 % 2010: 4,1 % 2020: 6,4 % (Bron: Schellingerhout/SCP, 2004) 14

15 Tabel: Aantal allochtone ouderen (55 +) in Den Haag en aandeel van de totale ouderenbevolking 2008 aantal ouderen (55+) aantal allochtone ouderen (55+) % allochtone ouderen (55+) 27,7% van totaal aantal ouderen (Bron: CBS Statline / Gemeente Den Haag 2009) 15

16 Tabel: Aantal en percentage westerse en niet-westerse allochtone ouderen (55 +) in Den Haag 2008 aantal % westerse allochtone ,7% ouderen (55+) niet-westerse allochtone ,3% ouderen (55+) Totaal % (Bron: CBS Statline / Gemeente Den Haag 2009) 16

777 52,7% ouderen (55+) niet-westerse allochtone 15.

17 Heterogeniteit / diversiteit: migratiegeschiedenis beheersing Nederlandse taal opleidingsniveau religie mannen en vrouwen subgroepen in gemeenschappen 17

18 Positie allochtone Nederlandse ouderen: sociaal-economische positie woonsituatie terugkeerdilemma zorgplichtdilemma gezondheid en zorgbehoefte 18

19 19

20 20

21 21

22 Casus Marokkaans-Nederlands echtpaar: man 75, vrouw 70 jaar gastarbeider: 30 jaar gewerkt tot 65e remigratie man pendelen vrouw spanningen terugkeerdilemma zorgplichtdilemma 22

23 Interculturele communicatie cultuur als concept statische en dynamische aspecten van cultuur open attitude 23

24 Leefwereld cliënten: individu/persoon sekse opleiding sociaal-economische positie leeftijd (sub)cultuur (opvoeding) levensbeschouwing / religie (opvoeding) 24

25 Begrippen: cultuur levensbeschouwing religie 25

26 Cultuur: cultuur = manier van leven cultuur geeft aan wat mensen waardevol vinden en hoe zij zich behoren te gedragen kortom, cultuur heeft betrekking op de waarden en normen van een bepaalde groep of samenleving 26

27 Levensbeschouwing: een min of meer samenhangend geheel van overtuigingen, waarden en normen, waarmee mensen zin en richting geven aan hun handelen; overtuiging: waar en onwaar waarde: goed en kwaad norm: concretisering waarde (Tennekes 1985; Vellenga 1992) 27

28 Religie: betrokkenheid op het transcendente: d.w.z. aanname van een niveau dat verder reikt dan de empirische werkelijkheid religieuze systemen: God (godsdienst) 28

29 Twee benaderingen concept cultuur: statische benadering dynamische benadering 29

30 Cultuur als concept in de zorg: stereotypering culturaliseren : verengen cultuur tot religie negeren subculturele verschillen negeren invloed veranderingen in land van herkomst negeren veranderingen in Nederland benadrukken verschillen en negeren overeenkomsten 30

31 31

32 32

33 Diversiteit en dynamiek: Surinaamse Nederlanders: Afrosurinamers, Hindostanen (hindoes, moslims), Javanen etc. Turkse Nederlanders: soennieten, alevieten, Arabieren, Turken, Koerden Marokkaanse Nederlanders: Berbers, Arabieren 33

34 34

35 35

36 Greta Riemersma (2011): De conclusie moet wel zijn dat veel migranten minder Marokkaans zijn, en dus méér geïntegreerd in het land waar ze wonen, dan tegenwoordig in veel West- Europese landen wordt gedacht. En hoe langer ik in Marokko zit, hoe beter ik het zie. In Marokko lijken deze mensen niet meer op Marokkanen. 36

37 Twee kanten van dezelfde medaille: enerzijds is de mens produkt van zijn of haar cultuur anderzijds is de mens producent van zijn of haar cultuur 37

38 Wat te doen? kennis alleen volstaat niet: het gaat om inzicht in de dynamiek van de alledaagse leefwereld van patiënten 38

39 GGZ en allochtone Nederlandse ouderen: ziekteopvattingen en hulpzoekgedrag open benadering onderzoek naar adequate diagnostiek onderzoek naar adequate therapie cultuurspecifieke voorzieningen 39

40 40

Vergelijkbare documenten

Bespiegelingen over het begrip cultuur in de zorg: maakt cultuur ons of maken wij cultuur?

Bespiegelingen over het begrip cultuur in de zorg: maakt cultuur ons of maken wij cultuur? Cor Hoffer cultureel antropoloog / socioloog GGZ-organisatie Parnassia Bavo Groep 1 2 Onderwerpen: cultuur en